Inson boshini elka kamari bilan tasvirlash - Изобразительное искусство - Рефераты

Inson boshini elka kamari bilan tasvirlash

Загружено в:

24.01.2024

Скачано:

0

Размер:

144 KB

Inson boshini elka kamari bilan tasvirlash Bunda ular tasvir tuzilishining ayrim qirralarini qayta-qayta takrorlay-dilar. 0 ‘quv topshiriqlarini bajarish jarayonida talaba chuqur bilim oladi, malakasini oshiradi. Birgina vazifani bajarish jarayonida bularga ega bo‘lish mumkin emas. Boshning umumiy shaklini aniqlash, chiziqli-konstruktiv tuzilma hosil qilish va hokazo tamoyillami o‘zlashtirish uchun maxsus mashqlar kerak. Talabalar, odatda, bunga rioya qilmaydilar, ular uchun bu mashqning hojati yo‘qdek ko‘rinadi. Ularga maxsus mashqlar kerak emasdek tuyuladi va mazkur mashqlarni bosqichli rasmlar chizish paytida ham qilaversa bo‘ladi, deb o‘ylaydilar. Lekin bosqichli rasm chizish paytida bu mashqlarga k o‘p vaqt ajratilmaydi va talaba uni o ‘zlashtirib ololmaydi. Natijada talaba ishni o‘z holicha davom ettiraveradi va malakasi oshmay qolaveradi. Bosh shakli tuzilishi qonuniyatlari va uni tasvirlash qoidalarini o ‘rganishda talaba, eng avvalo, tasvirlashning dastlabki bosqichida kechadigan tahlil usulini, boshning umumiy shaklini tasvirlashni o ‘zlashtirib olishi zarur. Garchi akademik rasm chizishda ishning har bir bosqichi qisqa davom etsa-da, talaba maxsus mashqlar yordamida har bir bosqichni puxta o ‘zlashtirib olishi kerak. Quyida bosh shakli tuzilishini tahlil qilish va tasvirlash usulining mohiyatini batafsilroq ko‘rib chiqamiz.Tasvirda bosh shaklining umumiy xarakterini bo‘rttirish va kenglikda alohida yuzalar yo‘nalishiga aniqlik kirita borish, to‘g‘ri shakllash kerak. Asosiy maqsad shundan iboratki, bosh shaklini yaxlit, eng xarakterli joylarini alohida bo‘rttirib ko‘rsatish darkor. Katta shaklni ifodalash usulida ishlash rassomni shakl tuzilishi ikir-chikirlaridan voz kechib, faqat hajmning katta bo‘laklariga e ’tibor qaratishga, yaxlitlik, umumiylikni ko’ra bilishga intilishga majbur etadi. Yaxlitlikni ko‘ra bilishga o‘rgatish uchun bu yaxlitlik qanday elementlardan tashkil topganligi, bu boiak va qismlar o'zaro qanday uyg ‘unlashishini bilish kerak. Bosh shaklini to‘g‘ri tasvirlash talabadan naturani ko'rib chiqish va tasvirlashning metodik bosqichlariga rioya etishni talab qiladi. Tasvirda katta shaklni tahlil qilish va ifodalash usulini egallash chizuvchiga tasvirlash natijalarini oldindan ko‘ra bilish, ya’ni uning

chizayotgan rasmi oxir-oqibatda qanday ko‘rinish kasb etishini 156 oldindan tasavvur etishga yordam beradi.Bunday o'quv mashqlari asosida tahliliy usul yotishi kerak. Rassom bosh shaklini tasvirlar ekan, hajm alohida yuzalardan qanday tashkil topa borishini, shaklning konstruktiv asosi qanday shakllanayotganini ko‘ra bilishi kerak. Rassom shaklni go‘yo tomosha qilayotgandek bo‘lib, qalam tutgan qo‘l harakatini (mayda- ch u yd alarsiz) um um lashgan shaklni plastik ifod alash ga bo‘ysundirishi kerak. Bosh shaklining hajmini tasvirlashda shu narsani nazarda tutish kerakki, boshning ikkita asosiy qismi mavjud. Bular: kalla suyagining sharsimon shakli vataqasimonjag‘ suyagi shaklidir. Ko‘pchilik rasm chizuvchilar soqolli kishi boshini tasvirlashda bu xususiyatni unutadilar (masalan, Gomer, Zevs, Gerakl va boshqalarni chizishda). Bu o ‘rinda dahan. ya’ni ja g ‘ning pastki qismi kalla suyagidan uzoqlashib qolgandek, havoda muallaq turgandek tuyuladi. Rassom kalla suyagining umumiy tuzilishini hisobga olib, jag‘ning ostki qismini kalla suyagining asosiy so'ngaklari bilan to‘g ‘ri tutashtirishi lozim.Bosh shaklini va uning tarkibiy qismlarini tahlil etishda davom etib, katta shaklni bo‘rtirib chiqarish bilan bog‘liq yana bir qancha qonuniyatiarni ko‘rsatib o‘tish zarur. Masalan, burun shakli asosida prizma yotadi. Burun shakli tuzilishining bu qonuniyatini bilgan rassom uchun uni qog‘oz yuzasida tasvirlash endi unchalik qiyin emas. Rasmda burun shaklining perspektiv ko‘rinishini berish ancha murakkab ish. Prizmaning perspektiv ko‘rinishini chizish, hatto, boshlovchi rassomga ham unchalik qiyinchilik tug‘dirmaydi. Bundan tashqari, shakl va uni yuzada ifodalashning bunday tahlil usulidan foydalanish rassomga shaklni tus jihatidan ham hal etishga yordam beradi. Qog'oz sirtidan to ‘rt yuza bilan chegaralangan burun prizmasini belgilab olgan rassom darhol tus alomatlari - nur. soya, yarim soyalami ajratib oladi va shundan so'ng o'ziga qarab burun xarakterini aniqlaydi va shaklning mayda bo‘laklarini modellashga kirishadi. Ko`z shakli shar shakli bilan bir xil va uning maxsus adabiyotlarda “ko‘z soqqasi deb yuritilishi bejiz emas. Lekin bosh rasmini chizish’ffa shuni hisobga olish kerakki, kobz soqqasining uchdan bir qismigina tashqarida ko'rinadi. Bundan tashqari, ko‘z

soqqasi va ko`z kosasiga o ‘tishda qovoqlar m o‘tadillasha boshlaydi va shakl ishlash bosiqroq bo‘lishi kerak. Ko‘pincha talabalar ko‘zning sharsimon shaklini ifodalay turib “pingpon koptokchasini” chizib qo‘yadilar va bu inson boshining real ko'rinishiga putur yetkazadi. Boshni tasvirlashning dastlabki bosqichida "kesib ishlash ”usulidan foydalanganda bo‘rttirib yuborish va “kubizm"ga berilib ketish kerak emas. Bunday holatni ba’zi rasm chizuvchilarda kuzatish mumkin. Bosqichli vazifa ishlashda shakl tuzishning yo‘nib ishlash bosqichi unchalik ahamiyatli o’rinni egallamaydi, rassomga yordam beradi, xolos. Keyinchalik odam boshi rasmini chizish uslubiyotini ishlab chiqqan mualliflar konstruktiv sxem adan foydalanish usullarini o ‘z bilganlaricha ta'riflay boshlaydilar. Kimdir A.Dyurer sxemasini asos qilib olar va darhol hamma konstruktiv chiziqlarni belgilab olishni lavsiya qilardi. Boshqalar G.Golbeyn sxemasini afzal ko ‘rardi, uchinchilari esa unisidan ham, bunisi-dan ham foydalanishga intildilar. Rasmda hamma konstruktiv chiziqlar shartli ravishda shakl yuzasi bo‘ylab o'tadi. Konstraktiv chiziqlaming aniq joylashishi (ularni qaysi joylardan 0‘tkazish kerakligi) qoilanmalarda ko‘rsatilmagan. Bu esa ta’iim olayotgan rasm chizuvchining ishini ancha murakkablashtiradi. Masalan, talaba profil chizig'ini tasvirlamoqchi, lekin bu chiziq qayerdan o‘tishi kerakligi unga noma’ium. Ko‘pgina qo'ilanmaiarda profil chizig‘I peshona yuzasidan burun uchiga tekkan holda mavhum o‘tkaziladi. Bunday chiziq bosh shaklini chizishda m o‘ljal bo‘la olmaydi. (Bu haqda rasm chizish uslubiy bosqieni haqidagi bobda yana to‘xtalamiz). Shuningdek, dahan, burun, qosh usti, ko‘z kesimi asoslarining chiziqlarijoylashganmi yoki yo'qmi, buham noma ’ium. Talaba bosh shaklini tasvirlash uchun bu chiziqlar zarurligini tushunmay, ko'r-ko'rona chizaveradi.

Adabiyotlar: 1. Baymetov B. “Qalamtasvir”. Darslik 1-qism. - Toshkent, 2006. 2. М uratov Х . Х . “Qalamtasvir”, То shkent, Ijod-print, 2020. 3. Xalilov R. Рисунок Toshkent «Navruz» 2013 4. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. O‘zbekiston 5. Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Halq so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, № 11 6. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 7. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash-yurt taraqqiyoti va xalq faravonligining garovi.Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 8. B.Boymetov “Portret qalamtasviri” Pedagogika institutlari va universitetlari talabalari uchun o‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2001. 9. Tojiev B, Mahkamova S. “Qalamtasvir” (Dastlabki saboqlar). Metodik qo‘llanma. Toshkent, 2013.

Похожие

Inson qiyofasini qo’llari bilan beligacha tasvirlash

Anatomik bosh namunasining qalamtasviri. Ekorshe (Gudon) gips boshini tasvirlash

Inson qo’llari va oyoqlarini turli rakurslarda (anotomik tahlillari) bilan tasvirlash

O‘tirgan holatdagi inson qomati kompozitsiyani tasvirlash

Inson bosh suyagini turli rakurslarda tasvirlash