Og’iz shilliq qavatining va lablarning qizil chegarasining o’simta oldi kasalliklari - Медицина - Рефераты

Og’iz shilliq qavatining va lablarning qizil chegarasining o’simta oldi kasalliklari

Загружено в:

18.12.2023

Скачано:

0

Размер:

90.3564453125 KB

Og’iz shilliq qavatining va lablarning qizil chegarasining o’simta oldi kasalliklari Reja: 1. Verrukoz leykoplakiyasi. 2. Papillomatoz. 3. Qizil eritematoz va qizil bo’richaning eroziv yarali va giperkeratotik shakllari. 4. Radiatsiyadan keyingi stomatit.

Verrukoz leykoplakiyasi. Klinikasi. Og’iz mukozasining orqa qismlari tez-tez ta’sirlanadi. Yallig’lanish o’chog’i odatda yakka bo’ladi, qoida tariqasida, mayda o’simtalar tufayli silliq yoki yassi yuzasi bo’lgan yorqin qizil giperimatsiyalangan nuqta bilan ifodalanadi. Markazda kichik do’mboqli yuza va keratinizatsiya o’choqlari bo’lgan maydon aniqlanadi. Shilliq qavatning atrofiyasi tufayli bu joy atrofdagi to’qimalarga nisbatan biroz cho’kadi, uning joylarida eroziya paydo bo’ladi. Yallig’lanish o’chog’ining kattaligi 2-3 mm dan 5-6 sm gacha, uning tartibsiz shakli juda aniq chegaralarga ega. Kasallik bir necha yil davom etishi mumkin, ba’zi hollarda infiltratsion o’sish belgilari tezda paydo bo’ladi, ya’ni saratonga xos belgilar va surunkali travma bu jarayonni tezlashtiradi. Gistologik jihatdan Bouen kasalligida epiteliyay ichidagi saraton (sarcinoma in situ) tasviri aniqlanadi. Gistologik tekshiruvda tikanli qatlam hujayralarining polimorfizmi va atipiyasi, mitozlar sonining ko’payishi aniqlanadi. Bazal membrana va bazal qatlam saqlanib qoladi. Davolash : jarrohlik yo’li bilan amalga oshiriladi. Yallig’lanish o’chog’ini olib tashlash shakllanishning ko’rinadigan chegaralaridan 1-1, 5 sm orqaga chekinish orqali amalga oshirilishi kerak. Yallig’lanish o’chog’ini olib tashlash elektrokoagulyatsiya, kriodestruksiya yoki lazer bug’lanishi bilan amalga oshirilishi mumkin. Verrukoz shaklining shakllanishi mahalliy ta’sirlanishga sabab bo’ladi. Keratinizatsiya jarayoni korneum qatlamining qalinlashishi bilan ortadi. Joylashgan joyi qo’shni shilliq qavat sathidan do’mboqcha yoki sersuv o’simtalar

shaklida chiqib turadi, yuzasi notekis, kulrang-oq rangga ega. Travmatizatsiya paytida eroziya va yoriqlar paydo bo’lishi mumkin, bu esa bemorlarni og’riqdan shikoyat qilishga olib keladi, ayniqsa ovqat paytida. Gistologik jihatdan stromada limfotsitlar inaktivatsiyasi bilan diffuz surunkali yallig’lanish aniqlanadi. Epiteliya qatlamlari soni keskin oshadi, o’simta oldi jarayoni muhim korneum qatlami shakllanishi bilan sodir bo’ladi. Davolashsiz 20% bemorlarda xavfli o’sma bilan kasallanish kelib chiqadi. Davolashni chekishni to’xtatish emas, balki og’iz bo’shlig’ini reabilitatsiya qilish, mumkin bo’lgan travmatik omillarni bartaraf etish, o’xshash bo’lmagan metallarni olib tashlash bilan boshlash kerak. Konservativ davo bilan, agar leykoplakiyaning verrukoz shakli tekis shaklga mustaqil o’ta olmaydi, jarrohlik amaliyoti talab etiladi. Konservativ davolanish muddati 3-4 haftadan oshmasligi kerak. Papillomatoz -bu ko’p papilloma. Klinikasi: Og’iz bo’shlig’ining atrofidagi shilliq qavat ustida ko’tarilgan va ingichka oyog’iga ega bo’lgan xosilalar, bir qator kuzatuvlarda bir nechta papillomalar bitta keng asosga ega. Papillomalarning yuzasi silliq yoki notekis. Keratinizatsiya jarayonlari mavjud bo’lganda, papillomalar kulrang-oq rangga ega va tashqi ko’rinishida "gulkaram" ga o’xshaydi. Papillomatoz ko’pincha tanglay, til, yonoqlarning shilliq qavatida uchraydi. Gistologik jihatdan u shilliq qavatning

papillar qatlami epiteliysi tomon parchalanishi bilan tavsiflanadi. Davolash jarrohlik yo’li bilan amalga oshiriladi. Qizil yassi uchuqning eroziv yarali va giperkeratotik shakllari. Klinikasi: Yallig’lanish o’chog’ining asosiy elementi yumaloq yoki ko’pburchak shakldagi o’tkir papuladir. Qizil yassi uchuqning papulalari oq yoki kulrang rangga ega bo’lib, oddiy yoki giperemik shilliq qavat fonida ajralib turadi. Papulalar birlashishga moyil bo’lib, chaynash to’riga o’xshash naqsh hosil qilib, shilliq qavat darajasidan biroz yuqoriga ko’tariladi. Eroziv yarali shaklda qizil yassi uchuqqa xos bo’lgan elementlar fonida eroziya paydo bo’ladi, kamroq tartibsiz shakldagi yaralar. Eroziyalar fibrin plyonka bilan qoplangan, juda og’riqli, oson qon ketadi. Eroziya va yara paydo bo’lishida travma katta rol o’ynaydi. Bunday eroziyalar uzoq vaqt davomida saqlanib turadi. Giperkeratotik shakl papulalarning katta yostiqchalarga birlashishi, giperkeratoz rasmining oshishi bilan tavsiflanadi. Do’mboqcha aniq chegaralarga ega, shoxli massalar bilan qoplangan va ta’sirlanmagan shilliq qavatdan sezilarli darajada ko’tariladi. Qizil yassi uchuq-bu surunkali kasallik bo’lib, u o’zgaruvchan davrlari va jarayonning barqarorlashishi bilan yillab davom etishi mumkin. Og’iz bo’shlig’ida ushbu kasallikning xavfli o’smaga aylanishi (adabiyotga ko’ra) 1 dan 7% gacha kuzatiladi. Gistologiyasi : epiteliy akantozi, giperkeratoz va parakeratoz bilan tavsiflanadi. Giperkeratoz giperkeratotik shaklda talaffuz qilinadi. Eroziv yarali shakl bilan shikastlanish joylarida o’ziga xos bo’lmagan yallig’lanish jarayonining tasviri aniqlanadi. Davolash: qoida tariqasida, konservativ bo’lib, og’iz bo’shlig’ini reabilitatsiya qilish, travmatik omillarni bartaraf etishdan boshlanishi kerak. Chekishni va bezovta qiluvchi ovqatni iste’mol qilishni to’xtatish kerak. Qizil eritematozning eroziv yarali va giperkeratotik shakllari. Labning qizil hoshiyasi tez-tez ta’sirlanadi, og’iz mukozasining izolyatsiya qilingan shikastlanishi kam uchraydi.

Klinikasi: Bemorlar yonish va og’riqdan shikoyat qiladilar, ayniqsa ovqatlanayotganda. Kasallikning tipik shaklida mugus membranasida giperkeratoz bilan dimlangan giperemiyaning chiqadigan o’choqlari paydo bo’ladi, markazida atrofiya yuzasi bor. Yallig’lanish va travmatizatsiya bilan eroziv yara shakli og’riqli eeroziya markazida yoki uzoq davom etadigan yaralar paydo bo’lishi bilan yuzaga keladi. Uzoq vaqt davomiyligida kasallikning saratonga aylanish ehtimoli taxminan 6% hollarda kuzatiladi. Gistologiyasi: Epiteliyda parakeratoz va giperkeratoz, akantoz, bazal membrananing noaniqligi aniqlanadi. Stromada limfoplazmosellular infiltrat, kollagen va elastik tolalarni yo’q qilish mavjud. Davolash: Qizil yugurik tizimli kasalliklar qatoriga kiradi va og’iz bo’shlig’idagi o’zgarishlar umumiy kasallikning mahalliy ko’rinishidir. Umumiy davolash antimalarial va kortikosteroid preparatlari bilan amalga oshiriladi. Antiseptiklar va og’riq qoldiruvchi vositalar mahalliy sifatida ishlatiladi. Og’iz shilliq qavatidagi qizil eritematoz namoyon bo’lishining malignizatsiyasi 6% gacha yetadi. Radiatsiyadan keyingi stomatit kech nurlanish asoratlarini anglatadi. Klinikasi . Bemorlar og’iz bo’shlig’idagi quruqlik, quruq ovqat iste’mol qilish qiyinligi, ta’mga sezgirlikning pasayishi yoki yo’qligidan shikoyat

qiladilar. Shilliq qavat quruq, atrofikdir. Bir qator hollarda giperkeratoz sohalari aniqlanadi. Hatto yengil shikastlanish ham bunday o’zgargan shilliq qavatda eroziya va yaralar paydo bo’lishiga yordam beradi. Eroziya va oshqozon yarasi paydo bo’lganda, bemorlar dam olish paytida ham, ovqatlanayotganda ham og’riq qo’zg’aladi. Hosil bo’lgan yaralar kesilgan qirralarga ega, ularning pastki qismi iflos kul rangga ega, palpatsiya paytida keskin og’riqli, poydevorda infiltratsiya aniqlanmagan. Eroziya va oshqozon yarasi uzoq davom etadi, davolash qiyin. Gistologiyasi: akantoz va epiteliya atrofiyasi mavjudligi bilan tavsiflanadi. Asosiy stroma uyali elementlar tomonidan infiltratsiya qilinadi, shishgan. Qon tomirlarining obliteratsiyasi aniqlanadi. Davolash: 3-4 hafta ichida konservativ davo amalga oshiriladi, agar ushbu davrdan keyin patologik jarayonni kamaytirish tendensiyasi bo’lmasa, u holda yarani jarrohlik yo’li bilan olib tashlash amalga oshiriladi. Lab saratoni bilan og’rigan bemorlarda prekanseroz jarayonlar asosan lablarning o’zgargan qizil chegarasida sodir bo’ladi. Turli mualliflarning fikriga ko’ra, o’sma oldi kasalliklarida o’zgarishlar bemorlarning 85 foizida lab saratonidan oldin sodir bo’ladi. O’sma oldi kasalliklarning tasnifi og’iz mukozasining prekanseroz kasalliklari bilan bir xil qoidaga asoslanadi.

Foydalaniladigan adabiyotlar: 1. M.N. Muminova, M.A. Maksumova «Kasbiy etika va etiket», uslubiy qo’llanma, T.,2006. 2. I. A. Karimov «Istiqlol va ma’naviyat» T.,1994. 3. I. A. Karimov «O’zbekiston buyuk kelajak sari» T.,1998. 4. N. E. Muhammadiyev «Kasb etikasi va estetik madaniyati»- Toshkent,1998 y. 5. M. Abdullayev, E. Xakimov «Vvedeniye v etiku»-Namangan, 1998. 6. Abdulla SHer «Axloqshunoslik» Ma’ruzalar matni, Toshkent, 2000 7. V.G. Fedsov «Kultura servisa» Uchebno-prakticheskoye posobiye - M., «PRIOR», 2001. 8. A.A. Avloniy «Turkiy guliston yohud ahloq», T. 1992. 9. Y. Y. Petrunin, V.K. Borisov «Etika biznesa» M., «Delo»,2000. 10. S. S. Gulomov «Tadbirkorlik va kichik biznes» - T., «Shark», 2002.

Похожие

Lablarning qizil chegarasi va og’iz shilliq

Og’iz bo’shlig’i shilliq qavatinng kasalliklari

Yuz-jag’ sohasidagi o’smalar va o’smasimon hosilalar

Bolalarda uchraydigan o’tkir gerpetik stomatit (O’GS)

O’smadan oldingi teri kasalliklarining tasnifi