Qog‘oz pishiqligini asoslash qog‘ozning asosiy elementlari - Текстиль - Рефераты

Qog‘oz pishiqligini asoslash qog‘ozning asosiy elementlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

142.5 KB

Qog‘oz pishiqligini asoslash qog‘ozning asosiy elementlari Reja: 1. Qog’oz pishiqligini asoslash. 2. Qog’ozning asosiy elementlari. 3. Qog’ozning pishiqligini yaratuvchi to’ldiruvchilar. 4. Qog‘oz ishlab chiqarishda ipakdan foydalanishning iqtisodiy asoslari

Qog’ozning asosiy elementlari yog’och va paxta sellyulozasidan ajratilgan va tabiiy ipak tola fibrillaridan iborat kompozitsion materialdir. To’ldiruvchilar, masalan, kaolin qog’ozga ma‟lum bir xususiyat beradi, elimlovchi moddalar esa, qog’oz massasidagi elementlar orasida tarqalib, qog’oz strukturasida uning uzilish va buklanish holatida ma‟lum pishiqlik yaratadi. Shunga qaramasdan, mazkur kompozitda pishiqlikni barpo qilishda tola fibrillari muhim ahamiyatga ega. Xuddi shu tolaning i-mikdori pishiqligi - qog’oz varag’i qirqimi yuzasining birligiga o’tuvchi pishiqligi, qog’oz mahsulotining pishiqligini belgilaydi. To’ldiruvchilar va elimning o’zaro bog’lanishi qog’oz pishiqligiga ijobiy ta‟sir ko’rsatishga qaramay, asosiy kuch tola pishiqligi hisoblanadi. Qog’oz buzilishi modelini oddiy bir misolda ko’ramiz (36-rasm), bunda qirqim bo’lagining C eni va ∆ qalinligidan qirqim kesimida (rasmda ko’rsatilmagan) tolaning yagona fibrilli yoki bir butun tola yotadi). 36-rasm. O’q bo’ylab yuklanish paytida qog’oz bo’lagining parchalanish sxemasi Qog’oz parchasiga taqsimlangan chok q (sN/m) umumiy qiymati quyidagidan tashkil topgan bo’lib

so’nggi holda q=const. Qog’oz parchasini a-a harfli qirqimida uzilishga faqat tola pishiqligi qarshilik ko’rsatadi, chunki F kesimda to’ldiruvchilar uzilgan. SHunday qilib tola quyidagi kuchlanish ostida qoladi: (24) qog’oz massasidagi tolaning siljishiga esa mahsulotdan tolani “sug’urib chiqarishda” qog’oz varag’i reaksiyasi hisoblangan qog’oz sirtidagi η tegma kuchlanish to’sqinlik qiladi. Bu kuchlanishlar mexanika qonuniyati bo’yicha tolaning quyi va yuqori bo’laklari uchun bir xil bo’lib, (umumiy va holatda va fibrilning silindrik shaklida, agar uchlaridagi qarshilikni e‟tiborga olmaganda) tarkib topadi: (25) Bu erda F v va F n - tolaning yuqori va quyi qismlari yon sirtining yuzasi bo’lib, chamasi, kuchlanish uzunligi - l v yoki l n kam qismda ko’proq bo’lsa kerak. Tolaning uzilishi bo’lganda sodir bo’ladi, tola esa η =/ η / holatida qog’oz massasidan uzilib chiqadi. Birinchi afzalroq tolaning tabiiy pishiqligidan to’liq foydalanish mumkin, ya‟ni, (26) bu erda l v (27) holatida quyidagi yig’indi ko’zda tutiladi (28) ya‟ni, statik uzilish tolaning o’rgasi bo’ylab sodir bo’ladi, deb taxmin qilinadi. (27) dan ko’rinib turibdiki, qirqim uzunligi – [ ζ ] tolaning pishiqlik funksiyasi uning o’sishi bilan uzunlik ham ortishi kerak, [ η ] elimning tola bilan o’zaro munosabat darajasi (qog’ozning tarkibiy qismlarining elimlash xususiyatlarining

ortishi bilan qirqim uzunligi kamayishi mumkin), (ip diametri (fibrillar) (d o’sishi bilan l ham o’sadi). Endi tajribaga o’taylik. Paxta tolasining parchalanganligi yo’g’onligi - 0,14....0,2 teks, ipak tolasiniki 0,1....0,12. Ipak molekulalarining joylanishida birmuncha zichligini, paxta tolasida esa kanal borligini hisobga olganda, ipak tolasi qirqimining geometrik o’lchami kamroq, lekin paxta bilan bir qatorda bo’ladi. Qog’oz ishlab chiqarishda ipakning fibrillanish darajasi paxtaga qaraganda birmuncha kattaroq. Shunga ko’ra paxta bilan qilingan tajriba bo’yicha ipak qirqimining asosiy uzunligi uchun 2 mm uzunlik asos qilib olingan edi. Qirqim uzunligini 4-6,8 mm ga qadar ko’paytirish mumkin, bu ishlab chiqarishidagi masroll, tolalarni parchalovchi dastgohning quvvatiga bog’liq. Tajriba - ishlab chiqarish sharoitlarida ipak chiqindilarini miqdorini oshirib borib olingan. Qog’ozlarni sinab ko’rilganda, ularning pishiqliklari ortib borganligi kuzatildi va ipakning chiqindisiz texnologiyasi asosi yaratildi. Qog‘oz ishlab chiqarishda ipakdan foydalanishning iqtisodiy asoslari Qog’oz ishlab chiqarishda ipakdan foylalanishning iqtisodiy asoslari tolador massada tabiiy ipak va paxtaning fibrillyar tolalaridan foydalanish qog’ozda o’ziga xos xususiyatlar hosil qiladi. Fizik-mexanik xarakteristikasini oshiradi, jumladan, cho’zish va bukilishga chidamligini, tez eskirmaslik xom ashyosi bo’lib, bular keng qo’llanish diapazoniga ega va narxi ham qimmatlidir. Shuning uchun tabiiy ipak va paxtaning tolador chiqindilariga ketgan harajatlar iste‟mol xususiyatlarini oshirilish hisobiga butunlay qoplanishi, bunda ularning ishlab chiqarish hajmi va nima uchun ishlatilishi inobatga olinishi kerak. Bunday holatda qog’oz massasi birikmasi tarkibini optimallash iqtisodiy-matematik metodi bilan rejalashtirish asosida amalga oshirilishi kerak. Bozor iqtisodiyoti tomon yo’l tutgan jamiyat iste‟molchilik bahosini, shuningdek buyumning, ayni paytda qimmatbaho qog’ozning texnologik zaruriy narxini belgilash imkoniyatini beruvchi foydadan bo’lak, ishlab chiqarishga u yoki bu texnologiyani joriy qilinishiga baho berish mezonini hali topa olgani yo’q. Tabiiy ipakning foydalanilmaydigan a (a<1) nisbiy hajmdagi chiqindilarini

xom ashyo sifatida o’z ichiga olgan qog’ozni ishlab chiqarishda (qog’oz massasining yog’och yoki paxta sellyulozasi, elimlaydigan va bezaydigan boshqa komponentlar) mazkur effektni nisbatlar yordamida baholash mumkin: E(a)=S(a)-[S sh +S ost (1-a)]-I(a) (29) bu erda: E(a) - foyda; S(a) - qog’oz massasining birlik bahosi; C sh C ost – ipak massasi birligining va qog’ozning boshqa komponentlarining muvofiq tannarxi; I(a) - qog’oz ishlab chiqarish harajati, bunga yo mahsulot birligiga nisbatan olingan va yigirib olingan mablag’larni qo’shgan holda ish haqi, soliqlar va boshqa harajatlar. (1) formulani tahlil qilamiz: Birinchidan, amaliyotda nisbatning hamma elementlari aniq yoki noaniq bo’lsin a kattalikda xarakterlanadigan qog’oz mahsuloti tarkibida bo’lgan tabiiy ipakning maydalangan chiqindilari bilan bog’liq. Ikkinchidan, chamasi E(a)>0 ga ega bo’lish zarur. Aks holda bunday qog’ozni ishlab chiqarish maqsadiga muvofiq bo’lmaydi. Qo’shimcha ravishda quyidagi shartlar bajarilsa yomon bo’lmas edi. (30) ya‟ni, qog’oz tarkibida tabiiy ipak chiqindilarining ko’payishi bilan samara eksperimental bo’lardi yoki ortardi. Buning uchun quyidagicha bo’lish zarur. (31) bu alohida tahlilni talab etadi. Qog’ozning iste‟mol narxining o’sish ko’rsatkichi - unga tabiiy ipak chiqindilarining qo’shilishining ko’payishiga qarab shubhasiz ijobiy bo’lishi kerak. Agar qog’oz narxi ko’tarilmasa mazkur texnologiyaning ijobiyligi yo’qqa chiqadi. Nazarimizda, ipak chiqindilarini ikki xil maqsadda qo’shishi mumkin. Qimmatbaho qog’ozlarni qalbakilashtirishdan himoya qilish uchun. Bunday holda

a min katta emas va u qog’oz mahsulotida ipak fibroinlarning mavjudligi bo’yicha mahsulotning tenglashtirish, tekshirib ko’rish uchun etarli baholash kerak. Qog’ozga yangi xususiyatlarni: elastik, pishiqlik, mustahkamlik, matbaaboplik va ko’p ishlatilish xususiyatlarini berish uchun. Bu erda a opt etarli darajada ko’p, chunki, qog’oz tarkibidagi ipak miqdori bir necha o’n foizlarga etishi mumkin. Shu bilan birga S(a) da, agar bunday apriora o’rinli bo’lsa, yuqorida ko’rsatilgan holatlardagi bo’laklar birmuncha xarakterli: kichik a min da va yangi sifatli qog’oz yaratishda. Bu erda: ya‟ni, qog’oz qimmatli amaliy jihatdan sakrab-sakrab o’sish yo’sunida oshib boradi. (Ssh -Cost) ko’rsatkichini tsxnologik boshqarib bo’lmaydi, chunki xom ashyoning tannarxi qog’oz ishlab chiqarish texnologiyasi ta‟siriga deyarli bog’liq emas. Shunga qaramay, uning hajmi iloji boricha kichik bo’lishi kerak, shuning uchun mumkin qadar arzon xom ashyodan foydalanish kerak, masalan, №23 va №24 standartli tarandilardan, lyashdan, ya‟ni, ipak yigirish jarayonida ishlatilmaydigan va sanoatda etarli miqdorda bo’lgan xom ashyolardan foydalanish kerak. Shuni aytish kerakki bu xom ashyo mahalliy bo’lganligi tufayli uni O’zbekiston sanoatida ishlatish ayni muddao. Olinadigan qog’ozga ketgan ishlab chiqarish va boshqa hujjatlarning ko’tarilish darajasi ko’rsatkichi mazkur qog’ozni ishlab chiqarishda ipakning kalta chiqindilaridan foydalanish uchun mahsulotni tozalash, kimyoviy va mexanik ishlov berish uchun qo’shimcha sarf-xarajatlar talab qilinishini hisobga oladi. Qimmatbaho navli qog’ozning iste‟mol va ekspluatatsiya qilish xususiyatlarini, baholashning ishlab chiqilgan uslubiy bir-biriga qo’shiladigan komponentlar tarkibini-minimal iqtisodiy harajatlar bilan, tayyor buyumlarni ishlatish va iste‟mol xususiyatlarini pasaytirmagan holda optimallashtirish imkonini beradi.

Adabiyotlar ro’yxati: 1.Алимова X. Безотходная технология переработки шѐлка. Ташкент. “Фан”, -1994. 2.Усенко А., Заболоцкий Л.М. Технология шѐлкопрядения. М.Тизлекнром. 1961.-392 с. З.Совершенствование технологии подготовки шѐлковых отходов к чесанию (обзор). Туйчиев Д., Мухамедов М.М., Бурнашев И.З. Ташкент: ГФНТИ, 1993. 4.Алимова Х.А. О проблемах рациональпого использования отходов переработки коконного сырья. Шѐлк: РС/ УзНИИНТИ. 1992. - № 6. -С.18-19. 5.Дерягин Б.В. Что такое грение? М: АН 1963. -230 с.

Похожие

Qog‘oz ishlab chiqarish texnologiyasi

Tabiiy ipakning tolali chiqindilaridan qimmatbaho qog‘oz navlarini ishlab chiqarish uchun foydalanish

Pahta tolasining asosiy xossalari

Pnevmomexanik yigirish mashinasining takomillashuvi

Eshilgan ipaк ipi ishlab chiqarish jarayonining asoslari