Yozma manbalarda Buxoro tarixi va madaniyati - История - Рефераты

Yozma manbalarda Buxoro tarixi va madaniyati

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

65.5 KB

Yozma manbalarda Buxoro tarixi va madaniyati Reja: 1. Buxoro vohasining tarixiy geografik shakllanishi. 2. Dastlabki yozma manbalardagi ma’lumotlar. 3. Narshaxiyning «Buxoro tarixi» asari. 4. XIX asrdagi rus tadqikotchilarining ilk arxeologik ma’lumotlari. 5. N.F.Sitnyakovskiy tekshiruvlari. 6. L.L.Zimin tadqiqotlari.

Buxoro vohasining tarixiy geografik shakllanishi. Buxoro vohasi Zarafshon daryosining quyi qismida tashkil topgan bo’lib, vohaning chegarasi shimolda Qiziltepa qirlaridan, janubda Qorako’l, g’arbda Qizilkir massividap sharqda Qorovulbozor qirlarigacha davom etadi. Voha mezolit zamonidan boshlab O’rta Osiyo tog’liklaridagi muzlarning erishidan hosil bo’lgan Zarafshon daryosining quyi qismida tashkil topgan. Zarafshon daryosi bundan 5000 yil oldin, yoki mil.avv. 3000 yillikda to’lib,—toshib oqib, butun Buxoro vohasi, janubda Qorako’l, Jondor tumanining g’arbiy qismidan o’tib, Amudaryo bo’yidagi hozirgi Nargizqal’a yaqinidan o’tib, Amudaryoga qo’yilgan. Zarafshon daryosi tez oquvchi tog’ daryosi bo’lib, o’zi bilan ko’p loyqa keltirgan. Buning natijasida Buxoro vohasining o’rni loyqa bilan to’lib borib, sekin —asta tekislikka aylangan. Shu jixatdan Nil vodiysining paydo bo’lish jarayonlari aynan bizning vohamizda qaytarilgan. Misr Nilning farzandi bo’lganidek Buxoro vohasi ham Zarafshon daryosining xosilasidir. Sekin —asta aholi ko’chib kelgan va xo’jalik rivojlangan, madaniyat paydo bo’lgan. Buxoro vohasi arxeologiyasini yoki moddiy — ashyoviy yodgorliklarini o’rganish uchun avvalo yozma manbalarga yanamiz. Bizning yurtimiz Buxoro vohasi haqida yozma ma’lumotlar ancha kam. Keyingi 30 — 40 yil davomida olib (kborilgan ilmiy —tadqiqotlar, yozma manbalar hamda arxeologik tekshirishlar bu o’lkada boy madaniyat yaratilganliganini ko’rsatadi. Hindlarning «Rigveda» to’plamida bizning o’lkamiz haqida ma’lumotlar bor. Unda shimoldan kelgan ko’chmanchi chorvador oriylar haqida ma’lumotlar •uchraydi. Mil.avv.9 asrlarda oriylarning boy yashaganligi, ularning xo’jaligida chorvachilik katta rol o’ynaganligi haqida ma’lumot beriladi. Navbatdagi muxim manba «Avesto» dir. Unda mil.avv. 9 — 4 asrdagi xayot haqida so’z boradi. Qadimiy e’tiqodlar haqida fikr yuritiladi. Antik zamon mualliflaridan Gerodotning (mil.avv.5 asr) «Yunon —Eron urushi tarixi» kitobida, uning «Klio» bo’limida bizning o’lkamiz to’g’risida fikr yuritiladi. Ko’z ilg’amas kengliklarda xayot kechiruvchi massagetlar xo’jaligi,

qurol —yarog’i, taqinchoqlari umuman turmush tarzi haqida fikr yuritiladi. Shuningdek, bu davrda yashagan boshqa tarixchilar Kvant Kurstiy Ruf, Arrian, Polien singari "mualliflar mil.avv. IV asr voqealari haqida fikr yuritganlar. Ayniqsa ular Makedoniyalik Aleksandr yurishlarini bayon qiladilar. U bilan bog’liq voqealarga tayanib, bizning o’lkamizning xo’jalik hayoti haqida fikr yuritadilar. Bu asarlarda bevosita Buxoro deb nomlanib, Zarafshonning quyi kismidagi joylar haqida gapirilmagan bo’lsada, voqealar bayoni shu joy haqida tushuncha hosil qilish imkonini beradi. Antik zamon yozuvchilaridan faqat Arrianning «Aleksandr yurishlari» asarida kuyi Zarafshon vohasida kad kutargan Bagi qal’asi haqida bir marta aytib o’tiladi. Qadimiy aholi massagetlar Karmanadan Quyi Zarafshongacha bo’lgan xududlarda yashaganlar. Massagetlar ittifogining 5 ta yirik kabila birlashmasi bo’lgan. Bular quyidagilar: 1. Xorazmiylar 2. Derbiklar 3. Attasiylar 4. Avgasiylar 5. Apasiaklar Buxoro to’g’risida, uning qadimgi tarixi, shaharning paydo bo’lishi xususida yakkayu —yagona, ancha keng ma’lumotlar beradigan tarixiy manba M.Narshaxiyning «Buxoro tarixi» asaridir. Ushbu asar 943 — 944 yillarda yozilgan bo’lib, 1128 yilda Muxammed ibn Nasr al Quboviy tomonidan arabchadan fors tiliga o’girilgan. «Buxoro tarixi» asari 36 bobdan iborat bo’lib, Buxoroda hukmdorlik qilgan kishilar, Buxoro mavzelari haqida qimmatli ma’lumotlar beradi. 2 bobda fasl keltirilib, «Buxoro o’rnashgan bu mavze ilgari botqoqlik bo’lib, uning ba’zi erlarini to’qayzor, daraxtzor va ko’kalamzorlar tashkil etgan. Ayrim joylari shunday bo’lganki, biror hayvon oyoq qo’yishga joy topolmagan. Buning sababi Samarkand tomonidagi viloyatlarda tog’larda qor erib, suvi oqib kelib, o’sha joylarga yig’ilib yotar edi. Samarkand tomonida bir- katta dare borki, uni «Rudi Mosaf» «Mosaf daryosi» deydilar. Bu daryoga ko’p suv

yig’ilgap, u bir talay erlarni yuvib o’pirib, ko’p loyqalarii surib kelgan va natijada bu botqoqliklar to’lib krlgan. Suv ko’p oqib kelaverdi, loyqalarni to Bitik (Chorjo’y va Amudaryo bo’yidagi qishloq) va Farobgacha surib keltiraverdi. So’ng suv toshib kelishi to’xtadi. Buxoro joylashgan er asta —sekin to’lib tekis erga aylandi. Shunday qilib, u katta dare So’g’d, bu loyqalar bilan to’lgan mavze Buxoro bo’lib koldi», deb - yozadi. Narshaxiy asarida Buxoro vohasi va uning atrofidagi qator aholi manzillari: Hyp, Vardonze — Vardona, Tarovcha — Tarob qishlog’i, Safna va Ispona qishloklari, Zandona, Poykend qal’asi Dabusiy singari aholi manzillari ta’riflangan. Shuningdek, Karmina, Hyp, Tavoyiz, Sharq, Zandana qishloqlari ta’riflangan. Bu erda katta qal’a, jome’ masjidlari bo’lganligi aytilgan Romitan, Varaxsha haqida so’z yuritilgan. Buxoro arxeologiyasi haqida uni o’rgangan, arxeologik jihatdan tadkikotlar o’tkazgan olimlar tomonidan qator ilmiy ishlar e’lon qilingan. Bular maqolalar, risolalar va ilmiy monografiya, kitoblar shaklidadir. Shulardan Yaxe G’ulomovning «Xorazm vohasini sug’orilish tarixi», «Buxoroning ibtidoiy davr tarixidan lavxalar» (A.Asqarov mas’ul muxarrir, Ya.G’ulomov). A.Muxammadjonovning «Qadimgi Buxoro» (1991), «Buxoro 2500 yoshda» (1998) singari asarlari, V.A. Shishkinning «Varaxsha» (1963) nomli monografiyasida ma’lumotlar berilgan. Shuningdek, Jamoliddin Mirzaahmedov qator yillar davomida Buxoroda o’tkazilgan tekshirishlarda ishtirok qilib, topilgan sapollarni ilmiy tadqiq qildi. XVII — XVII asrlarda Buxoro sapollari mavzusida ilmiy tadqiqotini yakunladi. Demak, yozma manbalarda Buxoroning qachon shakllanganligi, shaharning tarixiy topografiyasi qanday bo’lganligi haqida aniq ma’lumotlar berilmagan. Bu masalalar faqat arxeologik tadkikotlar natijasidagina oydinlashib, tarix sahifalaridan joy oldi.

Buxoro vohasi to’g’risidagi dastlabki arxeologik ma’lumotlar Buxoro vohasi Buxoro amirligining markaziy mintaqasi bo’lib, uzok; vaqtgacha bu joyda arxeologik tekshirishlar o’tkazish mumkin bo’lmagan. Ayniqsa, Buxoro hukmdorlari, islom dini vakillari o’lkadagi yodgorliklarni qazib o’rganishni man qilganlar. Dunyo miqyosida XVII —XVIII asrlardan boshlab qadimiy madaniyat obidalarini arxeologik nuqtai—nazardan tadqiq qilish boshlangan bo’lsa, bizning o’lkamizda bu ishlar faqatgina XX —asrning boshlaridan boshlangan. Shungacha vohadagi moddiy — ashyoviy ma’lumotlar ko’proq rus sayyohlari tomonidan to’planib, ilmiy doiraga ma’lum qilingan. 1820 yilda rus elchisi bo’lib kelgan Negri bir qator ma’lumotlarni to’plab, ularni tadqiqotchilar Eversman va Meyendorfga bergan. Ularning ishlarida bu ma’lumotlar keltirilgan. Buxoro vohasi to’g’risidagi maxsus dastlabki arxeologik ma’lumotni ingliz hukumati agenta A.Borns bergan edi. Uning «Xodja Obon degan joy» nomli ma’lumoti, bu joy atrofidan topilgan tangalar tasnifi Uilson va Prinseplarning 1839 yilda Londonda e’lon qilingan ishlarida keltirilgan. Bu ishlar 1831 — 33 yillardagi «Osiyo sayoxatlari» (Buxoro, Qobul, Eron, Hindiston) ma’lumotlariga bag’ishlangan (II tom, 455 — 473 b). Buxoro to’g’risidagi bir qator ma’lumotlarni naturamest Leman va sharqshunos Nikolay Xannikovlar 1840 yilni tog’ injeneri Butenev va Bogaslavskiylarning ekspedistiyasida ishtirok etib, ma’lumot to’plagan edilar. Nikolay Xannikov 1843 yilda Sankt —Peterburgda «Buxoro xonligining tavsifi» nomli asarini chiqardi. 1868 yilda Buxoro amirligi Rossiya tomonidan istilo qilingach, bu o’lkani o’rganuvchi, tadqiq qiluvchilar ko’paydi. XIX asrning 90 —yillari o’rtalarigacha arxeologik nuqtai nazardan tadqiqotlar salmog’i unchalik katta emasdi. Arxeologik tadqiqotlarga biror joyga bevosita qazish ishlaridan tashqari, kollekstiyachilik, ashyolarni yig’ish, yodgorliklarni ko’zdan kechirib o’rganish, o’lchov ishlarini bajarish va ta’mirlash ishlari ham kiradi. Faqatgina Uilson va Prinstep hamda Buxorxudotlar tangalarini birinchi marta ajrata olgan numizmat olim Frend ishlarini alohida ko’rsatish mumkin. Bu olim 1840 yilda buxoroxudotlarning bir necha tangalarini ilmiy tahlil qilib, matbuotga chiqish

qilgan. 1822 yilda akademik Keller buxorxudotlar tangalarni o’rganib, «Sibirskiy vestnik» to’plamida «Buxorodan keltirilgan qadimgi medallar» nomli maqolasini e’lon qildi (Sibirskiy vestnik I kiem 1824 yil 9—18 b.). Buxorxudotlar tangasini o’rganishda P. I.Lerx xam o’zining qimmatli ishini bag’ishlagan. Lerxning «Rus arxeologiyasi jamiyati» Sharq bo’limining to’plamida e’lon qilgan «Buxorxudotlar tangalari» nomli maqolasi ilmiy mulohazalarga boyligi bilan ajralib turdi (Rus arxeologiya jamiyati Sharq bo’limi ishlari Sankt-Peterburg 1875 y). Rus va chet el olimlari ishlarida Buxoro tangalari arab afsonalari va rivoyatlari bilan qo’shib tasvir — langan. V.Tizengauzenning ishida shunday ma’lumotlarni ko’rish mumkin (V.Tizingauzen «Sharqiy xalifa tanga lari». S — Peterburg, 1873). Bu muallif Buxorxudotlarning tangalarini arab xalifaligining tangalari deb sharhlab xato qiladi. Yoki Ermitajdagi numizmatika bo’limida Fren tomonidan «Afrosiyob urug’idan bo’lgan turk hoqonlari tangalari» deb guruxlashtiriladi. Turk hoqonlarining hech qachon Afrosiyob urug’idan bo’lmaganligi tushunilmagan. XIX asrning oxirlarida xarbiy topograf N.F.Sitnyakovskiy Buxoroga kelib, bir qator suratga olish ishlarini bajardi. U Buxoro vohasida bevosita arxeologik kuzatuvlar olib borgan birinchi tadqiqotchi edi. Bu tadqiqotchi arxeolog va tarixchi bo’lmay, harbiy injener bo’lgan. U joylarni xaritalash jarayonida butun voha bo’ylab uchraydigan obidalarga xam qiziqqan. Vohadagi qishloqlar, ariqlar, tepaliklar tarixiy arxitektura yodgorliklari — masjid, Madrasa, xonakoh, namozgoh, sardobalarning xaritaga tushirib borgan. Kampirak devori xaritaga to’g’ri kiritilgan. Buxoro voxasini ilk o’rta asrlarda o’rab turgan, uni atrofdagi ko’chmanchilardan himoya qilgan devorni birinchi marta topografik kartalarga tushirgan. Sitnyakovskiy ko’rgan va tekshirishlar olib borgan vaqtda devor albatta dastlabki ko’rinishda emasdi. Ayrim joylarda 80 sm dan 1 m va 1,20 sm cha bo’lgan uzun tepalik holida edi. Buni xaritaga to’g’ri belgilash olimdan katta bilim va mahorat talab qilardi. Kampir devorning xaritaga tushirilishi katta axamiyatga ega.bo’lib, devor Buxoro vohasining ilk o’rta asrdagi chegarasini belgilashda muxim o’rin tutgan.

Devor Hazora qishlog’idan boshlanib, butun Buxoro vohasini Gijduvon cho’l qismidan Vobkent, Shofirkon, Romitan, Jondor, Buxoro rayoni, Kogon va Qiziltepagacha borgan. Devor milodiy IV —V asrlarda barpo qilingan. Bu davrda butun Evroosiyo hududida xalklarning buyuk ko’chish davri bo’lgan. Yakkatut qishlog’i Kampirakning eng chekka chegarasi hisoblangan. Kampirak devorining shaklini ot taqasiga qiyoslaydilar. Yaxyo G’ulomov, Xalilullo Muxammadov, A.Muxammadjonovlar bu devorni o’rganganlar. Bu devor Buxoroning 22 ta rustakidan 15 tasini o’z ichiga olgan (Rustak — tuman). Ayniqsa, devor qurilgan devordagi sug’orilgan erlar chegarasini aniqlash nihoyat qimmatli edi. Sitnyakovskiy bir qator shaharchalar, qadimgi mudofaa inshootlarini ko’rib chikdi. Uning alohida xizmati voha irrigastiya tizimining to’la tasvirlanishida bo’lgan. Hisobot 1896 yilda Rossiya Fanlar Akademiyasiga yuborilgan edi. Buxoro tarixi va arxeologiyasini o’rganishda B. V.Bartold taxriri ostida N.S.Likoshin tomonidan tarjima qilingan M.Narshaxiyning «Buxoro tarixi» asari katta ahamiyatga ega. Bu kitobdagi izoxlardan birida V.V.Bartold ilmiy adabiyotlarda birinchi marta Varaxshani tilga olib, uning joylashgan o’rnini ko’rsatishga harakat qilgan. Bartoldning «Turkiston mo’g’ullar istylosi davrida» asarida Buxoro va uning atrofini ta’riflashga katta e’tibor bergan. XX asr boshlarida N.N.Veselovskiy, V.L.Vyatkin, V.V.Bartold va boshqalar tomonidan Samarkandda o’tkazilgan arxeologik qazishlar jarayonida ancha ashyoviy dalillar, eng muximi O’rta Osiyo sharoiti uchun arxeologik tekshirishlar uslubiyotining o’ziga xos tomonlari ao’g’risida dastlabki tajribalar to’plana boshlandi. V.L.Vyatkingacha arxeologiya sohasida unchalik Katta ishlar qilinmagan. 1911 — 12 yillarda Vyatkin Afrosiyobni o’rgangan. Biroq hali arxeologik tekshirishlar uslubiyoti ishlab chiqilmagan edi. Rasmiy jihatdan arxeologik davrlashtirish qilinmagan edi. Shunday bo’lsada, Afrosiyob va Ko’xna Marvdagi qazishmalar arxeologiyaning xususan, O’rta Osiyosting arxeologiyasini fan bo’lib ravnaq topishida shart —sharoitlar yaratdi.

XX asrning boshlarida Buxoro vohasida xam dastlabki arxeologik qazishmalar amalga oshirilgan. 1913—15 yillarda tarixchi sharqshunos ma’lumotiga ega bo’lgan L.A.Zimin tomonidan o’tkazilgan tekshirishlar ilmiy — uslubiy jihatdan ancha tayyorgarlik asosida yuqori ilmiy mulohazalarga boyligi bilan ajralib turdi (Rus arxeologiya jamiyati Shark bo’limi ishlari Sankt- Peterburg 1875 y). Rus va chet el olimlari ishlarida Buxoro tangalari arab afsonalari va rivoyatlari bilan qo’shib tasvir — langan. V.Tizengauzenning ishida shunday ma’lumotlarni ko’rish mumkin (V.Tizingauzen «Sharqiy xalifa tanga lari». S —Peterburg, 1873). Bu muallif Buxorxudotlarning tangalarini arab xalifaligining tangalari deb sharhlab xato qiladi. Yoki Ermitajdagi numizmatika bo’limida Fren tomonidan «Afrosiyob urug’idan bo’lgan turk hoqonlari tangalari» deb guruxlashtiriladi. Turk hoqonlarining hech qachon Afrosiyob urug’idan bo’lmaganligi tushunilmagan. XIX asrning oxirlarida xarbiy topograf N.F.Sitnyakovskiy Buxoroga kelib, bir qator suratga olish ishlarini bajardi. U Buxoro vohasida bevosita arxeologik kuzatuvlar olib borgan birinchi tadqiqotchi edi. Bu tadqiqotchi arxeolog va tarixchi bo’lmay, xarbiy injener bo’lgan. U joylarni xaritalash jarayonida butun voha bo’ylab uchraydigan obidalarga ham qiziqqan. Vohadagi qishloqlar, ariqlar, tepaliklar tarixiy arxitektura yodgorliklari — masjid, Madrasa, xonakoh, namozgoh, sardobalarning xaritaga tushirib borgan. Kampirak devori xaritaga to’g’ri kiritilgai. Buxoro vohasini ilk o’rta asrlarda o’rab turgap, uii atrofdagi ko’chmanchilardan himoya qilgan devorni birinchi marta topografik kartalarga tushirgan. Sitnyakovskiy ko’rgan va tekshirishlar olib borgan vaqtda devor albatta dastlabki ko’rinishda emasdi. Ayrim joylarda 80 sm dan 1 m va 1,20 sm cha bo’lgan uzun tepalik holida edi. Buni xaritaga to’g’ri belgilash olimdan katta bilim va mahorat talab qilardi. Kampir devorning xaritaga tushirilishi katta ahamiyatga ega. bo’lib, devor Buxoro vohasining ilk o’rta asrdagi chegarasini belgilashda muxim o’rin tutgan. Devor Hazora qishlog’idan boshlanib, butun Buxoro vohasini Gijduvon cho’l qismidan Vobkent, Shofirkon, Romitan, Jondor, Buxoro rayoni, Kogon va

Qiziltepagacha borgan. Devor milodiy IV — V asrlarda barpo qilingan. Bu davrda butun Evroosiyo hududida xalklarning buyuk ko’chish davri bo’lgan. Yakkatut qishlog’i Kampirakning eng chekka chegarasi hisoblangan. Kampirak devorining shaklini ot taqasiga qiyoslaydilar. Yaxyo G’ulomov, Xalilullo Muxammadov, A. Muxammadjonovlar bu devorni o’rganganlar. Bu devor Buxoroning 22 ta rustakidan 15 tasini o’z ichiga olgan (Rustak — tuman). Ayniqsa, devor qurilgan devordagi sug’orilgan erlar chegarasini aniqlash nihoyat qimmatli edi. Sitnyakovskiy bir qator shaharchalar, qadimgi mudofaa inshootlarini ko’rib chiqdi. Uning alohida xizmati voha irrigastiya tizimining to’la tasvirlanishida bo’lgan. Hisobot 1896 yilda Rossiya Fanlar Akademiyasiga yuborilgan edi. Buxoro tarixi va arxeologiyasini o’rganishda B. V.Bartold tahriri ostida N.S.Likoshin tomonidan tarjima qilingan M.Narshaxiyning «Buxoro tarixi» asari katta ahamiyatga ega. Bu kitobdagi izohlardan birida V.V.Bartold ilmiy adabiyotlarda birinchi marta Varaxshani tilga olib, uning joylashgan o’rnini ko’rsatishga harakat qilgan. Bartoldning «Turkiston mo’g’ullar istilosi davrida» asarida Buxoro va uning atrofini ta’riflashga katta e’tibor bergan. XX asr boshlarida N.N.Veselovskiy, V.L.Vyatkin, V.V.Bartold va boshqalar tomonidan Samarkandda o’tkazilgan arxeologik qazishlar jarayonida ancha ashyoviy dalillar, eng muximi O’rta Osiyo sharoiti uchun arxeologik tekshirishlar uslubiyotining o’ziga xos tomonlari ao’g’risida dastlabki tajribalar to’plana boshlandi. V.L.Vyatkingacha arxeologiya sohasida unchalik katta ishlar qilinmagan. 1911 — 12 yillarda Vyatkin Afrosiyobni o’rgangan. Biroq hali arxeologik tekshirishlar uslubiyoti ishlab chiqilmagan edi. Rasmiy jihatdan arxeologik davrlashtirish qilinmagan edi. Shunday bo’lsada, Afrosiyob va Ko’xna Marvdagi qazishmalar arxeologiyaning xususan, O’rta Osiyoning arxeologiyasini fan bo’lib ravnaq topishida shart —sharoitlar yaratdi. XX asrning boshlarida Buxoro vohasida xam dastlabki arxeologik qazishmalar amalga oshirilgan. 1913—15 yillarda tarixchi sharqshunos ma’lumotiga ega bo’lgan L.A.Zimin tomonidan o’tkazilgan tekshirishlar ilmiy — uslubiy jixatdan ancha tayyorgarlik asosida yuqori s aviyada amalga

oshirilgan. Birok uning ishlarida xam taxminchilik pala — partishlik, ishning aniq maqsad va vazifalarini belgilamasdan, dala ishlari texnikasi bilan notanish holdagi faoliyat ko’rinib turardi. Bu tadqiqotchi qazish ishlarini boshlaguncha, yodgorliklar to’g’risidagi tarixiy yozma manbalarni atroflicha o’rgangan va anik ilmiy tushunchalar va tasavvurlarga ega bo’lgan. Shundan keyingina u Buxoro vohasida dastlabki tadqiqotlarni boshlagan. 1913 —15 yillar davrida razvedka xarakteridagi bir necha sayohatlar qilgan. Jumladan, Qiziltepa va Hazora oralig’idagi qadimgi devor qoldiqlarini rasmga tushirgan. Bir necha qadimgi shahar va tepalari aylanib, kuzatib, ko’zga tashlanadigan ashyoviy dalillarni yiggan. Jumladan, Poykend, Qo’rgon Romitanga borib, u joylarni aylanib, ko’zdan kechirgan. Varaxshani o’rnini aniq aytib o’z hisobotiga kiritgan. Birok u Varaxshagacha etib bormagan va ko’rmagan edi. Varaxshadan 3 — 4 km cha Sharada joylashgan Qal’ai Mallabek degan joygacha borib, shu erdan qaytgan. Ziminning Varaxsha hududigacha etib bormaganligi natijasida Devori Kampirakni Qal’ai Mallabek va Qal’ai Siminch yonidan o’tadi, deb xato ko’rsattan. 1914 yilning bahori va yozida bir muncha tayyorgarlikdan so’ng Poykendda arxeologik tekshirish o’tkazgan. U Shahriston qismini tekshirar ekan shahar hayotini so’ngiga oid ashyoviy buyumlarini topgan. Bu ish xam rejasiz bajarilib, biror tarixiy xulosalar qilinmagan.

Adabiyotlar: 1. I. Karimov. Tarixiy xotirasiz kelajak yuk.T., 1998. 2. Narshaxiy. Buxoro tarixi. T., 1993. 3. I.K. Nazarov, I.Sh. Allayorov. Buxoro geografiney. Buxoro.,' 1994.' 4. Arrina. Poxod Aleksandra. M., 1962. 5. A.R.Muhammadjonov. Quyi Zarafshon vodiysining s ug’orilish tarixi. T., 1972. 6. «Avesto» kitobi — tariximiz va ma’naviyatimiz— ning ilk yozma manbai (ilmiy seminar materiallari). Toshkent., 2000. 7. A. R.Muhammadjonov. Buxoro shahri 2500 yoshda. T., 1998 yil.

Похожие

Buxoro xonligi davlatchiligi tarixi

O’zbek xalqining etnik shakllanishi

O’rta Osiyo xalqlari tarixi yozma manbalari fani predmeti nazariy metodologik asoslari

Buxoro va Xiva xonliklarining bo'ysundirilishi

O`rta Osiyo shaharsozlik madaniyati