Mashinalarni remont qilish turlari va usullari. Qishloq xo’jalik remont-xizmat ko’rsatish bazalari, ularni loyihalash tartibi va boshlang’ich ma‘lumotlar - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Mashinalarni remont qilish turlari va usullari. Qishloq xo’jalik remont-xizmat ko’rsatish bazalari, ularni loyihalash tartibi va boshlang’ich ma‘lumotlar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

56 KB

Mashinalarni remont qilish turlari va usullari. Qishloq xo’jalik remont-xizmat ko’rsatish bazalari, ularni loyihalash tartibi va boshlang’ich ma‘lumotlar Reja: 1.Remont-xizmat ko’rsatish tizimi. 2.Mashinalarni remont qilish usullari. 3.Qishloq xo’jaligi remont-xizmat ko’rsatish bazasining tarkibi. 4.Remont korxonasining loyixalash tartibi va boshlang’ich ma‘lumotlar.

Tayanch iboralar: Remont va texnikaviy xizmat ko’rsatishlar soni, ish turi, ish rejimi, vaqt fondi, yillik kapital reja, umumiy mehnat hajmi. 1. Remont-xizmat ko’rsatish tizimi. Mashina va mexanizmlarning ishlatish jarayonida ishlash qobiliyatini saqlab turish va tiklash uchun qishloq xo’jaligida mashinalarga rejali-ehtiyojdan qilinadigan remont-xizmat ko’rsatish tizimi qo’llaniladi. Bu tizimning joriy qilinishi texnik xizmat ko’rsatish va remont ishlarini tashkil qilishni takomillashtirishga, foydalanish harajatlarini qisqartirishga ham yordam beradi. Remont - xizmat ko’rsatish tizimi quyidagi ishlar to’rini nazarda tutadi. Ular yordamida mashinalarning zarur bulgan texnik holati va butun ishlatish davrida ularni ishga yaroqliligi (ishlash qobiliyati) saqlab turiladi: - texnik xizmat ko’rsatish; - joriy (ta‘mirlash) remonti; - kapital remonti; - saqlash. Texnik xizmat ko’rsatish-mashinalardan foydalanishda va Saqlashda ular shayligini saqlab turish buyicha kilingan ishlar majmuidir.. ishlar majburiy harakterga ega bulib, mashinani butun ishlatish davomida vakt-vakti bilan bajariladi. Mashinalar uchun texnik xizmat ko’rsatish turlarining quyidagilari ko’zda tutiladi: har smenada texnik xizmat ko’rsatish; texnik xizmat ko’rsatishni nomerli turlari; mavsumiy texnik xizmat ko’rsatish (MTXK); maxsus sharoitlarda foydalanilganda texnik xizmat ko’rsatish. Har smenadagi texnikaviy xizmat ko’rsatish mashinani ishga tayyorlash va smena davomida uni ishga yaroqli holatini ta‘minlash maqsadida o’tkaziladi.

Nomerli texnik xizmat ko’rsatishlar davriyligi va mazmuni har xil turdagi va markadagi mashinalar uchun turlicha bo’lishi mumkin. Yuqori nomerli texnik xizmat ko’rsatish ishlarining ro’yxati, odatda, oldingi texnik xizmat ko’rsatishni o’z ichiga oladi. Mavso’miy texnik xizmat ko’rsatish bir yilda ikki marta o’tkaziladi: bahorgi- yozgi va ko’zgi –qishki sharoitlarda ishlatishga o’tishida davrlarida. Alohida sharoitlarda foydalanilganda texnik xizmat ko’rsatish havo juda changlangan, toshloq yerlar va boshqa sharoitlarda ishlatiladigan mashinalar uchun ko’zda tutiladi. Saqlash jarayonida mashinalarga xizmat ko’rsatish ishlarining asosiy mazmuni apit sirtlarni zanglashdan, rezinotexnik buyumlarni eskirishdan ximoyalash, tutib turuvchi detallarni deformatsiyalanishiga yo’l kuymaslikdan iborat. Qishloq xo’jaligida mashinalarni remont qilishning ikki turi qabul qilingan: joriy va kapital remont. Joriy remont mashinani ishlatish jarayonida bajariladi. Remontning bu turiga ayrim kam resursli agregatlar, uzellar yoki mexanizmlarni almashtirish, tiklash va rostlash kiradi. Kapital remont mashinalarning texnik resursini tiklash uchun bajariladi. Bunda mashina to’liq qismlarga ajratiladi, barcha agregatlari, uzellari va mexanizmlarining ish qobiliyati tiklanadi. 2. Mashinalarni remont qilish usullari. Qishloq xo’jaligida mashinalarni remont qilishda quyidagi usullaridan foydalaniladi: egasiz, egali, patok, agregat va uzel usullari. Egasiz remont qilish usulidan ixtisoslashtirilgan korxonalarda foydalaniladi. Bunda mashina detallari yechib olinib belgilanmaydi va tiklangandan keyin bir xil markadagi mashinaning istalganicha qo’yiladi. Bu usulning ijobiy tomoni mashinaning remontda turish muddati qisqaradi, ustama harajatlar kamayadi.

Egali remont qilishda mazkur mashinaga tegishli Hamma detallar va uzellar remont qilingandan keyin yana shu mashinaning o’ziga qo’yiladi. Bu usulning ijobiy tomoni shundaki, ruxsat etilgan chegaralarda yoyilgan Hamma detallardan unumli foydalanish mumkin. Bu esa mashinaning yaxshi saqlanishidan manfaatdorlikni keltiradi. Kamchiligi-mashina remontda ko’proq turib qoladi. Agregat usulida remont qilish-egasiz usulda remont qilishning shunday turiki, bunda bo’zilgan agregatlar yangisi bilan yoki remont qilingani bilan almashtiriladi. Bunday usul xo’jaliklarning remont ustaxonanalarida ko’proq qo’llaniladi. Agregat va uzellarning o’zi esa ixtisoslashtirilgan remont korxonalarida remont qilinadi. Agregat usulda mashinalarni remont bo’lish muddati ancha qisqaradi, remont sifati yaxshilanadi va tannarxi esa kamayadi. Potok usulida ta‘mirlash ishlab chiqarishning bir maromda ishlashni ta‘minlaydigan texnologik jarayonning uzluksizligi bilan ajralib turadi. Potok usulida remont ishlari ixtisoslashtirilgan ish o’rinlarida ma‘lum ketma- ketlikda va bir vaqtning o’zida bajariladi. Uzellar, agregatlar va mashinalar potok liniyalarida remont qilinib va yig’iladi. Ish o’rinlari bu liniyalar bo’ylab joylashadi. Obyekt tayyor, chiniqtirilgan va sinalgan agregatlar va uzellardan yig’iladi. Ish o’rinlari ixtisoslashtirilgan uskunalar, moslamalar va asboblar bilan jixozlanadi, tegishli texnik xujjatlar bilan ta‘minlanadi. Shuningdek , maxsus yo’l tashish vositalari (rolganglar, aravachalar va konveyerlar) ham bo’lishi lozim. Potok usuli remont qilishning eng samarali va ilg’or usulidir. Ammo, uni ishlab chiqarish dasturi katta bo’lgan, ixtisoslashgan remont korxonalarida qo’llash yaxshi samara beradi. Uzel usulida remont qilish mayda seriyalab ishlab chiqarish sharoitlarida qo’llaniladi. Bunda mashinani remont qilish texnologik jarayonini tashkil etadigan ishlarni qismlarga bo’linadi. Ulardan har biri tugallangan jarayonli va yig’ilgan tayyor uzelni chiqarish operatsiyalari guruhidan iborat. Har bir qism (operatsiyalar guruhi) alohida ixtisoslashtirilgan

joylarda bajariladi. Bu usul ko’p markali mashinalarni remont qilishda yaxshi samara beradi. Mashinalarga texnik xizmat ko’rsatishning quyidagi usullari mavjud: Markazlashtirilgan usulda xizmat ko’rsatish tashkilot yoki korxona bitta bo’linmasining xodimlari va vositalari orqali texnik xizmat ko’rsatilishi bilan ajralib turadi. Markazlashmagan usulda xizmat ko’rsatish-mashinalarga bir nechta bo’linmalari xodimlari tomonidan va vositalari bilan amalga oshiriladigan xizmat ko’rsatishdir. Texnik xizmat ko’rsatishda potok usulidan ham foydalaniladi. Bu usul odatda avtomobillarga va serquvvat traktorlar (K-701 va T-150K) ga texnik xizmat ko’rsatishda ko’proq qo’llanib kelinadi. Remont qilishni (texnik xizmat ko’rsatishni) u yoki bu usuli, remont korxonalarining texnik, texnologik va iqtisodiy imkoniyatlaridan kelib chiqib tanlanadi. 3. Qishloq xo’jaligi remont-xizmat ko’rsatish bazasining tarkibi. Qishloq xo’jaligining remont-xizmat ko’rsatish bazasi bu qishloq xo’jalik ishlab chiqarishida foydalaniladigan mashina va uskunalarini remont qilish, texnik xizmat ko’rsatish va Saqlash uchun mo’ljallangan korxonalar, sexlar, ustaxonalar, inshootlar, kuchma agregatlar va boshqa ob‘yektlar majmuidir. Remont-xizmat ko’rsatish bazasi, baza ob‘yektlarining faoliyati zonasiga ko’ra uch darajali tarkibga ega: -muqobil MTP larning remont-xizmat ko’rsatish ob‘yektlari (ustaxonalari, texnik xizmat ko’rsatish punktlari, profilaktoriyali avtomobil garaji va boshkalar); - remont-xizmat ko’rsatish bo’linmalari va faoliyat zonasi ma‘muriy rayonni qamrovchi xizmat ko’rsatish korxonalari; - faoliyat zonasi viloyat, o’lka respublikani qamrab oluvchi ixtisoslashtirilgan remont korxonalari. Qishloq xo’jalik texnikasiga texnik xizmat ko’rsatish va ularni remont qiluvchi korxonalari xo’jalik ichida va undan tashqarida tashkil etiladi.

1) MMTP va boshqa qishloq xo’jalik korxona brigadalari texnik xizmat ko’rsatish punkt (TXKP) larning ustaxonalari; 2) avtomobillarni saqlash va ularga texnik xizmat ko’rsatish uchun xo’jalikning markaziy qo’rg’onlaridagi garajlar; 3)M MTP ( xo’jaliklarning) markaziy remont ustaxonalari; 4) avtokuchma remont ustaxonalari va kuchma texnik xizmat ko’rsatish vositalari. Ular mashina va uskunalarning ishlab turgan joyida buzilgan joylarini bartaraf qilish hamda ularga texnik xizmat ko’rsatish uchun mo’ljallangan. Xo’jalikdan tashqaridagi remont korxonalariga quyidagilar kiradi: 1) jamoa, shirkat va boshqa qishloq xo’jalik korxonalarining mashinalarini hamda uskunalarini remont qilish bo’yicha buyurtmalarni bajarish uchun umum ishlarga mo’ljallangan remont ustaxonalari (UIMU). 2) Mashina – traktor parkiga texnik xizmat ko’rsatish stantsiyalari; 3) Traktorlarga TXK stantsiyalari, avtomobillarga TXK stantsiyalari va chorvachilik fermasi uskunalariga TXK stantsiyalari; 4) Traktorlar, avtomobil dvigatellari, paxta terish mashinalari, elektr uskunalari, yokilgi apparaturasi, gidrosistemalar, yoyilgan detallarni remont qilishga ixtisoslashtirilgan remont korxonalari; 5) Remont-texnologik uskunalarini remont qiluvchi ixtisoslashtirilgan korxonalar; Ixtisoslashtirilgan ustaxonalar va ishga tushirish-sozlash ishlarini bajaradigan qurilish-montaj boshqarma (KMB) si; Texnik almashtirish punktlari (TAP); Kombaynlar va boshqa qishloq xo’jalik mashinalari remont qilinadigan sexlar. 1) Remont korxonalari tip-o’lchamlari: xo’jalik brigadalari yoki bo’limlari texnik-xizmat ko’rsatish punktlarining ustaxonalari 10,20,30,40 ta traktorga mo’ljallab quriladi

2) Xo’jaliklardagi markaziy remont ustaxonalari traktorlar, paxta terish va xo’jalikdagi boshqa qishloq xo’jalik mashinalarining soniga nisbatan har xil o’lchamdagi (asosan 25, 50, 75, 100, 150, 200 ta traktorga mo’ljallangan) namunaviy loyi h alar asosida q urilish mumkin. 3) Umumiy ishlarga mo ’ ljallangan tuman ustaxonalari 400, 600, 800, 1200, 1600 ta traktor va tegishli qishloq xo ’ jalik mashinalari soniga mo ’ ljallangan bo ’ ladi . 4) Traktorlarni kapital remont qilish zavodlari (0,5; 1; 2 ming dona); 5) Avtomobillarni kapital remont qiladigan zavodlar (1,5; 3; 5; 10 ming dona); 6) Dvigatellarni kapital remont qilinadigan sex yoki zavodlar (3, 7, 15 ming dona). 4. Remont korxonasini loyihalash tartibi va boshlang’ich ma‘lumotlari. Remont korxonalarini loyixalash uchun quyidagi boshlang’ich materiallar tayyorlanadi: texnik – iqtisodiy asoslash; loyihalash uchun topshirik. Texnik-iqtisodiy asoslash – loyixa oldi xujjat bo’lib, u tushuntirish yezuv ko’rinishida tayyorlanadi va kerakli xisoblashlar, jadval, grafikaviy (karta, sxemalar, chizmalar) materiallar ilova qilinadi. Texnik-iqtisodiy asoslashda loyixalanadigan korxonani joylashish o’rni, uning ishlab chiqarish quvvati, remont qiladigan ob‘yektlar ro’yxati (nomenklaturasi), yonilg’i, elektr energiyasi va suv bilan ta‘minlanish tartibi aniqlanadi. Asosiy texnologik va qurilish yechimlari belgilanadi. Qurilishning qiymati va muhim texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlari xisoblanadi. Qurilish uchun maydon – yer, suv va urmonchilik to’g’ridagi konunlarga muvofik tanlanadi. Bunda shahar, qishloqlar bosh planlariga mos kelishishi ham xisobga olinadi.

Loyixalashga toopshirik. Mavjud talab va instruktsiyalarga mos kelishishi lozim. Har xil darajali korxonalarni loyixalash uchun boshlang’ich ma‘lumotlar turlicha bo’ladi. Masalan, xo’jaliklar remont ustaxonalari uchun quyidagi ma‘lumotlar kerak: remont va texnikaviy xizmat ko’rsatishga jalb etiladigan texnikalarning markasi va soni; yillik rejalashtirilgan ishlash muddati; (o’rtacha bosib o’tilgan yo’l ) remont – xizmat ko’rsatish ishlarining mavso’miyligi; xo’jalikning o’zida va chetda bajariladigan remont ishlarining hajmi; xo’jalikda qo’shimcha remont-xizmat ko’rsatish ob‘ektlarini tavsifnomasi. Korxonani loyixalash ikki bosqichda olib boriladi. Dastlab, texnikaviy loyixa ishlab chiqiladi va uning asosida ishchi chizmalari tayyorlanadi. Texnikaviy loyixa – loyixalash uchun topshiriqasosida bajariladi. Ob‘ektning murakkabligiga qarab, loyixaning tasdiklovchi raxbariyatning ruxsati bilan loyixalash bir bosqichda ham 8 apital oshirilishi mumkin.

Adabiyotlar: 1.Shoumarova M., Abdillayev T. Qishloq xo’jaligi mash i nalari. Toshkent, O’qituvchi 2002Y. 2.A.I. Komilov, Q.A. Sharipov, N.T. Umirov, I.M.Marupov, R.T. Rustamov Traktor va avtomobillar. Toshkent «Talkin» -2003.(lotin alifbosida) 3.F.B.Yevdokimov Umumiy elektrotexnika T.O’qituvchi.1995. 4.N.I.Vershagin i dr. Organizasiya i texnologaya mexanizirovannыx rabot v rastenivodstve, Ucheb, posb № IRPO; Izd.sentr «Akademiya», 2000 5.E.Oyxo’jayev, X.Qo’shnazarov «Qishloq xo’jalik ishlab chiqarishini mexanizasiyalash» Toshkent «Mehnat», 1988.

Похожие

Mashinalar ishonchligi va remonti fanining maqsadi, vazifasi va mazmuni. Qishloq xo’jaligida remont soxasini rivojlanish bosqichlari

Remont ishlarini rejalashtirish. Markaziy ta‘mirlash ustaxonasining yillik dasturini aniqlash

Mashinalarni ishochlilikka sinash va ularning ishonchliligini oshirish usullari

Mashinalar va uskunalarni remont qilish ishlab chiqarish jarayonlari. Remont ob‘yektlarini yuvish, tozalash va bo’yoqlash asoslari

Namunaviy birikmalar, detallarni va dvigatel detallarini remont qilish