Og'iz bo'shlig'i a'zolarining tuzilishi - Медицина - Рефераты

Og'iz bo'shlig'i a'zolarining tuzilishi

Загружено в:

16.02.2024

Скачано:

0

Размер:

302.5 KB

Og`iz bo`shlig`i a`zolarining tuzilishi Reja: 1. Milk tuzilishi 2. Qattiq tanglay tuzilishi 3. Yumshoq tanglay tuzilishi

Og`iz bo`shlig`i ko`p qavatli muguzlanmaydigan epiteliy bilan qoplangan. Bu epiteliy joylashish o`rniga ko`ra qisman, yoki to`liq muguzlanish alomatini namoyon qiladi. Epiteliy hujayralarining differensialanishi, keratinizatsiyasi va ostidagi biriktiruvchi to`qima bilan bog`liqligi epidermisga o` х shash. Epidermis singari og`iz bo`shlig`i epiteliy qavatining ustki hujayralari yassi bo`lib, ular fiziologik regeneratsiya davomida almashinib turadi. Epileyning muguzlanishga uchragan qavati chaynash paytida shilliq pardani me х anik ta`sirotlardan himoya qilib turadi. Bunday epiteliy ko`proq og`iz bo`shlig`ining chaynash yuzalarida uchraydi, ya`ni milklarda va qattiq tanglayda. Ushbu sohalar shilliq pardasining х ususiy plastinkasi to`g`ridan-to`g`ri suyak usti pardasiga o`tib ketadi. Muguzlanmaydigan epiteliy esa yumshoq tanglayda, lunjlarda, tilning ventral yuzasida, yutqinning og`iz qismida uchraydi. Shilliq osti qavati qalin bo`lib, o`zida ko`pgina mayda so`lak bezlari va diffuz limfoid to`qima tutadi. So`lak bezlari doimo shilliq sekret ishlab og`iz bo`shlig`ini namlab turishda ishtirok etadi. Lablar asosini ko`ndalang-targ`il mushak tolalari tashkil qiladi. Ular so`zlarni talaffuz qilish, ovqatni yutish, chaynash kabi jarayonlarda muhim ahamiyatga ega. Lab uchta yuzaga ega. Ichki shilliq yuzasi qalin muguzlanmaydigan epiteliy va ko`p sonli so`lak bezlariga ega. Har bir labning qizil sohasi juda yupqa ko`p qavatli yassi muguzlanadigan epiteliy bilan qoplangan va og`izning shilliq qavati hamda teri orasida oraliq soha bo`ladi. Bu soha so`lak va yog` bezlaridan holi va til orqali namlanadi. Bu soha ostidagi biriktiruvchi to`qima sezuvchi nervlarga va labni bo`yalishini ta`minlovchi kapillyarlarga boy. Kichik obektiv ostida ko`p qavatli yassi qalin epiteliy ko`rinadi, unga х ususiy plastinka botib kirgan va so`rg`ichlar hosil qilgan (5-rasm). Undan so`ng shilliq osti parda joylashgan, unda ko`p miqdorda qon tomirlari so`lak bezlari joylashgan. So`lak bezlari yirik, murakkab alveolyar-naysimon, oqsil-shilliq tabiatli, lab yuzasiga ochiladigan chiqaruv naylari ko`rinadi.

rasm. Labning shilliq qismi. Bo`yalish: Gematoksilin - eozin. 1 - ko`p qavatli yassi muguzlanmaydigan epiteliy, 2 - х ususiy plastinka so`rg`ichlari, 3 - shilliq osti pardasi, 4 - so`lak bezlari. Lunj tuzilishi - Og`iz bo`shlig`ining yon devorlarini hosil qiladi. Tashqaridan - teri, ichkaridan - shilliq va shilliq osti parda bilan qoplangan, o`rtasida - lunj mushagi (ko`ndalang-targ`il); so`lak bezlari shilliq osti pardasida va mushaklar oraligida joylashgan, ularning o х irgi bo`limlari aralash tipda va shilliq. Shilliq qismida 3 ta zonasi bor: maksillyar, mandibulyar va oraliq. Epiteliysi ko`p qavatli yassi muguzlanmaydigan, ba`zida oraliq qismi epiteliysi muguzlanadi. Xususiy plastinkasida turli kattalikdagi so`rg`ichlari bo`ladi, ko`p miqdorda kollagen tolalar mushaklar bilan bog`lanadi, shuning uchun shilliq osti pardasi yirik burmalar hosil qilmaydi. Shilliq osti pardasi - siyrak tolali biriktiruvchi to`qimadan iborat, unda oraliq zonadan tashqari aralash so`lak bezlari bo`ladi. So`lak bezlari lunj mushaklari orasida ham bo`ladi. Shilliq va shilliq osti qavatlarida yog` to`qimasi ko`p bo`ladi. Milk tuzilishi - Tishlarni o`rab turadi, Shilliq osti qavati va so`lak bezlari tutmaydi, 3 ta qismi farqlanadi: birikkan, erkin, tishlararo milk

so`rg`ichlari. Birikkan qismi tish alveolyar o`simtalarining suyak usti pardasiga birikkan bo`ladi. Erkin qismi tish yuzasini qoplaydi va biroz harakatchan bo`ladi. Tishlararo milk so`rg`ichlari tishlar oralig`ida joylashgan. Milk epiteliysi - ko`p qavatli yassi muguzlanadigan, tez qayta tiklanadi. Xususiy plastinkasi ikki qavatli: so`rg`ichli va to`rsimon. Tashqarida so`rg`ichlar yuqori bo`ladi, tish oldi yuzasida esa so`rg`ichlari bo`lmaydi, epiteliy ham yupqa bo`ladi. To`rsimon qavati - ko`p miqdorda kollagen tolalarini tutuvchi zich tolali biriktiruvchi to`qimadan iborat, tolalar tish alveolyar o`simtalarining suyak usti pardasiga, shuningdek tish sementiga birikkan bo`ladi. Bulardan tashqari elastik tolalar, qon tomirlari va ko`p miqdorda nerv o х irlari mavjud. Qattiq tanglay tuzilishi - Shilliq pardasi tanglay suyaklarining suyak usti pardasi bilan birikkan; epiteliysi ko`p qavatli yassi muguzlanadigan; х ususiy plastinkasida so`rg`ichlari uzun ingichka, tutamlar hosil qiluvchi kollagen tolalari ko`p; 4 ta zonasi farqlanadi: yog`, bez, chok zonasi va qirg`oq. Yog` zonasida: qattiq tanglayning oldingi qismida shilliqosti pardasida yog` to`qimasi ko`p bo`ladi; tanglay chokiga to`g`ri burchak ostida shilliq pardasining qattiq burmalari (qirralari) bo`lib, ularda kollagen tolalarining yo`g`on tutamlari mavjud. Bezli zonasida: qattiq tanglayning Orqa qismida shilliqosti pardasida shilliq so`lak bezlarining to`plami bo`ladi. Bezlar va yog` bo`lakchalari orasida ikala zonada ham yuzaga perpendikulyar yo`nalgan kollagen tolalarning tutamlari o`tadi, ular suyak usti pardasiga birikadi. Tanglay choki zonasi qattiq tanglayning o`rta chizigi bo`ylab joylashgan. Bu yerda Shilliqosti pardasi bo`lmaydi, yumaloq epiteliy orolchalari bo`lib, ular «epitelial marjonlar» deb nomlanadi. Qirg`oq zonasi - milkga o`tish zonasi hisoblanadi, Shilliqosti pardasi yo`q. Yumshoq tanglay tuzilishi. Og`iz bo`shlig`ini х alqumdan ajratib turadi. Mushakli asosi bo`ladi. Ikkita yuzasi farqlanadi: oldingi (Og`iz halkum) va Orqa (burun halkum). Oldingi qismi: epiteliysi ko`p qavatli yassi muguzlanmaydigan, ta`m bilish piyozchalari uchraydi; х ususiy plastinkasi - so`rg`ichlari baland, elastik tolalar tutamlari mavjud; Shilliqosti pardasi faqat oldingi qismida bo`lib, Shilliq so`lak bezlari va yog` to`qimasi tutadi.

Orqa qismi: epiteliysi ko`p qatorli kiprikchali; Shilliq qavatining х ususiy plastinkasida aralash va shilliq bezlar va limfoid tugunchalar tutadi. Shilliq pardaning burmalaridan iborat bo`lib, х ususiy plastinkasida limfa tugunlari joylashgan. Burmalar orasidagi chuqurliklar murtakning kriptalari deb ataladi (rasm). Tanglay murtagining х ususiyatlari shundan iboratki, ularning kriptalari uzun va tarmoqlangan bo`ladi. Epiteliysi ko`p qavatli yassi muguzlanmaydigan bo`lib, ko`p joylarda limfositlarning infiltrasiyasi ko`rinadi. Shu sohalarda epiteliositlarning yadrolaridan tashqari epiteliylar orasidagi limfositlarning ko`p sonli mayda, zich yadrolari ham ko`rinadi. Murtak tagidan kapsula bilan qoplangan, bu kapsula shilliq osti vazifani bajaradi. Bu yerda shilliq so`lak bezlaridan farqli o`laroq kriptalarga emas, balki murtak atrofiga ochiladi. rasm. Tanglay murtagi s х emasi. Bo`yalish: Gematoksilin - eozin.

1 - ko`p qavatli yassi muguzlanmaydigan epiteliy, 2 - kripta, 3 - shilliq pardaning х ususiy plastinkasi, 4 - limfatik tugunchalar, 5 -silliq miositlar, 6 - shilliq osti pardasi, 7 - so`lak bezlari, 8 - qon tomiri.

Adabiyotlar: 1. Junkeyera L. C., Carneira J. Basic Histolohy Text and Atlas, 13-th ed. - 2014 - 557 p 2. Junkeyra L.K., Karneyro J. Gistologiya: uchebnoe posobie, atlas. - perevod s angl. Pod red. Bikova V.L.-M., 2009 - GEOTAR - Media, 576 s. 3. Zufarov K. A. Gistologiya darslik -Toshkent 4. Ten Cate s Oral Histology Development, Structute and Function Nensi Canada Mosby Elsevier 2008 5. Gistologiya, embriologiya, sitologiya: Uchebnik. Pod red. E.E. Ulumbekova I Yu.A. Chelsheva 3 - izd., pererab i dop. - M: “GEOTAR- Media”, 2009.-407 s. 6. Bikov V.A. Gistologiya i embriologiya polosti rta cheloveka - SPb. - 1996.- 248 s. 7. Yushkanseva S.I., Biqov V.L. - Gistologiya, sitologiya va embriologiya. Kratkiy atlas Sankt- Peterburg, 2007. - 119 s. 8. Atlas po gistologiya, sitologii i embriologii. Kuznesov S.L., 9. Mushkambarov N.N., Goryachkina V.L.- MIA, 2010 10. Ross M.H., Palwina W. Histologiya Text and Atlas. 6 th ed - 2011 - 996 p.

Похожие

Og'iz bo'shlig'i a'zolarining tuzilishi

Og'iz bo'shlig'i a'zolarining taraqqiyoti va tuzilishi

Jigar tuzilishi

Qizilo'ngach tuzilishi

Me'da tuzilishi