No’xat navlarining navdorlik, qimmatli xo’jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o’rganish - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

No’xat navlarining navdorlik, qimmatli xo’jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o’rganish

Загружено в:

22.09.2023

Скачано:

0

Размер:

278.5 KB

No’xat navlarining navdorlik, qimmatli xo’jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o’rganish Reja: 1. No’xatning qimmatli xo’jalik belgilari 2. No’xatning biologik xususiyatlari

Don - dukkakli ekinlari ichida no’xat o’ziga xos qimmatiga ega bo’lib, xalq xo’jaligida turli xil maqsadlarda ishlatiladi (rasm). Adabiyotlarda ta’kidlanishicha, oziq-ovqat maqsadida uning oqroq rangli no’xat byeradigan navlari, chorvachilikda to’qroq rangli no’xat byeradigan navlari ekiladi. rasm. No’xat ekilgan dalalardan biri. Mashg’ulotning maqsadi. Bu mashg’ulotni o’tkazishning asosiy maqsadi talabalardagi no’xatning navlari navdorlik, qimmatli xo’jalik belgilari va biologik xususiyatlariga doir bilimlarini yaxshilashdan iborat. Kerakli ashyolar. Kafedra zahirasidagi no’xat navlaridan saqlanayotgan gyerbariylar, talabalar tomonidan amaliyotda to’plagan konspektlari, intyernet manbai va boshqa kyerakli laboratoriya hamda o’quv ashyolari. No’xat navlarining navdorlik belgilari quyidagilardan iborat: -o’simliklarining bo’yi; -Tupining shakli, poyasining shakli (rasm); -barglarining murakkabligi, tukliligi, joylashish tartibi; -bandining holati, yaproqchalar shakli va soni; -gulining genyerativ qismlari (rasm); -dukkagi shakli, kattaligi, uzunligi (rsam); -birinchi dukkagining joylashish o’rni, -dukkagidagi don soni, rangi, to’qliligi; -donining shakli, rangi va yirikligi (rasm).

1-ish. Talabalar o’qituvchi rahbarligida no’xot navlari o’simliklarining gyerbariylarini tanlab olib ularni yuqoridagi navdorlik belgilari tartibida tahlil qilishadi. Tahlil natijalarini hisobot shaklida bayon etishadi. rasmlar. No’x а tning navdorlik belgilari . No’xatning qimmatli xo’jalik belgilari qishloq xo’jaligida ekilishidagi afzalliklari bo’lsa, xalq xo’jaligidagi ahamiyati undan olinadigan mahsulotlarning talabgorligi bilan izohlanadi. Qishloq xo’jaligida har bir ekin turining yertapisharligi bir qancha imkoniyatlar manbai bo’lgani sababli dehqon va sanoatchilarning etiborini o’ziga tortadi. No’xat o’simligining navlarida vegetatsion davriyligi turlicha. Yertapishar navlari 65 kunda pishib etiladi. O’rtapishar navlar 70-85 kunda pishib etiladi. Kech pishar navlar 100, 110 kun davomida pishib etiladi. Dehqonlar o’z dalasining imkoniyatlariga qarab yuqoridagi navlardan birontasini tanlab dehqonchilik qila olish sharoitidan foydalanadi. Bizga ma’lumki, yertapisharlik va xosildorlik orasida ko’pincha teskari biologik korrelyasiya qonuniyati hukm suradi. Bundan tashqari shimoliy, cho’l, tog’ oldi, sug’oriladigan, lalmikor va janubiy hududlarimiz sharoitlariga yuqoridagi navlar ichidan birontasini tanlay olish imkoniyatlarini oshiradi. Dehqonlar uchun no’xatning yana bir qimmatli xo’jalik belgisi xosilni mexanizatsiyada tyerib olishga mosligi (rasm 74). No’xatning biologik xususiyatlari. No’xat o’simligi dukkakli ekinlar orasida sovuqqa o’ta chidamlilik xususiyati borligi hisoblanadi. Bu ham dehqonchiligimizda katta ahamiyatga ega. Tog’ oldi tumanlarimizdagi yerta bahorda iqlimning sovushi natijasida sodir bo’ladigan muammolardan chetlab

o’tish imkoniyatlarini byerib turg’un rejadagi xosildorlik saqlab qolinadi. Seleksiya nuqtai nazaridan no’xatning o’rta yyer dengizi va cho’l ekologik guruhi vakillari sovuqqa eng yuqori chidamlikka ega bo’lib, mahalliy navlarni yaxshilash uchun boshlang’ich ashyolar bo’lib sanaladi. No’xatning biologik xususiyatlaridan yana biri bu parvarishlanayotgan ekinning kasalliklarga bardoshliligi. No’xat o’simligining ham o’ziga xos kasalliklari bo’lib ularga chidamliligi dehqonlar va seleksionyerlar tomonidan qadrlanadi. No’xat askoxitoz kasalligi bilan kuchli zararlanadi. No’xat o’simligi bu kasallik bilan zararlanganda barglarida, shoxlarida, poyalarida sariq va qora dog’lar paydo bo’ladi. Kasallik intensivligiga qarab dukkaklarida don rivojlanmaydi. Bu kasallikka cho’l guruhi navlari va Kubanskiy 16 navi o’ta chidamli seleksion ashyo. Bu kasallikdan tashqari no’xat fuzarioz so’lish kasalligi bilan ham zararlanadi. Bu holatda ham dehqonlarga kasallikka bardoshli navlar yordamga keladi. rasm. No’x а tning texnikada yig’ishtirib olinishi. No’xat o’simligining dukkakli o’simliklar orasidagi eng yaxshi xususiyati dukkagining pishganda yorilmasligi. Bu xususiyatli navlardan Kubanskiy 16, Sredneaziatskiy 400, Kievskiy 120, O’zbekiston 8 va boshqalar nafaqat seleksion ashyo, balki xosil yig’ishtirish samaradorligini ham oshiradi. No’xatning insonlar va chorva mollari uchun ozuqaboplik xususiyati ham katta ahamiyatga ega. No’xatning doni oqsilga boyligida boshqa dukkakli

ekinlardan qolishmaydi. No’xat doni tarkibida 18-32% oqsil mavjud bo’lib inson organizmi va chorva mollar faoliyatlarini yaxshilash uchun zarur bo’lgan lizin, arginin, gistidin, tirazin, sistein hamda boshqa aminokislotalar bilan ta’minlaydi. 1-topshiriq. Intyernet manbaidan foydalanib yangi no’xat navlarning tavsifnomalaridan qimmatli xo’jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o’rganing. O’z viloyatingiz sharoitiga mos navlarni tanlab oling.

Adabiyotlar : 1. Абдукаримов Д.Т. Донли экинлар селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2010й. 402 б. 2. Абдукадиров Д.Т. Қишлоқ хўжалиги экинлари селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2002 й. 275 бет. 3. Азизов Б.М. Кузги буғдой дон сифатини оширишнинг муҳим омиллари. Ж.Ўзбекистон аграр фани ҳабарномаси. 3 (69)-сони, 2017й. 4. Азизов Б.М., Исроилов И.А., Худойкулов Ж.В. Ўсимликшуносликда илмий тадқиқот ишлари. Дарслик. Тошкент 2014. 265 б. 5. Азизов Қ.Қ., Ашуров К.К. Қанд жўхорининг янги навларини яратишда селекцияни тутган ўрни “ЎЗБЕКИСТОН ПАХТАЧИЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ” номли Республика илмий тўплами 2014 йил (I-ҚИСМ) 128 ва 130 бетлари 6. Ан Хе Сунг, Азизов К.К., Еденбаев Д., Бобоев Фю Г., Тахирбаева Д.У. Тритикале етиштириш қўлланмаси. Ташкент. 2017. 22 б. 7. Виноградов Б.И., Атабаева Х.Н., Дементьева А.А. Ўсимликшунослик. “Мехнат” матбуоти. 1987. 166 б. 8. Дала тажрибаларини ўтказиш услубиятлари. Тошкент 2007. 149 б.

Похожие

Hashaki no’xat navlarining navdorlik, qimmatli xo’jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o’rganish

Javdar navlarining, navdorlik, qimmatli xo’jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o’rganish

Beda navlarining navdorlik, qimmatli xo’jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o’rganish

Jo’xori navlarining navdorlik, qimmatli xo’jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o’rganish

Sholi navlarining navdorlik, qimmatli xo’jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o’rganish