Uy-ro`zg`or buyumlaridan tashkil topgan murakkab bo`lmagan natyurmort - Изобразительное искусство - Рефераты

Uy-ro`zg`or buyumlaridan tashkil topgan murakkab bo`lmagan natyurmort

Загружено в:

24.01.2024

Скачано:

0

Размер:

242.5 KB

Uy-ro`zg`or buyumlaridan tashkil topgan murakkab bo`lmagan natyurmort Reja: 1.Kompozitsiya markazi, simmetriya va assimetriya haqida tushuncha. 2.Chiziqli va havo perspektivasini qo ‘llagan holda natyurmort. 3.Buyumlarini qog‘oz yuzasida konstruktiv qurilishini, joylashtirish.

Geometrik shakllar va gips rozetkalar rasmini chizish mashqlarini o ‘zlashtirgandan so‘ng murakkab elementlarga o‘tiladi. Me’mor dizaynerlar tayyorlovchi kasb hunar kollejlari o‘quvchilari uchun ushbu vazifa juda muhim hisoblanadi. Chunki, mazkur vazifalar aynan me’morlik elementlarini tasvirlari bilan muhimdir. Tasvirlash uchun “klassik” uslubida ishlangan ustunning kapiteli (me’meorlik bo'Iagi) tanlab olinadi. Ushbu modelni tanlab olinishdan maqsad yoshlarga geometrik shakllar: kub, shar, silindr kabilarni bajarish davomida olgan chiziqli konstruktiv qurilish, perspektiva, yorug‘-soya va tus, munosabatlari kabi tushunchalar haqidagi bilimlarni mustahkamlashdir. Kapitelning nozik va murakkab konstruktsiyasini chizish o ‘quvchilardan yuksak mahorat talab etadi. Kapitel stol ustiga tik holda qo‘yiladi va unga qo‘shimcha ravishda olti qirrali prizma, shar ishtirokida kompozitsiya tuziladi (ufq tekisligi tasvirlovchi ufq tekisligidan ancha balandda). Qo‘yilma yuqori old tomonidan yoritilgan. Vazifani boshlashdan oldin o‘quvchilar turli nuqtalardan chizgilar bajarishlari va eng maqbul joyini tanlab olishlari kerak. Aniq joyni tanlab olingandan so‘ng ishni tasvirlash bosqichlariga to‘la amal qilgan holda olib borishlari shart. Dastlab, kapitel va uning ustuni biriktirilgan to‘g‘ri to‘rtburchak asosi taxtachasi qog‘oz sirtida kompozitsion to‘g‘ri joylashtirilib olinadi. Shundan so‘ng unga kapitel va uning pastki kesik silindrsimon ustuni chiziqli konstruktiv ravishda quriladi. Shakl simmetrik bo ‘lgani uchun uni tasvirlashda turli yordamchi chiziqlar bilan bir qatorda kapitel asosidan o'tuvchi va shaklni teng ikkiga bo’luvchi o‘q chizig‘ini belgilab olinadi. Vazifani metodik izchillikda bajarishda kompozitsiya asoslari, chiziqli konstruktiv tuzilish kabi tasvirlashning asosiy qonunlari, shuningdek, perspektiva qonuniga amal qilish lozim. Bu yerda to‘g‘ri to‘rtburchak, prizma, aylana shakllarining perspektiva jihatidan qanday ko‘rinishga ega bo‘lishini ko‘rish mumkin. Shuningdek, mashq davomida avval katta shakl, so'ngra esa uning nozik va mayda bo‘laklari ustida ish olib borish kerak. Aks holda etarli darajada muvaffaqiyatli amalga oshirilmaydi. Bizning misolimizda kapitelni teng ikkiga bo‘lib turuvchi to‘g‘ri to‘rtburchak asosga ega. Aslida esa kapitel ustuni

dumaloq shaklga ega. Shuning uchun uni qurishda uning yaxlit bir aylana shaklga ega ekanligini hisobga olgan holda ish yuritish kerak. Faqat shu yo‘sinda tasvirlash orqaligina uni haqqoniy ko‘rinishiga erishish mumkin Natyurmortni naturadan chizish bo‘yicha kerakli qonunqoidalarni bosqichma-bosqich egallash muhimdir. Kenglikdagi jismlarni kuzata turib, biz ularni ko‘ramiz va keyinchalik ularning uch o‘lchamli ekanligini tasavvur etamiz. Kenglikdagi jismlar rasmini qog‘ozga tushirish jarayonida, insonning ko ‘rib idrok etish qobiliyatini hisobga olgan holda, perspektiv o‘zgarishlarni tasvirlash.

kerak. Istalgan rasmni ishlash chog'ida, uni bosqichlarga bo ‘lish metodik jihatdan katta ahamiyatga ega. Rasm chizishni bosqichlar bo‘yicha qismlarga ajratish yo‘li bilan amalga oshirilgan taqdirda ham ular o‘rtasida o‘zaro uyg'unlik va bog‘liqlik doimo mavjud bo‘lishi lozim. Dastavval shaklning umumiy chizgilari

tushiriladi, shaklning alohida qismlari ajratiladi, bo'laklar ustida ishlanadi, shuningdek, bo ‘laklardan umumiy tasvirga qaytiladi. Bir guruh geometrik shakllarning rasmini chizish alohida shakllar rasmini chizishga nisbatan ancha mushkul. Bu yerda nafaqat jismlarning nisbatlari va tus munosabatini ko‘ra olish, balki shakl jihatdan turli bo'lgan va rassomga nisbatan har xil joyda joylashgan jismlarning har birining perspektiv ko‘rinishini aniqlay bilish ham katta ahamiyat kasb etadi. Natyurmortdagi har bir jism boshqalariga bog‘liq bo‘lishi kerak. Shunda bitta rasmda bir necha tuzilish tarxlari namoyon bo‘ladi: to‘g‘ri parallel chiziqlarning har qaysisi o‘z birlashish nuqtasiga ega, turli burchaklar bo‘yicha aylanuvchi shakllar uchun esa aylana chizishning o‘ziga xos uslublari mavjud. Ma’lum bir nuqtada tutashuvchi ikkita parallel chiziq yo‘nalishi rasmning qay darajada to‘g‘ri ishlanayotganligini tahlil va nazorat qilish imkonini beradi. Ushbu bosqichda chiziqlar tasvirdagi jism shaklining to‘laligi va hajmliligini ko‘rsata olishi kerak. Jismning shakli va hajmini yanada to’liqroq ko‘rsatish uchun yorug’ - soyadan foydalaniladi. Geometrik shakllar guruhini chizishni yaxshi egallash uchun, bunday vazifalarni ko‘proq ishlash tavsiya etiladi. Bunda asosiy e’tibor shakllarning konstruktiv tahlili va perspektiv ko‘rinishiga qaratiladi. Perspektivadagi jismlarning tuzilishi va shaklini tasvirlashning o‘ziga xos tarafi shundaki, bunda asosning gorizontal yuzasi, masalan, vertikal holatdagi kub yoki kvadratning asosi rasmda ham gorizontal bo’lib ko ‘rinishi kerak. Shuningdek, naturada asosi bir gorizontal tekislikda yotuvchi jismlar rasmda ham xuddi shunday tekislikda yotgandek ko‘rinishi kerak. Ushbu holatda jismlar guruhi ufq chizig‘idan yuqorida joylashgan va silindrning yuqori asosi yuqori asosga nisbatan ingichkaroq ellips ko‘rinishida bo’ladi. Jismlar tuzilishining barcha tomonlari (ko‘rinmaydigan tomonlari ham) belgilanadi. Rasmning tuzilishini doimiy ravishda tekshirib, parallel chiziqlarni birlashish nuqtasi tomon uzaytiriladi, yorug‘lik yo'nalishi aniqlanadi va asosiy soyalar belgilanadi. Natijada rasm hajmli ko'rinishga ega bo‘ladi. Jismlar nisbatlari ulardagi yorug‘lik-soya munosabatlari va ular joylashgan kenglikni hisobga olgan holda, rasmni natura bilan solishtirish orqali aniqlanadi. Bu esa ustun atrofidagi mayda vertikal qavariq bo‘laklar uning

asosini tashkil etuvchi aylanalarning perspektiva qonuniga binoan ellips bo’lib qisqargan shakllari va uning kichik kata bo‘lagini yarim ko‘rinishda emas bir butun yaxlit deb tasavvur etgan holda amalga oshiriladi. Kapitelning nisbatlari yuqori darajada matematik hisoblari asosida qurilgan bo‘lib, ushbu nisbatlarning aniqligi unga ko‘rkamlik baxsh etadi. Shuning uchun uni tasvirlashda juda ko‘plab yordamchi chiziqlar o‘tkazib aylana markazini to‘g‘ri belgilash va perspektiva qoidalariga to‘la rioya qilgan holda ifodalash hamda yorug‘-soya munosabatlarini etarli darajada aniq tasvirlash lozim. Rasm chizishning so‘nggi bosqichida shakllar hajmi oydinlashtiriladi va tus munosabatlari ajratib ko‘rsatiladi. Bunda jismlar hajmi mayin shtrixlarda tasvirlanadi va qirrali hamda egri geometrik shakllar yuzasidagi yorug‘-soyaning to‘g‘ri taqsimlanishiga alohida e’tibor beriladi. Masalan, sferik shar modelini chizishda chegaralarni emas, balki uning tus va yorug‘-soya munosabatlarini (jilva, yorug‘llik, nimsoya, jismning o‘z soyasi va tushuvchi soyani) to‘g‘ri tasvirlash muhim hisoblanadi. Tus munosabatlari to‘g‘ri tanlanganida shar yuzasi osonlikcha, deyarli o‘z-o‘zidan hosil bo‘ladi. Jismlarning barcha yuzalariga shtrix chizish soya qismlardan boshlanadi. Dastlab engil shtrix tortiladi, so‘ngra esa u asta-sekin quyuqlashtiriladi va bir vaqtning o'zida tushuvchi soyani tasvirlab, nimsoyaga o‘tiladi. Yorug‘-soya qoidalarini geometrik shakllar rasmini chizishda yaxshi o'zlashtirgan o‘quvchi turli boshqa jismlarni (sopol, shisha, metall, yog‘och va b.) qiyinchiliksiz tasvirlay olish imkonini beradi va boshqa jismlar hamda o‘ta murakkab tus munosabatlarini ifodalay oladi. Ushbu vazifani uzoq muddatli seansda bajargandan so‘ng, sharq va g‘arb klassik namunalariga mansub me’morlik bo‘laklarini me’morlik obidalarni plenerda qalamchizgi va uzoq muddatli mashqlardan so‘ng bajarish mumkin. Mazkur toshiriqni guruhdagi o’quvchilarning qalamtasvir borasidagi malakalarining darajasiga qarab, bir muncha murakkablashtirish ham mumkin. Mazkur topshiriqqa qo‘shimcha ravishda o'quvchilar kapitelning turli xillaridan qalamchizgi mashqlarini bajaradilar. O ‘zbek milliy xalq me ’morchiligida qo‘llaniladigan “Morpech” bo‘lagini o‘ziga qarab mustaqil tasvirlaydilar.

Adabiyotlar: 1. Baymetov B. “Qalamtasvir”. Darslik 1-qism. - Toshkent, 2006. 2. М uratov Х . Х . “Qalamtasvir”, То shkent, Ijod-print, 2020. 3. Xalilov R. Рисунок Toshkent «Navruz» 2013 4. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. O‘zbekiston 5. Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Halq so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, № 11 6. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 7. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash-yurt taraqqiyoti va xalq faravonligining garovi.Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 8. B.Boymetov “Portret qalamtasviri” Pedagogika institutlari va universitetlari talabalari uchun o‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2001. 9. Tojiev B, Mahkamova S. “Qalamtasvir” (Dastlabki saboqlar). Metodik qo‘llanma. Toshkent, 2013.

Похожие

Gipsli rozetkadan tashkil topgan natyurmort

Geometrik shakllar va jismlardan tashkil topgan natyurmort

Mato burmalari fonida gipsli geometrik jismlardan tashkil topgan natyurmort

San’at atributlaridan tuzilgan natyurmortning qalamtasviri

Tasviriy san`at davlat ta`lim standartining mohiyati