Ғўзанинг халқ хўжалигидаги аҳамияти - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Ғўзанинг халқ хўжалигидаги аҳамияти

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

45.5 KB

Ғўзанинг халқ хўжалигидаги аҳамияти Режа: 1. Ғўзанинг халқ хўжалигидаги аҳамияти. 2. Ғўзадан олинадиган маҳсулотлар

1. Пахтачилик фани агрокимё ва агротупроқшунослик таълим йўналишида Тошкент давлат аграр университетининг ўқув режасига биноан қисқартирилган тарзда ўтилади. Бунда маъруза дарсларини 2 8 соатлик ҳажмда, амалий дарсларини 3 2 соатлик ҳажмда ўтиш мўлжалланади. Пахтачилик ўсимликшуносликка хос соҳа бўлиб, республикамизнинг асосий экинларидан бири бўлиши ва ундан олинадиган тола ва бошқа маҳсулотларнинг муҳимлиги туфайли у муцақил фан ҳисобланиб, алоҳида дарс сифатида ўтилади. Шу нуқтаи назардан пахтачилик мамлакатимизда қишлоқ хўжалигининг асосий тармоқларидан биридир. Пахтачилик сердаромад тармоқ бўлиши туфайли республикамизнинг бозор иқтисодиётига ўтаётган ва жаҳон ҳамжамиятига қўшилиб ўзининг ициқболини белгилаб олиш соҳасида бораётган даврида муҳим аҳамият касб этади. Шунинг учун уни интенсив технология, фан ютуқлари, илғорлар тажрибаси асосида янада ривожлантиришга катта эътибор берилмоқда. Республикамизда пахтачиликда интенсив технологиянинг элементлари сифатида суғориш ишларини механизациялаш, ғўзани қўлда яганалашдан воз кечиш, машина теримида ерга тўкиладиган пахтани кескин камайтиришга эришиш, ҳосилни тўла машина ёрдамида териб олиш, қўл кучи ишлатишдан тўла воз кечиш, унинг таннархини пасайтириб арзон маҳсулот олишга эришиш барча қишлоқ хўжалик ходимлари ва ҳукуматимиз ҳамда олимларимиз олдида турган вазифадир. ғўза махсус парвариш талаб қиладиган ва ундан юқори ҳосил олиш учун унга маълум миқдорда маҳаллий ва минерал ўғитлар берилиши зарурлиги, республикамизнинг (карра) кенг майдонига унинг экилаётгани туфайли агрокимё ва агротупроқшунослик бўлими талабалари бу соҳани яхши билишлари, ғўзанинг морфологияси, биологияси ва агротехникасини тўла тасаввур қилишлари зарурлиги туфайли пахтачилик фанини бу бўлим мутахассислиги талабалари ўрганишлари лозим. Шундай экан, пахтачилик фани муцақил фан сифатида умумбиология- ботаника, ўсимликлар физиологияси, ўсимликлар селекцияси ва уруғчилиги, тупроқшунослик, деҳқончилик, ўсимликшунослик, мелиорация асослари,

агрокимё, иқтисод фанлари билан узвий боғлиқ ҳолда амал қилади. Талабалар пахтачилик фанини дарсдан ташқари малакавий амалиёти давомида, малакавий ишларини олиб боришлари жараёнида ҳам қўшимча ўрганадилар. 2. Ғўзадан олинадиган маҳсулотлар. Ғўза техника экинлари ичида энг қимматли экин ҳисобланади. Унинг толаси барча толали экинлар ичида энг сифатли ва ундан кенг мақсадларда фойдаланиш имкониятлари мавжуд. Пахта толасининг ўзига хос хусусияти бошқа табиий ва сунъий толаларда учрамайди. Уни микроскоп остида кўрганимизда, у спирал шаклда бўлади. Чунки у буралувчан, яъни эшилиш хусусиятига эга. Шунинг учун ҳам тўқимачилик дацгоҳларида унинг толаси бир бири билан яхши уланади. ғўзани асосан толаси учун экилади. Ишлаб чиқаришда кўпгина ютуқларнинг қўлга киритилиши ва сунъий толаларнинг кенг қўлланилишига қарамай пахта толасининг аҳамияти камаймай балки ортиб бормоқда. Буни қуйидаги жадвалдан кўриш мумкин: МДҲда толаларнинг тўқимачилик саноатидаги салмоҚи. % Йиллар Пахта толаси ию н Зи ғ ир толаси 1733 1883 1950 йиллар 4 , 5 73,0 85,0 77,0 20,5 12,0 18,5 6,5 3,0 Пахта толаси ва пахтадан тайёрланаётган материаллар қўлланилмаётган халқ хўжалигининг бирор тармоҚи йўқ. Оддий ип, кийим-кечакдан ташқари, пахта толасидан тикув иплари, арқон, канатлар, балиқчилар тўри, қайишлар, транспортер лентаси, филтрлар, электр ўрами, сунъий шойи, линтер, пахта ва бошқалар тайёрланади. Бундан ташқари баллон , парашют , селлулоид , фотопленка , лак , қоғоз олинади .

Ғўзанинг чигити ( уруғи ) ҳам қимматлидир . Ундан энг асосийси пахта ёғи олинади. Бу ёғдан озиқ-овқатда ва техникада фойдаланилади. Пахта ё ғ идан маргарин, совунлар, олифлар тайёрланади. Ундан глицерин, цеорин ва кўпгина маҳсулотлар олинади. Пахта ёғи олингандан кейин қоладиган қисми кунжара ва шрот чорва моллари учун қимматли озиқ ҳисобланади. Чигит ядросидан госсипол ажратиб олинади , ундан полимерлар, иссиққа чидамли сувоқлар тайёрланади. К(С 30 Н 30 О 8 ) Чигитнинг майдаланган қобиғидан техника спирти, бўёқ, қоғоз, картон, электр изоляторлари тайёрланади. Ғўзанинг пояси ҳам ёнилғи сифатида кенг фойдаланилади. Ғўзанинг баргида лимон ва олма кислоталари бор. Ғўза яхши асал берувчидир. Шундай қилиб пахта толасидан, чигитидан ва ўсимликнинг бошқа қисмларидан 250 дан ортиқ ҳар хил материал ва моддалар олинади. 1 тонна пахтадан ўртача 3000 м.газлама, 100-110 кг. ёғ, 200-250 кг.кунжара олинади.

Адаби ё тлар: 1. Каримов И. А. «Кишлок хужалик тараккиёти тукин хаёт манбаи» Олий Мажлиснинг 10-сессиясида сузлаган нутки. Тошкент 1997 й.- 2. Отабоева. Х. ва бошкалар. «Усимликшунослик». Тошкент. Мехнат. 2000 й. 3. Ёрматова Д. «Усимликшунослик» Тошкент Шарк 2007 й. 4. Е. Т. Шайхов ва бошкалар Пахтачилик. Тошкент Мехнат 1997 й 5. Чирков В. Н. «Усимликшунослик» Тошкент, Узбекистон. 1994 й. 6. Керефов К. Н. «Биологические основў растениеводетво» Вў с шая школа. М. 1982 г.

Похожие

Қўйчиликнинг халқ хўжалигидаги ахамияти

Йилқилик, уни халқ хўжалигидаги ахамияти

Сутчиликнинг ҳалқ хўжалигидаги аҳамияти

Парандачиликни ривожлантириш, уни халқ хўжалигидаги ахамияти

Ўрмон ва ўрмон мелиорациясининг халқ хўжалигидаги аxамияти