Мустақил Ўзбекистон санъати, маданияти ва меъморчилиги - Искусство - Рефераты

Мустақил Ўзбекистон санъати, маданияти ва меъморчилиги

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

46 KB

Мустақил Ўзбекистон санъати, маданияти ва меъморчилиги Ўзбекистон мустақиллик йилларида «Биздан келажак авлодларга озод ва обод Ватан қолсин» И.Каримов Маълумки, Ўзбекистон яқин 125 йиллик чоризм ва советлар асоратида бўлиб, 1991 йил 31 августдан ўз мустақиллигини қўлга киритди. Бу мустақиллик Ўзбекистон Республикасини «Давлат мустақилиги» тўғрисидаги баёноти билан қонунлаштирилди. 1991 йил 31 августда Республика Олий Кенгашининг XII - чақириғида «Ўзбекистон Республикасининг Давлат мустақилиги асослари тўғрисида»ги 17 моддадан иборат бўлган қонун қабул қилинди. Бу қонун Ўзбекистонни мустақил, суверен мамлакат эканлигини белгилаб, мамлакатни ички-ташқи сиёсати, унинг идеологияси, иқтисодий ресурслари, маънавий ва бошқа фаолиятларини ўзи ҳал қилиши ва мамлакатни ўзи бошқариши ваколатини таъминлаб берди. Ўзбекистон мустақиллиги камида уч минг йиллик тарихга эга бўлган ўзбек халқи давлатчилигини зархал битикларда ифода этиладиган воқеаси бўлди. Бу мустақиллик халқимизни ХХ асрдаги энг улкан, энг нодир, энг буюк ғалабаси бўлдики, бу мустақиллик учун қанча-қанча ватандошларимиз қон тўккан, қанчаси Сибирь ва Россиянинг турли қамоқларида жон таслим этганлар, қанчалаб кишиларимиз ватанларини ташлаб, сарсону-саргардон бўлиб ўтиб кетганлар. Шунга кўра 1-сентябр Ўзбекистон мустақиллик куни деб белгиланди. 1991 йил 18 ноябрда Ўзбекистон Давлат байроғи тасдиқланди.

1991 йил 29 декабрда Ўзбекистон Президенти (И.Каримов) сайланди. 1992 йил 2 мартда Ўзбекистон БМТга аъзо бўлиб кирди. 1992 йил 2 июлда Ўзбекистон Республикаси герби тпасдиқланди. 1992 йил 10 декабрда Ўзбекистон Давлат мадҳияси қабул қилинди. 1992 йил 8 декабрда Ўзбекистон Конституцияси (асосий қонуни) тасдиқланди. 1994 йил 1 июлдан Ўзбекистон валютаси – сўми муомилага чиқарилди. 60-70 йилларда республикани барча вилоятларида қурилиш авж олди. Андижон, Наманган драма театри бинолари, Тошкентда «Тошкент» меҳмонхонаси, Марказий универмаги, Темир йўл вокзали ва кўплаб ўқув даргоҳлари қурилди. Бу йилларда меъморчиликда темир-бетон, янги конструктив материалларидан, гранит ва мармар тошлардан кенг фойдаланилди. Биноларнинг ички интерьерлари чеканка, ҳайкалтарошлик, ўймакорлик, наққошлик, кошин парчалар, мозаика каби амалий санъат ва деворий рангтасвирлар билан безатилди. 60 йилларда Самарқанд, Бухоро, Андижон, Наманган, Навоий, Чирчиқ, Фарғона уйсозлик комбинатлари ишга тушди. Шу йилларда «Узколхозстрой» бошқармаси тузилиб, қишлоқларни ободонлаштириш, қишлоқ аҳолисига янги типовой уйлар қуриш режалаштирилди. 1966 йилги Тошкент зилзиласи оқибатини тугатиш режасига кўра Тошкент шаҳри янги бош режа асосида қайта қурилди. 1966 йили Самарқанд меъморчилик ва қурилиш институти ташкил этилди. 1966-74 йилларда Тошкент маркази мутлоқ янгитдан барпо этилди. 70-80 йилларда республиканинг барча шаҳарлари янги бош режа асосида қайта қурила бошланди. Вилоят марказларида «Интурист» меҳмонхоналари, янги театр бинолари, маъмурий бинолар, шаҳарларнинг аэропортлари қурилди. Республикада мактаблар қурилиш давом этди.

80-90 йилларда Тошкентда кўп қаватли (16-20 қаватли) «Ўзбекистон», «Дўстлик», «Чорсу» каби меҳмонхоналар бинолари, «Зарафшон» ресторани, «Бош универсал» магазини, Цирк биноси, Матбуот уйи, Музей биноси, вазирликлар биноси, Санъат саройи, Бош майдон, Ўрта Осиёда ягона бўлмиш Тошкент метрополитени, Ўрта Осиёда энг баланд бўлган Телеминора ва бошқа кўплаб меъморчилик бинолари қад кўтарди. Шугингдек, турар жой бинолари қурилди. Кўплаб проспектлар, кўчалар барпо этилди, шаҳарни кўкаламзорлаштиришга эътибор берилди. Республикани барча вилоятларида қурилиш ишлари давом этди. Тошкент, Урганч, Самарқанд, Наманган, Андижон шаҳарларида аэропорт бинолари янгитдан қурилди. Маъмурий бинолар, олий ўқув юртлари бинолари қурилди. Тошкент метрополитени қурилиш давом этди. Уни асосчиси қадимий аждодларимиз бўлмиш Спитамид Зардўшт бўлган. Бу диннинг муқаддас китобининг бош муаллифи ҳам ўзбекларни ота- боболари аждодидан бўлиб, у Хоразмда яшаб ўтган Зардўштдир. «Авесто» асари нафақат диний асар, бу асар ўзбек халқининг ва заминимизнинг бундан қарийб 3000 йилдан аввалги тарихи, сиёсати, фалсафаси, турмуши, санъати, маданияти, меҳнат тарзи, дини, урф-одатлари, ўлкаси, табиати, жуғрофияси, кимёвий олами, ҳисоб-китоб дунёси, таълим тарбияси, тиббиёти, фалакиёти, тил ва адабиёти кабилар ҳақидаги илмий- диний-дунёвий асаридир. Бу асар нафақат ўзбек-туркий халқлар мероси, бу асар жаҳон санъати, маданияти, тарихи ва фанининг ҳам тенгсиз хазинаси – мулкидир. Шунга кўра Ўзбекистон ҳукумати ташаббуси билан «ЮНЕСКО» бош конференциясининг 30-сессиясида «Авесто»ни 2700 йиллигини бутун дунё бўйича нишонлаш ҳақида қарор қабул қилинди. Ўзбекистон халқи 2001 йилни октябр ойида «Авесто»га бағишланган катта илмий анжуман ва байрам тантаналарини ўтказди. Унинг 2700 йиллиги муносабати билан «Авесто» ватани бўлмиш Хоразмда бадиий ёдгорлик ўрнатилди.

Адабиётлар 1. И.Каримов. Ўзбекистон буюк келажак сари. Т. 1998 й. 2. И.Каримов. Баркамол авлод орзуси. Т. 1999 й. 3. А.Асқаров. Ўзбекистон тарихи. Т. 1994 й. 4. Б.Аҳмедов. Ўзбекистон тарихи манбалари. Т. 2001 й. 5. Муаллифлар уюшмаси. Ўзбекистон санъати. Т. 2001 й. 6. Муаллифлар уюшмаси. Ватан туйғуси. Т. 1996 й. 7. Н.Абдуллаев. Санъат тарихи. 2 т. Т. 1987-2001 й. 8. Н.Ойдинов. Ўзбекистон халқлари санъати тарихи. (Дастур).Т. 1993 й. 9. Б.Орипов, Б.Жабборов. Ўзбекистон санъати ва меъморчилиги. (Дастур). Т. 1994 й. 10. М.Косвен. Ибтидоий маданият тарихидан очерклар. Т. 1960 й. 11. С.Тольстов. Қадимги Хоразм маданиятини излаб. Т. 1964 й. 12. М.Аминжанова, Т.Желтова. Ўзбекистон ўтмиши тарихидан лавҳалар. Т. 1974 й. 13. Ж.Кабиров, А.Сагдуллаев. Ўрта Осиё археологияси. Т. 1990 й. 14. В.Абдиев. Қадимги Шарқ тарихи. Т. 1965 й. 15. Муаллифлар уюшмаси. Қадимги Шарқ тарихи. М. 1988 й. 16. Ж.Кабиров. Сармишсойнинг қоятошларидаги расмлар. Т. 1976 й

Похожие

Қадимги хоразм санъати маданияти ва меъморчилиги

ХХ асрда ўзбекистон санъати ва меъморчилиги

Мустақил ўзбекистон тасвирий санъати йўналишлари

XVI-XVIII асрларда мовароуннаҳр санъати, маданияти ва меъморчилиги

Афросиёб санъати ва меъморчилиги