Тасвирий санъат асосларини ўқитишда ўқувчиларга индивидуал ёндошиш - Искусство - Рефераты

Тасвирий санъат асосларини ўқитишда ўқувчиларга индивидуал ёндошиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

36.5 KB

Тасвирий санъат асосларини ўқитишда ўқувчиларга индивидуал ёндошиш. Мактаб хар бир индивидуал хусусиятлари билан бир-биридан фарқ қиладиган турли ёшдаги болалар таълим олади. Ўқувчилар орасида кўриб турган нарсаларни тўғри тасвирлай оладиган хотира асосида қийналмай расм чизадиганлар билан бир қаторда,оддий расмга қараб нусха кўчиришга ҳам қийналадиганлар учрайди. Бу борада биз баъзи ўқувчиларининг кўриш қобилиятларининг сустлиги, ранг сезмаслиги каби бошқа холлар ҳисобга олинади. Ўқувчиларнинг психик ва физологик хусусиятларини ҳисобга олиш, ҳар бир ўқувчининг имкониятига мослашиш деган сўз эмас. Аксинча турли усул ва методлар ёрдамида билимларини ҳар бир ўқувчига етказиш демакдир. Ўқувчиларнинг қобилият ва хусусиятларига қараб гуруҳларга бўлиб таълим бериш методи мақсадлидир. "Кучли" биладиган ўқувчиларга "кучсиз" билимли ўқувчиларни бириктириб қўйиш ҳам яхши натижалар беради. Ўқувчиларнинг тасвирий фаолиятини активлаштиришда, айрим ўқувчилар билан якка тартибда муносабатда бўлиш ва унга педагогик таъсир ўтказиш ҳам катта аҳамиятга эга. Таълимнинг индивидуаллаштириш масаласи ҳозирги даврда педагог ва рухшунос олимлар ва услубчиларни қизиқтирмоқда. Синфдаги болалар ҳақидаги дастлабки маълумотларга эга бўлгандан кейин, ўқитувчи ҳамма болаларни қобилияти ва малакаларига қараб қуйидаги гурухларга бўладилар: тасвирий фаолияти яхши ривожланган, кузатувчанлиги, ижодий тассавури тараккий қилган, расм материалларини ўзлаштирган ёки тез ўзлаштира оладиган ўқувчилар. Ўқув материалларини умумий тушунтиришдан кейин мустақил ишлаш

оркали ўзлаштирадиган ўқувчилар. Тасаввур қилиш қобилияти, сўз ва дарс материалини суст ўзлаштирадиган, ўқитувчининг махсус ёрдамида мухтож ўқувчилар ҳар уччала гурухдаги ўқувчиларга тавсия қилинадиган топшириқлар олдиндан тайёрланиб, Ўқитувчининг фронтал тушунтиришдан кейин ҳамма ўқувчилар ўз қобилиятларига яраша иш билан банд бўлиши керак. Ўқувчилар активлигини оширишда ўқитувчи сухбати катта аҳамиятга эга. Сухбат ҳар бир ўқувчининг активлигини маълум даражада ўстиради. Натижада дарсга актив қатнашадилар ва хар бир саволга жавоб беришга интиладилар. Турли карточка-саволлар тарқатиш ўқувчиларнинг ижодий хаёлини ривожланиши учун турки бўлиб хизмат қилади, мазмунли расм чизишда муваффақиятга эришишларига қуйидаги усуллар ёрдам бериш мумкин. Карточка- саволлар тахминан қуйидагича бўлиши мумкин: Сен темани ёритиш учун қандай мазмунда расм чизмоқчисан? Тасвирингда асосий ўринни нима эгаллайди? Айрим нарсаларни расмини тўғри чиздингми? Тешкириб кўр. Биринчи пландаги нарсаларни ва фигураларни орқа пландагилар билан таққосла ва бошқалар. Тўғри тузилган карточка-саволлар ўқувчилар билимининг мустаҳкамлигини оширади, ларнинг тасвирий санъатга бўлган қизиқишини кучайтиради. Ўқувчилар билан индивидуал ишлашда рағбарлантириш усулларининг роли ҳам катта. Ўқитувчи ўқувчиларнинг вазифаларини текшираётганда фақат I –II группа ўқувчиларнинг ютуқларини намуна сифатида кўрсатавермай, III группа ўқувчиларини хатм эътибор бериши керак. Улардаги озгина бўлсада ўсиш ва ўзгаришни хисобга олган ҳолда, уларни рағбарлантириб туриш шарт. Масалан: болалар қаранг Карим чизгн суратга. Олдинги ишларидан анча тузук. Карим ҳаракат қилса, аълочи ўртоқларига тез кунда етиб олиши мумкин экан. Бугун мен унга "4" бал қўяман. Агар

бундан ҳам яхшироқ чизиб қолса, у ҳам ўртоқларига ўхшаб "5" баҳо олади. Ўқитувчининг бу сўзлари каримни албатта "5" баҳога олишга ундайди. Ўқувчиларнинг активлигини оширади. Ўқувчилар билан индивидуал ишлашнинг аҳамияти катта. Бу усул ёрдамида қолоқларсиз ўқитиш даражасига етиш мумкин. Тасвирий санъат ўқитиш хоналари ёруғ бўлиши керак. Ёруғлик нормал бўлмаган жойда кўриш сезгиларига зўр бериш зарарлидир. Баъзи бир хил ўқувчиларда яхши эшитмаслик, узоқдагини кўра олмаслик каби касалликлар учрайди. Одатда бу хил ўқувчилар ўқитувчининг эътиборда бўлиши ва олдинги парталарда ўтиргани маъқулроқдир. Кўз ҳар хил узунликдаги ёруғлиқ тулқинларини бир хилда сезмайди. Кўз сариқ ва ҳаво рангни сезишга мойилроқ бўлади. Баъзан хроматик рангларни мутлоқа сезмаслик ҳоллари ҳам учраб туради. Бундай кишининг кўзига барча буюмлар қорамтир рангга бўялгандек кўринади. Кўпинча айрим рангларни қизил ва яшил рангни сезмаслик ҳолати учраши мумкин, бу дальтонизм дейилади. Дальтонизм кўришидаги энг муҳим камчилик ҳисобланади. Бундай ўқувчиларнинг касб танлашда ўқитувчи алоҳида эътибор бермо*и зарур, чунки дальтонизмга учраганлар, шофер, машинист ва учувчилик қила олмайди, рассом бўла олмайди.

Адабиётлар 1. Абдуллаев А.А. санъат тарихи Т. 1991. 2. Апухтин О.К. Тасвирий санъат ҳақида сухбатлар Т.1961. 3. Азимова Б,Ражабов Р, Абдирасилов С. 4. Тасвирий санъатга оид аташамарнинг изоҳли луғати Т 1994.

Похожие

Тасвирий санъат

Зардўштийлик дини ва тасвирий санъат

Тасвирий санъат ва чизмачилик ДТС лари, ўқув дастурлари; 1-2 синф тасвирий санъат

Тасвирий санъат методикаси фани, мазмуни ва моҳияти

Тасвирий санъат таълимида кўргазмалилик принципи ва принциплари