Композитор Ш. Рамазонов ҳаёти ва ижоди (1910-2000) - Искусство - Рефераты

Композитор Ш. Рамазонов ҳаёти ва ижоди (1910-2000)

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

44 KB

Композитор Ш. Рамазонов ҳаёти ва ижоди (1910-2000) Режа: 1. Композитор Ш. Рамазонов инг болалик ва талабалик йиллари. 2. Композитор Ш. Рамазонов нинг қўшиқ ва вокал - симфоник ижоди. 3 . Композитор Ш. Рамзонов нинг мусиқали драма ижоди.

Ўзбекистон халқ артисти, композитор Шариф Абдуллаевич Рамазонов XX аср кўп овозли ўзбек мусиқа санъатининг та мал тошини қўйган композиторлар: К. Аб дуллаев, В. Успенский, Н. Миронов, М. Аш рафий, М. Бурҳонов Т. Содиқов, М. Левиев, С. Юдаковларнинг сафдошидир. У ижодкорлик, раҳбарлик ва жа моатчилик фаолияти билан замонавий ўзбек мусиқаси тарихида ёрқин из қолдирди. Рамазонов Шариф Абдуллаевич Хоразм вилояти Хива тума ни Гандимён қишлоғида 1910 йили 16 июнда деҳқон оиаласида таваллуд топди. Ота - онасидан жуда эрта етим қолган Шариф холасиникида ва бегоналарнинг хонадонларида кун кечирди. 1920 йилда Хоразм халқ республикаси раҳбарияти давлат бола лар уйини ташкил этиб, уларни ўқитди, тарбия ҳамда мусиқадан биринчи сабоқ берди. 1923 йил Хивада болалар мусиқа мактаби очилиши билан Шариф биринчилардан бўлиб скрипка синфига кирди, сўнгра ўқишини Тошкент мусиқа техникумида давом эттирди. 1928 йили Самарқандда Ўзбекистон мусиқа ва хореогра фия илмий тадқиқот институти ташкил топиши муносабати би лан мазкур институтга кўчирма қилинди. Бу ўқув даргоҳида у Т. Содиқов, М. Ашрафий, М. Бурҳонов, Ш. Соҳибов, М. Левиев, О. Ҳалимов, М. Насимов, Н. Ҳасанов, Ф. Шамсуддинов, Д. Зоки ров, Ф. Шаҳобов, П. Раҳимовлар билан ўзбек мусиқа меросининг билимдонлари: Ота Жалол Носиров, Ҳожи Абдураҳмон Ума ров, Домла Ҳалим Ибодов, М. Харратов, Аҳмаджон Умурзоқов, Абдуқодир Исмоилов каби устозлардан ҳамда Оврўпо мусиқа назарияси ва тарихидан сабоқ олди. Шу институтда у мусиқа

басталашга ҳам илк қадам кўйиб, бир неча куй ва қўшиқлар яратди. Жумладан, Н. Миронов раҳбарлигида М. Ашрафий, Т. Содиқов ва Ш. Рамазоновлар биргаликда «Садраш» номли симфо ник оркестр учун марш ёздилар. Ўзбек халқ қўшиқ ва куйларини нотага ёзиб олиб, «Фарғона, Бухоро ва Хива қўшиқлари» номли тўпламни 1931 йилда нашрдан чиқардилар. Ш. Рамазонов ўқишни битиргандан сўнг 1933 - 41 йилларда Тошкент давлат мусиқа театри дирижёри, Урганч мусиқали дра ма театри бадиий раҳбари ва бош дирижёри, Хоразм вилоят санъ ат бош бошқармасининг бошлиғи лавозимларида ишлади. 1936 йилда Урганч мусиқали драма театрида унинг «Холисхон» (Ҳам занинг шу номли драмаси асосида М. Мажидий томонидан тай ёрланган), 1940 йил «Варка» (М. Мажидий пъесаси), 1940 йил «Шохсанам» (С. Абдулла пъесаси) мусиқали драмалари саҳна юзини кўрди. Шу йилларда у бир талай қўшиқлар ҳам яратди. 1942 йили Ш. Рамазонов ҳарбий хизматга чақирилади ва фронт жангларида қатнашди. Сўнгра ўзи ташкил этган дамли чолғу лар оркестри билан уруш тугагунча дивизия қарамоғида хизмат да бўлди ва 1946 йили армия сафидан захирага ўтказилиб, вата нига қайтади. Ш. Рамазонов 1946 - 55 йилларда Наманган вилояти Навоий номидаги мусиқали драма ва комедия театри дирижёри, кейин чалик директор, айни пайтда, Наманган мусиқа билим юрти ва мусиқа мактаби директори, 1948 йилдан эса Наманган вилояти маданият ва санъат бош бошқармаси бошлиғи лавозимларида фаолият кўрсатди. 1955 йили Тошкентга кўчиб келган Ш. Рама зонов Ўзбек давлат

эстрадаси концерт ташкилотига бадиий раҳ бар этиб тайинланди. 1958 йилда Ўзбекистон эстрада - жаз оркес три ташкил этилди. Ш. Рамазоновнинг ўзи ҳам эстрада қўшиқлари яратади ва тез орада бу жамоа республикамизда машҳур бўлди. Ш. Рамазоновнинг оталарча ғамхўрлиги туфайли мазкур жамоага севимли эс трада хонандаларидан Ботир Зокиров, Луиза Зокирова, Элмира Ўразбоева, Стахан Раҳимов, Баҳром Мавлонов, Юнус Тўраев лар дадил ижодий қадамларини қўйган эдилар. Ш.Рамазонов 1962 йилда Т.Содиқов номидаги 1-сон болалар мусиқа мактабига директор лавозимига тайинланди. Мазкур мактабда узоқ йиллар давомида ёш санъаткорларни тарбиялаш билан машғул бўлди. 1990 йили нафақага чиқди. Ш. Рамазонов масъул лавозимларда меҳнат қилиши билан бирга ижодга ҳам вақт топиб, Наманган театрида саҳна юзини кўрган «Асл фарзанд» (А. Миртемир пъесаси, 1947 й.), «Ғунча лар» (З. Фатхулин пъесаси, 1947 й.) мусиқали драмалар, симфо ник оркестр учун «Қуёшли Ўзбекистон» (1948 й.), «Хоразмча» (1951 й.) сюиталари, «Мард пахтакорлар» (А. Пўлат сўзи, 1953 й.) кантатаси; симфоник оркестр учун сюита №3 (1955 й.), Ўзбек халқ чолғулари оркестри учун «Мирзачўл» увертюраси (1956 й.), композитор А. Малахов билан ҳамкорликда «Плюс бир» кино фильмига мусиқа (О. Ёқубов сценарийси, 1967 й.) каби йирик асар лар яратди. Шуни алоҳида айтиш лозимки, Ш. Рамазоновнинг ижодида қўшиқ жанри муҳим ўрин эгаллайди. Унинг овоз учун, хор ва болалар учун, айниқса, эстрада қўшиқлари учун ёзган куйлари алоҳида қимматга эга.

Жумладан «Озод диёрим», «Тинчлик учун», «Гўзал Фарғо на» (А. Бобожонов сўзлари), «Раққос», «Олтин тер», «Тошкент гулшани» (О. Камтар сўзлари), «Яйрайман» (М. Раҳмонов сўзи), «Бир ўзимга ҳавола» (Т. Тўла сўзи), хор учун: «Ўзбекистон» (А. Ис роилов сўзи), «Андижоним» (Х. Хўжаев сўзи), «Теримчи қизлар таронаси» (А. Пўлат сўзи), «Қутлайман» (Э. Воҳидов сўзи), хор ва рақсга мўлжаллаб «Рақсга тушинг, дугоналар» (Б. Исроилов сўзи), хор, солист ва ўзбек халқ чолғулари оркестри учун «Мубо рак эллик баҳор» (О. Камтар сўзи), «Наманганнинг олмаси» (Халқ куйи) ва «Эй меҳрибоним» (Огаҳий сўзи) каби қайта ишланган ўзбек халқ қўшиқлари Луиза Зокирова ижросида, «Интизорман», «Дилрабо», «Шаҳло кўзим» (О. Камтар сўзлари); «Гулчи қиз» (М. Қориев сўзи), «Ғазалхон», «Боғ ерда барно қиз», «Йигитлар» (Т. Тўла сўзи), «Севдим дилдан» (А. Исроилов сўзи), «Сир ўзингга ҳавола» (А. Пўлат сўзи), «Раъно қиз» (Б. Насриддинов сўзи), «Дўстлик ватани» (Д. Полинин сўзи) каби қўшиқлар Раъно Ша рипова, Стахан Раҳимов, Баҳром Мавлонов, Юнус Тўраев, Т. Шарипов, Э. Ўразбоева, Э. Қандов ва М. Шамаеваларнинг иж роларида машҳур бўлиб кетди. Ўзбекистон радиосининг Ғ. Тош матов номидаги Дуторчилар ансамбли учун: «Яйрайман» (М. Раҳмонов сўзи), «Тўқувчи қиз қўшиғи», «Ёр яхши» ва «Мир зачўл йўлида» (А. Пўлат сўзлари) каби қўшиқларни яратган. Шунингдек, «Булбулча» болалар хор жамоаси учун қатор қувноқ, жозибали, «Пахтаой» болалар эстрада ансамбли учун «Аъло чи» (Х. Муҳаммадали сўзи), «Бугун байрам» (Б. Исроилов сўзи), «Кўзичоғим», «Бўшашмайман», «Жибилажибон» (П. Мўмин сўзлалари) ва бошқа қўшиқлари улар ижросида кенг оммага та нилди.

Ш. Рамазонов «Ўзбекистонда хизмат кўрсатган санъат арбо би» (1952 й.), «Ўзбекистон халқ артисти» (1970 й.) фахрий унвон лари, жанговар орден ва медаллар билан тақдирланган.

Адабиётлар: 1. Музыкально- энциклопедический словарь. Москва. 1990 г. 2. Ф.Кароматов. Вопросы музыкознания (материалы симпозиума) 1980 г. 3. А.Жабборов.Т.Соломонова.Композиторы и музыковеды Узбекистана.Ташкент. 1975.

Похожие

Композитор С. Хаитбоевнинг ҳаёти ва ижоди. (1926-2000)

Композитор И. Акбаров ҳаёти ва ижоди (1921)

Композитор Хайри Изомов(1922) ҳаёти ва ижоди

Композитор М. Насимов ҳаёти ва ижоди (1914-1998)

Композитор Мухтор Ашрафийнинг (1912-1975) ҳаёти ва ижоди