Спектакл макони - Искусство - Рефераты

Спектакл макони

Загружено в:

21.04.2023

Скачано:

0

Размер:

40 KB

Спектакл макони Режа: 1. Театр санъатининг махсус қонуниятлари 2. Театр томошабинларининг дунёқараши 3. Спектакл маконида томошабинлар

Ўзбекистон театр санъати халқаро андозаларга мос равишда ўзига хос маконларига эгадир. Бу соҳада рассомларнинг ижодийназарий ва амалий фаолиятлари тахсинга сазовордир. Театр санъатининг махсус қонуниятлари мавжуд. Шу асосда саҳна макони жисмоний параметрлар билан белгиланади ва чегараланади. Бу доимийдир. Сценографик макон спектакл рассоми томонидан саҳна макони чегараларида яратилади, унда постановка образига мос равишда саҳнага янги тус беради. Сценографик макон ҳар бир пьесада, қўйилаётган спектакл жараёнларида алмашиши мумкин. У қўлга мос ва ўзгарувчандир. Залнинг макони ўзгармасдир, у архитектура йўли билан яратилади. Ҳозирги давр театрларининг баъзиларида томошабин- ларни саҳнага нисбатан жойлаштиришда бинонинг чегараланган деворлари билан ўралгандир. Залнинг маконидан ўйин учун фойдаланиш мумкин, яъни бу ерга безакларнинг қисмларини ўрнатиш мумкин бўлади. Улар у ёки бу усул билан саҳна макони билан туташтирилади, улар билан кўмаклашади. Постановкачилар мазкур маконларга таянган ҳолда бадиий маҳобатлиликни яратади- бу эса спектаклнинг маконига айланади. Шу тариқа томошабин чипта сотиб олади, театрга келади, ўз ўрнига ўтиради ва саҳнада нима бўлаётганини кўради. Саҳна макони инсонга қандай таъсир ўтказади, биринчиси бир жойда туриб, иккинчиси эса бошқа маконда кузатиб турса, таъсирфикрлаш қандай кечади? Театр томошабинларининг дунёқараши муҳим аҳамиятли даражада диққатга қаратилади ва ҳисобга олинади, у бир қанча кўриниш имкониятига эгадир. Шу сабабдан у кинотомошабиндан фарқ қилади, кинотомошабиннинг диққат-эътибори кино объективдагилар билан тўғри келади. Яъни, доимий равишда планлар, ракурслар, ёруғликлар алмашиб туришини тақозо этади. Экран икки томонлама - кинода тасвирланадигандек макон ва иллюзиядир.

Театр томошабини залнинг уч баробар маконида жойлашиши билан саҳнанинг уч баробар маконини ҳис этади. Саҳна олдида ҳаракатсиз ўтирган инсонни уч баробарли саҳна кучи билан қандай жалб этиш мумкин бўлади? Муҳим аҳамиятли театрларда ҳис этиш маконини қандай вужудга келтириш лозим? Бу макон ўзининг алоҳида ҳаёт тарзи билан залга кучли таъсир ўтказиши мумкин. У маконни ифода этувчи ёрқин воқелик бўла олади. Унинг кучи актёрнинг сўзи, овози, ҳаракати, шунингдек руҳий-жисмоний ҳаёти ўзаро ҳамкорлиги натижасида пайдо бўлади. Саҳна макони образли “талқин” вазифасини етказиб беради. У спектаклнинг асосий қисми - компоненти ёки бошқа томонлари билан мослашган ҳолда томошабинларнинг ҳис тўйғуларини жалб этади ва ташкил қилади, драма ютуқлари ва театрнинг фаоллигини, ассоциатив аппарат ишларини ривожлантиради, драманинг эришган интеллектуал фаоллиги ва унинг театрдаги ўрнини мужассамлаштиради. Хулоса шундан иборатки, театр санъатининг асоси бўлган спектакл (асар) макони бадиий жиҳатдан устувор бўлишида рассомларнинг саҳна безагининг аҳамияти ниҳоятда беқиёсдир. Сценографнинг индивидуал ақл- заковат билан суғорилган ижодий ёндошиши, фаолияти ва бунда режиссёрнинг ҳамкорлиги асосий мақсадларни очиб беради ва мураккаб муаммоларнинг ечимини биргалашиб топади. Бу эса ўз навбатида актёрларнинг ижодий амалий ўйин ҳаракатларини юзага чиқариб, қобилиятлари, маҳоратларини ўстиради. Спектакл маконида томошабинлар маконининг узвий боғлиқлиги драманинг мазмун ва моҳиятларини чуқур тушуниш ва қалб билан фикрлаш, ҳис қилиш тўйғуларини оширади. Бу ўз навбатида театрнинг моҳияти ва обрў-эътиборига ижобий таъсир ўтказади. Шу сабабдан спектакл маконининг манзараларига жиддий эътибор бериш, замонавий воқеликлардан мақсадли фойдаланиш, миллий маданиятимизни бойитиш йўлларини астойдил излашга тўғри келади. Бунда рассомларнинг ижодийилмий ва амалий тажрибаларини театрларда кенг қўллаш йўли асосида коллеж ва институт талабалари ҳамда

магистрларнинг назарий билим ва амалий кўникмаларини давр талаблари асосида шакллантириш, бойитиш лозим бўлади.

Адабиётлар: 1. Ўзбекистон Республикасининг ”Таълим тўғрисида”ги қонуни, 1997 й. 2. Ўзбекистон Республикасининг давлат таълим стандартлари, 1997 й. 3. Ўзбекистон Республикасининг кадрлар тайёрлаш миллий дастури, 1999 й. 4. Каримов И.А. Ўзбекистон ХХ1 асрга интилмоқда, 1999 й. 5. Козлинский В.И., Фрезе Э.П. Художник и театр. - М.: Советский художник, 1975 г. 6. Михайлова А.А. Сценография: теория и опыт. - М.: Советский художник, 1999 г. 7. Захаржевская Р. Костюм для сцены. - Советская Россия, 1967 г. 8. “Театр” журналлари. - Т. 2004-2007 йй. 9. “Сцена” журналы, М. 2003-2006 гг.

Похожие

Оммавий томошалар макони композицияси

Спектакл устида ишлашнинг дастлабки жараёни

Спектакл яратишда бадиий бутунлик қонунлари

Спектакл устида ишлашнинг дастлабки жараёни

Барча нарса актёрлар учун