Ixtisoslik fanlar bloki haqida umumiy tushuncha. - Транспорт - Рефераты

Ixtisoslik fanlar bloki haqida umumiy tushuncha.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

74.5 KB

Ixtisoslik fanlar bloki haqida umumiy tushuncha. Reja: 1. Ixtisoslik fanlarining tasnifi. 2. Ixtisoslik fanlar bloki va umumkasbiy fanlar blokining o’zaro bog’liqligi. 3. Ixtisoslik fanlarni o’qitishdan maqsad va ular haqida tushuncha berish.

1. Ixtisoslik fanlarining tasnifi. «Transport vositalarini ishlatish va ta`mirlash» yo’nalishidagi talabalarga ixtisoslik fanlar blokida, ya`ni to’rtinchi blokda quyidagi fanlar olib boriladi: 1. Avtomobillarni ta`mirlash 2. Avtomobil transportini ishlatish 3. Avtomobillarni texnik ishlatish 4. Avtomobillarni elektr jihozlari. Avtomobillarni ta`mirlash fani – detallar va yig’ish birikmalarining eyilishi hamda boshqa asosiy shikastlanish sabablarini oydinlashtirish, avtomobil detallarining ehtimoli bor nuqsonlari, ularni topish va bartaraf etish usullari haqida asosiy ma`lumotlar berish, tiklanadigan detal’ va birikmalarning eyilishga chidamliligi hamda ishonchliligini oshiruvchi tadbirlarni tavsiflash, o’quvchilarga ilg’or texnologiya jarayonlari va avtomobillarni ta`mirlash usullarini, ta`mir- texnologiya jihozlarini bilib olishlarida yordam berish, shuningdek, ularni avtomobillarni ta`mirlashda xavfsiz ishlash talablari bilan ta`mirlash ishlarini tashkil etish va uning iqtisodiy asoslari bilan tanishtirishdan iborat. Avtomobil transportini ishlatish faning maqsadi va vazifalari . Yuksak darajada taraqqiy etgan hozirgi transportsiz rivojlangan jamiyat asosini yaratib bo’lmaydi. Chunki, transport har qanday mamlakat ishlab chiqaruvchi kuchlarning tarkibiy qismidir. Transport yaxshi ishlashining belgilovchi muhim omillardan biri uning yuk va yo’lovchilarni tashish muntazamligidir. Zarur mahsulot, xom ashyo, ehtiyot qismlar, yonilg’ilar o’z vaqtida va muntazam tashilgandagina ularning omborlardagi zaxiralari eng kam miqdorda bo’lishi va ishlab chiqarishni beto’xtov tashkil etish imkoniyati bo’ladi.

Bozor iqtisodiyotiga o’tish mulkchilik shaklini o’zgarishi, xususiy avtomobillarni ko’payishi va yangilanishi, xususiy texnik xizmat ko’rsatish stantsiyalarini ochilishi yuk va yo’lovchilar tashish xususiyatini o’zgarishiga va raqobatni oshishiga olib kelmokda. Transport xo’jalik vazifalarini bajarish, tabiat boyliklaridan foydalanish, davlat mudofaa qudratini oshirish, odamlarni muntazam aloqalarini ta`minlash imkonini beradi. Avtomobil transportining yuqorida keltirilgan vazifalaridan kelib chiqqan holda, transport vositalaridan foydalanish yo’nalishi bakalavrlarini tayyorlashda fanning maqsadi talabalarga xalq xo’jaligi sohalari va kishilarning ishlab chiqarishlari bilan bog’liq moddiy buyumlarini zarur joylarga belgilangan vaqtda va sifatli darajada etkazib berish hamda aholining yo’lovchilar tashish transportiga bo’lgan ehtiyojini muntazam qondirishni tashkil etish, transport vositalaridan samarali foydalanish va ularni to’g’ri tanlash ko’nikmalarini o’rgatishdan iborat. Avtomobillarni texnik ishlatish fani – yuk va yo’lovchi tashish rejalarini muvoffaqiyatli bajarishda, harakatlanuvchi tarkibdan foydalanishda ularni texnikaviy jihatdan soz bo’lishini yo’l yo’riqlarini o’rgatadi. Avtomobillarni agregat, mexanizimlarni texnikaviy holati deganda ishonchliligi, yonilg’i tejashi, tezkorlik va harakat xavfsizliklari tushuniladi. Avtomobillarning uzoq ishlashi natijasida miqdoriy ko’rsatkichlari kamayib, uning xossasini o’zgartiradi, shuningdek, avtomobilning texnikaviy holati yomonlashadi, bu esa, avtomobilning ishchanligi qisman yoki butunlay yo’qolishiga sabab bo’ladi. Avtomobilning ishchanlik holati deganda unga topshirilgan vazifani ma`lum davr ichida ishlatuvchanlik xossali ko’rsatkichlari tushuniladi. Avtomobilning texnikaviy holati, ishchanligining talab darajasida bo’lishi uchun, o’zgarish sabablarini bilish va o’z vaqtida aniqlash usullarini qo’llab,

nosozliklar bartaraf etilishi lozim. «Avtomobillarni texnik ishlatish» fani ana shu maqsadlar uchun xizmat qiladi. Bu fan avtomobil texnikaviy holatini o’zgarish sabablari, qonuniyatlarini va ishchanligini saqlash uchun zarur vositalarni, texnikaviy xizmat ko’rsatish, (ta`mirlash) sozlash va saqlash usullarini shuningdek, texnikaviy hujjatlar talabi asosida avtomobillarning ekspluatatsion xossalari va miqdoriy ko’rsatkichlarini ta`minlashning yo’l-yo’riqlarini o’rgatadi. 2. Ixtisoslik fanlar bloki va umumkasbiy fanlar blokining o’zaro bo g’ liqligi. Ixtisoslik fanlar bloki bilan umumkasbiy fanlar bloki bir-biri bilan o’zaro bog’liqdir. Ixtisoslik fanlarni o’rganish uchun avvalo, umumkasbiy fanlarni yaxshi o’zlashtirish lozim. Chunki, umumkasbiy fanlar ixtisoslik fanlarining tayanchi hisoblanadi. 1- jadvaldan ko’rinib turibdiki, har bir ixtisoslik fan bir qancha umumkasbiy fanlar bilan bog’liqlikda olib boriladi. O’z navbatida umumkasbiy fanlar ham bir-biri bilan o’zaro bog’liqlikda o’rganiladi. Masalan, transport vositalarida ishlatiladigan materiallar fanini asosini kimyo, gidravlika va gidrohavoli uzatma, hayot faoliyati xavfsizligi hamda ichki yonuv dvigatellari kabi fanlar tashkil etadi.

Jadval-1 Ixtisoslik fanlar va umumkasbiy fanlar orasidagi bog’liqlik № Ixtisoslik fanlar bloki Umumkasbiy fanlar bloki 1. Avtomobillarni ta`mirlash fani Metralogiya va standartlash va o’zaro almashtirish Materiallar qarshiligi Mashina qismlari Materialshunoslik va konstruktsion materiallar texnologiyasi Transport vositalari tuzilishi va nazariyasi Ichki yonuv dvigatellari Ishonchlilik nazariyasi va diagnostika asoslari Transport vositalarida ishlatiladigan materiallar 2. Avtomobil transportini ishlatish Avtomobil transporti iqtisodiyoti Texnik tizimlarni boshqarish Transport vositalari tuzilishi va nazariyasi Ichki yonuv dvigatellari Ishonchlilik nazariyasi va diagnostika asoslari Yo’l harakati qoidalari va avtomobillarni boshqarish 3. Avtomobilarni texnik ishlatish Metralogiya va standartlash va o’zaro almashtirish Materiallar qarshiligi Mashina qismlari Materialshunoslik va konstruktsion materiallar texnologiyasi Transport vositalari tuzilishi va nazariyasi Ichki yonuv dvigatellari Ishonchlilik nazariyasi va diagnostika asoslari Transport vositalarida ishlatiladigan materiallar Texnik tizimlarni boshqarish 4. Avtomobillarni elektr jihozlari Elektrotexnika, elektronika asoslari Transport vositalari tuzilishi va nazariyasi Ichki yonuv dvigatellari Ishonchlilik nazariyasi va diagnostika asoslari

3. Ixtisoslik fanlarni o’qitishdan maqsad va ular haqida tushuncha berish. «Transport vositalarini ishlatish va ta`mirlash» yo’nalishi bo’yicha bakalavrlar fundamental, umumkasbiy va maxsus tayyorgarlikka ega bo’lgan mutaxassis bo’lib, ular - Avtotransport korxonalari; - Transport vositalarini ta`mirlash; - Transport vositalarini ishlatish; - Transport vositalariga texnik xizmat ko’rsatish; - Kasb-hunar kollejlarda o’quv ustosi kabi sohalarda kasbiy faoliyat ko’rsatadilar. Bu sohalarda ishlash uchun bakalavrlar gumanitar va ijtimoiy-iqtisodiy, matematik va tabiiy-ilmiy, umumkasbiy hamda ixtisoslik kabi fanlar bloki bo’yicha chuqur bilimlarga ega bo’lishlari lozim. Chunki ushbu fanlar tabiat qonunlarini chuqur o’rgatuvchi fanlar hisoblanib, tabiatda inson ishtirokisiz ro’y beradigan jarayonlar, hodisalar va voqealarni turli qonuniyatlar asosida izohlab beradi. Tabiat qonunlarini chuqur bilmagan muxandis ish jarayonida uchraydigan muammolar, qiyinchiliklar va kundalik masalalarni echa olmaydi. SHuning uchun «Transport vositalarini ishlatish va ta`mirlash» yo’nalishi bo’yicha bakalavrlar tayyorlashda fanlar blokining tutgan o’rni beqiyosdir. Tabiiy, fundamental fanlarni o’rganmasdan turib, mutaxassislik fanlarini o’rganish aslo mumkin emas.

Adabiyotlar: 1. "Barkamol avlod - O’zbekiston taraqqiyotining poydevori". Toshkent. 1998 y. 2. "Oliy ta`lim", Me`yoriy hujjatlar to’plami. II qism. Toshkent, "Sharq". 2001 y. 3. G.V. Kramarenko, I.V. Barashkov «Avtomobillarga texnikaviy xizmat ko’rsatish» T.:O’zbekiston, 1998 y. 4. E. Ul’man «Mashinalar remonti» T.: O’q ituvchi, 1979 y. 5. V.I. Karagodin, S.K. Shestopalov «Avtomobillar remonti slesari» T.:Ukituvchi, 1988 y, 98 b.

Похожие

Mutaxassislik bo’yicha o’rganiladigan fanlar haqida tushuncha.

Haydovchilarning umumiy majburiyatlari umumiy qoidalar аsosiy tushuncha va atamalar

Po’lat ko’priklar haqida umumiy ma’lumotlar

Ferma va komplekslar haqida umumiy ma’lumotlar

Temir beton ko’priklar haqida umumiy ma’lumotlar