San’at atributlaridan tuzilgan natyurmortning qalamtasviri - Изобразительное искусство - Рефераты

San’at atributlaridan tuzilgan natyurmortning qalamtasviri

Загружено в:

24.01.2024

Скачано:

0

Размер:

407.5 KB

San ’at atributlaridan tuzilgan natyurmortning qalamtasviri Reja: 1. Kompozitsiyani qog `oz yuzasida konstruktiv qurilishini, joylashtirishni tekshirish 2.Tuslash orqali uning xajmini ko `rsatish. 3.Oltin kesim qonuni, kompozitsiya markazi, simmetriya va assimetriya haqida tushuncha. 4.Chiziqli va havo perspektivasini qo `llagan holda qalamchizgi va qoralamalar ishlashni o `rganish. 5.Kapitel bo `lagini konstruktiv tahlil qilish orqali qurilishini qog`oz yuzasida mashq qilish. 6.Qalamtasvir fanini muhim xususiyati va obrazli ifodalash. 7.San ’at atributlaridan kapitelning turlarini, tuzilishini ahamiyatini o`rganish.

Natyurmort tasviriy san ’atning o`ziga xos mustaqil janri. “Natyurmort” — (nature morte) fransuzcha so`z bo`lib, “jonsiz tabiat” degan ma’noni anglatadi va unda ko'pincha mehnat qurollari, sabzavot va mevalar, gullar, parranda hamda mayda hayvonlar tasvirlanadi, ya’ni natyurmort san’atda insonning maishiy hayotini aks ettiradi. Natyurmort XVII asrning boshlarida Gollandiyada paydo bo `ldi. Keyinchalik ko`plab mamlakatlarga tarqalib, ayniqsa, XVIII asrning o`rtalariga kelib tasviriy san’atda mustaqil janrga aylandi. Rangtasvir san’atining tengsiz ustasi — fransiyalik rassom Jan Batist Simeon Shardenning “San’at atributlari” asarini kuztganimizda, unda oddiy buyumlarning yuksak badiiy tasviri aks etganligining guvohi boiamiz. N. Kashina, Z. Kovalevskaya, Yu. Yelizarov, R. Ahmedov, G` Abdurahmonov, N. Ten, A. Yunusov, A. Mirzayev, A. Ikromjonov kabi ko'plab natyurmort janrining ustalari va umidli yosh rassomlar tabiat yaratgan noz-ne’matlarga bo'lgan mehrlarini o`z asarlarida ifodalaganlar. Natyurmort tasviriy san’atning alohida janri hisoblanadi. Natyurmortda shakli, mazmuniga qarab har bir buyumning tutgan o'rnini yoritib berish lozim. Tasvirlanayotgan buyumlarning shakli, rangi, tuzilishi, fazoviy holati jihatdan bir-biridan farq qilishiga alohida ahamiyat berish kerak. Natyurmort mustaqil janr bo’lishi bilan birga. mavzuli suratlardagi asarlarning mazmunini ochishga ko’maklashuvchi, uni to'ldiruvchi vosita bo`lib ham xizmat qiladi. Taniqli rassom N.D.Ten ishlagan “Natyurmort”da meva va issiq nonlarda O`zbekiston quyoshi nurlari jilvalanib turibdi. Mo'yqalam sohibi asar mazmunini ustalik bilan yoritib bera olgan. Sarg`ish-qizil mevalarni qizil, ko`k, yashiltob kabi turli – tuman ranglar bilan uyg'unlashtirib tasvirlashi tufayli suratning ta’sirchan chiqishiga erishgan. Alohida mazmunli natyurmort asari yaratish haqidagi fikr rassom xayolida uzoq vaqt davom etgan kuzatishlar yoki biror buyumdan ta ’sirlanish oqibatida to`satdan paydo bo’lishi ham mumkin. Ijodkor ko’z o`ngida bo'lajak natyurmort yaxlitligicha gavdalanadi. Unga mos buyumlar tanlab, e’tibor bilan joylashtirish haqida fikr yuritadi, xomaki eskizlar chizadi hamda shu eskizlar asosida kompozitsiya tuzadi. Natyurmortning qo`yilmasini tuzish. ayniqsa, katta ahamiyatga ega.

Bajaradigan vazifasini nazarda tutib, natyurmortdagi buyumlar turli holatlarda qo`yiladi. Natyurmortda tasvirlanadigan buyumlarning o'lchamlari turlicha bo'lishi maqsadga muvofiq. Kichikroq buyumlar oldinroqda, yiriklari orqaroqda tasvirlanadi. Natyurmort tuzganda uning foniga ahamiyat berish kerak. Qo `yilgan natyurmortning umumiy tusini hisobga olib, ochiq ranglardagi natyurmort qo’yilmalari uchun qoramtir fon va. aksincha, to`q ranglardan tuzilgan natyurmort qo’yilmalari uchun oqish fon tanlanadi. Natyurmort ufq chizig’idan pastroqqa joylashtiriladi. Shunda buyumlarning fazoviy holati va buyum tekisligi yaxshi ko`rinadi. Natyurmort to`g`ri qo`yilgandan so`ng u sinchiklab kuzatiladi. Natyurmort kompozitsiyasini qog'ozga to`g`ri joylashtirish maqsadida qog`ozdan yasalgan maxsus asbob (videoiskatel) dan foydalanish yaxshi natija beradi. Bu asbob orqali topilgan k mpozitsiyaning kichik o’lchamdagi to`la xomaki rasmi alohida qog'ozga chizib ko`riladi. Rasm kompozitsiyasi topilgandan so’ng asosiy ish — yangi qog`ozga buyumlar to'plamining tasviri chizishga o’tiladi. Natyurmort chizganda undagi hamma buyumlarni bir yo`la tasvirlash lozim. Aks holda rasmda bir buyumning o’lchami kattaroq, ikkinchisiniki kichikroq bo `lib, rasm kompozitsiyasi buziladi. Buyumlarning umumiy balandligi va enini qog `ozida yordamchi chiziqlar bilan belgilab olinadi. Natyurmortning kompozitsiyasi belgilangandan keyin qo `yilmadagi har bir buyumning o`lchami, shakli (tuzilishi, rangi, yorug`-soyasi) aniqlashga o`tiladi, ya'ni natyurmort chizishda umumiydan xususiyga va xususiydan yana umumiyga o’tish prinsipiga amal qilinadi. Misol uchun, ikki- uch buyumning tasvirini chizishda buyumlarning o'lchami jihatidan o`zaro farqi, oralig`idagi masofa, soya va yorug'larning farqi ko`z bilan chamalab topiladi. Natyurmort ish qog'ozining o`rtasiga joylashtiriladi. Oldin katta - kichikligiga ahamiyat berilib, buyumlar solishtirib ko'riladi, keyin qalam bosilmagan holda ularning tasviri turgan o`rni belgilab olinadi. Tasvirning aniq shakli, ya ’ni asar ko' rinishi topilgandan so`ng yoruglik manbai ham aniqlanadi. Tasvirning muvozanat holatda turishi undan tushib turgan

soyaga ham bog’liq. Tushuvchi soya ham buyumlarning fazoviyligi va qanday materialdan ishlanganligini aniqlashga yordam beradi. Qalamda buyumlarning o`z soyasi, o`zidan tushib turgan soyasi uning shakllariga qarab qoralama chiziladi. Buyumlarning perspektiv qisqarishlari hisobga olinib, har bir buyumdagi yorug` va soya 25 qoidaga rioya qilingan holda tasvirlanadi. Keyin natura bilan fon o'rtasidagi och - to`qlikning farqi belgilanadi. Uy-ro `zg`or buyumlari natyurmortini chizish rassom oldiga yangi, yanada murakkabroq vazifalami qo'yadi. Bunda jismlar turli xil shaklga ega bo `lishi mumkin. Shu bilan birgalikda ushbu jismlarning istalgan birini geometrik shakllarga o`xshatishimiz mumkin. Naturadan chiziladigan barcha amaliy mashqlarni bajarish jarayonida qo'llaniladigan qonun-qoidalar ushbu natyurmortni naturadan chizish davomida ham qo`llaniladi va kerakli bosqichlarda amalga oshiriladi. Uy-ro`zg`or buyumlaridan tashkil etilgan natyurmortning rasmini chizish alohida va bir guruh geometrik shakllar rasmini chizishga nisbatan ancha mushkul. Bu yerda nafaqat jismlarning nisbatlari va tus munosabatini ko`ra olish, balki shakl jihatdan turli bolgan va rassomga nisbatan har xil joyda joylashgan jismlarning har birining perspektiv ko'rinishini aniqlay bilish ham katta ahamiyat kasb etadi. Natyurmortdagi har bir jism boshqalariga bog’liq bo`lishi kerak. Shunda qog`oz yuzasida bir necha tuzilish tarxlari namoyon bo`ladi Uy-ro`zg`or buyumlari natyurmortini chizishda turli materiallardan ishlangan jismlar yuzasidagi yorug `-soya kuchini solishtirish kerak. Masalan, metall idishning yuzasini tasvirlash chog'ida uning shakli va fakturasini to’liqroq tasvirlash uchun boshqacha xarakterdagi shtrixlardan foydalanish lozim. Rasmda tus munosabatlarini to `g`ri belgilash orqali o`quvchi, jism materialini tasvirlay oladi. Shisha, metall, sopol va yorugiikni kuchli qaytaradigan buyumlar yuzasiga tushuvchi yoruglik o `zining xususiyatiga ko`ra juda tez o`tishi bilan (yuzaning yorug`likni aks ettirish xususiyati kuchli bo’lganligi sababli) xarakterlanadi. Bunday o`tish boshqa materialdan ishlangan jismlarda, masalan, gips, yog'och va boshqalarda kamroq bo`ladi. Bunday tasvirlarni ishlashda

shtrixlash qoidalariga va tasvir bajarish ketma-ketlikka rioya qilish katta ahamiyatga ega. Quyida natyurmort chizish jarayonini ко `rib chiqamiz. Tasvirga qo`yilgan shakllar hajmining dastlabki tahlili kompozitsiyaviy tuzilishini topish. Natyurmortni turli tomonlardan kuzatib yorug ` -soya munosabatlarini hisobga olgan holda, shakl ko`rinishining eng ma’qul joyi tanlanadi. 1-bosqich. Tasvirning qog `ozda kompozitsion joylashuvi. Ma’lum formatdagi qog `ozda natyurmort shunday joylashtirilishi kerakki, unda qog`ozning butun yuzasi naturani tasvirlashda faol ishtirok etsin. Agar tasvirlanayotgan jism (yoki jismlar guruhi) vertical yo`nalish bo'yicha cho`zilgan bo`lsa, tabiiyki qog`ozning uzun tarafini vertikal holatda joylashtirish kerak. Tasvirlanayotgan jismlar o`lchami to`g`ri tanlanishi lozim. tasvir juda kichik yoki juda katta bo'lmasligi, hamda u bir burchakka taqalib qolmasligi kerak. Chizilayotgan rasm qog`ozning taxminan o'rtasida joylashtirilishi kerak. Har bir alohida holat uchun, qog`ozning hajmini hamda tasvirlanayotgan jismlar va umumiy tasvir maydonining o `zaro munosabatini hisobga olgan holda, alohida

kompozitsiya tanlashni talab etiladi. O'quv mashg`ulotlarida kompozitsiya ko`rish maydonidagi tasvir asosida tanlanadi, qog`oz formati aniqlanib (yoki berilgan formatdagi qog`ozda), unga rasm joylashtiriladi. Tasvir kompozitsiyasini aniqlash (ayniqsa natyurmort chizish jarayonida) — uning joylashuvini, o `lchamlari va fonini to`g`ri belgilashdan iborat. Yaxshi joylashtirilgan tasvirda, umumiy tasvirning butunligi va o`zaro munosabatini buzmay turib, hech narsani o`zgartirish yoki olib tashlash mumkin emas. O`quv rasmini sifatli ishlash uchun bir necha chizgilarni bajarish tavsiya etiladi. Tasvirni qog`ozga to`g`ri joylashtrishda kompozitsiyaviy tasvir izlash moslamasi yordam beradi. Ushbu moslamani yasash uchun karton yoki qalin qog`ozning o'rtasidann to`g`ri to`rtburchakli darcha ochiladi va ushbu darcha qog'oz yuzasiga proportsional bo `lishi kerak. Moslamani chizilayotgan jismga qaratilgan ko`z nuriga perpendkulyar holatda ushlab, uni jismga yaqinlashtiramiz, uzoqlashtiramiz va jism qirralarini moslama tomonlariga to`g`rilab jismning aniq joylashuvini belgilab olamiz. O’quv rasmini ishlash jarayonida qo`yiladigan asosiy talab - qog`ozda jismlar joylashuvini to`g`ri belgilashdan va har tomondan (o`ng, chap, yuqori va past tomonlardan) bir xil bo`sh joy qoldirishdan iborat. Bunda, shuningdek, jismlarning rangi va ular yasalgan material ham hisobga olinadi. Chunki, ular tasvirda tabiiy chizishi kerak. Shu sababli ham natyurmortdagi eng katta jism hech qachon qog'ozning o`rtasiga joylashtirilmaydi, balki chap yoki o`ng tomonda ifodalanishi lozim. Yaxshi joylashtirilgan tasvir hech qachon siqilib qolganga yoki qog'ozda bo `sh joy ortib qolganga o`xshamaydi. Shuningdek, o`quv natyurmortida jismlarning nisbatlar qog`ozda to`g`ri belgilanishi kerak. 2-bosqich. Shaklning konstruktiv tahlili va perspektiv tuzilishi. Natyurmortdagi jismlar tasvirini ishlash chog `ida, rassom o`z joylashgan o`rniga ko`ra, ularning shakli, nisbatlari va perspektiv o'zgarishidan kelib chiqishi kerak. Dastlab jismlarning umumiy ko`rinishi yengil chizgilar orqali belgilab olinadi, chegara chiziqlari chiziladi va ushbu chiziqlar doirasida barcha jismlar tasvirlanadi. Jismlar joylashgan tekislik yuzasi ko`rsatiladi. Shundan so`ng bir- biriga bog`liq ravishda barcha jismlar alohida belgilab chiqiladi. Har bir jismning

o`lchami, nisbati va joylashgan o`rni aniqlanadi. Jismlar nisbatini aniqlash chog`ida, albatta, solishtirish uchun o`lchov birligini tanlash lozim. Balandlikni solishtirish uchun o`rta yoki kichik jismning o`lchamini olish qulay hisoblanadi. Jismlar konturini doimiy tarzda oydinlashtirish orqali jismlarning perspektiv ko`rinishi sinchiklab kuzatiladi: jismlar bir-birini to`smasligi va ular o`zaro kesishmasligi lozim. Jismlar orasidagi masofa va gorizontal yuzaga nisbatan jismlar asosining joylashuvi aniqlanadi. Buning uchun natyurmortni yaqin masofadan, yon tarafdan, orqa tarafdan, tepasidan kuzatish va jismlarning o`zaro joylashuvini aniqlash kerak. Har bir jismni to`g`ri tasvirlash uchun, ularni proeksiyalash, ya’ni chiziqli konstruktiv yoki shishasimon jism sifatida tasavvur etib chizish kerak. Jismlarning perspektiv ko`rinishi va shaklining to`g`ri ishlanayotganligini kuzatib, uzluksiz ravishda jismlar nisbati aniqlab boriladi. Bunda avvalo katta qismlarning, so`ngra esa kichikroq - yordamchi qismlarning o`zaro munosabati oydinlashtiriladi. O`quvchi tasvirning haqqoniyligini tekshirish uchun molbertdan uzoqlashadi. Bunda oraliq masofa natura va chizilayotgan rasmni to`liq solishtirish imkonini berishi lozim. Tekshirish davomida natura va rasmga ketma-ket qaraladi va mavjud xatolar o`sha zahotiyoq tuzatiladi. Shuningdek, agar rassom turgan holda ishlayotgan bo'lsa, u molbertdan bir oz uzoqlashib tasvir va naturadagi jismni solishtirishi mumkin. Rasm chizishning so`nggi bosqichida xatolarni aniqlab, so`ngra ularni tuzatishga ko`p vaqt sarflagandan ko`ra, rasm chizish jarayonining har bir bosqichida uni boshqarib, tekshirib borish tavsiya etiladi. 3-bosqich. Yorug ` -soya munosabatlari yordamida jismlarning hajmini tasvirlash. Jismlarning perspektiv tasvirini ishlash davomida, ularning hajmi, joylashuvi va tushayotgan yorugiik darajasini ko `rsata olish muhimdir. Bunga turli tus va qalam bosimidan foydalanish orqali erishiladi. Naturaning tus munosabati to`q, o`rta va yorqin tuslarning rasmdagi o`zaro munosabatini, ularning tahlilini ko`zda tutadi. Bir seansli o`quv rasmlarda tus munosabatlari yoritilgan va soyadagi yuzalarni tasvirlash, hamda ushbu yuzalarning chegaralarini ko`rsatish uchun

qo`llaniladi. Rasmda avvalo chegaralar, soya va yorug`llik engil tuslarda belgilab olinadi. Jismning yoritilmagan yuzasi konturining atrofiga boshqa yuzalarning (devor, mato v.b) aksi tushadi va bu joyga jismning o`z soyasiga nisbatan yorqinroq tus beri- ladi. Bunda jismlar nisbatlari rasm va naturani yorqin va to`q tuslar munosbatini solishtirish orqali aniqlanadi. Yorugiik va soya yordamida tasvirga tabiiylik bahsh etish mumkin. 4-bosqich. Rasmni umumiylashtirish. Ushbu bosqichda rasm deyarli tugatilgan bo `ladi va endilikda rasmni natura bilan solishtirish, keraksiz detallarni olib tashlash, birinchi va ikkinchi darajali qismlarni umumiylashtirish va ishdan umumiy taassurot olish kerak. Yosh rassom uchun natyurmort chizish katta ilmiy ahamiyat kasb etadi. Naturadan natyurmort chizish realistik rasmdagi jismlar joylashuvini to ` liq ochib berish , e ’ tiborni asosan perspektiv tasvirga qaratish , hamda chiziqli - konstruktiv rasm chizishning qonun - qoidalarini o ` zlashtirish imkonini beradi . Natyurmort ustida ish olib boorish o ` quvchilarda yangi ijodiy qirralarining namoyon bo ` lishida katta ahamiyat kasb etadi Mavzuni mustahkamlash uchun o ` quvchilar uyda turli shakllardan iborat buyumlarni tez konstruktiv qoralamalarini tasvirlashi maqsadga muvofiqdir .

Predmetga tushirilgan yorug ’ lik . Yorug ’ lik jismlarga tushganda jismlarning shakli paydo bo ’ lib , jismlar to ’ g ’ risida tasavvur hosil qiladi . Jismning soya - yorug ’ qismlarida yorug ’ lik xar xil farqlanadi . Bu yerda yorug ’ lik fonga nisbatan aniq ko ’ rinadi . Nega deganda xar bir shakl alohida tusga ega ekanligi ko’rinib turibdi. Here, the values of light and shadow have been separated clearly. In addition, the drawing ’s scale of evaluation includes all these values Rangli qog ’ozda ishlanganda, buyumni tasvirlashda ochartiriladi. Yorug’lik oq mel orqali ko’rsatiladi Boshlangich rasomlar uchun shakli murakkab simmetrik buyumlarning ko ’rinishi. Qog’ozning chekka burchaklaridan dioganal chiziqlar o’tkaziladi va dioganallar kesishgan nuqtadan formatga nisbatan parallel va perpendikulyarlar o’tqaziladi va qog’oz markazi aniqlanadi, qolgan qismlar shaklga qarab teng masofalarga ajratgan holda tasvirlanadi. Bu qo `yilmadan asosiy maqsad - turli buyumlami tus vositalari orqali tasvirlash, buyumlar shakli, rangi, tuzilishi, fazoviy holati jihatidan birbiridan farq qilishiga ahamiyat berish. Qo`yilmadagi buyumlaming o`lchovlari turlicha bo`lishi maqsadga muvofiq. Kichikroq buyumlar oldinroqda, yiriklari orqaroqda tasvirlanadi. Natyurmort kompozitsiyasini to`g`ri toppish maqsadida alohida kichik o `lchamda xomaki tarzda chizib ko`riladi. Rasm kompozitsiyasi topilgandan so`ng, asosiy ishga o`tiladi. Qo`yilmani chizganda undagi hamma buyumlami bir yo`la tasvirlash lozim. Aks holda rasmda bir buyumning o`lchovi kattaroq, ikkinchisiniki esa kichikroq bo`lib, rasm kompozitsiyasi buziladi. Shuning uchun qo`yilmadagi barcha buyumlarning umumiy balandligi va eni qog`ozda yordamchi chiziqlar bilan belgilab olinadi. So`ng naturadagi har bir buyumning o`lchov jihatdan o`zaro farqi, oralaridagi masofa, soya va yorug`larning farqi, ranglarini ko`z bilan chamalab aniqlashga o`tiladi. Qo`yilma ufq chizig`idan pastroqda joylashtirilgan. Avval uning gorizontal tekisligi aniqlanadi. Gipsli naqsh orqaroqda va balandlikda o`rnatilgan, mis qumg`on va sopol piyola oldingi planda joylashgan. Keyin sopol piyola va mis

qumg`onning umumiy shaklini bildiruvchi chiziqlar hamda simmetrik o`qlar va naqshli gips modelining taxtacha asosi belgilab chiziladi. So`ngra piyola va mis qumg`onning ustki, pastki asoslari va naqshning yon tomon yo`nalishlari perspektiva qonuniyatiga asoslanib belgilanadi. Naqsh gulining turgan joyini aniqlash uchun taxtacha asosi o`rtasidan yordamchi profil chiziq yuritiladi. Mis qumg`on simmetrik shakldagi buyum hisoblanib, u silindr va shar shakllaridan tashkil topgan. O`tkazilgan simmetrik o`qdan qumg`onning balandligi hamda enining o `lchami topiladi. Qumg`on ufq chizig`idan bir oz pastroqqa qo`yilgani uchun uning ustki va ostki asoslari ellips shaklida ko`rinadi. So`ngra qumg`on bo`yi va enini belgilovchi chiziqlarni tutashtirish orqali umumiy shakl topiladi. Milliy naqsh gulining shakli yirik yaxlit qismidan mayda bolaklariga tomon ketma-ketlikda bajariladi. Taqqoslash usuli orqali bo’laklarning bir-biriga va umumiy nisbatlari aniqlab boriladi. Bu bosqichda buyumlarning ko`rinmas chiziqlari ham chiziladi. Bu usul buyumlarning fazodan o`rin olib turganini ko`rsatishda talabalarni yanglishtirmaydi. Buyumlarni chizish yorug`lik va soya qoidalariga rioya qilgan holda amalga oshiriladi. Albatta, naturadagi buyumlarning o`rtasidagi och-to'qlikning farqini saqlagan holda hamda materiallik fakturasini ko`rsatib tasvirlash kerak. So`ngra oldingi va orqa planda joylashtirilgan buyumlarning tus munosabatlari umumlashtiriladi. Turli predmetlardan tashkil topgan natyurmort an'anaviy usulda qo'yilgan. Yo ’g’ri o’rnatilgan yorug’lik muhiti hosil qilinib, natyurmortdagi shakllarni ifodali ko’rinishiga yordam beradi 16 . Natyurmort ishlaganda undagi predmetlarning umumiy shakli chiziladi. Keyin kompozitsiyadagi buyumlar aniq detallar bilan ishlanadi.

Adabiyotlar: 1. Baymetov B. “Qalamtasvir”. Darslik 1-qism. - Toshkent, 2006. 2. М uratov Х . Х . “Qalamtasvir”, То shkent, Ijod-print, 2020. 3. Xalilov R. Рисунок Toshkent «Navruz» 2013 4. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo`lishi kerak. O`zbekiston 5. Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag`ishlangan majlisidagi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Halq so`zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, № 11 6. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent, “O`zbekiston”, 2017 yil 7. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash-yurt taraqqiyoti va xalq faravonligining garovi.Toshkent, “O`zbekiston”, 2017 yil 8. B.Boymetov “Portret qalamtasviri” Pedagogika institutlari va universitetlari talabalari uchun o`quv qo`llanma. Toshkent, 2001. 9. Tojiev B, Mahkamova S. “Qalamtasvir” (Dastlabki saboqlar). Metodik qo`llanma. Toshkent, 2013.

Похожие

Natyurmortning tusli tasvirlanishi (grizayl)

Kesik bosh gips namunasini qalamtasviri

Keksa inson boshining murakkab holatidagi portret qalamtasviri

Qadimgi Hindiston va Xitoy san’ati Antik san’at

Aniq xarakterga ega bo`lgan bosh namunasining qalamtasviri (Аppolon)