Кузги дон экинлари - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Кузги дон экинлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

34.5 KB

Кузги дон экинлари Режа: 1.Кузги дон экинларининг ахамияти 2.Кузги дон экинларининг биологик хусусияти 3.Кузги дон экинларининг қишда нобуд бўлиш сабаблари ва уларга қарши кураш чоралари

1. Дон экинлари иккита биологик гурухларга бўлинади кузги ва бахорги шаклларга.Ўзбекистон шароитида икки хил муддатда-кузда ва бахорда экиладиган ярим кузги ёки дуварак навлар хам экилади..Кузги дон экинлар (кузги буғдой, кузги арпа, кузги жавдар) кузда экилади ва янаги йилнинг ёзида хосил етилади.Бахорги донли ўсимликлар (буғдой, арпа, сули,жавдар,маккажўхори, жўхори, шоли, тариқ, маржумак ) бахорда экилади ва шу йилнинг ёзида ёки кузида хосил етилади. Ишлаб чиқаришда кузги биологик гурухдан фойдаланишнинг афзаллиги бор. Кузги дон экинлари кузги ва эрта бахорги ёғингарчилик сувларидан ва тупроқнинг унумдорлигидан тўла фойдаланади, хосил юқори бўлади (10- 15%). Кузги дон ўсиликларнинг хосили бахоргига нисбатан олдин пишади (7- 15) ва хосил йигиш ишларини ташкил қилишда анча қулайлик яратади. 2. Кузги ва бахорги навлар биологик хусусияти билан фарқ қилади. Кузги дон экинлари яровизация даврини -1-10 0 С.20-50 кун мобайнида ўтказади. Бу экинлар бахорда экилса мева хосил қилмайди. Бахорги дон экинлар яровизация даврини 5-20 0 С 7-20 кунда ўтказади, шунинг учун бу экинлар бахорда экилади. Дуварак навлари яровизация даврини 3-15 0 С ўтказади, бу навлар кузда ва бахорда экилади Куз ва қиш даврида хамда эрта бахорда кузги экинлар совуқ таъсирига дучор бўлади ва нобуд бўлиши мумкин.Кузги экинлар умуман қишга ва совуқга чидамли бўлади. Кузги экинлар кузда чиниқтирилади. Фосфорли ва калийли ўғитлар солинади ва экиш муддати тўғри аниқланади. 3. Кузги экинлар куз-қиш ва эрта бахор даврида совуқга чидаёлмай нобуд бўлиши мумкин. Бунинг сабаблари бир нечта. Кузги экинларни совуқ уради, бунинг натижасида ўсимлик хужайрасида ва тўқималарида муз хосил бўлади, оқибатда ўсимлик нобуд бўлади. Буни олдини олиш учун кузги биологик навлар экиш, фосфорли ва калийли уғитлардан фойдаланиш, қор тўсиш, ўз муддатида экиш. Уруғлар моғорлаб қолиши мумкин. Лалми ерларда ёғингарчилик кам бўлган йиллари уруғлар моғорлаб қолади. Моғор замбуруғи тупроқ хавосининг нисбий намлиги юқори бўлган шароитда,

уруғлар учун намлик етарли даражада бўлмаганда уруғ муртагининг танасида ривожланади, намликнинг етишмаслиги туфайли уруғларнинг тўла бўртишига ва кўкариб чиқишига тўсқинлик қилади. Кузги ўсимликлар димиқиб қолади -бу нотекис ерларда сув тўпланиб қоладиган, ер ости сувлари яқин жойлашган ерларда экинлар димиқиб қолади, чунки хаво етишмайди, анаэроб шароитда ўсимлик 8-12 кунда сарғаяди ва 12-15 кунда нобуд бўлади. Буни олдини олиш учун ерни экишдан олдин текислаш, сувни оқизиб юбориш чораларини кўриш Ўсимлик кўтарилиб қолади -тўпланиш бўгини ер юзига чиқарилади, илдиз узилади, ўсимлик нобуд бўлади.Бу ходиса ғовак тупроқларда рўй беради, чунки тупроқда сув тўпланади, бу эса ўз навбатида музга айланади Бунга қарши чоралар-экишдан олдин мола босиш ва чуқурроқ экиш. Умуман агротехник тадбирлар тўғри олиб борилса, нав тўғри танланган бўлса, кузги экинлар қониқарли қишлаб чиқади.

Адабиётлар: 1. П.П.Вавилов -Растениеводство М.,Колос.1986. 2. В.Н.Чирков-Ўсимликшунослик/практикум Т.,Ўқитувчи.1978. 3. Б.Виноградов,Х.Атабаева,А.Дементьева-РастениеводствоТ., Мехнат.1987. 4. В.Н.Чирков-Дон экинлари Т., Ўқитувчи-1975. 5. Технические культурў М., ВО Агропромиздат, 1986. 6. К.Н.Кеферов Биологические основў растениводста. М., Вўсхая школа, 1975. 7. Д.Зауров, М.Сборшикова, Рисоводство, Т., Мехнат, 1989. 8. Д.Т.Абдукаримов, С.Х. Хушвақтов, Э.У.Умурзоқов, Тамакичилик, Т., Мехнат, 1985.

Похожие

Кузги галла экинлари (биологияси)

Дуккакли - дон экинлари

Тариқсимон дон экинлари

Ҳақиқий дон экинлари

Кузги дон экинларининг биологияси