Kesik bosh gips namunasini qalamtasviri - Изобразительное искусство - Рефераты

Kesik bosh gips namunasini qalamtasviri

Загружено в:

24.01.2024

Скачано:

0

Размер:

130 KB

Kesik bosh gips namunasini qalamtasviri Reja: 1. Odam boshining qurilishi haqida ma ’lumot. 2. Modelni o ‘rganish, kesib ishlash usulida mashq qilish. 3. Kesik bosh gips namunasini qisqa muddatli chizgilarni bajarish. 4. Kesik bosh gips namunasini konstruktiv qurish va tuslash.

Antik bosh rasmi ustida ishlashning butun majmui tasviriy san ’atning ustivor tamoyili -umumiylikdan xususiylikka va xususiylikdan yana umumiylikka usuli va uslubiga asoslanadi.Boshqacha qilib aytganda, naturaning butun qismlarini tahlil qilish orqali umumiy shaklobrazini ifoda etish qoidasiga rioya qilish kerak. Bu tamoyil rasm chizish bo‘yicha chiqarilgan hamma o ‘quv dasturlarida o‘z aksini topgan va maxsus badiiy maktab, kasb-hunar kollejlari va oliy o'quv yurtlarida yetakchi hisoblanadi. U barcha talabalarga (ularning davomli rasm chizish tayyorgarligi darajasidan qat’iy nazar) taklif etiladi va bajarish talab qilinadi. Talabalar uni osonroq egallab olishlari va uning mazmunini yaxshiroq tushunib olishlari uchun tasvir ustida ishlashning murakkab majmui alohida - alohida bosqichlarga bo‘lib o‘rgatiladi. Bundan tashqari uslubiy izchillikka rioya qilgan holda tasvirlash talabaga har bir bosqichni alohida tushunib olishga va ular o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni anglashga imkon yaratadi. Davomli tarzda rasm chizish jarayoni juda murakkab bo‘lib, bunda yetarli ish tajribasiga ega bolmagan talaba ko‘pincha qiynalib qoladi. U, eng avvalo, nimalarga e'tibor berish, o‘z imkoniyatlaridan qanday qilib oqilona foydalanish kerakligini bilmaydi va ishni lozim darajada tashkil qila olmaydi. Bunday talaba odatda, nimani ko’rsa – shundayligicha ko‘chirib qo‘ya qoladi. Tashqi shakl ko’rinishidan diqqat bilan nusxa ko‘chiradi. Kerak-nokerak qismlarni ajratmay, birdek tasvirlayveradi. Detailarga berilib ketib, ular naturaga juda o‘xshayapti, degan fikrda chizaveradi. Ko‘pchilik talabalar odam boshi rasmini chizar ekanlar, ishda uslubiy ketmaketlikka rioya qilmaydilar, darhol murakkab vazifalarni bajarishga kirishadilar va tez orada muvaffaqiyatsizlikka uchraydilar. Vaholanki, bosh rasmi ustida ishlashning uslubiy bosqichlari ham o‘ziga xos xususiyatlarga egaki, ularni rasm chizuvchi, albatta, bilishi kerak. O'quv materialini yaxshi o‘zlashtirib olish uchun chizuvchi ushbu ish bosqichida qaysi vazifani amalga oshirishi, tasvir qurishning qaysi jihatlariga alohida e’tibor qaratishi kerakligini bilishi zarur. Talaba naturani kuzatish va tahlil etish hamda rasmni konstruktiv chizish-qurish jarayonida aniq tizimga rioya qilishi kerak. Rasm ishlashning uslubiy izchilligidagi barcha nozik taraflarni Antinoyning gipsdan yasalgan haykali boshini chizish

misolida ko‘rib chiqamiz. Biz rasm ustida islilashning uslubiy ketma-ketligini bayon eta borib, bir yo‘la tirik odam boshi shakli qurilishining asosiy qonuniyatlari va tasvirlash usullarini (jumladan, ishning texnik usullarini) o‘rgana boramiz. Birin chi bosqich - kompozitsiyaviy joy lash tirish. Ish qog'oz yuzasida rasm kompozitsiyasini topib, ifoda etishdan boshlanadi. Tasvirni yuzada qanday joylashtirish qulayroq bo ‘lishini, qaysi nuqtadan turib qaralganda shakllarning qurilish xususiyatlari ifodaliroq ko‘rinishini bilish niyatida naturani oldindan har tomonlama o’rganib, ко‘rib chiqish lozim. Talaba rasm kompozitsiyasini qog‘oz yuzasida har taraflama to‘g‘ri va chiroyli joylashtirishni o‘rganishi kerak. Shuning uchun tasvirlanajak gips bosh eng ifodali ko‘rinadigan nuqtani tanlash unga kompozitsiya masalasini yaxshiroq, talabdarajasida hal qilishga yordam beradi. Lekin kompozitsiyani topishda qandaydir alohida bir qoidani mahkam ushlab olishning hojati yo‘q. 10-mavzu Odam boshining anatomik qurilishi haqida ma’lumot. Kesik bosh haykalini ishlash. Masalan, ba’zilar to‘rtdan uch qism burilishda yoki profildagi (yon tomon) bosh shaklini chiza turib, yuz qismi oldida, albatta, katta may don qoldirish kerak, deb hisoblaydilar. Lekin, hattoki, buyuk rassom - ustalar asarlarida ham bunday qilinmaganini ko‘ramiz. Ko‘pchilik portretlar qog‘oz yuzasining o’rtasida jamlanadi. Yuqorida aytilganidek, boshning yuz qismi oldida katta maydon qoladi. Shaklni tuslashga kirishar ekan, u boshdagi soyalar kompozitsiyani buzganini va tus muvozanati yo’qolganini ko’radi. Shuning uchun u rasm chizishdan oldin qator xomaki chizgilar bajarib ko‘rishi zarurki, ularda kompozitsiya masalasi hal etilsin. Talaba eng qulay nuqtani tanlab olishi kerak, ya’ni u duch kelgan joyga o‘tirib olaverishi maqsadga muvofiq emas. Vaholanki, ko‘plab talabalarda ana shunday qusur bor. Bundan tashqari, shogird o‘zi chizayotgan rasm oxir oqibatda qanday ko’rinishga ega bo’lishini, xayolan bo’lsada, yaqqol tasavvur qilishi lozim. Faqat shundan keyingina qalamni qo’lga olishi va rasmni qog‘oz sathiga dadil joylashtirib, ifodalashni boshlashi mumkin. Ikkinchi bosqich - bosh shaklining xarakterli xususiyatlari, o'lcham munosabatlarini, ya’ni nisbatlarini va boshning kenglikdagi holatini ochib berish. Bosh shaklining o‘ziga xos xususiyatini ochib berishga kirishishdan oldin talaba

haykal-naturani diqqat bilan o‘rganib chiqishi, shakl qurilishining eng muhim xususiyatlarini aniqlab olishi lozim. Bu o’rinda natura nihoyatda ob'yektiv, to‘g‘ri idrok etilishi kerak. U sub’yektiv taasurotlar asosida emas, balki jiddiy ilmiy bilimga tayangan holda idrok etishi va tasvirlashga kirishishi kerak. Ma’lumki, naturani o‘rganish uni bevosita diqqat bilan kuzatishdan boshlanadi. Rassom, eng avvalo, shaklning umumiy xususiyatini, boshning fazoviy holatini ilg‘ab oladi, shundan keyingina alohida qismlar va yaxlitliklar, o‘lchamlararo farqlar, nisbatlarini chamalab aniqlay boshlaydi. Natura bilan oldindan bunday batafsil tanishib chiqish ob’yektiv tahlil qilishga o‘tish uchun asos xizmatini o‘taydi. Bosh shakli tasviri qog‘ozda qalam bilan juda yengil belgilanib, nozik, umumiy va chiziqli konstruktiv tarzda aks ettiriladi. Natura katta shakli umumiy tuzilishining asosiy xususiyati ochiladi. Bosh shakli va uning umumlashtirilgan ko‘rinishdagi o‘ziga xos qiyofasini ochishda boshqa qismlar bilan taqqoslash usulidan foydalanish lozim. Talaba o‘z qarshisida turgan bosh shaklining umumiy xususiyatini osonroq ilg‘ab olishi uchun ko‘zlarini salgina qisib qarashi kerak, shunda shaklning hamma detallari yo‘qoladi hamda hajmning umumiy massasi ko‘rish maydonida qoladi. Yaxlit holda idroklanadi. Ular beshta asosiy yuzadan iborat: peshona, yonoqlar, ko‘z kosalari va ulardan bo‘rtib chiqqan ko‘zning sharsimon shakllari, shuningdek, burunning prizmatik shakli. Rasmda lablar, dahan va yonoqlarni belgilab beradigan yuza yo‘nalishlarini aniqlab olamiz. Lekin ularni hozircha chizib chiqmaymiz, balki joylashgan yerini bilib olamiz va ular boshning umumiy xususiyatiga qanday ta’sir etishini tekshirib chiqamiz. Asosiy yuzalar, boshning umumiy massasini aniqlash bilan bir paytda, shu yeming o‘zida boshning egilganligi va burilib turish holatini aniqlaymiz: ya’ni bosh vaziyatini tomoshabinga to‘g‘ri ko‘rsatishga harakat qilamiz. Bu romblarning diagonallari akromial o‘simtalari uchlarini tutashtiruvchi va yettinchi bo‘yin umurtqasida bo'yinturiq chuqurchasidan pastga ketuvchi chiziqlardir. Bo‘yinning silindirsimon shakli old tomondan yaxshi ko‘rinadigan ko‘krak so‘rgtich-o‘mrov mushaklari, orqa tomondan esa bo‘yin umurtqasining ikki tomonda joylashgan “kapyushon” mushaklaridan iboratdir. Bu mushaklar kalla suyagi qutisini yelka kengligi bilan

tutashtirib turadi. Boshning kengligi holati ishonchli bo‘lishi bo‘yin harakati xususiyatini ochib beradi va, shuningdek, bo‘yin harakati ham boshning kenglikdagi holatiga bogliqdir. Buni kesik bosh namunasini chizish orqali yanada chuqurroq o'zlashtirib olish mumkin. O ‘ quvchi o ‘ z qarshisida turgan bosh shaklining umumiy xususiyatini osonroq ilg ‘ ab olishi uchun ko ‘ zlarini salgina qisib qarashi kerak , shunda shaklning hamma detallari yo ‘ qoladi hamda hajmning umumiy massasi ko ‘ rish maydonida qolib , yaxlit holda idroklanadi . Profil chizig‘ini belgilab olganimizdan so‘ng, uni uch teng qismlarga bo‘lish kerak. Boshning old qismlari uch teng qismga ajraladi: soch qoplamasi pastki chizig‘idan qosh usti yoylarigacha, qosh usti yoylaridan burun asosigacha va burun asosidan dahan tagigacha. Qosh usti yoylaridan burun asosigacha bo‘lgan kesim ham o‘z navbatida uch teng qismga ajraladi: birinchi (qosh usti yoylaridan) va ikkinchi qism o‘rtasidan ko‘z qismlari chizig‘i o‘tadi, u jag‘ suyagi, ko‘z burchaklari va ko‘z yoshi qopchig‘i choklarini kesib o‘tadi. Burun asosi o‘rtasidagi

kesim ham uch teng qismga ajraladi: birinchi va ikkinchi qismlar o‘rtasidan og‘izning o‘rta chizig‘I o‘tadi, u lablar kesim chizig‘i, deb ataladi. Bu bosqichda faqat ularning joylashgan o‘rnini aniqlaymiz, qismlar va yaxlitlik nisbatlarining to‘g‘riligini tekshiramiz. Ko‘zlar, burun teshiklari, lablar o‘lchamlarini ham hozircha chiziqchalar yoki nuqtalar bilan belgilab qo‘yamiz, buning o‘zi ularning joylashuvi va kattaligini aniqlash uchun yetarlidir. Shundan so‘ng ishning keyingi bosqichiga o‘tamiz. Uchinchi bosqich, shaklning chiziqli konstruktiv asosini namoyon etish va perspektiva ko‘rinishlarini ochish hisoblanadi. Inson boshining tuzilishi konstruktiv sxemasi bilan birinchi va ikkinchi bosqichda tanishib chiqqanmiz. Endi uni ushbu vazifada to ‘rtdan uch qism burilishda, ufq chizig‘i darajasidan balandroqda turgan boshda belgilab olishga harakat qilamiz. Boshning asosiy bo‘laklarini tasvirlashga (ko‘zlar, burunlar, soch tolalari va hokazolarga) kirishilar ekan, albatta, shakl asos-mazmunidan kelib chiqish kerak, ya’ni burun — bu prizma, ko‘z esa, shar, bo‘yin esa, silindrikdir. Uzoq muddat davom etadigan rasm ustida ishlashda chizuvchining qarash nuqtasi butun rasm chizish jarayoni mobaynida o‘zgarmay qolishi kerak. Buni quyidagi usul bilan tekshirilib boriladi— tasvirlangan obyekt bilan naturani solishtirish juda katta tezlikda amalga oshiriladi. Ushbu usulda uning xato va kamchiliklarini ham aniqlash imkoni tug‘iladi.

Adabiyotlar: 1. Baymetov B. “Qalamtasvir”. Darslik 1-qism. - Toshkent, 2006. 2. М uratov Х . Х . “Qalamtasvir”, То shkent, Ijod-print, 2020. 3. Xalilov R. Рисунок Toshkent «Navruz» 2013 4. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. O‘zbekiston 5. Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Halq so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, № 11 6. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 7. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash-yurt taraqqiyoti va xalq faravonligining garovi.Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 8. B.Boymetov “Portret qalamtasviri” Pedagogika institutlari va universitetlari talabalari uchun o‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2001. 9. Tojiev B, Mahkamova S. “Qalamtasvir” (Dastlabki saboqlar). Metodik qo‘llanma. Toshkent, 2013.

Похожие

Anatomik bosh namunasining qalamtasviri. Ekorshe (Gudon) gips boshini tasvirlash

Aniq xarakterga ega bo`lgan bosh namunasining qalamtasviri (Аppolon)

O‘tirgan holatdagi inson qomati kompozitsiyani tasvirlash

Аntik davrga mansub gipsdan ishlangan bosh niqobi namunasining qalamtasviri (Venera)

Aniq xarakterga ega bo`lgan bosh namunasining qalamtasviri (Gatamelatta, Sokrat, Zevz)