Haydovchilarning umumiy majburiyatlari umumiy qoidalar аsosiy tushuncha va atamalar - Транспорт - Рефераты

Haydovchilarning umumiy majburiyatlari umumiy qoidalar аsosiy tushuncha va atamalar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

77 KB

Haydovchilarning umumiy majburiyatlari umumiy qoidalar а sosiy tushuncha va atamalar Reja: 1. Umumiy qoidalar. 2. Qoidalarda qo`llaniladigan asosiy tushuncha va atamalar. 3. Haydovchilarning umumiy majburiyatlari. 4. YTX sodir etgan haydovchilarning vazifalari .

Umumiy qoidalar Ma`lumki, har qanday faoliyatni amalgam oshirishda, uni to`g`ri tashkil qilishda biror narsaga ya`ni qandaydir qonuniyatlarga asoslanish, maqsadga erishishning yagona to`g`ri tashkil qilishda insoniyat tarixida juda ko`plab qoidalar ishlab chiqilgan va ular takomillashib borgan. Yo ` l harakati qoidalari juda qadimga borib taqaladi . Yo ` llarda birinchi transport vositalari – “ izvoshlar ” baud obo ` lishi bilan ular uchun harakatlanish qoidalari ishlab chiqilgan . Keyinchalik dastlabki avtomobillar yo ` lga chiqqanda , tezliklari juda past bo ` lsa ham ularni oldida bir kishi yugurib yurib , yo ` ldagi odamlarni ogohlantirib chetga chiqarib yurgan . Keyinchalik shu tartibda har bir davlatda o`zlarining yo`llarida harakatlanish qoidalari ishlab chiqilgan. Davlatlarning rivojlanishi ular orasidagi aloqalarni ham rivojlantirib bordi va dunyoda o`zaro hamkorlik qiladigan davlatlar o`rtasida yo`llarda harakatlanish yagona qoidalarini qo`llashni talab qila boshladi. Shunday qilib, xalqaro kelishuvlarga asos solindi va 1909 yilda birinchi xalqaro konventsiya qabul qilingan bo`lib, unda atiga 4 ta yo`l belgisi qabul qilingan edi: Bular: a. Notekis yo`l; b. Xavfli burilishlar; c. Temir yo`l kesishmasi; d. Chorraxa yo`l belgilari. Keyinchalik xalqaro konventsiya talablari asosida “yo`llarda harakatlanish qoidalari” ishlab chiqila boshladi. O`zbekistonda oxirgi yo`l harakati qoidalari 2001 yil mart oyidan kuchga kirgan. “Yo`l harakati qoidalari” ni boblar bo`yicha o`rganib chiqamiz: I-bob. Umumiy qoidalar: Umumiy qoidalar 5 bandni o`z ichiga oladi. 1-band: Respublika yo`llarida harakatlanishning yagona tartiblarini; 2-band: Respublikadagi yo`llarda transport vositalarining o`ng taraflama harakati; 3-band: Yo`l harakati qatnashchilariga talablar; 4-band: Yo`l harakati qatnashchilarining vazifalari;

5-band: Qoidani yuridik himoyalaydi. II-bob. Qoidada qo`llaniladigan asosiy tushuncha va atamalar. Bu bob 45 asosiy tushuncha va atamalarni o`z ichiga oladi. Ular yo`l harakati qoidalarini o`rganishda muhim ahamiyatga egadir. III-bob. Haydovchilarning umumiy majburiyatlari. Haydovchilarning umumiy majburiyatlari 6 bandni o`z ichiga oladi. 1-band: Haydovchilarning zaruriy hujjatlarini o`z ichiga oladi; 2-band: Haydovchilik guvohnomasi bo`lgan shaxsning vakolatini; 3-band: Mototsikl haydovchisining xuquqini; 4-band: Xalqaro yo`llarda harakatlanishni; 5-band: Haydovchini majburiyatlarini; 6-band: Haydovchilarga ta`qiqlangan harakatlarni. IV-bob. YTH (yo`l transport hodisasi) sodir etgan haydovchilarning vazifalari. Ushbu bob 2 bandni o`z ichiga oladi: 1-band: YTH sodir bo`lganda qilinishi lozim bo`lgan ishlarni barchasi yoritilgan; 2-band: YTH da zarar kam miqdorda bo`lgandagi holati yoritilgan. Qoidalarda qo`llaniladigan asosiy tushuncha va atamalar. Avtomagistral – transport vositalarining yuqori tezlik va havfsiz harakatlanishini ta`minlovchi yo`l bo`lib, 5.1 (yashil rangdagi) belgi bilan belgilanadi. Avtomagistraldagi barcha ahborot ishora belgilari yashil rangda bo`ladi. Ajratuvchi bo`lak – yo`lning yonma-yon joylashgan qarama-qarshi qatnov qismlarini ajratuvchi, relssiz transport vositalari va piyodalarning harakatlanishi yoki to`xtashi uchun mo`ljallanmagan alohida qismi. Ajratuvchi bo`lak doimo qatnov qismidan baland bo`lgan qurilma bo`lib, chekkasi tosh (beton) hoshiya bilan chegaralanadi. Ajratuvchi bo`lakni ko`kalamzorlashtirish yoki unda tramvay izlarini o`rnatish tez-tez uchrab turadi. Ajratuvchi bo`lakka joylashtirilgan trmvay izidan (yo`lidan) harakatlanish

taqiqlanadi. Qarama-qarshi qatnov qismlarini ajratuvchi qo`shaloq yotiq chiziq (1.3) ajratuvchi bo`lak hisoblanmaydi. Arava – ot (yoki boshqa hayvonlar) ga qo`shib tortiladigan yoki odam mushak kuchi bilan (itarib) harakatga keltiriladigan yurgizgichsiz (dvigatelsiz), yuk tashishga mo`ljallangan qurilma. Asosiy yo`l – tuproqli yo`lga nisbatan qattiq qoplamali (asphalt,tsement betonli, tosh yotqizilgan va shunga o`xshashlar), kesishayotgan yoki tutashgan yo`lga nisbatan 2.1, 2.3.1, - 2.3.3 yoki 5.1 belgilariga ega yo`l yoki yondosh xududdan chiqadigan yo`lga nisbatan har qanday yo`l. Ikkinchi darajali yo`lning bevosita chorrahaga tutash qismining qoplamali bo`lishi unga asosiy yo`l maqomini bermaydi. Aholi yashaydigan joy – kirish va chiqish yo`llari 5.22 – 5.25 belgilari bilan belgilangan hudud. 5.22-5.23 belgilari oralig`idagi hududda harakatlanish qoidalarining aholi yashaydigan joylarda harakatlanish tartibini belgilovchi talablariga amal qilinadi. 5.24-5.25 belgilari oralig`ida aholi yashaydigan joylarda harakatlanish tartibini belgilovchi talablarga amal qilinmaydi, balki yuqori tezlik yo`l harakatiqoidalari bilan belgilanadi. Belgilangan yo`nalishli transport vositasi – belgilangan yo`nalishli va bekatlari bo`lgan, yo`lovchi tashish uchuch mo`ljallangan umumiy foydalanishdagi transport vositalari (trolleybus, avtobus, tramvay, yo`nalishli taksi). Velosiped – odam kuchi bilan harakatlantiriladigan ikki yoki undan ortiq g`ildirakli transport vositasi (nogironlar aravachasidan tashqari). Etarli ko`rinmaslik – yomg`ir, qor yog`ishi, tuman tushishi va shunga o`xshash sharoitlarda, shuningdek, kunning g`ira-shira vaqtida yo`lning ko`rininsh masofasi 300 metrdan kam bo`lishi. Yondosh hudud – bevosita yo`lga tutashgan va transport vositalari o`tib ketishi uchun mo`ljallanmagan hudud (hovlilar, turar joy dahalari, avtomobillarning to`xtab turish joylari, yonilg`i quyish tarmoqlari, korhona va h.k.).

Imtiyoz – mo`ljallangan yo`nalishda boshqa yo`l harakati qatnashchilariga nisbatan oldin harakatlanish xuquqi. Yo`l – transport vositalari qatnovi uchun qurilgan yoki moslashtirilgan va hududi shu maqsadda foydalaniladigan er mintaqasi yoxud suniy inshoot yuzasi. Yo`l o`z ichiga avtomobil yo`llarini (umumiy foydalanishdagi va idoraviy avtomobil yo`llarini) shaharlar, shaharchalar va qishloq aholi yashash joylarining ko`chalari va yo`lkalarini, shuningdek, shahar elektr transporti yo`llarini oladi. Yo`l bering – Yo`l harakati qatnashchisiga nisbatan imtiyozi bo`lgan boshqa yo`l harakati qatnashchilarining harakat yo`nalishini yoki tezligini o`zgartirishga majbur etishi mumkin bo`lgan hollarda harakatni davom ettirmasligini yoki boshlamasligini, biror bir manyovr bajarishi mumkin emasligini bildiruvchi talab. Haydovchi yo`l berishi uchun o`zi boshqarayotgan transport vositasini sekinlatishi yoki to`liq to`xtatishi lozim. Yo`lovchi – transport vositasidagi (haydovchidan tashqari) shaxs. Yo`l - transport xodisasi – transport vositasining yo`ldagi qatnov jarayonida sodir bo`lib, odamlarning o`limi yoki ularning sog`lig`iga zarar etishiga, transport vositalari, inshootlar, yuklar shikastlanishiga yoki boshqa tarzda moddiy zarar etkazilishiga sabab bo`ladigan hodisa. Maxsus transport vositalarining (avtogidroko`targich, avtokran kabilar) ishchi holatida sodir bo`lgan hodisa yo`lning transport hodisasi hisoblanmaydi, balki texnikxavfsizlikka rioya qilmaslik hisoblanadi. Yo`l harakati – odamlar va yuklarning transport vositalari yordamida yoki bunday vositalarsiz yo`llarda harakatlanishi jarayonida yuzaga keluvchi munosabatlar majmui. Yo`l harakatini tashkil etish – yo`llarda harakatni boshqarish bo`yicha xuquqiy, tashkiliy-texnikaviy tadbirlar va boshqaruv harakatlari majmui. Yo`l harakati xavfsizligi – yo`l harakati qatnashchilarining yo`l-transport hodisalari va ularning oqibatlaridan himoyalanganlik darajasini aks ettiruvchi yo`l harakati xolati.

Yo`l harakati xavfsizligini ta`minlash – yo`l transport hodisalarining yuzaga kelish sabablarining oldini olishga, bunday xodisalar oqibatlarini engillashtirishga qaratilgan faoliyat. Yo`l harakati qatnashchisi – yo`l harakati jarayonida transport vositasi haydovchisi, yo`lovchisi yoki piyoda tariqasida bevosita ishtirok etuvchi shaxs. Majburiy to`xtash – texnik nuqson, tashilayotgan yuk, haydovchi, yo`lovchining xolati, yo`ldagi biror to`siq tufayli xavf tug`ilganda yoki ob-havo sharoitiga bog`liq holda transport vositasi harakatlanishining to`xtatilishi. Mehanik transport vositasi – yurgizgich (dvigatel) bilan harakatga keltiriladigan transport vositasi (mopeddan tashqari). Bu atama barcha traktor va o`ziyurar moslamalarga ham taalluqlidir. Moped – ish hajmi 50 santimetr kubagacha bo`lgan yurgizgich (dvigatel) bilan harakatga keltiriladigan, eng yuqori tezligi soatiga 50 kilometrdan oshmaydigan ikki yoki uch g`ildirakli transport vositasi. Osma yurgizgichli velosipedlar va yuqoridagi ta`rifga mos keladigan boshqa transport vositalari ham mopedlarga tenglashtiriladi. Mototsikl – kajavali yoki kajavasiz ikki g`ildirakli mexanik transport vositasi. Yuksiz vazni 400 kilogrammdan oshmaydigan uch g`ildirakli mehanik transport vositalari ham mototsikllarga tenglashtiriladi. Ogohlantiruvchi ishoralar – falokatli holatlarni oldini olish maqsadida, harakatlanish yo`nalishini o`zgartirishda qo`llaniladigan ishoralar. Piyoda – yo`l-transport vositasidan tashqarida bo`lgan va ish bilan band bo`lmagan shaxs (velosiped, moped, mototsikl va chana etaklagan, aravacha, bolalar hamda nogironlar aravachasini tortib kelayotgan, nogironlarning yurgizgichsiz aravachasida harakatlanayotgan shaxslar ham piyoda hisoblanadilar). Piyodalar o`tish joyi – yo`lning transport qatnovi qismini piyodalar kesib o`tishi uchun mo`ljallangan, 5.16.1, 5.16.2 belgilari va 1.14.1-1.14.3 chiziqlar bilan ajratilgan qismi. Chiziqlar bo`lmasa piyodalar o`tish joyining kengligi 5.16.1 va 5.16.2 belgilari orasidagi masofa bilan aniqlanadi.

Piyodalar yo`lkasi – yo`lning piyodalar harakatlanishi uchun mo`ljallangan va transport vositalarining harakati taqiqlangan qismi. Piyodalar yo`lkasi, trotuardan farqli o`laroq, yo`lga tutash yoki yo`l yoqasida emas, balki yo`l bilan biror bir manzil oralig`ini tutashtirib, 4.6 belgisi bilan belgilanadi. Bazan piyodalar yo`lkasi ikki yo`lni tutashtirishi mumkin. Piyodalarning tashkiliy jamlanmasi – yo`l harakati qoidalarining 5.2 bandi talablariga muvofiq, yo`lda bir yo`nalishda, birgalikda harakatlanayotgan odamlar guruhi. Reversiv harakat – yo`l qatnov qismining maxsus ajratilgan, 5.35-5.37 yo`l belgilari, 1.9 chiziqlar bilan belgilangan yoki ustida reversiv svetofor o`rnatilgan bo`lagida harakat yo`nalishining qarama-qarshi tomonga o`zgarishi. Ruhsat etilgan to`la vazn – aslahalangan transport vositasining yuki, haydovchi va yo`lovchilari bilan birga, ishlab chiqaruvchi korhona tomonidan belgilangan eng yuqori vazni (miqdori). Bir tarkibda harakatlanayotgan (tirkama va h.k.) transport vositalarining ruxsat etilgan to`la vazniga shu tarkibga kiruvchi transport vositalarining ruxsat etilgan to`la vaznlari yig`indisi kiradi. To`la vazn o`zgarmas son bo`lib, transport vositasining yuklanganligiga, yukning ko`p-kamligiga bog`liq emas. Haqiqiy vazn transport vositasining yuklanganligi va yukning hususiyatiga bog`liq. Tartibga soluvchi – tegishli guvohnomasi va belgisi (maxsus kiyimi yoki taniqlik belgilari: qo`l bog`ichi, jezl, qizil ishorali yorug`lik qaytargich yoki yorug`lik qaytargichsiz gardish, qizil chiroq yoki bayroqcha) bo`lgan militsiya, harbiy avtonazorat xodimi, yo`ldan foydalanish idoralarining hizmatchisi, temir yo`l kesishmasi va sol kechuvlari (parom) navbatchisi, jamoatchi avtonazoratchi hamda militsiyaning shtatdan tashqari hodimi. Temir yo`l kesishmasi – yo`lning temir yo`l bilan bir sathda kesishgan joyi. Transport vositasi – odamlarni, yuklarni tashishga yoki mahsus ishlarni bajarishga mo`ljallangan qurilma.

Transport vosirasining egasi – transport vositasiga mulk xuquqida yoki boshqa ashyoviy huquqlarda egalik qiluvchi yuridik yoki jismoniy shahs. Transport vositalarining tashkiliy jamlanmasi – bevosita bir-birining ketidan bitta harakatlanish bo`lagida faralarini doimiy yoqib kelayotgan, oldida yalt-yalt etuvchi ko`k rangli yoki ko`k va qizil rangli chiroq mayoqchasi yoqilgan transport vositasi kuzatib borayotgan uch va undan ortiq mehanik transport vositalari guruhi. Trotuar – yo`lning qatnov qismiga tutashgan yoki undan maysazor, ariq mahsus to`siqlar bilan ajratilgan va piyodalarning harakatlanishi uchun ajratilgan qismi. Tirkama – mehanik transport vositasi tarkibida harakatlanishga mo`ljallangan yurgizgich bilan jihozlanmagan transport vositasi. Bu atama yarim tirkama va uzaytiriladigan tirkamalarga ham taalluqlidir. To`xtash – transport vositasining harakatini 10 daqiqadan kam vaqtga to`xtatish (harakatsiz xolatga keltirish). To`xtab turish – transport vositasining harakatini yo`lovchilarni chiqarish yoki tushirish, yuk ortish yoki tushirish bilan bog`liq bo`lmagan vaziyatlarda 10 daqiqadan ko`proq vaqtga atayin to`xtatish. Qorong`i vaqt – kechki g`ira-shiraning ohiridan tongi g`ira-shiraning boshlanishi orasidagi vaqt. Qatnov qismi – yo`lning relssiz transport vositalari harakati uchun mo`ljallangan qismi. Quvib o`tish – egallagan harakatlanish bo`lagidan chiqib, oldinda ketayotgan transport vositasidan o`zib ketish. Chorraha – Yo`lning o`zaro bir sathda kesishadigan, tutashadigan va ayriladigan joyi. Chorraha chegarasi uning markazidan qatnov qismlari oxiridagi qarama-qarshi tomonlarning eng uzoqroqdagi burial boshlagan joylarini tutashtiruvchi hayoliy chiziqlar bilan aniqlanadi. Yo`l harakati svetofor va tartibga soluvchining ishoralari orqali boshqarilayotgan chorraha tartibga solingan chorraha hisoblanadi.

Miltillovchi sariq ishorada harakat boshqarilayotgan, svetoforlar ishlamayotgan yoki tartibga soluvchi bo`lmagan chorraha tartibga solinmagan chorraha hisoblanadi. Haydovchi – yo`llarda biror bir transport vositasini boshqaruvchi shaxs. Boshqarishni o`rgatuvchi, miniladigan hayvonlarda ketayotgan yoki ularni etaklab borayotgan, chorva mollari (poda) ni haydab borayotgan shahslar ham haydovchiga tenglashtiriladi. Harakatlanish bo`lagi – avtomobillarning bir qator bo`lib harakatlanishi uchun kengligi etarlicha bo`lgan, yo`l chiziqlari bilan belgilangan yoki belgilanmagan yo`l qatnov qismining har qanday bo`ylama bo`lagi. Haydovchilarning umumiy majburiyatlari. Mexanik transport vositasining haydovchisi: Haydovchilik guvohnomasi va uning tallonini yoki transport vositasini vaqtinchalik boshqarish xuquqini beruvchi tallonni, haydovchilik guvohnomasi belgilangan tartibda olib qo`yilgan bo`lsa, uning tallonini, haydovchilik guvohnomasi va uning talloni olib qo`yilgan hollarda vaqtinchalik ruxsatnomani; Vaqtinchalik boshqarish huquqini beruvchi talon yoki vaqtinchalik ruxsatnoma bilan transport vositasini boshqarishda esa haydovchining shahsini tasdiqlovchi hujjatni (fuqarolik pasporti va h.k.) Transport vositasi ro`yxatdan o`tkazilgani xaqidagi xujjatni, transport vositasining egasi bo`lmagan xollarda esa umumiy egalik xuquqini beruvchi, tasarrufga yoki foydalanishga berilganligini tasdiqlovchi hujjatni, belgilangan hollarda yo`l varaqasi va tashilayotgan yukning hujjatlarini yonida olib yurish, militsiya hodimlari talab qilganda tekshirish uchun berishi shartdir. Tegishli toifadagi haydovchilik guvohnomasiga ega bo`lgan shahs o`ziga qarashli bo`lmagan transport vositasini, uning egasi, yohud tasarrufga yoki foydalanishga berilganligini tasdiqlovchi hujjatlari bo`lgan shahs ishtirokidagina (ularning roziligi bilan) boshqarish mumkin.

Mototsiklda harakatlanayotganda haydovchi maxsus bosh kiyimini kiyib olishi, tugmalashi, yo`lovchilar ham maxsus bosh kiyimini kiygan va u tugmalangan holda bo`lishi shart. Xalqaro yo`llardagi harakatlanishda ishtirok etayotgan mexanik transport vositasi haydovchisining yonida “Yo`l harakati xaqidagi” Konventsiya talablariga mos keladigan haydovchilik guvohnomasi va transport vositasining ro`yhatdan o`tganligi xaqidagi hujjat, transport vositasida esa ro`yhatdan o`tgan davlatning raqamli va taniqlik belgisi bo`lishi shart. Transport vositasi haydovchisi quyidagilarga amal qilishga majburdir: Harakatlanishdan oldin transport vositasining texnik sozligini, tozaligini va to`liq jihozlanganligini tekshirishi; Harakatlanish vaqtida transport vositasining texnik holatini soz holda bo`lishini ta`minlashi; Harakatlanishni boshlashdan oldin yo`lovchilarning transport vositasiga to`liq chiqib joylarini egallaganligiga, transport vositasining eshiklari yopilganligiga, yo`lovchilar tashish uchun maxsus jihozlangan yuk avtomobillarida yo`lovchilar tashiyotganda ushbu qoidalarning 6.2.bandi talablari bajarilganligiga ishonch hosil qilishi; Harakatlanish davrida piyodalar, ayniqsa bolalar, nogironlar, qariyalarga va velosipedchilarga nisbatan ehtiyotkorlik choralarini ko`rishi; Militsiya hodimlarining talabiga ko`ra mastlik holatini aniqlovchi maxsus tekshiruvdan o`tishi; Yo`l-transport hodisasi tufayli shikastlangan transport vositasini shatakka olish (faqat yuk avtomobilida), shuningdek kechiktirib bo`lmaydigan hizmat vazifalarini bajarish zarurati tug`ilgan hollarda militsiya hodimlariga, yo`lakay yo`nalishda tibbiy yordam ko`rsatishga ketayotgan tibbiyot hodimlariga, zudlik bilan tibbiy yordamga muhtoj bo`lgan fuqarolarni davolash muassasasiga olib borish uchun tibbiyot va militsiya hodimlariga militsiyaning shtatdan tashqari hodimlariga va jamoatchi avtonazoratchilarga transport vositasidan foydalanishga imkon beradi.

Eslatma: tibbiy hizmatlar uchun transport vositasidan foydalanishga imkon berishdan boshqa holler fuqarolarga tegishli transport vositalariga taalluqli emas. Transport vositasidan foydalangan shaxs haydovchi talab qilganda yo`l varaqasiga yurilgan vaqtni, bosib o`tilgan masofani, o`z ismi-sharifi, mansabi, ish joyi nomini, yo`l varaqasi bo`lmagan taqdirda tegishli na`munadagi ma`lumotnoma yozib berishi lozim. Transport vositalarini tekshirish yoki undan foydalanish xuquqiga ega bo`lgan shaxs haydovchining talabiga muvofiq o`z xizmat guvohnomasini ko`rsatishi shart. Haydovchilarga quyidagilar taqiqlanadi: Transport vositasini har qanday mastlik (alkogol, giyohvand modda va boshqalar) holatida, sezgirlik va etiborni susaytiradigan dori-darmonlar ta`sirida, yo`l harakati xavfsizligiga tahdid soladigan darajadagi charchoqlik va betoblikda boshqarish; Har qanday mastlik holatida, sezgirlik va etiborni susaytiradigan dori-darmonlar ta`sirida, yo`l harakati xavfsizliguga tahtid soladigan darajada charchoqlik va betoblikda bo`lgan, shuningdek, transport vositasini boshqarish xuquqini beradigan tegishli toifadagi guvohnomasi bo`lmagan yoki yo`l varaqasida ismi-sharifi ko`rsatilmagan shahslarga transport vositasini boshqarish uchun topshirish; Tehnik nosoz transport vositasini, moped, motoroller va mototsikllarni tovush pasaytirgichsiz boshqarish; Transport vositasining tormoz tizimi yoki boshqaruvi ishdan chiqsa, ulagich moslamasi (avtopoezd tarkibida) nosoz bo`lsa, qorong`i vaqtida yoki etarlicha ko`rinmastlik sharoitida – faralar va orqa gabarit chiroqlari yonmasa, yomg`ir, qor yog`ayotgan vaqtda esa haydovchi tomonidagi oyna tozalagich ishlamay qolsa, bunday transport vositalarida harakatlanish taqiqlanadi. Eslatma: ishchi tormoz yoki boshqaruv tizimi sekin harakatlanayotgan transport vositasini to`xtashi yoki manyovr qilishiga imkon bermasa, ular ishlamayotgan hisoblanadi; - transport vositalariga tegishli ruxsatsiz maxsus texnik jihozlar (ratsiya, sirena va h.k.) ni o`rnatish.

YTH sodir etgan haydovchilarning vazifalari . Yo`l-transport hodisasi sodir bo`lganda unga daxldor haydovchilar quyidagilarni bajarishlari shart: - transport vositasini darhol to`xtatish falokat yorug`lik ishoralarini yoki falokat sababli to`xtash belgisi (miltillovchi qizil chiroq) ni o`rnatishi, transport vositasini va hodisaga daxldor biyumlarni joyidan qo`zg`atmasligi; shikastlanganlarga birinchi tibbiy yordam berish uchun zarur b o` lgan choralarni k o` rishi, “Tez tibbiy yordam” ni cha q irishi, shoshilinch xolatlarda esa shikastlanganlarni ya q in oradagi davolash muassasasiga shu y o` nalishda ketayotgan transportda j o` natishi, buning iloji b o` lmagan xollarda o` z transport vositasida olib borishi, u yerda o` z ismi sharifini, transport vositasining ra q amli belgisini bildirishi ( h aydovchilik guvoxnomasini yoki o` z shaxsini tasdi q lovchi, transport vositasining r o` yxatdan o` tganlik xujjatini k o` rsatishi) va xodisa r o` y bergan joyga q aytib kelishi. - agar boshqa transport vositalarining harakatiga to`sqinlik qilsa, avvalo transport vositasi, xodisaga aloqador buyumlar va izlarning holatini qayd etib (imkoniyati bo`lgan xollarda guvoxlar ishtirokida), ularning yo`qolmasliklarini ta`minlashi, so`ngra qatnov qismini bo`shatishi yoki xodisa ro`y bergan joyni aylanib o`tishni tashkil qilishning o`ziga bog`liq bo`lgan barcha choralarini ko`rishi. - hodisa xaqida militsiyaga xabar berishi, guvoxlarning ismi sharifini va manzilini yozib olib, militsiya xodimlarining kelishini kutishi. Agar yo`l-transport xodisasida shikastlanganlar bo`lmasa va haydovchilar xodisa vaziyatiga baho berishda o`zaro kelisha olsalar, oldindan hodisa chizmasini tuzib va uni imzolab, yaqin oradagi YHXB maskani yoki militsiya organiga hodisani rasmiylashtirish uchun borishlari mumkin.

Y o’l-transport hodisasi sodir etgan haydovchining vazifasi Transport vositasini darxol to’xtatishi Tan jarohati olganlarning bor-yo’qligini aniqlash bor Birinchi tibbiy yordam ko’rsaish yo’q bor ha yo`q Hodisa chizmasini tuzib va uni imzolab, yaqin oradagi YPX maskaniga borish Boshqa transport vositalari harakatiga to’sqinlik qiladimi? ha yo`q Xodisaga aloqador buyumlar va izlarning xolatini qayd etib, ularning yo’qolmasligini ta’minlash, so’ng ra vatnov qismini bo’shatish “ Tez tibbiy yordam” chaqirish imkoni bor yo`q “ Tez tibbiy yrdam” bor Tibbiy muassasag a yuborish O’z transport vositasida olib borish va hodisa ro’y bergan joyga qaytib kelish Hodisa haqida militsiyaga habar berish, guvoxlarning ism-sharifini va manzilini yozib olib, militsiya xodimini kelishini kutishyo’q Moddiy talofatni aniqlash YTH ni to’g’ri baholab o’zaro kelisha oladilarmi Yo’l-yo’lakay transport bormi yo`q

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. I.A. Karimov, Jahon moliyaviy inqirozi O`zbekiston sharoitida uni bartaraf etish yo`llari va choralari. Toshkent. “ O`zbekiston” – 2009 y. – 56 bet. 2. “Yo`l harakati qoidalari”. Toshkent – 2001 y. 3. “Yo`l belgilari va yo`l chiziqlari”. Toshkent – 2001 y. 4. Q. X. Azizov. “Yo`llarda xavfsiz harakatlanish asoslari”. Toshkent – 2005 y. 5. N. F. Muhitdinov, G. K. Nurmuhamedov, R. N. Dimitov “Yo`l harakati qoidalariga sharhlar”. Toshkent – 2005 y. 6. Azizov K. X., Dorobov M., Sayfutdinova R.A. Obespechenie bezopasnosti dvijeniya na gorodskix ulitsax. –T; TADI. 2009.-132 st.

Похожие

Ixtisoslik fanlar bloki haqida umumiy tushuncha.

Avtomobilning umumiy tuzilishi

Ferma va komplekslar haqida umumiy ma’lumotlar

Tonnellar haqida umumiy ma’lumotlar va ularni loyihalash

Po’lat ko’priklar haqida umumiy ma’lumotlar