Uzib shtapellash mashinalarida uzish usuli bilan tolalarni shtapellash - Текстиль - Рефераты

Uzib shtapellash mashinalarida uzish usuli bilan tolalarni shtapellash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

240.5 KB

Uzib shtapellash mashinalarida uzish usuli bilan tolalarni shtapellash Reja: 1. Tolalarning uzunligi bo’yicha shtapellanishi. Tola qirqimlarini aralashtirish. 2. Tolalarni pichoq vositasida mexanik qirqish bilan shtapellash. 3. Ipak tolacining geometrik va fizik mexanik xarakteristikasi shtapellash ob’ekti sifatida

Uzib shtapellash mashinalarida uzish usuli bilan tolalarni shtapellash. Ipak yigirishining tarash sistemasi bo’yicha ipaklar RC-220-IC, (RC-260IC) tipidagi uzib shtapellash mashinalarida tolalarning deformatsiya bo’lishi hisobiga shtapellanadi. Uzib shtapellaydigan mashina (22-rasm) turli chiziqli tezlik bilan aylanuvchi va RC-220-SHL maishnasida 1,99 dan 7,06 gacha bo’lgan diapazonda va RC- 260SHL mashinasida 3 dan 20,5 gacha bo’lgan diapazonda mahsulotni cho’zib olishni yuzaga keltiruvchi bir juft silindrlar kombinatsiyasidan iborat. Ta‟minlovchi va chiqaruvchi juftlar tezligining turlicha bo’lishi hisobiga juftlar oralig’idagi masofa uzunligidan ortiq bo’lgan va bir vaqtning o’zida ular tomonidan cho’zilayotgan tolalar uzilishigacha cho’zilish holatidagi tortish kuchi ko’p bo’lsa, tola uzilishi sodir bo’ladi. Ipning eng bo’sh (ojiz) kesimida tolalarda nazoratdan chetga qolgan uzilish sodir bo’ladi. Tola sirtida eshilgan qismlari yoki tugunchaklari mavjud bo’lganda ularni tayyorlab chiqarish juftlari orasidan o’tganda, ular to’g’rilanib tola uzunligi ortishi mumkii. Bunday holat tufayli nazoratsiz qolgan ipning uzilishi oqibatida hosil bo’lgan notekislikka ipni tekislangandan keyin paydo bo’lgan notekislik kelib qo’shiladi. Ayrim (LR-230 SHL) mashinalarida tolalarni uzunasiga bir tekisda bo’lish uchun kesik (o’yiq) usuli ishlatiladi, bunda doimiy qadam odimlar bilan piltaga yoki xolstga maxsus sopol plankalar (taxtachalar) vositasida o’yiqlar qo’yib chiqiladi. Tolalarga o’yiqlarni qo’yib chiqish tolalarda konsentratsiyalashgan kuchlanishli qismlarni hosil qiladi va bu tekisliklar o’yiqli joylarda cho’zilish paytida uzilish hosil qiladi. Keltirilgan analiz shuni ko’rsatadiki, xolst yoki to’shamada iplarni shtapellanishining yuqorida sanab o’tilgai usullaridan birontasi ham tolalarning uzunlik bo’yicha talab qilingan bir tekisligini ta‟minlay olmaydi, bu esa tayyor mahsulotning - pryajaning notekis va nuqsonli chiqishiga sababchi bo’ladi. Tolalarni qirqish va uzish usuli bilan shtapellash paytidagi tolalarni qirqish jarayonini birmuncha batafsil ko’rib chiqish zarur.

22-rasm. Tola qirqimlarini aralashtiruvchi RC-220-IC mashinasining texnologik sxemasi 1-tozlar; 2-ta’minlovchi ramka; 3-rezina bilan o‘ralgan cho‘zuvchi valiklar; 4- silliq valik; 5- riflangan val; 6-7-cho‘zuvchi vallar; 6-rezina bilan o‘ralgan; 7riflangan; 8-yo‘naltiruvchi; 9-yassilovchi vallari; 10-toz. Bu usul inson (amaliyotida) qadim-qadimdan bir o’lcham (iplarni, jgutlarni, simlarni va hokazolarni) va ikki o’lchamli (polotno gazlamalarni, tarandi tutamini, metall, plastmassa taxtalarni va hokazolarni) ayniqsa elastik, elastik-plastik materiallarni qirqish uchun keng qo’llanilgan. Bu usul elementlari pichoq va pichoq sistemasi (qaychi, gilotina) yordamida amalga oshiriladi. Bu erda qirqish mo’ljallangan materialga kesadigan elementlar tomoni ikki xil mexanik ta‟sirini ko’rish mumkin. Materialda kuchlanish paydo bo’lishiga olib keladigan, uni buzadigan ta‟sir ob‟ektiga kesish qirrasining kontaktli bosim - materialining ayrim chuqurligida qirqish segmenti ta‟siri ostida yuz beradi. Bu birinchi marta G. German va boshqa olimlar tomonidan. Bussineska nazariyasiga tayanib tasdiqlangan, ya‟ni yarimcheksiz jism sirtini istalgan nuqtasini, agar uning taranglik modeli E Puasson

koeffitsienti v, R kuchi ta‟sirida masofaga shu nuqtadan siljishi quyidagi oddiy bog’lanishga ega. (15) taqsimlangan yuk q (F maydoni ) bo’lganida esa (16) Kontaktli kuchlanishlarning tez o’chib qolishlarini hisobga olganda, chegaralangan hajmdagi aniq jism analizi uchun jumladan, alohida tola uchun ham tolador materiallar (paxta, ipak) qatlami uchun ham Bussinesk formulasi yaroqli bo’lib chiqdi. Bu mazkur ishda maxsus eksperimentlar bilan isbotlangan. SHu narsani ta‟kidlaymizki, faqat kontakli bosim yordamida tolani yoki boshqa materiallardan kesish uchun qator ishlarni bajarish lozim. Kontaktli deformatsiya (shakliy o’zgarish) va kuchlanish yuz berganda shunday sxemani amalga oshirish lozim, ya‟ni, bunda kesilayotgan materialning umumiy siljishi yo butunlay bo’lmasligi ksrak (a), va minimal darajada (b, v, g) bo’lishi lozim. Kesayotgan qirrada egrilik radiusi qancha katta bo’lsa, qo’yiladigan R yuki (statistik yoki dinamik) muayyan darajada bo’lib, u shuncha katta bo’lishi kerak. Bu avtomatik qirqishda yo pichoqlarni tez-tez qayragani, yoki kesayotgan o’tmaslashmaydigan tig’ mavjudligi sababli bo’lishi mumkin (alohida termoishlov berish termik ishlash va o’zi qayraydigan konstruksiya materiali). Agar tolalar qatlami kesilayotgan bo’lsa muhim muammolar yuz beradi. Bu jarayonning unumdorligiga bo’lgan talablar bilan bog’liq bo’lib, umumiy siljish bo’lmaganda shart bajarilmaydi. Quyi qatlamlar tolalarning uzilishi uzunasiga qirqishning buzilishiga, bog’lamdagi qirqilmagan tola massasidan tolalarni yulinishiga olib keladi. Tolaning sirti bo’ylab pichoq o’tkir tig’ining ishqalanishi, ma‟lumki (Amonton bo’yicha) ishqalanish kuchi F tr - bosim funksiyasi R va kontaktlanuvchi materiallarning pichoq va ipak chiqindilarining) tribonik xususiyati bilan qobiq ishqalanish koeffitsienti μ ma‟lumki: (17)

P N ostida normal belgilangan sirtga tomon bosim tashkil topgan. Ishqalanish kuchi F tr - harakatga bo’lgan intilish sirtining reaksiyasi. Bu reaksiya - faqat harakatning boshlanishi yoki harakat paytida tinchlik holatidagi ishqalanish va harakat koeffitsientlari mos kelib qolgandagi tenglik belgisi amalda bunday hol bo’lishi qiyin. Ishqalanish, tolani shtapellash faktori sifati o’z ichiga mustaqil, lekin u har doim o’zini realizatsiya qilish uchun uncha-buncha kuch R , loaqal minimal kuch talab qiladi. Tola yaxlitligining buzilishi esa bu erda tolaning sifatida, kesuvchi tig’ning kesilayotgan material ichiga asta-sekin kirishi jarayonida sodir bo’ladi. Musaffo holda har ikkala usul ma‟lum kamchiliklarga ega. Birinchisida - maksimal kuchlanishlar kesilayotgan jismning ichida yotadi va katta bosim talab qiladi. Bu hol uning muhim jarayonni amalga oshirish uchun yuqori darajada pishiq bo’lgan qirqish asbobini talab qiladi. Ikkinchisida ishqalanish koeffitsienti bilan imkoniyatlar chegaralangan. 23-rasm. Tabiiy ipak tolalarini kesish (qirqish) ning mumkin bo’lgan sxemasi Uni sun‟iy ravishda ko’paytirish mumkin, bu tadbir) arrasimoi keskich asbob yaratish hisobiga qilinayapti (metall kesish, yog’ochga ishlov berish), biroq 0,0123... 0,132 mm ko’ndalang o’lchamli tola uchun bu usul real emas .

Shuning uchun kesish usulida mexanik ta‟sirning har ikki turini - kontaktli bosimni va tolani kesish elementlarini kesish qirralariga ishqalanish turlaridan optimal foydalanish lozim. Bu tabiiy ipakning tolador chiqindilarini maydalaydigan qurilmada amalga oshirildi. Bunda (24-rasm) kesish mexanizmlaridan qaysi birini u erda ko’p realizatsiya qilinayotgan α burchagiga bog’liq α =0 matida tolani sof kontaktli chaynab shtapellash (prekus ы vanie) muhim o’rinni egallaydi. α qancha ko’p bo’lsa - bosim kam, lekin qirqishda ishqalanish roli shuncha kattadir. Yana mana shunday kritik (jiddiy) qiymatni α kr uchratish mumkin, bunday holda va bundan yuqorida qaychi yopilganda, tola o’ng tomonga harakatlana boshlaydi, umuman bunday holatning bo’lmagani yaxshi. Darhaqiqat, (25-rasm) α burchagi ostida joylashgan pichoq bilan qiyilishda harakat N kuchaya borsa, unda (18) shartni bajarish paytida (19) yoki ga ega bo’lamiz. Undan qisqartirish va o’zgartirish orqali, ya‟ni (20) (2 1) 24- rasm. Normal bosim naytida tolaga ta‟sir qiluvchi kuchlar va tolaning perpendikulyar o’qi yuzasida pichoqning siljishi

25-rasm. Qaychi usulda qirqishda tola va pichoqning o’zaro ta‟sirini ko’rinishi (20) va (21) ifodalari aynan o’xshash, ya‟ni, Tavsiya etilgan asbobda ko’rsatilganni hisobga olib, olib ishqalanish va yuqori kontaktli bosimni o’zida mujassamlashtirgan shtapellash sistemasi qabul qilindi. Bu erda tabiiy ipakning bir muhim xususiyatiga e‟tiborni qaratamiz - ip yuqori darajada pishiq bo’lishiga qaramay ishqalanish jarayoniga etarli bardosh berolmaydi, bu hol qirqishning samarador bo’lgan mexanik usulini qo’llash imkonini beradi. Termomexanik usulga kelganimizda - bu usul termoplastik sun‟iy tolalarni (kapron, polietilen va h.k.) qirqish yaxshi samara beradi. Tabiiy ipakni termomexanik usul bilan shtapellashda ham etarli samara olinmadi va uning aniq modelini ishlab chiqishdan voz kechildi. Materiallarni mexanik usulda qirqish jarayonida uning xususiyatlari muhim ahamiyatga ega, shuning uchun shtapellash jarayonini birmuncha batafsilroq tahlil qilish uchun ipak-xomashyo va inak chiqindilari tolalarining geometrik xarakteristikasini kengroq ko’rib chiqamiz. Ipak tolacining geometrik va fizik mexanik xarakteristikasi shtapellash ob’ekti sifatida Ma‟lumki, fibroin tabiiy ipakning asosi sifatida xarakat qiladi. Suvda eriydigan seritsin esa, ipning ichida mavjud bo’lsa ham qaynoq suvda qayta ishlayotganda asta-sekin yuvilib ketadi va qaynatilgan paytda ipning seritsinsiz sirti kesilish jarayonida noto’g’ri shaklga ega bo’ladi. Ipak xom ashyoning ko’ndalang qirqimi va namunalar belgilash bilan qayta ishlashning turli texnologik o’timlardan olingan chiqindilar keltirilgan.

1. Ipakning torsimon yulindisi; 2. Tugunchak; 3. Sinov kalavachalari; 4. Qaznoqlardan olingan xolstlar; 5. Tarash mashinasidan chiqqan tarandilar; 6. Oqartirilgan tarandilar; 7. Ipakning uzuq-yuluqlari; Ipak qirqimlarining 5 va 6 turlari keltirilmaydi, lekin ular 7 ga o’xshashdir. Oldingi ma‟ruzada ko’rsatilgandek, dastlabki xom ashyoning qanday turdagi bo’lishidan qat‟iy nazar, tabiiy ipakning tolador chiqindilarini shtapellash qanday usulda bajarilmasin, tolalarniig umumiy massasida tola uzunligining turli bo’lishligi ko’zga tashlandi. Bir necha millimetrdan 3-2 va undan ortiq metrgacha uzunlikdagi tolalar uchraydi, bulardan ayrimlari tekis, ayrimlari esa yo’g’oningichka ko’rinishga ega. Yigirish jarayonida - piliklash va yigiruv mashinalaridagi barcha cho’zish asboblari - tolalar uzunligini belgilangan diapazoniga mo’ljallangan cho’zish asboblari oralig’iga ega bo’ladi. Kalta tolalarning umumiy massasiga qo’shilib qolish ularnish cho’zish juftlari orasidagi harakatini nazorat qilib bo’lmaydigan holga olib keladi, binobarin, bunday tolalardan hosil bo’lgan ipning yo’g’onligi ham bir xil bo’lmaydi va yigirilgan ip yoki pilikning ko’ndalang qirqimidagi iplap soniga bog’liq bo’lgan holda bir me‟yorga keltirib bo’lmaydigan, bir joyda bo’ladigan yo’g’onlashish ingichkalash xususiyatiga ega bo’ladi. Qisman tolalarning eng kalta tolali fraksiyasi chiqindiga aylanadi, bu olinadigan mahsulot miqdorini kamayishiga olib keladi. Uzunligi jihatidan cho’zib tortuvchi juftlik oralig’iga nisbatan ortiq bo’lish uzun tolali fraksiyasi, ko’rinishida va 4-boblarda ko’rsatilganidek tortilish paytida uziladi. Uzunligi turlicha bo’lgan ip qirqimlari va ko’pincha chirmov shakliga ega bo’lgan ip o’ramlarini hosil qiladi.

Bunday qirqimdan yigirilgan ipning tuzilishida notekislik oshib ketadi va g’urrachalar shaklidagi nuqsonlar hosil bo’lishiga olib keladi. Tabiiy ipak chiqindilarini qayta ishlash paytida tarkibida pilla qobig’ining parchalari yoki tola guruhlari bir muncha muammo keltirib chiqaradi. Bunday nuqsonlar ish davomida amalda bartaraf etmaydi va yigirilgan ipak ipda “mushkavata-xolsimon” deb ataluvchi nuqsonlar guruhini vujudga keltiradi. Shuning uchun sifatli mahsulot ishlab chiqarishni ta‟minlash uchun ipakning tolali chiqindilarini tayyorlash jarayonida birinchi planga - yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgan diapazonda tola uzunligini turlicha o’zgartirish, tolalar dastasini samarali ravishda alohida tolalarga ajratish muammosi qo’yiladi. Tajribaga asoslanib shuni aytish mumkinki turli parametrlar ta‟sirini pasaytirishning tavsiya qilinayotgan ayrim usullari, chunonchi, tarash va shtapellash yo’llari bilan tolalarni bir necha bor parallellashdan iborat bo’lgan usullari avvaldan malum bo’lsada, boshqa omillarning ta‟sir etishining muhimlik darajasi hozircha aniqlanmagan. Qirqishdan keyin tolalar uzunligining yigirilgan ip tuzilishdagi notekislikka ko’rsatgan ta‟sirini batafsilroq ko’rib chiqamiz.

Adabiyotlar ro’yxati : 1 .Алимова X. Безотходная технология переработки шѐлка. Ташкент. “Фан”, -1994. 2.Усенко А., Заболоцкий Л.М. Технология шѐлкопрядения. М.Тизлекнром. 1961.-392 с. З.Совершенствование технологии подготовки шѐлковых отходов к чесанию (обзор). Туйчиев Д., Мухамедов М.М., Бурнашев И.З. Ташкент: ГФНТИ, 1993. 4.Алимова Х.А. О проблемах рациональпого использования отходов переработки коконного сырья. Шѐлк: РС/ УзНИИНТИ. 1992. - № 6. -С.18-19. 5.Дерягин Б.В. Что такое грение? М: АН 1963. -230 с. 6.Махкамов Р.Г. Основы процесса взаимодействия поверхностей твердых тел с волокнистой массой. Ташкент: Фан - 1979.

Похожие

Tabiiy ipak tolali chiqindilarini shtapellash jarayonining nazariy asoslari

Ipak yigirish jarayonining nazariy asoslari

Tаbiiy ipаk chiqindilаrini tаvsifi. Chiqindilаrni dаstlаbki ishlаsh usullаri.

Tolalarni paralellash uzluksiz mahsulotni shakllantirish va uni tekislash

Tabiiy ipakning tolali chiqindilaridan qimmatbaho qog‘oz navlarini ishlab chiqarish uchun foydalanish