Домла Ҳалим ибодов (1878-1940) - Искусство - Рефераты

Домла Ҳалим ибодов (1878-1940)

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

101 KB

Домла Ҳалим ибодов (1878-1940 ) Анҳанавий қўшиқчилик санъатимизнинг ёрқин намоёндаларидан бири Домла Ҳалим Ибодов Бухоро шаҳрида тўқувчи оиласида дунёга келди. Ўн ёшидан таниқли хонанда ва созанда Уста Шароф раҳбарлигида дойра чертиб, халқ қўшиқларини ижро эта бошлади. Устоз унга секин-аста «Шашмақом» намуналаридан таништира бошлади ва машҳур санъаткорлар Ота Жалол ва Ота Ғиёслар билан яқиндан танишишига ёрдам берди. Ўн саккиз ёшидаёқ Бухорода етук хонанда бўлиб элга танилди. У мақом намуналарини жозибали овози билан ижро этар, шинавандалар қалбида завқ-шавқ уйғотарди. Ўзи устоз бўлиб ёшларга ашула, дойра усулларидан дарс берарди. 1923 йилда Москвада биринчи қишлоқ хўжалик кўргазмасида Юсуфжон қизиқ Шакаржонов, Мулла тўйчи Тошмуҳаммедов, Аҳмаджон Умрзоқов, Шорахим Шоумаров, Ғулом Зафарий, Абдуқодир Исмоилов, Тўхтасин Жалиловлар билан биргаликда қатнашиб зўр муваффақиятларга эришди. Сафардан қайтгач, машҳур хонанда ҳақида мана шундай мисралар ҳам битилди: Москвага Домла Ҳалим қилди сафар. Қўшиқ билан унда топти кўп зафар. 1928 йилда Самарқандда мусиқа ва хореография институти очилиши муносабати билан Домла Ҳалим Ибодов бу ерга таклиф қилинади ва

мусиқашунос Н. Н. Миронов ундан «Шашма қом» нинг кўпгина намуналарини ёзиб олади. Самарқандда у атоқли бастакор ва хонанда Ҳожи Абдулазиз Абдурасулов билан бирга ҳамнафас бўлиб, жуда кўп концертларда, сайилларда иштирок этди. Домла Ҳалим Ибодов 1931 йилдан бошлаб Ўзбекистон ра диосида ишлай бошлади. У ижро этган «Савти Сарвиноз», «Қаш қарчаи ушшоқ» «Ироқ», «Насруллои», «Мўғулчаи дугоҳ», «Тўлқин», «Наврўзи Сабо» сингари ашулалар ҳозиргача олтин фондда сақ ланади. 1933-1934 йилларда мусиқашунос Е.Е.Романовская Домла Ҳалим ижросида қатор куй ва қўшиқларни, мақом йўлларини ёзиб олади. Устоз қатор анжуманларда жумладан 1932 йилда Республика санъат қурултойида, 1936 йилда санъаткорларнинг I-Республика конференциясида, 1937 йилда Москвада биринчи ўзбек декадасида қатнашиб, зўр муваффақиятларга эришди. У жуда кўп иқтидорли шогирдларга устозлик қилди. Юнус Ражабий, Мухтор Ашрафий, Толибжон Содиқов, Мутал Бурхонов, Мардон Насимов, Дони Зокиров, Шариф Рамазонов, Наби жон Ҳасанов, Олимжон Ҳалимов (ҳофизнинг ўғли, Ўзбекис тон халқ артисти, бастакор) лар шулар жумласидандир. Домла Ҳалим Ибодов санъатимиз олдидаги бебаҳо хизматлари учун «Ўзбекистон халқ ҳофизи» фахрий унвонига сазовор бўлган. Эндиликда унинг номи билан аталиб келинаётган Бухородаги санъат билим юрти устоз орзу қилган хайрли ишларни адо этиб келмоқда. Устоз санъаткор, мусиқий маданиятимизнинг атоқли намоёндаси Домла Ҳалим Ибодов 1940 йилда вафот этди. Устознинг мўҳтабар номи, мазмундор ҳаётининг саҳифалари мусиқий санъатимиз тарихи зарварақларида жилоланиб, мангулик касб этиб турибди.

Фойдаланилган адабиётлар 1. И.А.Каримов. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. Т., «Ўзбекистон», 1997. 2. И.А.Каримов. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. Т., «Ўзбекистон», 1995. 3. И.А.Каримов. Асарлар. 6- жилд. Т., «Ўзбекистон», 1998.

Похожие

Композитор Ш. Рамазонов ҳаёти ва ижоди (1910-2000)

Бастакор Толибжон Содиқов ҳаёти ва ижодий йули.(1907-1957)

Композитор Дони Зокиров (1914-1985) нинг ҳаёти ва ижоди

Ҳалима Носирова

Бастакор Ю. Ражабий ҳаёти ва ижоди. (1897-1976)