Аntik davrga mansub gipsdan ishlangan bosh niqobi namunasining qalamtasviri (Venera) - Изобразительное искусство - Рефераты

Аntik davrga mansub gipsdan ishlangan bosh niqobi namunasining qalamtasviri (Venera)

Загружено в:

24.01.2024

Скачано:

0

Размер:

77.5 KB

Аntik davrga mansub gipsdan ishlangan bosh niqobi namunasining qalamtasviri (Venera) Reja: 1. Venera boshining qurilishi haqida ma ’lumot. 2. Modelni o ‘rganish, ishlash usulida mashq qilish. 3. Venera bosh niqob namunasini qisqa muddatli chizgilarni bajarish. 4. Venera bosh niqob namunasini konstruktiv qurish va tuslash.

Antik boshning davomli rasmi ustida ishlashning butun majmuyi ham tasviriy san ’atning ustuvor tamoyili —umumiylikdan xususiylikka va xususiylikdan yana umumiylikka, usul va uslubiga asoslanadi. Boshqacha qilib aytganda, naturaning butun qismlarini tahlil qilish orqali — umumiy shakl obrazini ifoda etish qoidasiga rioya qilish kerak. Bu tamoyil rasm chizish bo‘yicha chiqarilgan, hamma o‘quv dasturlarida o‘z aksini topgan va maxsus badiiy maktab, kasb-hunar kollejlari va oliy o‘quv yurtlarida ham asos hisoblanadi. U barcha o‘quvchilarga (ularning davomi rasm chizish tayyorgarligi darajasidan qat’iy nazar) taklif etiladi va bajarish talab qilinadi. O‘quvchilar uni osonroq egallab olishlari va uning mazmuni bilan yaxshiroq tushunib chiqishlari uchun tasvir ustida ishlashning murakkab majmuyi alohida-alohida bosqichlarga bo’linadi. Bundan tashqari, uslubiy izchillikka rioya qilgan holda tasvirlash o‘quvchiga har bir bosqichni alohida tushunib yetishga va ular o’rtasidagi o‘zaro bog’liqlikni anglashga imkon yaratadi. Davomli tarzda rasm chizish jarayoni juda murakkab bo’lib, bunda yetarlicha ish tajribasiga ega bo’lmagan o‘quvchi ko‘pincha qiynalib qoladi. U eng avvalo, nimalarga e’tibor berish, o‘z imkoniyatlaridan qanday qilib oqilona foydalanishni bilmaydi va o‘z ishini lozim darajada tashkil qila olmaydi. Bunday o‘quvchi, odatda, nimani ko‘rsa, shundayligicha ko‘chirib qo‘ya qoladi. Tashqi shakl ko’rinishidan diqqat bilan nusxa ko‘chiradi. Kerak-nokerak qismlarni ham ajratmay birdek tasvirlayveradi. Bo’laklarga berilib ketib, ular naturaga juda o‘xshayapti, degan fikrda chizaveradi. Ko‘pchilik o‘quvchilar odam boshi rasmini chizar ekanlar, ishda uslubiy ketma-ketlikka rioya qilishmaydi, darhol murakkab vazifalarni bajarishga kirishadi va tez orada muvaffaqiyatsizlikka uchrashadi. Vaholanki, bosh rasmi ustida ishlashning uslubiy bosqichlari ham o‘ziga xos xususiyatlarga egaki, ularni rasm chizuvchi, albatta, bilishi kerak. O‘quv materialini yaxshi o‘zlashtirib olish uchun chizuvchi ushbu ish bosqichida muayyan darajada qaysi vazifani amalga oshirishi, tasvir qurishning qaysi jihatlariga alohida e’tiborni jalb qilishi kerakligini tasavvur etishi zarur. Bunday o‘quvchi naturani kuzatuv va tahlil jarayoni hamda uning rasmini konstmktiv chizish qurish jarayonida aniq tizimga rioya qilishi kerak bo’ladi. Rasm

ishlashning uslubiy izchilligidagi barcha nozik taraflarni ≪ Apollon ≫ ning gipsdan yasalgan haykali boshini chizish misolida ko‘rib chiqamiz. Biz rasm ustida ishlashning uslubiy ketma-ketligini bayon eta borib, bir yo’la tirik odam bosh shakli qurilishining asosiy qonuniyatlari va tasvirlash usullarini (jumladan, ishning texnik usullarini) o’rganishda davom etamiz. Birinchi bosqich — kompozitsiyaviy joylashtirish. Ish qog‘oz yuzasida rasmni kompozitsiyaviy joylashtirishdan boshlanadi. Tasvirni yuzada qanday joylashtirish qulayroq bo’lishini, qaysi nuqtadan turib qaralganda shakllarning qurilish xususiyatlari ifodaliroq ko’rinishini bilish niyatida naturani oldindan har tomonlama o‘rganib chiqish lozim. O ‘quvchi rasm kompozitsiyasini qog‘oz yuzasida har taraflama to‘g‘ri va chiroyli joylashtirishga o‘rganishi kerak. Shuning uchun tasvirlanajak gips bosh eng ifodali ko‘rinadigan nuqtani tanlash, unga kompozitsiya masalasini yaxshiroq, talab darajasida hal qilishga yordam beradi. O‘quv rasmini chizishdan oldin o‘quvchi bir qator xomaki chizgilar bajarib ko‘rishi zarurki, ularda kompozitsiya masalasi hal etilsin. U eng qulay nuqtani tanlab olishi kerak, ya ’ni duch kelgan joyga o‘tirib, chizaverish maqsadga muvofiq emas. Vaholanki, biz ko‘plab yoshlarda ana shuni kuzatamiz. Bundan tashqari, oxir oqibatda qanday ko‘rinishga ega bodishini xayolan bo‘lsa-da, yaqqol tasavvur qilishi lozim. Faqat hundan keyingina qalamni qo‘lga olishi va rasmni qog‘oz sathiga dadil joylashtirib ifodalashni boshlashi mumkin. Ikkinchi bosqich — bosh shaklining xarakterli xususiyati o’lcham munosabatlari, ya ’ni nisbatlarini va boshning kenglikdagi holatini ochib berish. Bosh shaklining o‘ziga xos xususiyatini ochib berishga kirishishdan oldin o‘quvchi haykal naturani diqqat bilan o‘rganib chiqishi, shakl qurilishining eng muhim xususiyatlarini aniqlab olishi lozim. Bu o‘rinda naturani idrok etish nihoyatda obyektiv, to‘g‘ri fikrlashlar asosida bo’lishi kerak, u subyektiv taassurotlar bilan emas, balki jiddiy ilmiy bilimlarga tayangan holda olib borilishi va tasvirlashga kirishishi kerak. Ma’lumki, naturani o‘rganish uni bevosita diqqat bilan kuzatishdan boshlanadi. Rassom, eng avvalo, shaklning umumiy xususiyatini, boshning fazoviy holatini

ilg‘ab olib, shundan keyingina alohida qismlar va yaxlitliklar, o’lchamlararo farqlar nisbatlarini chamalab, aniqlay boshlaydi. Natura bilan oldindan bunday batafsil tanishib chiqish obyektiv tahlil qilishga o‘tish uchun asosiy sabab xizmatini o‘taydi. Profil chizig‘ini belgilab olganimizdan so‘ng, uni uch teng qismlarga bo‘lish kerak. Uchinchi bosqich, shaklning chiziqli konstruktiv asosini namoyon etish va perspektiva ko ‘rinishlarini ochish hisoblanadi. Inson boshining tuzilishi konstruktiv sxemasi bilan birinchi va ikkinchi bosqichda tanishib chiqqanmiz. Endi uni ushbu vazifada to ‘rtdan uch qism burilishda, ufq chizig‘i darajasidan balandroqda turgan boshda belgilab olishga harakat qilamiz. Profil chizig‘i peshlna o‘rtasida qanshar, burun, lab bantlari va dahan o‘rtasidan o‘tadi. Qosh usti yoylari, ko‘zlar kesimi, burun asosi, lab va dahan kesimlari tuxumsimon bosh shakliga asosan biroz egilgan va yuqoriga qaratilgan. Bu chiziqlarning hammasi parallel bo‘lishi kerak. Agar bu qonuniyatga rioya qilmasak, perspektivada katta xatolikka yo‘l qo‘yishimiz mumkin. Bunday holni bosh rasmini chizish bo‘yicha yaxshigina tajribaga ega bo‘lgan rassomlarda ham kuzatishimiz mumkin. Boshning asosiy bo‘laklarini tasvirlashga (ko‘zlar, burunlar, soch tolalari va hokazolarga) kirishilar ekan, albatta, shakl asos-mazmunidan kelib chiqish kerak, ya’ni burun — bu prizma, ko‘z esa, shar, bo‘yin esa, silindrikdir. Uzoq muddat davom etadigan rasm ustida ishlashda chizuvchining qarash nuqtasi butun rasm chizish jarayoni mobaynida o‘zgarmay qolishi kerak. Buni quyidagi usul bilan tekshirilib boriladi — tasvirlangan obyekt bilan naturani solishtirish juda katta tezlikda amalga oshiriladi. Ushbu usulda uning xato va kamchiliklarini ham aniqlash imkoni tug‘iladi. Burunning plastik yuzasidan yuqori lablarga soya tushadi, uni ham tus bilan ajratish kerak. Sochlarning ba’zi jingalaklarini chizayotganda hajm haqida o‘ylamay, ulardan ko‘r-ko‘rona, passiv tarzda nusxa ko‘chirish yaramaydi. Muhim jingalaklarning umumiy xususiyatini belgilab olish va uni asosiy yuzalarga (yorug’lik, refleks, yarim soya va soya) ajratib chiqish lozim. Antik bosh shakli rasmi ustida ishlashning batafsil uslubiy izchilligini namoyon eta borib, shuni ta’kidlab o‘tish joizki, dastlabki besh bosqich qalamni qog‘oz ustida yengilgina

yurgizib bajariladi, shunda tasvir qurishning har bir muayyan bosqichida tuzatishlar kiritish mumkin bo’ladi. Bundan tashqari, qo’llar erkin harakatda bo’lishi lozim, shundagina ish bir maromda kechadi. Mahoratli va yuqori o‘zlashtiruvchi o‘quvchi rasmni yengil hamda erkin chizib, ifoda eta oladi. Shaklni tus orqali amalga oshirishda zamin bo’lgan yerlarda reflekslar uchun qog‘ozda oq joy qoldirmaslik kerak. Avval soyaning oddiy vositalari — yorug’lik, yarim soya, soya yordamida shakl hajmini chiqarib, ana shundan keyingina refleksga e ’tiborni qaratish, uni o‘rab turgan yuzalar tusiga kuch berish lozim. Hech qachon to’liq tus berishga shoshilmaslik va qalamni qog‘ozga bosmasdan asta-sekinlik bilan ish yuritish kerak. Ma’lumki, tajribasiz o‘quvchilar peshona, yonoqlar, dahan shakllarini tuslashda katta qiyinchilikka duch kelishadi. Yorug’likdan yarim soya va soyaga tus berib, bir tekisda o‘tishda o‘quvchi chegaralarning o‘rnini aniq ko‘ra olmaydi hamda ko‘rinayotgan jami narsalarni passiv tarzda ko‘chira boshlaydi. Bosh shaklining umumiy xususiyati haqida o‘ylamaydi ham. Natijada, katta shakl bo‘laklarga bo‘lina boshlaydi va yaxlitlik yo‘qoladi. Ko‘z shaklini tasvirlashda shuni yodda tutish kerakki, bu asosan sharsimon shakl bo‘lib, u ko‘z kosasi ichida joylashgan. Shuning uchun ham ko‘z qovoqlarini chizayotganda, yuqori qovoqning pastki chetiga (ichkarisiga) diqqat bilan qarang: qovoqning yuqori chetini ko‘z olmasidan tashqari yana ko‘z yosh qopchig‘i ham qoplagan. Agar biz ko‘z shaklini vertikal yuzabilan kesadigan bo‘lsak, u holda kesma izi ana shu shaklning plastik tuzilishini, ya’ni uning uch o‘lchamliligini yaqqol ifoda etadi. Bundan tashqari, qovoq qalinligining qisqarishiga ham e’tibor qaratish zarur. Bu haqda bosh shakli detallarini chizishda alohida to‘xtalib o‘tilgan. Tasviriy san’atda shakl bo’laklarini batafsil ishlash, nafaqat, tasvirning to‘g‘ri chiqishida, balki uning ifodali bo’lishini ham nazarda tutadi. O‘quvchi shakl hajmidan tashqari yuza fakturasini ham oydinlashtirishga erishsa, tasvirning ifodaliligi yanada oshadi.

Adabiyotlar: 1. Baymetov B. “Qalamtasvir”. Darslik 1-qism. - Toshkent, 2006. 2. М uratov Х . Х . “Qalamtasvir”, То shkent, Ijod-print, 2020. 3. Xalilov R. Рисунок Toshkent «Navruz» 2013 4. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. O‘zbekiston 5. Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Halq so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, № 11 6. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 7. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash-yurt taraqqiyoti va xalq faravonligining garovi.Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 8. B.Boymetov “Portret qalamtasviri” Pedagogika institutlari va universitetlari talabalari uchun o‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2001. 9. Tojiev B, Mahkamova S. “Qalamtasvir” (Dastlabki saboqlar). Metodik qo‘llanma. Toshkent, 2013.

Похожие

Aniq xarakterga ega bo`lgan bosh namunasining qalamtasviri (Аppolon)

Anatomik bosh namunasining qalamtasviri. Ekorshe (Gudon) gips boshini tasvirlash

Aniq xarakterga ega bo`lgan bosh namunasining qalamtasviri (Gatamelatta, Sokrat, Zevz)

Kesik bosh gips namunasini qalamtasviri

O‘tirgan holatdagi inson qomati kompozitsiyani tasvirlash