Anatomik bosh namunasining qalamtasviri. Ekorshe (Gudon) gips boshini tasvirlash - Изобразительное искусство - Рефераты

Anatomik bosh namunasining qalamtasviri. Ekorshe (Gudon) gips boshini tasvirlash

Загружено в:

24.01.2024

Скачано:

0

Размер:

120 KB

Anatomik bosh namunasining qalamtasviri. Ekorshe (Gudon) gips boshini tasvirlash Reja: 1. Ekopshe (Gudon) boshining qurilishi haqida ma ’lumot. 2. Modelni o `rganish, ishlash usulida mashq qilish. 3. Ekopshe (Gudon) gips namunasini qisqa muddatli chizgilarni bajarish. 4. Ekopshe (Gudon) gips namunasini konstruktiv qurish va tuslash.

Odam boshi rasmini chizish — tasviriy san’at sirlarini o`rganish jarayonidagi eng muhim bosqichlardan biri. Odam boshi tasvirini ishlash mahoratini egallash uchun bosh suyagi bo`laklarini bilish, uning anatomik xususiyatlarini anglash muhim ahamiyatga ega. Shuningdek, inson portretini tasvirlashga kirishishdan oldin boshning gipsdan ishlangan anatomik (Jan Antuan Gudon modeli) ≪ Ekorshe ≫ modelini chizish maqsadga muvofiq. Yuqorida ta ’kidlab o`tganimizdek, inson portretini tasvirlash mashqlari bosh suyagi bo`laklarini tahlil qilish va tasvirlashdan boshlanadi. Tirik boshni tasvirlashda esa, bularni bilish juda muhimdir. Bosh suyagi bo`laklarini tahlil qilishda chakka suyagi, jag` suyagi shakllarining xarakteriga, jag` suyagi o`simtasiga, pastki jag` va ensa (gardan)larga alohida e’tibor berish kerak. Shuningdek, katta ensa chuqurchasi va ellipsoid shakhdagi ikkita bo`rtib chiqqan qismiga e’tibor qaratish kerak. Bu suyaklarning hammasi bosh suyagining umumiy xarakteri kabi har xil tomondan o`rganilishi kerak. O`quvchi uchun eng asosiysi bularni nazariy jihatdan o`qib, amaliy tomondan qo`lda qalam va qog`oz bilan ko`plab mashqlarda mustahkamlashi lozim. Shuning uchun ham barcha ta’lim muassasalarining o`quv dasturlarida odam boshini chizishdan oldin birinchi topshiriq bosh suyagini uch holatda chizish mashqlari bilan boshlanadi. Bosh suyagini chizishda shularni nazarda tutish va xotirada saqlab qolish kerakki, u ikki qismdan: bosh suyagi qutisi — ensa, gardan va old qismlardan iboratdir. Ular turli shakl va olchamlardan iborat juda ko`p bo’aklardan tashkil topgan. Bosh suyagi qutisi oltita suyakdan tashkil topgan bo`lib, ular o`zaro tishsimon choklar bilan biriktirilgan (ensa, orqa), peshana (old), ikkita tomon tepa suyagi va ikkita chakka (yon) suyaklar. Old qismi ikkita ko `z kosasi (chanog`i, noksimon shakldagi burun kosasi, ko`z kosasining ostidan jag` suyagi (jag` suyagi o`simtasi bilan), ustidan qosh usti va chakka suyaklari qoplangan. Burun kosasi (noksimon chuqurchasi)dan yuqorigi jag` suyagi, pastdan esa, bosh suyagining old qismiga ikkita simmetrik o`ng va chap bo`laklardan iborat pastki jag` tutashadi. Bu suyaklar shaklining xarakteri va ularning qurilish xususiyatlariga va umuman, bosh shaklining xarakteristikasiga

bog`liqdir. Shuning uchun naturadan bosh suyagini chizishda, har bir suyakning umumiy shaklini eslab qolishga harakat qilish kerak. Chunki ular portret rasmini chizishda va tirik boshni tahlil qilishda muhim hisoblanadi. Jag ` suyagi va jag` suyagi o`simtasi shaklining xarakteri va tirik bosh rasmini chizishda yonoqlar shaklini to`g`ri qurish va shu joyda quloq suprasi joylashishini nazarda tutish kerak. Jag` suyagi o`simtasining kattaligi taxminan to`rt enli keladi va jag` suyagi o`simtasining uchi doimo quloq suprasi va (bukrisi) o`rtasiga joylashadi. Jag` suyagi o`simtasini ushlab ko`rib, hamma ham u quloq suprasi o`rtasiga kirib borishni o`simtani barmoq bilan paypaslab ishonch hosil qila oladi. Bu narsani bilmagan o`quvchi, odatda, quloqni yo yonoqda, yo ensada aks ettirib, xato qilishi mumkin. Ensa (gardan) suyagining so`rg`ichsimon o`simtasi har qanday kishida yaxshi ko`rinadi, u boshni yelka suyagi bilan tutashtiruvchi ko`krak-o`mrov mushaklarining birlashtiruvchisidir. So `rg`ichsimon o`simtalarining joylashishiga mushaklar shaklining xarakteri va umuman bo`yin tuzilishiga bog`liqdir. Peshana suyagi uchta katta yuzalardan tashkil topgan: birinchisi — peshana bukrilari bilan peshana o `rtasi va peshana bukrilaridan chakka suyaklar tomondagi ikki yonboshi. Tik ko`rinishga ko`ra, peshana suyagi quyidagi qismlarga ajraydi: yuqori qismi — peshana bukrilari, pastki — qosh usti yoylari (chiziqlari). Bosh suyagi umumiy qonuniyatlarini o`rganib olib, uning yoshiga ko`ra, o`zgarishlarini ham hisobga olish zarur. Bosh suyagining yoshiga ko`ra, o`zgarishlarini beshta davrga ajratish mumkin: birinchisi —tug`ilishdan yetti yoshgacha; ikkinchisi — yetti yoshdan jinsiy yetuklik yoshigacha (16 yosh); uchinchisi — o`n olti yoshdan 30 yoshgacha (to`liq o`sish va rivojlanish yoshigacha); to`rtinchisi — 30 yoshdan 60 yoshgacha va beshinchisi — 60 yoshdan katta yoshgacha. Yosh go`daklarda kalla qutisining miya qismi pastki old qismiga qaraganda ancha katta bo`ladi. Ikkinchi davrda suyaklaming o`sish jarayoni sekinlashadi va old gardan suyaklarining o`lchamlari o`rtasidagi farq uncha bo`lmaydi. Uchinchi davrda peshana suyagi tez rivojlanadi, bosh suyagining miya qismi kengayadi va yuqoriga qarab o`sadi. Old qismi uzunlashadi, yonoq suyagi yoylari

keskin yozila boshlaydi. Kalla suyagi uzil- kesil, ya’ni katta kishilarga xos ravishda shakllanadi. To`rtinchi davrda suyaklar o`sishdan to`xtaydi va hech qanday o`zgarish sodir bo`lmaydi. Beshinchi davrda old qismi o`zgara boshlaydi, ya ’ni kichrayadi, tishlar to`kila boshlaydi. Buning natijasida pastki jag` ko`tariladi, dahan keskin old tomonga turtib chiqadi, yuz qisqaradi, bosh suyagining choklari qotadi. Odamning boshini tasvirlashda bosh suyagi qurilishi haqidagi bilimlardan tashqari rassom boshning yelka kengligi bilan tutashish qonuniyatlarini ham bilishi kerak. Buning uchun Gudonning anatomik ≪ Ekorshe ≫ namunasining boshni yelka bilan birlashgan holdagi turli nuqtalardan ko`rinishining xomaki rasmini chizish foydadan xoli emas (80-rasm). Bosh suyagi qutisi yelka kengligi bilan yettita bo`yin umurtqalari yordamida tutashadi. Bu umurtqalar birining ustiga biri joylashgan bo’ladi, lekin ular orasida bukiluvchan tog`aylar bo’ladiki, bir tomondan ularni birlashtirib tursa, ikkinchi tomondan ularning harakatlanishiga imkon tug`diradi. Birinchi umurtqa yuqorida bo’lib unda bosh joylashgan va u atlant, deb nomlanadi. Bosh harakatga kelganda, atlant faqat bosh orqaga va oldinga egilgandagina ishtirok etadi. Uning yuqorigi o`simtasi tish ko`rinishida vertikal ravishda yuqoriga ko`tarilib, atlant teshigiga kirib boradi hamda unda o`q (o`zak) rolini o`ynaydi. Uning atrofida esa, bosh o`ng va chap tomonga harakat qiladi. Yettinchi bo`yin umurtqasining turtib chiqqan qismi yaxshi ko`rinishi va odamning beldan yuqori qomatini chizishda mo`ljal bo`lib xizmat qilishi uchun ham muhimdir. Odam qomatini chizish mashqlarida yettinchi bo`yin umurtqasi va bo`yinturuq chuqurchasi odamning tik turgan qomati muvozanatining o`qini aniqlashda doimo mo`ljal bo`lib xizmat qiladi. Shu o`rinda quyidagilami eslab qolish kerakki, yettinchi bo`yin umurtqasi yelkaning yuqori chetidan o`tuvchi gorizontal chiziqda joylashadi. Bu qonuniyatni bilish bo`yin rasmini to`g`ri chizish va boshni yelka kengligi bilan uyg`unlashtirishga yordam beradi. Ishga kirishishdan avval, o`quvchilar dastlab tasvirning umumiy shaklini qog`ozga tushirishadi. Topilgan o`rta va yon chiziqlar asosida bosh suyagining umumiy ko`rinishi belgilab olinadi. Bunda modelning shartli chegarasi bumrun ko`prigi va ko`z kosasidan o`tuvchi hamda quloq darchalarigacha davom etuvchi yuz va miya

qismlarining nisbatlari to`g`ri aniqlanishi lozim. Bosh suyaklarining umumiy shakli va qog`ozdagi joylashuvi aniqlanganidan so`ng, tasvirni ishlashga kirishiladi. Bosh suyagining tasviri va uning simmetrik qismlari juft holda ishlanadi. Bosh suyagining ushbu holatdagi rasmini chizishda o`quvchi mo`ljal sifatida o`rta chiziqdan foydalanadi. Chizuvchiga yaqin joylashgan ko `z kosasining tashqi chekkasidan, yoysimon suyak burchagidan o`tuvchi va pastki jag` burchagi bilan birlashuvchi shakl qirrasi bo`yicha yuz va yon taraflar munosabati aniqlanadi. Alohida suyaklarning nisbatlari, miya qopqog`i balandligi va kengligi, peshona suyagi, yonoq suyagi, jag`lar o`lchami kata qismlardan kichik qismlarga o`tish tartibida ko`zdan kechiriladi. Chunki rasmni yakunlash jarayonida qismlar nomutanosibligi yuzaga kelishi kerak. Bosh suyagi qismlari joylashuvining hajmli ko`rinishini to`liq tasavvur etish uchun vaqti-vaqti bilan, o`rindan turib, modelni turli tomonlardan kuzatish va chizishni davom ettirish kerak. Bosh suyagi tasvirini chuqur o`zlashtirib bo`lingandan so`ng Gudonning gips anatomik ≪ Ekorshe ≫ bosh shaklini to`rt bosqichda tasvirlash muhimdir. Bundan asosiy maqsad — bosh suyagi rasmini chizishda olgan nazariy bilimlami plastik anatomiyaga oid muskullar tuzilishi va ularning joylashishini ushbu modelda amaliy bajarishdan iborat. Har doimgidek birinchi bosqich shaklni qog`oz sirtida kompozitsion joylashtirish va uni chiziqli konstruktiv qurishdan boshlanadi. Ikkinchi bosqichda shaklning bo`laklari geometrik shakllar tarzida qurish bosqichi hisoblanadi. Uchinchi bosqichda bosh shaklining konstruksiyalari va plastik yechimi aniqlanadi. So`nggi to`rtinchi bosqichda bosh shaklining yorug`-soya munosabatlari aniqlanib, vazifa yakunlanadi.

Adabiyotlar: 1. Baymetov B. “Qalamtasvir”. Darslik 1-qism. - Toshkent, 2006. 2. М uratov Х . Х . “Qalamtasvir”, То shkent, Ijod-print, 2020. 3. Xalilov R. Рисунок Toshkent «Navruz» 2013 4. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. O‘zbekiston 5. Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Halq so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, № 11 6. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 7. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash-yurt taraqqiyoti va xalq faravonligining garovi.Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 8. B.Boymetov “Portret qalamtasviri” Pedagogika institutlari va universitetlari talabalari uchun o‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2001. 9. Tojiev B, Mahkamova S. “Qalamtasvir” (Dastlabki saboqlar). Metodik qo‘llanma. Toshkent, 2013.

Похожие

Kesik bosh gips namunasini qalamtasviri

Aniq xarakterga ega bo`lgan bosh namunasining qalamtasviri (Аppolon)

Аntik davrga mansub gipsdan ishlangan bosh niqobi namunasining qalamtasviri (Venera)

Aniq xarakterga ega bo`lgan bosh namunasining qalamtasviri (Gatamelatta, Sokrat, Zevz)

Inson boshini elka kamari bilan tasvirlash