Dala tajribalarining statistik tahlilini B.A.Dospexov uslubi bo’yicha hisoblash

Загружено в:

22.09.2023

Скачано:

0

Размер:

53.5 KB

Скачать

Dala tajribalarining statistik tahlilini B.A.Dospexov uslubi bo’yicha hisoblash Dala tajribasi, B.A.Dospexov fikricha (1985), tanlamli tadqiqot usuli bo’lib, har doim o’simliklar, tuproq va tashqi muhit kuzatuvlari va laboratoriya tahlillari bilan faollashib boruvchi ilmiy jarayondir. Tanlam usulining bosh maqsadi- kichik tanlamning (o’rtacha tanlam) statistik ko’rsatgichlari orqali statistikada umum jamlanma deyiladigan ob’ektning butun jamlanmasini aniqroq tavsiflab byerishi hisoblanadi. Tadqiqotchi kuzatuv natijasida tajribadagi o’rganilayotgan belgilar bo’yicha tanlamlar jamlanmasining har bir a’zosidan raqamli ma’lumotlar yig’adi. Statistik ishlov byerishning asosini belgilar o’zgaruvchanligini (variatsiyasiyasini) tahlil qilish tashkil etadi. Mashg’ulotning maqsadi. Talabalarga dala tajribasi kuzatuvi ma’lumotlariga B.A.Dospexov uslubi bo’yicha statistik ishlov byerish tahlilini o’rgatishdan iborat. Kerakli o’quv anjomlari . Ma’ruza adabiyotlari, statistik tahlil uslublariga oid B.A.Dospexov adabiyotlari, don, don-dukkakli ekinlar seleksiyasi va urug’chiligi amaliy mashg’ulotlari uchun o’quv qo’llanma, amaliy dars uchun daftarlar, qalam, chizg’ich va o’chirgichlar. 1-ish . B.A. Talabalar Dospexov (1985) adabiyotidan foydalanib dala tajribasi kuzatuvining (2- amaliy mashg’ulotga qaraladi) variantlaridan yig’gan o’simlik bo’yi belgisining statistik tahlilini amalga oshiradilar. Birinchi tahlil belgi o’zgaruvchanligi (variatsiyasi) kattaliklari ko’rsatgichlarining chastotalari tarqalishni o’rganish bo’lib, natijasini grafik holatida ko’rsatish uchun undagi uslubiy ishlar tartibini adabiyotda byerilgan misoldan o’zlashtiradi. Ya’ni tanlamdagi 100 ta o’simliklar bo’ylarini kuzatuvi (o’lchash) natijasida quyidagi ma’lumotlar olingan (sm.): 90 109 99 100 115 68 70 72 73 70 76 82 80 68 69 74 72 69 80 79

$79 84 84 108 83 84 99 98 102 101 45 59 60 63 78 87 94 91 88 90 72 68 80 81 84 77 79 81 84 76 70 67 100 103 69 72 74 66 67 72 79 78 83 92 93 81 82 86 89 93 77 76 88 89 94 82 80 81 77 80 92 91 76 79 73 84 79 84 79 84 89 85 93 90 79 83 91 87 89 94 Uslubga binoan 100 ta o’simliklar bo’yining o’lchamidagi o’zgarish qatorining bunday ko’rinishi o’rganilgan o’simliklarning bo’yi tavsifi uchun mos kelmaydi. Shuning uchun belgi ko’rsatgichlari kattaliklarini X 1 , X 2 , ........X n i - intyervalidagi k- guruhlariga guruhlanishi kyerak. Taxminan guruhlar soni tanlam miqdorining kvadratlar ildiziga teng bo’lib, 5 dan kichik 20 dan ko’p bo’lmasligi kyerak. Guruhlar intyervali kattaligi quyidagi tenglama bilan aniqlanadi: Xmax - Xmin R i = ---------------------------- = --------- guruhlar soni k Foydalanilayotgan adabiyot misolida 7 ta guruh olish maqsadga muvofiq bo’lgan. Chunki buning natijasida intyerval kattaligi butun songa teng bo’ladi: R 115 – 45 70 i = ----- = ----------- = ------ = 10 sm. K 7 7 Guruhlar chegarasini belgilashda yuqori chegara va pastki chegara orasi bir soni bilan farqlanishiga e’tibor byerish kyerak. Misolda 1 sm olingan. Keltirilgan ma’lumotlar quyidagi tartibda guruhlanadi: 1.O’lchash natijasining o’zgaruvchanlik kengligi, ya’ni o’lchash qatorining eng katta va eng kichik ahamiyatlari farqi aniqlanadi: R – X max – X min 2.Guruhlar soni k va guruhlash ityervali kattaligi i = R\k o’rnatiladi.$

Dala tajribalarining statistik tahlilini B.A.Dospexov uslubi bo’yicha hisoblash

22.09.2023

0

53.5 KB

Похожие