Сепаратор ва унинг турлари - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Сепаратор ва унинг турлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

62 KB

Сепаратор ва унинг турлари Режа: 1. Сепаратор ва унинг тузилиши. 2. Сутдан қаймоқ ва ёғи олинган сутни ажралиш жараёни. 3. Сутдан қаймоқ ажратишга таъсир қилувчи омиллар.

Таянч иборалар. Сепаратор, барабан, обрат, герметик, ёғ доначалари, ёғ доначалари нордонлик сузгилик камера соат 3 минг/СМПФ – 2000, плава, сатурн. Сепараторлар табиий сутни икки қисмга ажратишга мўлжал-ланган механик бўлиб, сут саноатида муҳим аҳамиятга эга. Бунда асосий маҳсулот қаймоқ ва қўшимча маҳсулот, ёғи олинган сут ҳосил бўлади. Бундай машиналар сутни механик аралашмалардан тоза-лаш учун ҳам ишлатилади. Қаймоқ ва сарёғга бўлган талаб ошиш муносабати билан қаймоқ ишлаб чиқариш жараёнини тезлаштириш муаммосини ечиш муҳим аҳамиятга эга бўлиб қолди. Жуда кўп уринишлардан сўнг сепаратор ихтиро қилинди. Тарелкасиз биринчи сепаратор 1875 йил Германияда ихтиро қилинди. 1877 йилда Швейцияда такомил-лашган сепаратор яратилди. Россияда сепараторни ихтироси сут саноатида ва умуман халқ хўжалигида тутган ўрни юксак баҳоланиб, сут маҳсулотининг тури кўпайишини, яхшиланишини таъминлади. Сутчиликнинг ривожланишига олиб келди. Дунё миқёсида қаймоқ ишлаб чиқариш 4-5 минг марта кўпайди. Россияда 1923 йил биринчи сепараторлар ишлаб чиқарила бошланди. Перу шаҳрида биринчи «Веола-3», 60 кг/соат чиқариш қувватига эга сепаратор ишлаб чиқарилди. Сўнгра бироз мукаммалроқ, 1925 йилдан «Звезда» маркали сепаратор ишлаб чиқарила бошланди. 1925–1941 йилларда улар такомиллашиб борди. «Звезда 1» 60/кг соат, «Звезда-11» 100 кг/соат қувватига эга сепараторлар ишлаб чиқилди. Улар қўл билан ҳарактга келтирувчи куч асосида ишлайди. «Звезда 5» ва «Звезда 4» 300-600 кг/соат сепараторлар қўлда ва механик равишда ҳаракатлантирилди. 1938 йил ГСМ-13 минг кг/соат қувватга эга сепаратор ишлаб чиқарилди. У электр токи ёрдамида ҳаракатлантиришга мослашган.

Қаймоқ ажратгич, меъёрлаштирувчи, ифлосликлардан тоза-ловчи ва бактерия ажратувчи сепараторлар мавжуд. Уларнинг очиқ, ярим очиқ ва герметик яъни ёпиқ турлари мавжуд. 1:4 дан 1:10 нисбатгача қаймоқ ва обратга ажратувчи 50-6000 кг/соат қувватга эга, ҳамда 1:4 дан 1:12 гача қаймоқ ва обратга аж-ратувчи 1000-2000 кг/соат қувватга эга сепараторлар мавжуд. Барча сепараторларни тузилиши ва ишлаш жараёни қарийб бир хил. Сепаратор қуйидаги қисмлардан: Сут идишлари, барабан, ҳаракатлантирувчи қисм ва корпусдан иборат. сут идиши 4 қисмдан иборат: 1. сут қабул қилувчи идиш «О» ва «З» жумраклари мавжуд. 2. сузгичли камера. 3. сузгич. 4. обрат ва қаймоқ ажратгич барабан. Сутдан автоматик усулда қаймоқ ва обрат ажратиб олишни қўйидаги механизмлар амалга оширади: Храповик, пуржина, суз-гич, (паплавок), званок. Сутни сепараторлаш вақтида сутнинг ёғсизланиши жуда кўп омил-ларга боғлиқ: 1. Ёғ доначаларининг диометри. 2. Сутнинг тозалик даражаси. 3. Сутнинг нордонлиги, о Т. 4. Қаймоқнинг ёғлик даражаси, меъёрда 30-35 %. 5. Сутнинг ҳарорати, t o (30-37 o C) Масалан: 3,8 ёғли 538 кг сутдан 63 кг, 3,2 % қаймоқ олиш керак. Унда обрат таркибида ёғ миқдори 0,05 % бўлиб, обрат миқдори 475 кг Жами маҳсулотда - 20,44. Исрофланган - 0,04

Жами: - 20,44 Жами: - 20,44 кг Ёғни исроф бўлиши, % х = = 0,19% Сепараторлаш вақтида сутдан ёғни ажратиш даражасини назорат қилиш учун қўйидаги формуладан фойдаланилади: К = Жм − Жо ⋅ 100 Жм Бу ерда: Қ-қаймоқ чиқими, кг Жм-сутнинг ёғлиги, % Ж 0 -обратдаги ёғ, % Сутни қайта ишлаш корхоналарида СОМ-3-100, СМПФ – 2000, хонадон, аҳолида эса плава -7, сатурн -2. Сепараторларидан фойдаланилади. Сепараторларнинг асосий ишчи қисми барабан ҳисобланади. Сут барабанда икки қисмга; сутнинг ёғсизлантирилган қисмига ва қаймоққа ажралади. Барабан сепараторнинг иш қуввати, ҳамда ра-диусига қараб 6,5 дан 11минггача бир минутда айланиш тезлигига эга. Барабан асосан қуйидаги қисмлардан тузилган; таг қисми, ликопчалар турадиган қисми, ликопчалар ва барабанни берки-тадиган қисми (кожух). Барабаннинг таг қисмининг четида махсус каналча мавжуд, унга резина халқа киритилиб, барабанни герметик ёпиш учун хиз-мат қилади. Ликопчалар сепаратор турига қараб 10 дан 100 гача ва ундан ортиқ бўлиши мумкин. Ликопчалар пастки, ўртанги ва юқори қисм ликопчаларига бўлинади. Юқориги ликопча айланувчи, яъни қаймоқ ва ёғи олинган сутни бирбирига аралашмаслигини олдини олади. Пастки ва ўртанги ликопчалар жуда юпқа бўлиб, қаймоқ ажралишини кучайтиради, натижада сутнинг ёғи олинган қисмида ёғ исрофи камаяди. Пастки ликопчада 3 тешик ва бўртма мавжуд. Унинг устки ва ички қисмида ликопчалар орасида бўшлиқ бўлиши учун 0,3-05 мм баландлик бўлади. Ўртанги ликопчаларнинг ички қисмида бўртма бўлади.

Юқоридаги ажратувчи ликопчада тешиклар бўлмайди, аммо, чумак бўлади. Унинг ташқи юзасидан узунасига бўртма бўлиб, унга барабан беркитадиган қисми (кожух) ўтиради. Чумакка қаймоқ ёғлилигини меъёрлаш учун махсус мурват (винт) ўрнатилган. Мурват ўнгга бўрилса, қаймоқ ёғлилиги юқори, чапга бўрилса, ёғлилиги паст бўлади. Баъзи сепаратор турларига ликопчаларнининг тартиб рақами қўйилади, бунда пастки ликопча биринчи ҳисобланади. Барабан қопқоғининг (кожух) пастки қисмида бўртма бўлиб, барабаннинг паст қисмидаги йириққа кириб туради ва барабанни герметик беркилишини таъминлайди. Қопқоқнинг пастки қисмининг ички девори ва ликопчалар тўплами орасида ифлосликларни йиғиш бўшлиғи мавжуд. Барабанни барча қисми маҳкамловчи мурват билан бураб беркитилади. Барабан электр двигителлари ва қўл кучи ёрдамида ҳаракатга келтирилади. Уни ҳаракатга келтириш, ҳаракат ўзатувчи қисмлари орқали амалга оширилади; шкиф (қўлда айлантирилса балдоқ), юқориги горизонтал ўқ, катта тишли ғилдирак, пастки горизонтал ўқ майда тишли кичик ғилдирак, бронзали шестерна ва ўрчиқдан иборат. Сутни қаймоқ ва ёғи олинган сутга ажралишида жуда кўп омиллар таъсир қилади. Уларга ёғ доначаларининг диаметри, сутнинг тозалиги, нордонлиги, олинадиган қаймоқ ёғлилиги, сутнинг ҳарорати, барабаннинг тўғри терилиши, барабанни айланиш тезлиги ва бошқалар. Сут таркибидаги ёғ доначаларининг ҳажми қанча катта бўлса, қаймоқ ажралиши шунча яхши бўлади. Жуда кичик ёғ доначалари, ёғи олинган сут тарикибига ўтиб кетади (ҳажми 0,1 мкм ва кичик). Шунинг учун ёғи олинган сутнинг таркибида 0,03-0,05 % ёғ сақланади. Сут тифлос бўлса, у сепараторни нафақат ифлосликлар йиғиладиган жойига, балки ликопчаларни ички ва ташқи қисмларига ўтириб, қаймоқ ажралишига салбий таъсир қилади. Натижада ёғи олинган сут таркибида ёғ миқдори ортади. Шунинг учун сепаратор ҳар 1,5-2 соатда тўхтатилиб, сепаратор тозаланади. Сут сепараторлашдан олдин тозаланиши керак.

Сутнинг нордонлиги ортиши натижасида унинг таркибидаги оқсиллар коагуляцияланиб, ликопчалар орасини ва шиллиқ йиғиладиган бўшлиқни тўлдиради. Бу ҳол сутни ёғсизланишига салбий таъсир қилиб, ёғи олинган сут таркибида ёғ миқдори ошади. Агар сут узоқ муддатга сақланса, уни физиккимёвий хусусиятлари (нордонлиги, зичлиги, ёпишқоқлиги) ўзгариб ёғ сарфи ортади. Сутдан ажратилаётган қаймоқ ёғлилиги 30-35 % ни ташкил қилса, ёғ сарфи меъёрда бўлади. Агар ортиқ ёки паст ёғлиликка эга қаймоқ олинса, ёғ сарфи ортади. Сутнинг ёпишқоқлиги, унинг ҳаракатига боғлиқ. Сутнинг ҳаракати қанча юқори бўлса, унинг ёпишқоқлиги шунча паст бўлади ва у яхши сепараторланади. Шунинг учун, сепаратор-ланадиган сут 40-45 о С ҳароратга қиздирилса қаймоқ яхши ажралади, ёғ сарфи камаяди. Агар сепараторнинг ишчи қисмлари нотўғри терилса, сутдан қаймоқ ажралиши қийинлашади. Аммо, сепараторларда ликопчалар сони қанча кўп бўлса, шунча сутдан ёғни ажралиши яхши бўлади. Барабаннинг айланиш тезлиги қанча кўп бўлса, сут ёғининг ажралиши шунча яхши бўлиб ёғи олинган сутга ёғ кўп ўтмайди. Барабаннинг айланиш тезлигини 10-15 % ўзгар-тиришга рухсат берилади. Агар барабанга сут кам тушса, у узоқ вақт марказга интилма куч таъсирида бўлиб, сутдан ёғ ажралиши жраёни кучаяди. Шунинг учун, барабанга тушадиган сут миқдорини 10-15 % камайтирилса, ундан ёғ ажралиши яхши бўлади.

Похожие

Дренаж турлари ва унинг классификацияси

Шудгор ва унинг турлари. Ерни ишлаш сонини минималлаштириш

Қишлоқ хўжалиги мелиорацияси ва унинг турлари. Суғориш мелиорацияси

Культиваторларнинг тузилиши, турлари ва ишлаши

Чўчқачилик ва унинг ахамияти