Автомобил кузови ва кабинасига ТХК ва Т технологияси. - Транспорт - Рефераты

Автомобил кузови ва кабинасига ТХК ва Т технологияси.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

63 KB

Автомобил кузови ва кабинасига ТХК ва Т технологияси. Режа: 1. Автомобилларнинг иш давомида ифлосланишининг асосий сабаблари, оқибатлари. Автомобилни турларга кўра йиғиштириш усулидан фойдаланиш. 2. Автомобилларни ювиш ишларининг таркиби, усуллари, қўлланиладиган жиҳозлар, уларнинг тузилиши. Йиғиштириш ва ювиш ишларини механизациялаштириш. 3 . Автомобилларнинг кузов ва кабиналари лак ва бўёқ қопламаларини сақлаш. 4 . Кузовни ва кабинани таъмирлашда бажариладиган ишлар (темирчилик, тунукасозлик, пайвандлаш, чилангар-механик, ёғочни ишлаш, қопламачилик, мисгарлик, бўяш) технологияси ва қўлланиладиган жиҳозлар.

Автомобил кузови ва кабинасига ТХК. Ҳаракатдаги тизимдан хар-хил мақсадлар ва йўналишларда, турли йўл ва иқлим шароитларида фойдаланиш, уларнинг турли хилда ифлосликлар биан ифлосланишига олиб келади. Юк автомобили кузовларининг ифлосланиши ташиладиган юк турига боғлиқ бўлиб, улар қум, тупроқ, кўмир, қурилиш материаллари ва истеъмол моллари каби юкларнинг қолдиқлари бўлиши мумкин. Ташқи муҳит, яъни ҳарорат, ёўғнгарчилик ва кузовга ёпишиб қолган ифлосликлар таъсирида бўлган жойлардаги бўёқнинг химик ва физик хусусиятлари ўзгариб, юза аста секин эскиради. Буларни олдини олиш ва ТХК ишларини сифатли бажариш мақсадида тозалаш, ювиш ва қуритиш ишлари олиб борилади. Автомобил кузовини тозалаш: тозалаш ишларидан мақсад кузовда қолган юк қолдиқларини йиғиштириш, юк автомобилларнинг кабиналари, автобус ва енгил автомобил салонларини чангдан тозалашдан иборат. Бунинг учун ҳар хил турдаги чангютгичлардан фойдаланилади, улар қўзғалмас ва қўзғалувчан бўлиб, электрдвигатели қуввати 2кВт гача бўлиши мумкин. Автомобилларни ювиш: автомобиль ташқи қисмларини ва шассисини ювиш учун илиқ сувдан (25-30  С) фойдаланилади ва унинг ҳарорати ювиладиган сиртнинг ҳароратидан 18-20  С дан ошмаслиги, акс ҳолда бўялган юзаларга салбий таъсир этиши мумкин. Сувни босим остида пуркаш йўли билан автомобиль ювилганда, унинг сифатини ошириш учун шётка, губка каби материаллардан фойдаланилади. Ювиш сифатини ошириш, сув сарфини ва ювиш вақтини камайтириш сув босимига, пуркагич тешиги диаметрига, пуркаш бурчагига боғлиқ. Сув сарфини камайтириш ва ювиш сифатини ошириш учун махсус синтетик ювиш воситаларидан фойдаланилади (прогресс, автошампун, автоэмулсия ва ҳ.к). Улар ўз навбатида юзадаги кирларни юмшатади мой изларини эритади ва ювишни енгиллаш- тиради. Автомобилларни ювиш турлари. Автомобилларни ювиш, уни бажариш турига қараб қўл билан, механизациялашган ва махсус бўлиши мумкин.

Қўл билан: шланга ва сепкич ёрдамида паст босимли (0.2-0.4МПА), юқори босимли (1-2.5МПА) бўлиши мумкин. Механизациялашган автомобилларни ювиш тури махсус жиҳозлар ёрдамида бажарилади ва тузилишига қараб заррачали, шеткали ва заррача- шеткали бўлади. Жойлашишига қараб, қўзғалмас (автомобиль ҳаракатланади), қўзғалувчан (автомобил жойида туради), бошқариш турига қараб қўл билан бошқарилувчи ва автомат равишда бошқарилувчи бўлади. Қўзғалмас-ювиш жиҳози фундаментга ювиш постида ўрнатилган бўлади. Ҳаракатланувчан-ювиш жиҳози автомобил шоссесига ўрнатилган бўлиб, автомобилларни АТK дан ташқарида ювиш учун ишлатилади. Қўл билан бошқарувчи-ювиш жиҳози, қўл билан ҳаракатга келтирилади. Автомат равишда бошқарилувчи ювиш жиҳози - автомобил ювиш постига киргандан сўнг, фотоэлемент ёки улагич ёрдамида ҳаракатга келади. Кўп сифатли жиҳоз ёрдамида автомобилнинг таг ва устки қисми бирданига ювилади. Автомобиллар қўл билан ювилганда 10-20 мин, ювиш ишлари механизациялашганда унга 1.5-3 мин. сарфланади ва ҳаражатлар юк автомо- биллари ва автобусларда 1-3 %, енгил автомобилларда 25-30 % камаяди. Енгил автомобиллар ва автобусларни ювиш технологияси. Бўялган ва силлиқланган юза аввал сув ёки аралашма билан ивитилади, сўнг шётка ёки губка ёрдамида сув сепиб ишқаланади. Ундан сўнг жиҳозлар ёрдамида ювилди ва қуритиш мосламалари ёрдамида иссиқ ҳаво ёрдамида қуритилади. Автомобилларни ювиш постларида ишлатиладиган жиҳозлар. Ювиш постларидаги ариїчаларнинг поли 2-3 % қияликда, майдонча автомобилнинг ташқи ўлчамларидан 1.25-1.5 м кенгроқ бўлиши керак. Автомобил ювиш постларида конвейер ёрдамида ҳаракатланади. Ювиш постлари учун махсус жиҳозлар. Автомобилларни қўл билан ювиш пости - махсус трубалар билан жиҳозланган бўлиб (водопровод, сув босими 0.2-0.4МПа) сув босимини ошириш учун махсус насос ва қурилмалардан фойдаланади. Енгил ва юк автомобиллари юқори босим

остида ювишда сув сарфи 150-200 л ни, автобуслар учун 300-400 л ни ташкил этади. Паст босим остида ювишда сув сарфи 200-300 % га ошади. Автомобилларни механизациялашган пуркаб ювиш жиҳозлари. Юк автомобилларни ювиш жиҳози (ЦKБ-1152 ГАРО) трубали рамкалардан, ҳаракатланувчан ён ва таг коллекторларидан, сув босимини ошириш насосидан ташкил топган бўлади. Бундай мосламалар енгил автомобиллар ва автобуслар учун жуда кам қўлланилади. Шёткали ювиш жиҳозлари - енгил автомобиллар ва автобуслар учун ишлатилади. Улар шёткали барабанлар билан бир қаторда, автомобил ғилдирагини ва тагини ювиш учун пуркагичлар билан ҳам қуролланган бўлади. ЦКБ-1126 ГАРО жиҳозининг барабанлари цилиндирининг диаметри 0.7-1.0 м, айланишлар сони n  150-200 айл  мин, электр двигателининг қуввати 1.5-1.7 кВт, сувнинг босими 0.2-0.6мПа, ишлаб чиқариш қобилияти 30-40 авт  с, сув сарфи 400-500 л  автобус, конвейер тезлиги 6-9 м  мин ташкил этади. Автомобилларни ювишдан сўнг қуритиш. Енгил автомобиллар совуқ (кам ҳолларда, илиқ) ҳаво пурковчи қурилма ёрдамида қуритилади. Ҳаво ҳавотақсимловчи қувурлар орқали диффузорга сўрилади, у кузовнинг кўндаланг қисми текслигига нисбатан 65 град. қияликда жойлашган бўлади. Диффузор ҳаво оқимини елпиғичсумон пуркаб туради. Қурилмага вақт релеси ўрнатилган бўлиб, у шабадалатгични ўчириб-ёқиб туриш учун хизмат қилади. Қурилма иш унуми 30-40 авт  соат бўлиб, электромоторнинг қуввати 22.5 квт.ни ташкил этади. Кузовни занглашга қарши сирт билан қоплаш. Занглаш, автомобиллар сиртига ҳаводан нам тушиб қолиши, кузовнинг кўринмас бўшлиқларида томчилар пайдо бўлиши ва уларнинг йиғилиши натижасида ҳосил бўлади. Қиш пайтларида сирпанчиққа қарши ҳаракат хавфсизлигини таъминлаш мақсадида сепиладиган тузлар кузовнинг занглаш ва чириш жараёнини тезлаштиради. Кузов туби ва қанот остлари ифлосликлардан тозаланиб занглашга қарши ишлов берилади.

Автомобилларни кузов ва кабиналарини таъмирлаш технологияси. Автомобилларни кабина ва таянчларини асосий носозликлари: қийшайиш, пачоқланиш, узилиш, занглаш, чириш, болтли ва парчинмихли брикмаларни бўшашиб кетишидан иборат. Таъмирлаш қуйидагилардан иборат: занглаш маҳсулотларидан тозалаш, пайвандлаш, текслаш ва юзаларни силлиқлаш, қўшимча деталлар қўйиш, ҳимоя қатламларини тиклаш. Занглаш маҳсулотлари металл шётка ёки эритувчи ёрдамида тозаланади. Пайвандлашда кўп ҳолларда газли пайвандлаш туридан фойдаланилади. У қўл билан ёки автомат равишда бажарилади. Пачоқланган ерлар ва қийшайишлар совуқ ёки қиздирилган (600-650  С газ горелкаси ёрдамида) ҳолда тўғриланади. Қиздириб тўғрилаш металл қават-қават бўлиб қолганда ёки совуқ ҳолда тўғрилаб бўлмай қолганда бажарилади. Ғадир-будур бўлиб қолган юзалар, пайванд чоклари махсус термопластик массалар (ПФН-12, ТПФ-37), эпоксид клейлари ёки юмшоқ ковшанлаш билан силлиқланади. Юза текислаб бўлмас ҳолатда бўлса, айрим бўлаклари кесиб ташланади ва ўрнига металл листлардан тайёрланган бўлаклар пайвандланади. Янги қисм шаблон ёрдамида тайёрланади. Енгил автомобиллар ва автобусларнинг кузовлари яроқсиз ҳолатига келиши, занглаш оқибатида юзага келади. Кузов деталларининг умрбоқийлиги автомобилнинг юрган йўли ва ёшига боғлиқ бўлиб, улар 2 гуруҳга бўлинади: - олдинги ва орқа қанотлар, орқа ғилдирак тепа қисмлари, олдинги қисм қирралари; - олдинги ва орқа панеллар, юк ташиш қисми ва салон поллари. Биринчи гуруҳ деталлари ишдан чиққанида, иккинчи гуруҳ деталлари эса ҳали бақувват бўлиши, керак бўлса бирламчи деталларни алмаштириб автомобил - нинг ташқи кўринишини тиклаш мумкин. Аварияга учраган кузовларни тўғрилаш учун маҳсус мосламалардан фойдаланилади, улар

кузов профили бўйича, геомет-рик ўлчамларига риоя қилган ҳолда тортиш йўли билан ўз ҳолатига келтирилади. Кузов ишлари бўёқчилик ишлари билан чамбарчас боғлиқдир. АТК да бўёқлаш ишлари маҳсус жиҳозлар ёрдамида бажарилади. Энг кўп тарқалгани босим остида бўёқ сепиш (0.3-0.7МПа) бўлиб, у маҳсус жиҳозлар талаб қилмайди. Бунинг учун бўёқ суюқ бўлиши зарур. Шунинг учун кўпроқ эритгич қўшилиши натижасида юза силлиқ чиқмайди. Ҳозирда янги усул, яъни бўёқни 50-70  С да иситиб 0.15МПа босим остида сепиш қўлланилади. Бу бўёқни юзага текис ва қалинроқ сепиш имконини беради ва юза силлиқ чиқади. Кам бўёқ сарф бўлади, аммо бўёқни иссиқ сув билан иситиш зарур бўлиб, иситиш анжоми бўяш камерасида бўлиши керак эмас. Бўяш ишларининг технологик жараёни қуйидагича бажарилади: металл юзани бўяшга тайёрлаш (зангдан, эски бўёқдан юзани тозалаш), шпатлевка суртиш (юзага суртилади ва силлиқланади), грунтовка суртиш (ГФ-021 суртиб, 1.5-2.0 соат қуритилади), бўяш (МЛ-12, МЛ-197, МЛ-110 туридаги бўёқлар сепилиб, юза 130-140  С да 20 соат давомида, шундан 2 соат чангга, 6 соат ёпишқоқликка, 12 соат мустаҳкамликка қуритилади). АТК да автомобилларни ранги ҳар хил бўлганлиги учун,керакли рангдаги бўёқни топиш мушкул, шунинг учун керакли рангдаги бўёқ тайёрланади. Бунинг учун рангли халқадан фойдаланилади. Уч хил ранг, яъни қизил, сариқ ва ҳаво ранг бошқа рангларни ҳосил қила олади. Ишлаб чиқаришда маҳсус бўёқ аралаштиргич қурилмалардан фойдаланилади ва ранглар спектор анализ ёрдамида бўёқ танланади.

Адабиётлар 1. Ўзбекистон республикасида халқ хужалигини , шу жумладан автомобил саноатини бозор иқтисодиёти шароитларида ривожлантириш ва уларни эксплуатациясини ташкил этиш юзасидан Ўзбекистон Республикаси президенти И . А . Каримовнинг маърузалари , хукумат қарорлари , етук олим ва мутахассисларнинг фикрлари , чиқишлари ва илмий мақолалар (1991 йилдан шу кунгача . 2. Техническая эксплуатация автомобилей. под редакцией проф. Е.С.Кузнецов М: Транспорт,1991 г. 3. Техническая эксплуатация автомобилей. под ред. проф. Е.С.Кузнецова М: Т.,1991 г. 4. Ҳамрақулов О., Магдиев Ш. Автомобилларни техник эксплуатацияси, Жиззах, ЖизПИ, 2005й. 5. «Ўзбекистон Республикаси автомобил транспорти ҳаракатдаги таркибининг техник хизмати ва таъмири хақидаги Низом» Т., “Ўзавтотранс” коорпорацияси 1998-йил. 6. Крамаренко Г.В.,Николяев В.А., Шаталов А.И. Безгаражное хранение автомобилей при низких температурах. М:Транспорт 1984 г. 7. Лабезников М.Е.,Букеревич Ю.Л.Эксплуатация автомобилей в условиях жаркого климато и пустўнно-песчанной местности.М:Транспорт 1969г. 8. Ўқитишнинг техник воситаларини қўллаш учун мавжуд материаллар рўйхати. 9. Ҳамрақулов О ва бошқалар. Транспортвоситаларида ишлатиладиган эксплуатацион материаллар. Жиззах. ЖизПИ. 2004й. 10. Ҳамрақулов О ва бошқалар. Автотрнаспорт воситалаарини лойиҳалаш. Битирув малакавий ишини бажариш учун ўқув қўлланма. Жиззах. ЖизПИ. 2005й.

Похожие

Автомобил юриш қисмига тхк ва т технологияси.

Автомобил трансмиссияси ва бошқариш тизимига тхк ва т технологияси

Двигателнинг совутиш ва мойлаш тизимига тхк ва т технологияси.

Двигателнинг таъминот тизимига ва электр жиҳозларга тхк ва т технологияси

Автомобилларга тхк ва т технологик жараёни.