Барча нарса актёрлар учун - Искусство - Рефераты

Барча нарса актёрлар учун

Загружено в:

21.04.2023

Скачано:

0

Размер:

9688.5 KB

Барча нарса актёрлар учун Режа: 1. Спектакл 2. Саҳнанинг ўйин макони 3. Театр рассомлари ижодидан намуналар

Спектакл учун материал-буюмлар билан безаш энг устувор жараён ҳисобланса, театрда ҳеч ўзгармас бир қонуният бор, у тўғрисида махсус тўхталмасликнинг ҳеч иложи йўқ. Барчаси театр учун бу асосийдир. Ҳеч қандай безак, яъни у энг юқори даражада бўлса-да, театрни актёрсиз намоён этиш мумкин эмас. Рассомнинг вазифаси унга образни аниқ, ўйиннинг жозибалигини яратишда кўмаклашишдир. Саҳнанинг ўйин макони - бу актёрнинг шоҳона даргоҳидир. У ерда барча нарсалар унга хизмат қилиши лозим: мебел, майдон, нарвонлар, тешиклар, ҳар қандай қисм-бўлак унга ёрдамлашиши керак, унга ёрдам бермайдиган нарсаларнинг бўлиши мутлақо ярамайди. Театрнинг ўзгармас қонуни шундан иборатдир. Бир муҳит мавжудки, уни актёр асло унутмаслиги зарур. Рассом театр саҳнасидаги жамоани бошқариб туради. Актёр қайси фонда (саҳна ортидаги кўриниш) турганлиги, қандай ёруғлик кераклигини рассом яхши билади. Шу сабабдан актёрдаги либос ранги - бу ҳам рассомнинг ишидир, актёр эса ўзича тикиш устахо- насига, грим устасига ва бошқа мутахассисларга ўргатиш ишларини олиб бориши мумкин эмас. Рассомнинг спектаклдаги вазифаси - бадиий бутунликни, яхлит образни сақлаб қолишдан иборат. Бунинг учун у театрда кураш олиб борса арзийди. Театрда рассом ва актёр ўртасида ижодий ҳамкорлик, ўзаро тушуниш ва ишонч тўла бўлса - иш фаолиятининг ўсишига шунча ижобий таъсир кўрсатади. Бундай муносабатлар доимо спектакл яратили- шига кўмак беради. Ишончсизлик эса деярли доимо асоссиз, ғилдиракка таёқ қўйиш, ҳатто спектаклни бузиб юборишгача олиб боради. Яна бир муҳим ҳолат мавжуд. У ёки бу даврга хос либос махсус пластикани талаб этади. Актёр саҳнада ўзидаги либосни пластик жиҳатдан ўйната олиши лозим. Спектаклда қандай ҳаракат қилиш, гавдани қай ҳолда тутиб туриш, қадимги Рим ва Юнон ҳаракатлари билан ҳозирги давр пластикасини такроран ишлат- маслик каби вазифалар актёрнинг қайси даражадаги усталигини кўрсатади. Рассом албатта режиссёр билан ёнма - ён туриб

бундай ҳолларни назорат қилиши шарт. Агар актёр саҳнада ўз образини ярата олмаса ва унинг уддасидан чиқа олмаса, унга либос, грим ва саҳна безаги ҳам ёрдам бера олмаслигини унутмаслик даркор. Шу қаторда рассом актёрга қулай шароитлар яратиб бериши керак. Либослар қоматга тўғри келиши, реквизитлар сифатли бажарилиши ва унга халақит бермаслиги, саҳна безаги унга тўсқинлик қилмасли- гини - ҳаммасини доимо инобатга олиб бориш лозимдир. ТЕАТР РАССОМЛАРИ ИЖОДИДАН НАМУНАЛАР Мусаев М. “Хоразм қўшиғи”, М.Юсупов, эскиз Саҳнада куннинг ботиши ҳолати тасвирланиб, ишланган мато безаги сариқ чироқ ускунаси ёрдамида ёритилган. (А.Навоий номидаги опера ва балет катта театри саҳнасига ишланган .

Рифтин В.А. “Пиковая дама” П.И.Чайковский, эскиз 1970-1980 йилларда кенг миқёсда қўлланилган рангли (тўқ яшил) духоба матолари спектаклнинг классик ҳолатларини тасвирлашга кўмак берган. ( А.Навоий номидаги опера ва балет катта театри саҳнасига ишланган )

Жибоедов А.Г. “Аму қаҳрамонлари” П.Тўлаганов, эскиз Рассом асардаги даврликни очиб бериш учун саҳнада натурал қанор,қоп,тупроқ ва эски ёғочларни қўллаган.Бу усул театрларимизда ҳозиргача қўлланиб келмоқда.

Валденберг И.Я., Ушаков Д.В. “Жорж Данден” Мольер Ж.Б., эскиз (Рус Академик драма театри саҳнасига ишланган)

Валденберг И.Я., Ушаков Д.В. “Жорж Данден” Мольер Ж.Б.,эскизлар

Визел Г.А. ”Аёл тақдири” М.Каору, эскиз

Визел Г.А. “Гулсара” Р.Глиер, эскиз Спектаклни ишлаб чиқаришда мустаҳкам декорациялар ясалган ва улар аппликация усулида безалган. (Муқимий номидаги мусиқали драма театри саҳнасига ишланган)

Брим Г.Р . “Бой ила хизматчи” Хамза, эскиз Спектаклдаги асосий ғоя саҳна ўртасида жойлашган сандиқлар йиғиндисига қаратилган.Асардаги “бой” образи сандиқлар устида тасвирланган. (Ўзбек Миллий академик театри саҳнасига ишланган)

Акудин В.Г. “Бахт қўшиғи” Н.Давли, эскиз (Республика давлат қўғирчоқ театри саҳнасига ишланган) Акудин В.Г. «Фарҳод ва Ширин» А.Навоий , эскизлар (Республика давлат қўғирчоқ театри саҳнасига ишланган)

Фадеева Т. “Насритдиннинг биринчи муҳаббати” Т.Зулфиқоров, эскиз

Хулоса Театр санъати ва саҳналарни безатиш, ҳамда актёрларнинг ижрочилик маҳорати тарихий жиҳатдан ўта бой ва буюк келажак авлодларининг маънавий ва маърифий маданиятини тарбиялашда доимо хизмат қилишига шубҳа бўлиши мумкин эмас. Шу жиҳатдан олиб, ҳозирги давр кишилари нигоҳи билан қараганда Х1Х аср тўлалигича ХХ асрдан катта ва кучли фарқ қилади. Бу фақат либослардагина эмас, балки одамларнинг дунёқарашларида ҳам акс этади. Ўзбекистон театрларининг етакчи ва истеьдодли артистлари халқаро дўстлик ришталарини эътибор билан ўрганишлари натижасида режиссёрлар ва рассомларнинг ёрдами туфайли фақат Европа маданиятига хос бўлган образларнигина эмас, ҳатто ҳинд, араб, хитой, япон ва бошқа кўпгина халқларнинг турмуш мадания- тини ифода этувчи пьесаларда ёрқин образлар яратмоқда. Уларни театр санъати соҳасидаги рассом талабалар қунт билан ўрганиши ва мустақил равишда ижодий маҳсулотларга интилиши лозим.

Адабиётлар: 1. Ўзбекистон Республикасининг ”Таълим тўғрисида”ги қонуни, 1997 й. 2. Ўзбекистон Республикасининг давлат таълим стандартлари, 1997 й. 3. Ўзбекистон Республикасининг кадрлар тайёрлаш миллий дастури, 1999 й. 4. Каримов И.А. Ўзбекистон ХХ1 асрга интилмоқда, 1999 й. 5. Козлинский В.И., Фрезе Э.П. Художник и театр. - М.: Советский художник, 1975 г. 6. Михайлова А.А. Сценография: теория и опыт. - М.: Советский художник, 1999 г. 7. Захаржевская Р. Костюм для сцены. - Советская Россия, 1967 г. 8. “Театр” журналлари. - Т. 2004-2007 йй. 9. “Сцена” журналы, М. 2003-2006 гг. 10. Сосновская А.Г. Пути развития театрально-декорационного искусства Узбекистана. - Т. 1987 г. 11. Брук Питер. Театральное пространство. Сб: «Советские художники театра и кино», ВНП. 6. - М.1984 г. 12. Абдумаликов Ш.Р. Замонавий театр саҳна безаги санъати. ТДПИ “Педагог”, 2005 й.

Похожие

Антик давр режиссураси

Рим театри

Рим театри

Қадимги Юнондаги томоша турлари

Профессионал режиссура санъатининг вужудга келиши