Jag’ning xavfli o’smalari - Медицина - Рефераты

Jag’ning xavfli o’smalari

Загружено в:

18.12.2023

Скачано:

0

Размер:

205.3408203125 KB

Jag’ning xavfli o’smalari Reja: 1. Klinikasi. 2. Osteogen sarkoma (osteosarkoma). 3. Xondrosarkoma.

Klinikasi. Xatarli o’smalarning klinik ko’rinishi nafaqat o’smaning morfologik tuzilishiga, balki uning jag’dagi lokalizatsiyasiga ham bog’liq. Lokalizatsiyaga qarab, o’simta turiga qaramay, jag’ning shikastlanishi juda ko’p o’xshash klinik hodisalarga yega. O’smaning Markaziy joylashuvida jarayon uzoq vaqt davomida o’zini namoyon qilmasligi mumkin va rivojlanayotgan Markaziy o’smaning birinchi belgilari tishlarning patologik harakatchanligi va ularning siljishi hisoblanadi. Alveolyar jarayonning shilliq qavati, qoida tariqasida, o’zgarmaydi. Elektrodontometriyada tish pulpasining yelektr qo’zg’aluvchanligining pasayishini aniqlaydi. Biroq, aksariyat hollarda, jarayon og’riq sindromining paydo bo’lishi bilan o’zini his qiladi. Og’riq hech qanday sababsiz paydo bo’ladi, tishlarga, quloqqa, ko’zga tarqaladi. Avvaliga og’riqning intensivligi ifoda qilinmaydi, uzoq intervalli bo’ladi. Vaqt o’tishi bilan og’riqning intensivligi oshadi, intervallari kamayadi. Kelajakda o’simta nerv tanasiga o’sadi, shu munosabat bilan paresteziya paydo bo’ladi va keyin ularning innervatsiyasi sohasida falajlanish paydo bo’ladi. Jarayonning rivojlanishi bilan jag’ning shakllanishi, jag’ning kortikal plastinkasining yo’q qilinishi va jarayonning atrofdagi yumshoq to’qimalarga tarqalishi aniqlanadi. Ta’sir qilingan jag’ga tutashgan to’qimalarda zich past ko’rinadigan suyakka yopishgan infiltrat paypaslanadi. O’sma jarayoni og’iz bo’shlig’iga tarqalishi mumkin. Bunday hollarda alveolyar o’siqda pastki qismi chirigan suyak to’qimasi bilan ifodalgan o’sma yarasi aniqlanadi. Bunday hollarda ko’pincha o’simtani lokalizatsiya qilish sohasidagi patologik sinish aniqlanadi. O’smaning periferik lokalizatsiyasida birinchi belgilari jag’ning deformatsiyasi bo’lib, shish, qalinlashuv, protrusion shaklida namoyon bo’ladi. Og’riq sindromi keyinroq paydo bo’ladi va ko’pincha o’sma hududida joylashgan tishlarning harakatchanligi bilan birga keladi. Dastlabki bosqichlarda, markazda joylashgan o’smalardan farqli o’laroq, alveolyar o’simtaning shilliq qavatining yarasi paydo bo’ladi.

Markazda joylashgan o’smalarning rentgenologik tekshiruvi suyak to’qimasini aniq chegaralarsiz ("shakar yerishi tasviri") koyga o’xshash o’simtalar bilan shikastlanish joylarini ochib beradi. Periferik joylashgan o’smalar suyak to’qimasini qirralarinig shikastlanishiga olib keladi, atrofdagi to’qimalar bilan aniq chegaraga ega bo’lmaydi. Ba’zi hollarda suyaklarning haddan tashqari shakllanishi kuzatiladi, shu sababli ignasimon yoki plastinkasimon periostitning tasviri kuzatiladi. Osteogen sarkoma (osteosarkoma) . 10-20 yoshdagi erkaklarda ko’proq rivojlanadi va jag’larning eng keng tarqalgan birlamchi xavfli o’smalaridan biridir. O’sma osteoblast progenitorlari hujayralaridan rivojlanadi. Morfologik variantga ko’ra o’simtaning uchta shakli mavjud: Osteoblastik, Osteolitik va aralash. Osteoblastik shakl yetilmagan qo’pol tolali suyakning shakllanishi bilan tavsiflanadi, rentgenologik jihatdan chegaralari xiralashgan osteoskleroz o’choqlari sifatida belgilanadi. Eng xarakterli belgilar keyingi davrda, o’simta kortikal qatlamni yo’q qilganda va o’simtaning yekstraossal komponenti paydo bo’lganda paydo bo’ladi. Bu holda sarkomaning belgilaridan biri periosteumning "Coleman visor" deb ataladigan yoki ignasimon periostiti shaklida reaktiv suyak tuzilmalarining shakllanishi shaklida ajralishidir.

Xondrosarkoma Osteogen sarkomaga qaraganda kamroq va kechroq yoshda uchraydi. Bu nisbatan sekin oqim bilan tavsiflanadi va uzoq vaqt davomida metastaz bermasligi mumkin. Mikroskopik ravishda o’simta aniq polimorfizm va atipik mitozlar bilan ko’payadigan xaftaga tushadigan hujayralar bilan ifodalanadi. Osteogenez o’choqlari xondroid tabiatining kichik moddasida aniqlanadi. Yuqori jag’ning old qismida ko’proq uchraydigan Markaziy va periferik shakllar mavjud. Markazda joylashgan o’simta radiologik jihatdan aniq chegaralarsiz, zich qo’shimchali, noto’g’ri o’choq bilan ifodalanadi. Fibrosarkoma -bu suyak iligi yoki periosteumning biriktiruvchi to’qima stromasidan rivojlanadigan xavfli o’sma. O’smaning hujayra komponenti ko’payadigan fibroblastlar xisoblanadi. Differensiatsiyalangan fibrosarkoma mavjud bo’lib, u tolalarning tartibli joylashuvi va kollagen tolalarining ko’pligi bilan ajralib turadi, kamdifferensiatsiyalangan turi esa hujayralarning tolalardan ustunligi bilan farqlanadi. O’sish manbasiga qarab (suyak iligi yoki periosteumning biriktiruvchi to’qima stromasi) Markaziy va periferik shakllar ajratiladi. Markazda joylashgan o’simta bilan yumaloq shakldagi ma’rifat markazi aniqlanadi va o’simtaning periferik joylashuvi bilan jag’ning shakllanishining yumshoq to’qima soyasi va marginal vayron bo’lishi aniqlanadi. Fibrosarkomaning o’ziga xos rentgen xususiyati deb nisbatan aniq konturli shakllanishni hisoblash mumkin.

Miksosarkoma juda kam uchraydigan o’sma bo’lib, odatda jag’ning shilliq qavatida joylashgan. O’smaning o’ziga xos morfologik xususiyati yulduzsimon, o’rgimchakka o’xshash hujayralar bo’lib, ular o’z o’siqlari bilan anastomoz hosil qiladi va shilliqni to’plashga qodir. Strukturaviy yelementlar oz miqdorda kollagen bo’lgan gomogen interstitsial substansiyada joylashgan. Markazda joylashgan o’smalardagi rentgen tasviri ingichka suyak bo’laklari bilan ajratilgan katta hujayrali o’choqlarning mavjudligi bilan tavsiflanadi. Keng qamrovli o’smalarda bilan zararlanishlar periost tomonidan ignasimon periostit shaklida reaksiyaga duch kelishi mumkin. Retikulosarkoma -retikulyar turdagi hujayralardan tashkil topgan o’sma. O’simta hujayralari orasida ko’pincha leykotsitlarning katta sonini, shu jumladan eozinofillarni ko’rish mumkin. Reaktiv suyak shakllanishi o’choqlari ko’pincha periferik bo’limlarda uchraydi. Shish har qanday yosh guruhida, shu jumladan yosh bolalarda bir xil chastotada paydo bo’ladi. Radiologik jihatdan o’simta sohasidagi suyakning shimgichli qatlami notekis dog’li yoki burunsiz xarakterga yega. Shishning keyingi rivojlanishi bilan u suyakning kortikal qatlamini yo’q qiladi, periosteum va yumshoq to’qimalarga tarqaladi. Eving sarkomasi nisbatan kam uchraydigan xavfli o’smadir. Bu ko’pincha o’smirlarda, asosan o’g’il bolalarda kuzatiladi. Suyakning kortikal qatlamini yo’q qilib, o’simta tezda yumshoq to’qimalarga tarqaladi, ko’pincha o’pka, mediastin, buyrak usti bezlari, suyaklarga metastaz beradi. Kasallikning klinik ko’rinishi to’lqinsimon tavsiflanadi, xuruj davrida og’riq

kuchayadi, o’simta hajmi oshadi, shikastlangan joyda teri va shilliq qavatning giperemiyasi mavjud. Ushbu davrda tananing umumiy reaksiyasi uyqusizlik, isitma va EChTning oshishi shaklida aniqlanadi. O’tkir davr pasaygandan so’ng, o’simta hajmi kamayadi, lekin dastlabki hajmga yetib bormaydi, bu yesa o’simta massasining asta-sekin o’sishiga olib keladi. Rentgen tekshiruvi suyak to’qimasini aniq chegaralarsiz yo’q qilishni aniqlaydi. Pastki qismdan keyin kortikal qatlamni yo’q qilish bilan u bo’shashgan bo’ylama chiziqlar hosil qilib, xarakterli naqshga yega bo’lishi mumkin.

Foydalaniladigan adabiyotlar: 1. M.N. Muminova, M.A. Maksumova «Kasbiy etika va etiket», uslubiy qo’llanma, T.,2006. 2. I. A. Karimov «Istiqlol va ma’naviyat» T.,1994. 3. I. A. Karimov «O’zbekiston buyuk kelajak sari» T.,1998. 4. N. E. Muhammadiyev «Kasb etikasi va estetik madaniyati»- Toshkent,1998 y. 5. M. Abdullayev, E. Xakimov «Vvedeniye v etiku»-Namangan, 1998. 6. Abdulla SHer «Axloqshunoslik» Ma’ruzalar matni, Toshkent, 2000 7. V.G. Fedsov «Kultura servisa» Uchebno-prakticheskoye posobiye - M., «PRIOR», 2001. 8. A.A. Avloniy «Turkiy guliston yohud ahloq», T. 1992. 9. Y. Y. Petrunin, V.K. Borisov «Etika biznesa» M., «Delo»,2000. 10. S. S. Gulomov «Tadbirkorlik va kichik biznes» - T., «Shark», 2002.

Похожие

O’smadan oldingi teri kasalliklarining tasnifi

O`TA XAVFLI INFEKSIYALAR

Yuz-jag’ sohasidagi o’smalar va o’smasimon hosilalar

Bosh va bo’yin sohalaridagi kasalliklar

O‘ta xavfli infeksiyalarda (o‘lat, kuydirgi, Qrim-Kongo gemorragik isitmasi) hamshiralik ishi