Geometrik shakllar va jismlardan tashkil topgan natyurmort - Изобразительное искусство - Рефераты

Geometrik shakllar va jismlardan tashkil topgan natyurmort

Загружено в:

24.01.2024

Скачано:

0

Размер:

421 KB

Geometrik shakllar va jismlardan tashkil topgan natyurmort Reja: 1.Qalamtasvir fani tasviriy san ’atning asosi sifatida. 2.Qalamtasvir fanining maqsad va vazifalari. 3.Shaklni konstruktiv tahlil qilish. 4.Qalamtasvir fanini muhim xususiyati va obrazli ifodalash. 5.Soya yorug ` jihatlari qalamtasvir fanining asosiy vositasi sifatida ahamiyatini o`rganish. 6.Geometrik jismlarning yorug ` va soya joylarini belgilab, tus jihatlarini topish.

QALAMTASVIR TASVIRIY SAN ’ATNING ASOSI SIFATIDA. Qalamtasvir- bu shunday san ’atki, tajribani aniq ifodalovchi vositasidir. Hayotning bitta maqsadlaridan biri o’zingni bilish bo’lsa, unda bu borliqni bilishdan boshlanadi. Qalamtasvir – bu oddiylikni ajoyib tarzda ifodalash yoki o’rganish. Qalamtasvir – barcha tasviriy san’at turlarining asosi hisoblanadi. Rassom tasviriy san’at turining qaysi birida ijod qilishidan qat’iy nazar, qalamtasvirga asoslanadi. U o’zining kuzatishlari, kata asar kompozitsiyalari ustidagi izlanishlarini avval qalamda dastlabki chizgilar bilan ifodalaydi. San ’at asarlarini yaratishda esa, ushbu bajarilgan chizgilar rassomga yordamchi manba bo’lib xizmat qiladi. Rassom u yoki bu kartinasining yaratishni qalamdan boshlaydi. Shudan keyingina ushbu san ’at asari ranglar jilosi orqali tomoshabinga estetik huzur baxsh etadi. Boshqacha qilib aytganda, qalamtasvirsiz hech bir rassom o’z asarini etuk holga keltira olmaydi. Qalamtasvir boshqa san ’at turlari orasida mustaqil ravishda tugallangan dastgohli san’at asari ham bo’lishi mumkin. tush, sangina, pastel, sous, qalam bilan bajarilgan ko’plab kartinalar jahonning turli san’at muzeyi va ko’rgazmalaridan joy olgan. Qalamtasvir mashg’ulotlari ko’rib-kuzatib to’g’ri tasvirlash, borliqni idrok etish, qo’l, on va sezgi orginlarini shakllantirishda nafaqat bo’lajak rassomga, balki turli kasb sohasidagi kishilarga zarurdir. Uyg ’onish davrining buyuk rassomi va olimi Leonardo da Vinchining «Rangtasvir qonunlari» nomli asarida jumladan shunday degan edi: «Yoshlar o’zlarini ilm-fan, tasviriy san’atda sinamoqchi bo’lsalar, avvalo rasm chizishni mukammal bilmoqlari lozimdir». Qalamtasvir mashg ’ulotlari boshqa mutaxassislik fanlari qatorida bo’lajak o’qituvchi-rassomlarni tayyorlashda asosiy mezon hisoblanadi. Јalamtasvir darslari talablarga I-IV kurslarda nazariy va amaliy mashg’ulotlar orqali olib boriladi. Shuni ta’kidlash kerakki, amaliy mashg ’ulotlar qatorida nazariy bilimlar bo’lajak mutaxassislarga ularning keyingi pedagogik, ijodiy va ilmiy faoliyatlarida muhimdir.

Borliqni realistik tasvirlash talabalarga nafaqat amaliy bilimlarni beribgina qolmay, balki ularning umumiy dunyoqarashlarini o ’stirishda katta ahamiyatga ega. Realistik tasvirlash san’ati, shuningdek yoshlarda borliqni haqqoniy obrazlarda ifoda etish mahoratlarini rivojlantiradi. Rasm chizishni o ’rganish talabalarga atrofdagi jismlarning hajmini haqqoniy tasvirlash bilan birga, ularning estetik didlarini ham o’stirishda katta ahamiyatga ega. Rasm chizish asoslarini o ’rganish, narsaning o’ziga qarab bosqichma-bosqich tarzda tasvirlash printsipida qurilgandir. Tabiatga muhabbat va kuzatuvchanlik, buyumlarni to’g’ri tasvirlash kabi fazilatlar har bir tasviriy san ’at bilan shug’ullanadigan talabalarga xos bo’lmog’i kerak. Bo’lajak tasviriy san’at o’qituvchisining etuk malakaga ega bo’lishda nafaqat amaliy bilimlarni chuqur o’zlashtirgan bo’lishi, balki tasvirlash san’ati sohasida nazariy tayyorgarligining puxtaligiga ham bog’liq. Bo ’lg’usi pedagog-rassomlarni buyuk rassom va tasviriy san’at sohasida ko’plab nazariy, amaliy bilimlarni meros qilib qoldirgan shaxslar hayoti va ijodiy faoliyatlari bilan tanishtirish, ularning asarlarini chuqur o’rganish ham katta ahamiyatga ega. Qalamtasvir mashg ’ulotlari Badiiy-grafika fakultetidagi mutaxassis o’quv fanlarining asosi sifatida bo’lajak tasviriy san’at o’qituvchilariga quyidagi asosiy qonunlarni o’rgatishni maqsad qilib qo’yadi: 1. Tasviriy san ’atda kompozitsiya asoslari. 2. Shakllarning chiziqli konstruktiv tuzilishi. 3. Buyumlarning o ’z-aro nisbatlari. 4. Tasviriy san ’atda perspektiva qonunlari. 5. Shakllarda yorug ’ va soya qonuniyatlari. 6. Tasvirni metodik ketma-ketlikda «analiz» va «sintez» qilib to’g’ri bajarish Bu ko’nikma va malakalar talabaning oliy o’quv yurtining barcha bosqichlari davomida bilim olish vaqtida o’quv mashqlarini bajarish orqali rivojlanadi va takomillashib boradi.

Shuningdek, ushbu bilimlar bo’lajak o’qituvchi-rassomning oliygohni tugatgandan so’ng, pedagogik va ijodiy ish jarayonida ham muhimdir.

GIPS GEOMETRIK SHAKLLARNING QALAMTASVIRI Gips geometrik shakllarning qalamtasviri ham tasviriy san ’ atning oddiydan murakkabga uslubida amalga oshiriladi . Buning uchun o’quv dasturlarida belgilangandek gips geometric shakllarni tasvirlash muhimdir. Bu shuning uchun zarurki, bizni o’rab turgan predmetlar dunyosining barchasi geometrik shakllarga ega (shar, kub, prizma, konus, tsilindr va hokazolar). Shakllar tarkibining gipsdan bo ’lishining asosiy sababi, ular aksariyat xollarda sun’iy yoritgichlar bilan yoritilib, o’quv – mashq maqsadlarila qo’yiladi. Yorug’ soya majmuasi (yorug’, soya, yarimsoya, refleks, shaxsiy va tushuvchi sao, yaltiroklik) oq buyumlarda yaqqol ko’rinadi. Bundan tashqori oddiy qora qalam vositasida shakllarning tus munosabatlarni echish orqali talabani tartib bilan ish yuritishga o’rgatadi. Eng muximi dasturda ko’rsatilgan murakkab vazifalarni (me’morlik bo’lagi, gips naqsh elementi, inson portreti va gavdasi) oddiy geometrik shakllar, tekisliklar bilan tasvirlash uchun zamin bo’lib xizmat qiladi. Yuqorida keltirilgan barcha malakalarbilan qatorda, geometrik shakllar qalamtasvirini bajarish mashqlari asasida talaba buyumlarning kenglikdagi fazoviy holati, yorug’ - soya munosabati va o’zaro nisbatlari kabilar haqida to’la ma’lumotga ega bo’ladi.

Gips geometrik shakllar rasmini chizish bilan parallel ravishda talaba ushbu shakllar nusxasini simdan yasab olishi va buyum tekisligiga turli xolatlarda qo ’yib, uning joylashini, konstruktiv tuzilishi,perspektiv qisqarishi, shakllning ko’rinar va ko’rinmas tomonlarini yakkol tasavvur etishi,hamda uzining bilimlarini yanada chukurlashtirishi mumkin. Ayniqsa, bu guruh geometrik shakllarni tasvirlashda ushbu usul talabaga engilik tug’diradi. Chunki, bar shakl ikkinchi bir shaklni to’sib turganda, ularning joylashgan eri, birlashgan joylari (burchaklari), o’zaro nisbatlari yaqqol namoyon bo’ladi. Shunisi muhimki, auditoriyada ishlangan mashqlar bilan bir qatorda uyda ushbu geometrik shakllar namunasini vatman qog ’ozidan yasab olib, ularni alohida va ikki, uch, to’rt buyum ishtirokida turli kompozitsiyalar tuzib tasvirlash muhimdir. Shakllarni turli holatlarda qo’yish va yoritish orqali chizuvchining fazoviy va hajm borasidagi bilim hamda tasavvurlari rivojlanadi. Quyida ufq chizig ’idan pastroq joylashgan va yuqori old tomondan yoritilgan kubning 5 ta metodik bosqichlarda bajarilgan namunasini ko’rib chiqamiz. 1 – bosqich. Shaklning eng chekka tomonlari asosida uni qog’oz sirtida ko’rinar va ko’rinmas qirlarini tasavvur etgan holda joylashtirish hamda, tomonlarining nisbatlari, balandligi, harakat xolatiga qarab perspektiv ko’rinishining dastlabki belgilarini aniqlash. 2 – bosqich. Shaklning konstruktiv tuzilishini engil chiziqlar bilan tasvirlab, tutash nuqta orqali yon tomonlarining perspektiv qisqarishini ufq chizig’iga binoan aniqlash. 3 – bosqich. Kub tomonlari nisbatlari va perspektiv ko’rinishlarini quyuqroq chiziqlar bilan aniqlash, uning buyum tekisligidagi tushuvchi soyasini belgilash. 4 – bosqich. Shakldagi qayta yaxlit soyalar o’rnini belgilab tuslash (shaxsiy, tushuvchi soyalar) buyum uchun qo’yilgan fonni tuslash.

5 – bosqich. Kub shaklining barcha yorug’-soya munosabatlarini belgilas tomonlari tus nisbatlarini aniqlab, refleks, yaltiroq qismlarini topib vazifani bir butun yaxlitlikka keltirish. Quyida silindr, shar shakllarini tasvirlash ham kub shaklini tasvirlash bosqichlari asosida olib boriladi. Bunda ularning o ’zaro munosabatlar, tasvirlashda yordamchi chiziqlar o’tkazib ish yuritish metodi, perspektiva qonunlariga asoslanish kabilarni ko’rishimiz mumkin. Geometrik shakllarni tasvirlashda ularni oddiydan boshlash kerak …so’ngra sekin- asta murakkabroqlariga o ’tiladi. O ’tilgan mavzularga qiyoslab talaba uyda mustaqil ko’plab xomaki rasm va qalamchizgilar bajarishi muhim ahamiyatga ega. Chunki auditoriyada bajarilgan har bir vazifa asosida parallel ravishda uyda ishlangan mashqlar talabaning o’qituvchi rahbarligida kompozitsiya olgan fazoviy tasavvur, chiziqli konstruktiv tuzilish, yorug’-soya munosabatlari, perspektiva qonuni, nisbatlarni to’g’ri belgilash va ayniqsa, tasvirlash malakalarini rivojlantiradi. Buning uchun uydagi turli shakllarga ega bo ’lgan quti, kursi, yashik, bidon, ko’za, choynak, piyola, stakan va boshqa ko’plab uy jihoz va buyumlari kifoya.

Grafit qalamlarning tuslardagi farqini ko ’rsatuvchi rasm. Qalamlarning o’ttiz xil qattiq- yumshoqlik ko’rinishlari mavjud Range of graphite pencils, showing the differing intensities of their leads. A professional range of pencils can include thirteen different values, as shown in this spectrum.

Adabiyotlar: 1. Baymetov B. “Qalamtasvir”. Darslik 1-qism. - Toshkent, 2006. 2. М uratov Х . Х . “Qalamtasvir”, То shkent, Ijod-print, 2020. 3. Xalilov R. Рисунок Toshkent «Navruz» 2013 4. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. O‘zbekiston 5. Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Halq so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, № 11 6. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 7. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash-yurt taraqqiyoti va xalq faravonligining garovi.Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 8. B.Boymetov “Portret qalamtasviri” Pedagogika institutlari va universitetlari talabalari uchun o‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2001. 9. Tojiev B, Mahkamova S. “Qalamtasvir” (Dastlabki saboqlar). Metodik qo‘llanma. Toshkent, 2013.

Похожие

Mato burmalari fonida gipsli geometrik jismlardan tashkil topgan natyurmort

Gipsli rozetkadan tashkil topgan natyurmort

Uy-ro`zg`or buyumlaridan tashkil topgan murakkab bo`lmagan natyurmort

Mavzuli kompozitsiya markaziy qismini alohida tasvirlash

San’at atributlaridan tuzilgan natyurmortning qalamtasviri