Таълимни бошқариш тизими - Педагогиka - Рефераты

Таълимни бошқариш тизими

Загружено в:

22.09.2022

Скачано:

0

Размер:

89 KB

Таълимни бошқариш тизими Р Е Ж А : 1. Бошқариш ҳақида умумий тушунча. 2. Мактабни бошқаришда демократиялаштириш. 3. Мактаб ичидаги бошқарув тизими ва тузилиши 4. Ички бошқарувнинг мақсади, мазмуни ва вазифалари

1. Бошқариш ҳақида умумий тушунча Бошқарув тараққиётнинг хар қандай босқичида жамиятга хос бўлган ички хусусиятдир. Бу хусусият умумий характерга эга. Бошқарув халқ манфаатини кузлаган ҳолда демократик услуб негизида амалга оширилади. Уз-ўзидан равшанки, бундай бошқарув жараёнида инсон омилига, хусусан, миллат манфаати ва миллий қадриятларни такомиллаштиришга алоҳида эътибор қаратилади. Бошқарув меҳнати инсоннинг бошқарув вазифалари амалга ошириш жараёни бажариладиган ҳаракат ва жараёнларда ўзининг аниқ ифодасини топади. Бошқарув вазифалари ёрдамида эса системанинг ҳаракатлари, ривожланиш ва такомиллашуви, унинг баркарорлиги ва ҳаётчанлиги таъминланади. Қуйидаги бош вазифаларни ажратиб кўрсатиш мумкин: карорларнинг бажарилиш жараёни педагогик тахлил қилиш, ривожлантириш, ташкил этиш, назорат қилиш ва тартибга солиб туриш. Педагогик жараённинг самарадорлиги мактаб рахбарининг бошқарув вазифаларини сифатли бажаришлари, уларнинг фаол ва уйғун ҳамкорлиги билан баб-баробар белгиланади, улардан бир-бирининг аҳамиятларини пасайтириб юбориш мукаррар равишда бутун система бирлигининг бузилишига олиб келади. Режалаштириш илмий бошқариш ва рахбарларнинг марказий бутунлигини ва асосини режа ва хар қандай жамоа фаолиятининг аниқ мақсадлари ҳамда вазифалари ва унга эришиш воситаларини белгилаб беради. Режанинг аҳамияти яна шундан иборатки, у провард натижада фақат нимага эришиш кераклигини эмас, балки буни қандай уддалаш, режани бажаришнинг қандай риводланиш кераклигини кўрсатиб бермаслиги керак. Режалаштиришга фақат келажак эмас, балки утмиш, утмишнинг тажрибаси ҳам таъсир килар экан. Мактаб ички режалаштириш масалалари кўпгина педагогик олимларнинг ишлари билан асосланиб берилган. Режалаштиришнинг мохияти мактаб

ходимларини куйилган мақсадга эришиш, қабул қилинган карорларни амалга ошириш учун зарур бўлган жамоа тарзига ва якка тартибдаги меҳнатни вақт жиҳатидан окилона таксимлашдан иборатдир. Мактаб рахбари режалаштиришнинг ташкил этишнинг мунтазам ёндашувига амал килмоги лозимдир, бу ёндашув режалаштиришнинг мақсад ва вазифалари, уларнинг тузилиши ва мазмуни, режалаштириш методлари ва унинг бажарилишини ташкил этиш хусусиятларини диалектик бирлиги ва ўзаро боғлиқлигини режалаштиришнинг бошқа бошқарув вазифалари билан ўзаро ҳаракатларини назарда тутади. Мактаб режаларининг хилма-хиллигини кўпгина белгиларига кура вақт бўйича (беш йил ўқув йили, ярим йили, чорак, ой, хафта) шаклига кура (ёзма, график детали) тузилиши бирлигига кура мактабнинг иш режаси, ўқувчилар ташкилотлари, ўқитувчилар, синф рахбарлари, метод бирлашмаларининг ва уларнинг уз-ўзини бошқарув органларининг иш режасини таъкидлар эканмиз, биз мактаб ишини ўқув йилига режалаштириш билан боғлиқ бўлган масалаларга қараб чиқиш билан чегараланамиз ва мазкур масала мохиятини анна шу нуктаи назардан ёритиб берамиз. 2. Мактабни бошқаришни демократиялаштириш Халқ таълими тизими ва мактабни бошқаришнинг энг мухим қоидаси демократиялаштиришдир. Бу акида ҳозирги мустақиллик даврида жамиятни янада демократиялаштириш мухим аҳамият касб этмокда. Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, хўжаликни бошқариш тизимининг энг асосий шарти бўлган демократик қоиданинг гоят макбул шакилларини излаб топиши бугунги мухим ва долзарб муаммолардан биридир. Мактабларни бошқаришда, айниқса, демократик акида, қонун қоидалари нихоятда мухимдир. Мактабдаги ўқитиш жараёнида, мактаб фаолиятини тартиби ва қонун қоидаларига жуда кўп ўзгаришлар киритилди. Бу ўзгаришлар хар бита инсонларнинг дунё караши ва билим доираларини кенгайиш сабабидир.

Аввало ўқувчилар билим олишлари учун жуда ҳам кенг шароитлар яратилган. Чуқурлаштирилган гимназиялар, музейлар ўқувчиларнинг билим доираларини чуқурлаштиришга кенг йул очиб бермокда. Чуқурлаштириш - бу аввало уз устида ишлаш, изланиш дегани демакдир. Ана шундай гимназия ва лицейлар учун эса қобилиятли, билимли ўқувчиларни саралаб, уларни келажакларига поудевор ясашга кенг йул куйилди. Албатта, бу пойдеворни билимдон мутахассис ўқитувчилар тайёрлайди. Энди ана шундай ўқитувчиларни саралаб улар ичидан энг билимдонларини танлаб олиш пайти етиб келди. Бу эса ўқитувчи ва булажак педагогларни уз устида тинмай ишлашини талаб этади. Чунки, бундай қобилияти билимдон ўқитувчиларга талаб ва эхтиёж жуда катта бўлади. Мутсакил Ўзбекистон жахонга юз тутди. Шу сабабали ундаги шовчилар инсонларнинг билимлари жиҳатидан кенгайиб бормокда. Ҳозирги замонамиздаги ўқувчилар ана шундайлардандир. Ҳаёт қанчалик олдинга борган сари улар ҳам шунчалик кўп нарса билиб олмокдалар ва буни устозларидан талаб этмокдалар. Бу эса ўқувчиларни, устозларини дарс утиш жараёнини анализ қилиб боради, уларнинг дарс утиши ёкмаса, ошкора билимдон усулларини талаб қилишлари мумкин. Дарс утишда аввалом бор бўлган анъанавий режа бўйича дарс ўтиш бекор қилинди. Чунки, ўқитувчи синфга киради, ўтилган дарсларни такрорлайди. Янги мавзу ўтади, ана шундай тартибда хар доимги дарслар такрорланади. Ноанъанавий дарс ўтиш усули хар бир мактабга кириб бормокда. Мавзуни болалар онгига етказиш, ўқувчини ўзини махоратига боғлиқ. Махоратли ўқитувчиларимиздаги услубиётиларини ўқитиш улардани илғор тажрибаларни алмаштириш ўқув жараёнини кенгайишига ва мустахкамлашига кенг йул очиб беради. Мактабларда мактаб рахбарларини сайлаш ошкора овозга куйиш орқали фикр мулохазалар, таклифлар киритиш орқали амалга оширилмокда. Ўрта, олий билим юртларига колаверса, мактбага қабул қилиш ва ўқитиш шароитларига тест синовлари киритилди.Бу эса аввалги имтихон ва

синовлардан анча аълорок ва мукаммалрокдир. Юқорида айтиб утганимиздек, мактаб директорларини сайлаш ҳуқуқи ўқитувчиларга берилади. Мактабда усиб ўқитиш, битираётган ўқувчиларни ютуқ ва камчиликлари мактаб жамоасига тегишли ва аҳамиятлидир. Аввало мактабларда бошланғич синфларда турли типдаги синфлар ташкил этиб, уларни синфлар орқали саралаб, иқтидорли синфларга айлантирилмокда. Ота-оналаримиз ҳам ҳозирги кунда фарзандларимиз истиқлол келажагини янада мустаҳкамлаш учун фарзандларига пуллик курсларга талаб эхтиёжлари ортмоқда. Уларни бу интилишларини мактаб жамоаси эътиборга беришга ҳаракат қилмоқдалар. Иктидорли ўқувчиларни келажагини порлоқ қилиш учун турли хил мусобака, олимпиадаларга қатнашишларини таъминлаб, уларнинг ютуқлари учун бор билим ва тажрибаларини ишга солмокдалар, Илғор укиутвчиларни хар хил унвонларга тавсия этиш, ошкоралик тарзида мактабга меҳнати синган, илғор, тажрибалари катта, кенг оммалаштирилган ўқитувчилар тавсия этилмоқда. Ўқув жараёнида янги замонавий фанлар киритилмокда. Фан ва техниканинг ривожланиш тараққиётига кенг йул очиб бериш учун мактаб ўқув жадвалга компьютер техникани урганувчи фанлар киритилди. Одобнома фанлари эса ўқувчиларни миллий урф одатларимиз. Одоб ахлоқимиз, тарбияни мустахкамлаш учун одобнома фанлари киритилди. Авлод-аждодларимиз асарларини, уларнинг тарихини ўқитиш учун эски ёзув фани ҳам дарс каторларидан урин олди. Ўзбекистонда юксак чуккига эришиши, бошқа мамлакатлар билан мустахкам алоқа урнатиши учун, бошланғич синфларга инглиз тили фанлари утказилмокда. Ҳаммамизга маълумки 2000 йилда жамиятимиз лотин ёзуви асосида янгидан тикланади. Шунинг учун болаларни лотин ёзувчига асосланган алифбо ёрдамида ўқитиш жуда кенг оммалаштирилди.

3. Мактабда ичидаги бошқарув тизими ва тузилиши Мустақиллик туфайли Ўзбекистон тарихида янги давр бошланди. Шунинг учун ҳам ёшларимизнинг маълумот ва касбкор тайёргарлик даражаси XXI аср арафасида ижтимоий ривожланишимизнинг улчови бўлиб колмоги керак. Бу - ислохатларни муваффақиятли амалга оширишнинг энг яхши кафолатидир. Ёшларимизга жахон таълим мезонларига мос ҳолда чуқур билим бериш, уларни Ватанга мухаббат, миллий истиқлол гояларига содиклик рухида тарбиялаш масалалари таълим сохасининг асосий вазифасидир. Бу эса уз урнида таълим бошқаруви органлари, муассасалари, ўқув юртлари рахбарларидан ташкилотчи ҳамда тадбиркор, юқори билим ва юксак маданият эгаси бўлишини талаб этади. Маълумки, аксарият умумтаълим мактаблари рахбарлари халқ таълими ходимлари орасида энг кўп меҳнат сарф қилиб ишлаётганлар тоифасига киради. Шунинг билан биргаликда улар фаолиятлари давомида жуда кўп кийинчиликларга дуч келадилар. Бундай ахволининг объектив ва субъектив сабаблари бор, албатта. Уларнинг асосийлари қуйидагилардан иборат: - таълим бошқарувининг назарий асослари тўғрисида суст билимга эканликлари; - мактаб ички бокарувнинг самарасизлиги; - мактаб бошқарувида инсон омилини ҳисобга олмаслик; - когозбозлик ва буйрукбозликка асосланган услубнинг сакланаётганлиги; - мактаб рахбарлари ўртасидаги иш таксимотининг амалда яхши ишламаётганлиги; - малака ошириш масаласига эътиборсизлик; - кадрлар кунимсизлиги; - вақтдан унумли фойдаланмаслик ва хоказо. Куйида бошқарувда асосий йуналишлари ҳисобланган мактаб ички назоратни ташкил этишнинг айрим масалалари тўғрисида тухталамиз. Умумтаълим мактабини ривожлантиришнинг ҳозирги босқичида унга рахбарлик қилиш, огир ва масъулиятли вазифадир. Мактаб ички назорати:

- бу жамоанинг уз олдига куйилган мақсадга мувофиқ равишда ўқув- тарбия жараёнини хар томонлама ўрганиш ва тахлил қилишдир. Доимий пухта уйланган назорат, муваффақиятларни тўғри аниқлаш ва мустахкамлаш, педагогик жамоа фаолиятида мавжуд бўлган камчиликларнинг олдини олиш имконини беради. Мактаб ички назорати ўқитувчилар билан бир каторда мактаб рахбарларини ҳам интизомга ўргатади. Бу иш режали, мунтазам, аниқ бир мақсадга қаратилган, комплекс бўлиши, ўқув-тарбия жараёнининг ҳамма томонларини камраб олиши зарур. Назорат тадбирлари босқичларидан айримлари санаб утамиз: - объект, мавзу танлаш, мақсад белгилаш (одитда бу мактабнинг йиллик режасида белгиланади); - текшириш дастурини тузиш (саволлар туплами, анкеталар, диагностик жадваллар, назорта топшириқлари, тестлар ва бошқалар) назорат шакли ҳамда методларни танлаш; - ишларнинг хакикий ахволини текширишни ташкил қилиш; - текширув натижаларини педагогик-диагностик тахлилини утказиш. Ўқув-тарбия жараёнини мукаммаллаштириш бўйича тавсиянома ва таклифлар ишлаб чиқиш; - текшириш натижалари юзасидан қабул қилинган бошқарув карори. Мактаб ички назоратини режалаштириб ва ташкил кила туриб, мактаб рахбарлари назоратнинг барча объектлари, йуналишлари тўғрисида аниқ, пухта тасаввурга эга бўлишлари лозим. Тахминан қуйидагича: ўқув режасидан айрим фанлари ўқитиш ахволи; дастур материалларини ўзлаштириш даражасининг давлат талабларига (давлат таълим стандартларига) мослиги; педагогик жамоанинг иктидорли ва қобилиятли ўқувчилар билан ишлаш тизими; мактабда юзага келган, асосий даражадан юқори маълумот олишни таъминлайдиган тизимнинг самарадорлиги ва рационаллиги (ихтиёрий фанлар факультативлар, махсус курслар ва бошқалар); суст ўзлаштирадиган

ўқувчилар билан ишлаш тизими самарадорлиги; педагогик жамоанинг мажбурий таянч ва умумий таълимни таъминлаш бўйича ишлари; методик ишлар; тарбиявий ишлар; мактаб хужжатларини юритиш; ўқув-моддий базадан фойдаланиш самарадорлиги; куни узайтирилган гурухларда ўқув-тарбия жараёнини ташкил қилиш ва бошқалар. Даврий режалар асосидаги аттестациялар орасида иш фаолияти натижаларини аниқлаш, давлат аттестациясига пухта тайёргарлик куриш мақсадида, таълим муассасаларига уз-ўзини аттестациядан утказиш тавсия этилади. Уз-ўзини аттестациядан утказиш мактаб маъмуриятидан пухта тайёргарлик куришни талаб этади. Тажрибалар уз-ўзини аттестациядан утказишни икки босқичида ташкил этиш мақсадга мувофиқлигини кўрсатмокда. Биринчи босқич давомида мактаб маъмуриятига куйдаги масалаларни тахлил қилиш лозим бўлади: - мактаб ўқув-моддий базасини тавсифномаси; - ўқув-тарбия жараёнининг зарур воситалар, асбоб-ускунлар ва жихозлар билан таъминланганлиги ҳамда номативларга мослиги (аниқ холати, инвентаризация актлари); - ўқув-тарбия жараёнининг, фан хоналарининг услубий таъминоти даражаси ва улардан фойдаланиш самарадорлиги; - бюджет маблаглардан фойдалашнинг сунги уч йилдаги ахволи; - бюджетдан ташқари маблагларнинг мавжудлиги; ўқув-тарбия жараёнини компьютерлаштириш бўйича олиб борилаётган ишларнинг ахволи ва х.к. Биринчи босқичда, шунингдек, уз-ўзини аттестация этиш жараёнида тегишли текширув ишларини (назорат ишлари, тест синовлари, внкетлар ва бошқалар) ишлаб чиқиш учун мутахассисликлардан иборат гурухлар тузилади.

Таъкидлаш жоизки, бу мақсадлардан туман (шаҳар) халқ таълим бўлимлари ишлаб чикилган материаллардан фойдаланиш лозим, улар бир нечта вариантда бўлса, хулосаларнинг объективлиги юқори даражада бўлади. Иккинчи босқичда мактаб директори уз-ўзини аттестациядан утказиш учун метод бирлашмалар рахбарлари ва аъзолавридан иборат комиссия тузади ҳамда унинг таркибини ўзининг буйруги билан тасдиклайди. Комиссия таркибига кушни мактабларнинг юқори малакали мутахассисларини жалб этиш тавсия этилади. Комиссия қуйидаги ишларни амалга оширишлари жоиз: 1. Олдиндан, бир неча вариантда тайёрланган ҳамда конвертларга солиниб,мухрланган материаллардан фойдаланган ҳолда текширув ишларини утказиш. (хар бир синфда камида 4-5 текширув ишларини утказиш мақсадга мувофиқдир). 2. Дарсларни кириб куриш ва тахлил этиш 3. Факулътатив, синфдан ташқари машғулотлари ва тадбирларни кузатиш. 4. Тарбиявий ишлар самарадорлигини ва бошқаларни аниқлаш керак бўлади. Мактаб жамоаси уз фаолиятини объектив тарзда бахолаш учун сунги уч йил ичида бўлиб утган олимпиада якунлари, битирув имтихонлари, олий ва ўрта ўқув юртларига кириш учун топширилган тест натижалари ҳамда бошқа кўрсаткичлар тахлил этилади. Уз-ўзини аттестациядан утказганда сунг комиссия аъзолари томонидан хулосалар ёзилади ҳамда ўқув-тарбия жараёнини такомиллаштиришга қаратилган таклифлар киритилади. Ўқув-тарбия жараёнини бахолашда рейтинг усули ҳам кенг қўлланилмокда. Микдорий кўрсаткичлар асосида шахснинг сифат тавсифномасини аниқлаш жараёни рейтинг деб аталади. Айрим ўқувчилар ўқитувчиларнинг фанга интилишларини, дастурдаги материалларни ўзлаштириш даражасини аниқлашда, жорий, оралик ва якуний рейтингларни қўллайдилар. Жорий рейтинг мавзуни утиб бўлганда ёки мавзу

жуда катта бўлса, бир неча дарсдан сунг (айрим ўқитувчилар томонидан хар дарсда ҳам) утказилади. Асосий кулланаётган топшириқлар - назарий ва амалий тестлардир. Оралик рейтинг дастурининг бўлими ёки ўқув чораклари якунида бўлади. Тест топшириқлардан комплекс текширув ҳамда амалий ишлар утказилади. Унда ўқувчилар томонидан тайёрланган маъруза, реферат ва бошқа ижодий ишлар бахоланади. Якуний рейтинг ўқув йилнинг охирига мулжалланган. Текшириш жараёнида кулланилаётган усуллар оралик рейтингдагига ўхшаш. Ўқув йили охирида имтихонлар утказилса, ўқувчиларга қўшимча баллар берилади. Натижада ўзлаштиришнинг умумий бахоси жорий, оралик, якуний ва имтихон балларининг йигиндисидан иборат бўлади. Рейтинг балларидан одатдаги бахоларга ўтиш усули қуйидагича: умумий баллардан: 85-100% - "5", 75-85% - "4", 60-75% - "3", 60% дан кам бўлса - "2" бахо. Шунингдек мактабларда ўқитувчилар фаолиятини ҳам рейтинг асосида бахолаш анъанага айланган. Бундан ташқари мактаб ички бошқарувида жиддий муаммолардан бири - мактаб хужжатларини юритиш устидан назоратни ташкил қилиш. Мактаб хужжатлари - мактаб - ишларининг кузгусидир, улар уз ичига қуйидагиларни олади: ўқув-педагогик, молия- хўжалик ва иш юритиш хужжатлари. Ўқув-педагогик хужжатларининг айримлари устида тухталиб утамиз. Ўқувчиларнинг ҳаракат дафтари катта назорат хужжати ҳисобланиб, мактабда 50 йил сакланади. Мактаб директори ўзгарганда акт бўйича янги директорга топширилади. Ҳаракат дафтарининг ёзувлари ўқувчилар сони, ҳаракати ва руйхати тўғрисида, тула, аниқ маълумот беради. Бу китобдаги ёзувларнинг тўғрилигига мактаб

директори жавоб беради. Шунинг учун бу хужжатнинг тўғри юритилиши ўқув йили давомида 3-4 марта текширилади. Жумладан синф журналлари, кундаликлар, ўқувчилар дафтарларининг назорати ҳам мактаб рахбарлари учун ўқув-тарбия ишларини назорат қилишнинг кулай ва зарур усулларидан бири ҳисобланади. Хуллас,мактабда ишига назоратни кучайтириш , педагогик жамоа фаолиятини окилона ва тўғри ташкил этиш, келгусидаги муваффақиятларнинг гаровидир. 5. Ички бошқарувнинг мақсади, мазмуни ва вазифалари Ишлаб чиқаришни бошқариш омиллари деганда - бошқарув меҳнатининг махсус турларини, бошқарилувчи объектларга таъсир кўрсатишнинг у ёки бу йуналишларини тушунмок керак. Режалаштириш, ташкил қилиш, созлаш, назорат қилиш, ҳисоб-китоб қилиш амаллари бошқарув омиллари ҳисобланади. Режалаштириш - бошқарувчи объектларни ривожлантириш ва моделлаштиришни, прогноз қилишни ҳам уз ичига олади. Ташкил қилиш эса ишлаб чиқариш объектининг тузилишини ва бошқарув тузилишини танлаб олиш ҳамда шакллантиришдир. Тизимнинг элементлари ўртасидаги муносабатларни ўзаро ҳаракатини белгилашдир. Созлаш - тизимининг турли элементлари ўртасидаги матлуб нисбатини тутиб туришга, бошқарилувчи объект ишлаётганда режа топшириқлардан четга чикиб кетишига йул қўймасликка қаратилгандир. Бундан ташкри, хар бир ходимнинг фаолиятини созлаб боришни ҳам англатади. Назорат қилиш - ишлаб чиқаришнинг амалдаги жараёнини ва тараққиётини режага қанчалик мувоффиклигини кузатиб ва текшириб туришдан, шунингдек, хар бир ходим фаолиятини текширишдан иборатдир. Нихоят, ҳисоб-китоб қилиш эса режани ёки уни амалга оширишдаги муайян босқичларнинг қандай бажарилаётганлигига якун ясашдир. Ҳисобга олиш ахборотларни якунлашга, уни тизимга солишга имкон беради. Шунингдек, мазкур тизимнинг рейтинги даврга мулжалланган иш дастурини ишлаб чиқиш учун ахборот базасидан тулик фойдаланишга имкон беради.

Мактабда бошқарув меҳнати билан шуғулланувчи кишилар (мактаб директори, директорнинг ўқув-тарбия ва хўжалик ишлари бўйича уринбосарлари, тарбиявий ишлар ташкилотчиси, услубий бирлашма рахбарлари, касаба уюшмаси ташкилотининг раиси) бошқарувчилик жамоасини ташкил этади. Мактабда бошқарув тизими асосан 2 га булинади. Мактаб рахбарлари ва ўқитувчилар, тарбиячилар, ёшлар ташкилотчиси, синф рахбарлари, услуб бирлашмаларнинг аъзолари, техник ходимлар. Бошқариш сохасидаги ирочи ходимларни ҳам 2 асосий гурухга а)мутахассисларга (ўқитувчи ва тарбиячиларга); б) техник ходимларга (лаборант, фаррош, электоромонтер, мактаб коровулли кабиларга) бўлиш мумкин. Мактабга ўқитувчи, тарбиячи ва техник ходимларни тўғри ташлаш ва уларни жой- жоига куйиш мактаб ички бошқарувидаги мухим масалалардан биридир. Мактаб ходимларининг танлаш бобида қуйидаги қоидага риоя қилиш бу борада мухим аҳамият касб этади. Мактаб ходимларини танлашда уларнинг сиёсий билимини, халолигини, ишни билишини ҳисобга олиш зарур. Бу ўринда ишнинг кўзини билиш, ишчанлик, уюшкокликни таъминлаш бошқарув аппарати ишидаги асосий вазифа эканини англаш лозим. Умумтаълим мактабларида бошқарувчиларнинг бошқариш маданиятини ошириш ва уни демократлаштириш ҳозирги бозор иқтисоди даврининг мухим талабларидан биридир. Шуни алоҳида таъкидлаш керакки, ҳозирги ислохатлар давридаги хўжаликни бошқариш ва унга рахбарлик қилиш конституциявий қоидалар, илмий акидалар асосида олиб борилади. Мактабни бошқариш шакллари ва усуллари жамхуриятимиз иқтисодий тараққиётининг хар бир босқичида жамият хал қилиши лозим бўлган вазифаларга мувофиқ ўзгариб, таккомллашиб бориши мумкин. Аммо жумхуриятимиз иқтисодий тараққиётининг барча босқичларида ҳам, айниқса, ҳозирги ислохатлар даврида ҳам халқ таълими сохасининг бошқаришнинг қоидалари ва мазмуни у аҳамиятини сакланиб қолади. Демак, мактаб ички бошқарувчини тўғри ташкил қилиш ҳозирги даврнинг мухим

талабларидан биридир. Биз ана шу бошқариш қоидаларига алоҳида тухталиб утишни мақсадга мувофиқк деб ҳисоблаймиз. Халқ таълими тизими ва мактабни бошқаришнинг энг мухим қоидаси -демократиялашдир. Бу акида ҳозирги мустақиллик даврида жамиятни янада демократлаштириш мухим аҳамият касб этади. Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, хўжаликлар бошқариш тизимининг энг асосий шарти бўлган демократик қоиданинг гоят макбал шаклларини излаб топиш бугунги мухим ва долзарб муаммолардан биридир. Бошқаришнинг илмийлиги ҳозирги бозор иқтисоди шароитида ижтимоий тараққиёт қонунларини тобора туларок билиб бориш билан белгиланади. Мактабда педагогик меҳнатни илмий асосида ташкил қилиш муаммоси кўпинча дарсда вақтдан унумли фойдаланишдан, синфдан ташқари тадбирлардан ва ўқитувчи-тарбиячиларни ижтимоий топшириқларни тартибга солишдан иборат деб каралади.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР : 1. И.А.Каримов. Баркамол авлод орзуси. Тошкент 1998 2. "Халқ таълими"журнали. 1996 йил 2 сон 3. "Педагогика" А.К.Мунавааров тахрири остида. Тошкент 1996 4. "Педагогика курси" И.Турсунов ва бошқалар. Тошкент 1996 5. "Ёш директор мактаби". А.Фролов. Тошкент 1992 6. "Педагогика" С.Баранов, Л.Болотина, В.Сластенин. Тошкент 1990 7. WWW.UZEDU.UZ

Похожие

Касбий таълимни бошқариш

Олий таълимни бошқариш

Таълим жараёнини бошқариш. Таълим ва ақлий тараққиёт. Таълимни индивидуаллаштириш

Таълимни ташхис этиш

Таълимни ташкил этиш шакллари