Зах қочириш усуллари ва воситалари - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Зах қочириш усуллари ва воситалари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

37.5 KB

Зах қочириш усуллари ва воситалари Режа: 1.Сув таъминоти турлари 2.Хар бир сув таъминоти турига мос келувчи зах қочириш усуллари ва воситалари 3.Зах қочириш режимига таъсир этувчи асосий кœрсаткичлар.

1. Атмосфера туридаги сув таъминотида зах қочириш усули бœлиб ер усти оқимини тезлаштириш, тупроқлар шимилиш ва сув йиғиш қобилиятини ошириш ҳисобланади. Бу очиқ каналлар, ёпиқ сув йиғгич зовурлар қуриш билан, ерни маълум қияликда текислаш ва агромелиоратив тадбирлар (эгат олиш, қисқа загонли ер ҳайдаш ва бошқалар) орқали амалга оширилади. 2. Сизот сувлари билан тœйиниш Бунда асосий усул сизот сувлари сатҳини пасайтириш, яъни сизот сувлари оқимини тезлаштириш орқали амалга оширилади. Қœшимча равишда сизот сувларини ушлаб қолиши ҳам бœлиши мумкин. Воситалар - канал (зовурлар) қуриш, тизимли ёки танланган дренаж, вертикал дренаж қуриш, ишлаб турган дренажларни чуқурлаштириш. Суғориш тизимларидан бœладиган сув нобудгарчилигини камайтириш ва биологик дренаж. 3. Босимли сувлар билан тœйинишда асосий усул бœлиб босимли ер ости сувларининг пъезометрик сатҳини пасайтириш ҳисобланади. Воситалар - очиқ ёки ёпиқ чуқур горизонтал дренаж, вертикал-дренаж, кучайтиргичли зовурлар қуриш. 4. Деллювиал (ён бағир) турдаги сув таъминотида асосий усул бœлиб объект чегарасида адирдан оқиб келаётган сувларни ушлаб қолиш ҳисобланади. Воситалар - ён бағир каналлар қуриш, ушлаб қолувчи дренаж, ҳимоя дамбалари қуриш. Эрозияга қарши кўраш чоралари (ҳовузлар, лиманлар қуриш), дарахтзорлар барпо қилиш, қияликни кœндаланг ҳайдаш, тупроқ структурасини яхшилаш. 5. Аллювиал (водий) туридаги сув таъминотида œзан сувини тезлаштириш, ерларни сув босимидан сақлаш, сув оқимини ростлаш. Воситалар - сув қабул қилгич, дарёлар œзанини ростлаш (œзанни тœғрилаш, чуқурлаштириш, кенгайтириш, тозалаш). Ерни сув босишдан сақлаш учун дамба ва кœтармалар қилинади. Оқимни ростлаш учун сув омборлари, сувнинг маълум қисмини бир ҳавзадан иккинчисига ташлаш ишлари амалга оширилади

Зах қочириш режими - œсимликлар учун қулай бœлган сув-ҳаво режимини ҳосил қилиш мақсадида бажариладиган мелиоратив тадбирлар воситасида ҳосил қилиниб, қœйидаги кœрсаткичлар билан ҳарактерланади: тупроқ аэрацияси ва оптимал намлиги, зах қочириш меъёри, сизот сувлариининг критик чуқурлиги. А) Тупроқлар оптимал аэрацияси унинг эркин ғоваклиги ва унинг намлиги орқали аниқланади: А = Р - W Бу ерда Р- тупроқнинг умумий ғоваклиги, W -тупроқ намлиги. Бу умумий ғовакликнинг 20-40 % ини ташкил қилади. Агар А < 15-20 % бœлса чириш œрнига бижғиш жараёни кечади. Б) Тупроқнинг оптимал намлиги унинг тœла нам сиғимининг 55-85 % ни ташкил қилади. В) Зах қочириш меъёри - бу сизот сувлари сатҳининг ер юзидан шундай жойлашиш чуқурлигики, бунда II даражали шœрланиш бœлмайди ва юқори ҳосилдорликка эришилади. Г ).Сизот сувларининг критик чуқурлиги деганда сизот сувларининг шундай чуқурлигига айтиладики, бунда капилляр кœтарилган сувлар œсимлик илдиз қатламига етиб бориб, уни шœрлата бошлайди. Нкр > Нв.к Нкр да шœрланиш ва чучуклашиш жараёни бараварлашган бœлади. Нкр нинг миқдори тупроқ механиқ таркибига, сизот сувлари минерализацияси ва иқлим шароитларига боғлиқ.

Асосий адабиетлар: 1. Ахмедов Х.А. Зах қочириш мелиорацияси . Тошкент., “Ўқитувчи”., 1975.-25 бет. 2. Ахмедов Х.А. Суғориш мелиорацияси. Тошкент., “Ўқитувчи ”., 1977.- 340 бет. 3. Костяков А.Н. Основы мелиорация. М., “Селдьхоздат”, 1960.-624 бет. 4. Мирзаев А. “Суғориш ва зах қочириш мелиорацияси”. Тошкент, “Ўқитувчи”., 1974. 5. Нерозин А.Б. “Қишлоқ хўжалик меплиорацияси” ., Тошкент., “ Ўқитувчи ”., 1966 .- 252 бет. 6. Мелиорация и водное хозайство. Справочник, 1-6 том. М.Агропромиздат, 1990. 7. Марков Е.С. “Сельскохозяственные гидротехнические мелиорации” ., М., “Колос”., 1981.-375 бет. 8. Рахимбаев Ф.М. “Практиқум по сельскохозяственным гидротехническим мелиорациям ”., Ташкент., “Меҳнат”., 1988. – 363 бет. 9. Рахимбаев Ф.М. “Практиқум по сельскохозяственным гидротехническим мелиорациям ”., Ташкент., “Меҳнат”., 1991. – 391 бет. 10. Рахимбаев Ф.М. Муҳаммедов А.К. ва бошқалар. “Қишлоқ хўжалигида суғориш мелиорацияси”., Ташкент ., “Меҳнат”., 1994.-327 бет. 11. Рахимбаев Ф.М. Шукурлаев Х.И. “Зах қочириш мелиорацияси” ., Тошкент., “Меҳнат”., 19996 .- 201 бет. 12. Рахимбоев Ф.М. Ҳамидов М.Х. “Қишлоқ хўжалик мелиорацияси”., Тошкент., “Меҳнат” ., 1996 .-364 бет. 13. РахимбаевР

Похожие

Тусувчи зах қочириш тармоқлари

Зах қочириш мелиорациясининг ривожланиш тарихи ва унинг асосий вазифалари

Қишлоқ хўжалик аҳоли пунктлари ва саноат қорхоналари жойлашган ерларда зах қочириш ишларини ташкил қилиш

Ишлаб чикариш мажмуаларидаги бино ва иншоотларни жонлаштириш усуллари

Суғориш турлари ва усуллари. Ер устидан суғориш