Синф раҳбарнинг тарбиявий фаолияти самарадорлигини ошириш шарт-шароитлари - Педагогиka - Рефераты

Синф раҳбарнинг тарбиявий фаолияти самарадорлигини ошириш шарт-шароитлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

52 KB

Синф ра ҳ барнинг тарбиявий фаолияти самарадорлигини ошириш шарт-шароитлари Синф раҳбари мактаб ўқитувчилар жамоаси ва педагогика кенгашининг аъзосидир. Синф раҳбарининг бурчи жуда кенг ва кўп томонламадир. Синф раҳбари ишининг асосий қисми ўқувчиларни ўрганиш. Ўқувчилар билим сифатини ошириш ҳамда уларнинг тартиб интизомини мустаҳкамлаш. Дарсдан ва синфдан ташқари тарбиявий ишларни ташкил этиш ва уларни ў тказиш. Ўқувчиларнинг ота-оналари билан олиб бориладиган ишлар ҳ ам синф раҳбарининг асосий вазифаларидан биридир. Ўқувчилар жамоаси – синф раҳбарининг таянчи. Ўқувчиларни тарбиялашда синф жамоасидаги барча ўқувчиларнинг бир-бирларига таъсирлари катта аҳамиятга эга. Уларни бир-бирига кўрсатадиган ў рнаклари интизомни яхшилаш ва мустаҳкамлашга, уларни хул қ маданиятини, одатини, к ў никмасини ҳосил қилади. Синф раҳбари болаларни одобли қ илиб тарбиялашни, уларга андиша билан гапиришни, ма қ бул ҳракат қ илишни ў ргатиши лозим. Алишер Навоий «Ма ҳ буб-ул- қ улуб» асарида таълим-тарбия жараёнларини, воситаларини, а ҳ ло қ -одоб талабларини кўрсатади. Ў з давридаги мусулмон мактабларининг юту қ ва камчиликларини таҳлил этади. Ўқ итувчи одоби ва муаллимлик касби, мударрислар, мактабдорлар ва таълим бераётган фанини ва тарбия жаарёнини севиши керак дейди. Ў зига хос ўқувчи жамиятда обр ў ли ва ҳ урматга лойи қ инсондир, деб ҳисоблайди. Шогирдлар муаллимни ҳ урмат қ илишлари, эъзозлашлари зарурлигини у қ тиради. Навоийнинг фикрича, баъзан бир киши битта болага тарбия беришга ожизлик қилади, муаллим эса бир нечта бола-синф жамоасини ташкил этади ва илму-адаб ў ргатади. Бу жараёнда синф раҳбари к ў п маша ққ атларга дуч

келади. Шунинг учун шогирдлар устоз олдида умрбод қ арздор эканликларини ҳ ис этишлари лозим. Шогирд подшолик мартабасига эришса ҳ ам муаллимга қ уллу қ қ илса арзийди. Хак йулида сенга бир ҳарф ўқитмиш ранж ила, Айламак б ў лмас адо онинг ҳ а қ ин юз ганж ила. Синф раҳбари ўқувчиларни маънавий-аҳлоқий тарбиялар экан, у ўз фаолиятида қуйидаги талабларга риоя қилиши керак: - синф раҳбари ўқувчи ота-онасининг мансаби, бойлигига қараб болага муомала қилмаслиги лозим. - синф раҳбари болаларга а ҳ ло қ ий нормаларни ў ргатиши керак. - гердайиши, манманлик, таъмагирлик, нодонлик каби иллатлар ўқитувчи аҳлоқига ёд сифатлардир. - халқ назарида олим ҳисобланадиган ўқитувчилар ёмон ишлардан, фиску-фасоддан ў зларини тия билишлари зарур. Синф раҳбарининг ота-оналар билан тўғри муомила қ ила олиши мураккаб, нозик иш. Чунки ҳозирги ота-оналарнинг к ў пчилиги ў рта ёки олий маълумотли кишилар, улар ва қ тли матбуот, телевидиние, радио ор қ али к ў пгина педагогик ахборотларни билиб оладилар. Шундай вазиятлар ҳ ам б ў ладики, ўғ ил ёки қ из бола мактабда ў збошимчалик қилади, лекин оилада хушёр ва гапга қ уло қ солади, ёки аксинча. Оилада муомаласи қў пол, ў збошимча, мактабда эса ў зини хушмуамола, интизомли тутади. Бунинг сабаби нимада? Бундай ҳ олатларнинг ҳаммаси учун бир хил сабаб ва т ўғ ри жавобни топиш амри ма ҳ ол. Чунки ҳ ар бир ҳ олатда унинг сабаблари турлича б ў лиши мумкин. Демак, синф раҳбари ва ота-оналарнинг мақсадлари бир ҳ ил б ў лса ҳ ам, уларнинг ҳ амкорлиги, бир-бирини тушуниши, муомала муносабатлари қ арама- қ аршиликларсиз б ў лмайди. Синф раҳбарининг фаолияти камол топаётган киши шахсини таркиб топтиришга қ аратилгандир. Бу фаолиятнин г натижалари тарбияланувчининг

қ иёфасида, унинг шахсидаги хусусиятларида, характер ва хул қ -атворида ў з аксини топади. Агар тарбиячи педагог нимага интилаётганини равшан ва ани қ тушунилмаган жойда тарбияланувчилар шахсини такомиллаштиришга астойдил интилиш б ў лмайди, балки тарбияда ў тказиладиган иш тасодифий тусга эга б ў либ, бунинг учун ажратилган ва қ тни т ў лдириш учунгина олиб борилади. Тарбия фаолиятининг мақсадларини ани қ билмаган ва бу мақсадларни ҳисобга олмаган ҳ олда т ў ла қ имматли тарбия й ўқ ва б ў лиши ҳ ам мумкин эмас. Маънавий-аҳлоқий тарбиянинг мақсади жамият талабларига боғлиқ бўлиб, бу талаблар ў з навбатида ишлаб чиқарувчи кучларнинг ривожланиш даражаси ва жамиятда ёшларни ўқитиш ва тарбиялаш ишларининг ҳаммаси ёш авлодда маънавий аҳлоқ ва эътиқодни шакллантиришга, уларни Ватанга чексиз садо қ ат ру ҳи да тарбиялашга хизмат қилиши лозим. Ёшларни маънавий-аҳлоқий тарбиялаш тузимини такомиллаштиришда бошланғич мактаб муҳим ўрин эгаллайди. Маънавий аҳлоқий тарбия-маънавий онгни бир мақсадни кўзлаб таркиб топтириш, аҳлоқий туйғуларни ривожлантириш ҳамда хулқ-атвор кўникмалари ва одатларини ҳосил қилишдан иборат. Синф раҳбари ўқувчиларни маънавий-аҳлоқий тарбиялашнинг қуйидаги вазифаларини ҳ ал этиши керак. 1) Ту ғ илиб ў сган жойига, Ўзбекистон Республикасига юксак муҳаббат туйғуларини, унинг табиати ва кишилар ҳақида, Ватаннинг ҳ имоячилари ва меҳнат қ а ҳ рамонлари тўғрисида, ота-боболаримиз, уларни дунё ци вилизициясига қў шган ҳ иссалари тўғрисида к ў про қ билишга интилишни тарбиялаш. 2) Ўқувчиларда Ватанимизнинг бой тарихи, шунингдек бош қ а мамлакатлар т ўғ р и сда, тинчлик учун кураш ҳақида чет эллардаги болалар ташкилотлари ҳақида дастлабки тасаввурларни ҳосил қилиш. 3) Болаларда ў рто қ лик туйғусини, бошқаларга ёрдам кўрсатиш иштиё қ ини, умумий фойда й ў лида биргаликда фаолият кўрсатишга

интилишни таркиб топтириш. Болалар ў ртасида, ўғ ил ва қ из болалар ў ртасида д ў стона муносабатларни ра ғ батлантириш, со ҳ та ў рто қ лик к ў ринишларига қ арши кураш олиб бориш лозим. 4) Ў з с ў зи ва ваъдаси учун, ўқитувчи ва коллектив топшири қ ларининг бажарилиши учун маъсулият туйғусини тарбиялаш. 5) Болаларда кишиларга тўғри муносабатни, кексалар, беморлар, инвалидларга нисбатан эътибор ва ғ ам ҳ урликни, хушфеъл ва бетартиб, камтар ва ҳ а қ г ў й булишини тарбиялаш. Ўқувчиларни барча кишиларнинг яхши ва ёмон хатти-ҳ а ракатларини фар қ лай олишга, ў з х атти-ҳ а ракатларига ва ў рто қ ларининг хатти-ҳ а ракатига адолатли ба ҳ о беришга ў ргатиши ҳамда ў з куч ғ айратини ўқувчиларда нопоклик, адолатсизлик, кишиларга рахм-шаф қ атсиз б ў лишга нисбатан салбий муносабатни таркиб топштиришга қ аратиши керак. Ўқувчиларни тарбиялаш ўқитишга қ араганда анча қ ийин деган фикрни ўқитувчилар орасида тез-тез эшитиш мумкин. Маънавий-аҳлоқий тарбия таълим бериш билан мустаҳкам ало қ ада б ў лгани ҳ олда, ў зининг хусусиятларига эга. Маънавий-аҳлоқий тарбия ў сиб келаётган авлодни тарбиялашни барча процессларини билим бериш ва ў ргатиш билан бирга қ амраб олади. Бундай иккита ў заро бо ғ ланган томон: ҳётни билиш ва унга бўлган муносабатни таркиб топтириш процесслари ажралиб туради. Ҳ аётни билиш маълумот олишнинг асосий функцияси, унга бўлган муносабатни таркиб топтириш тарбиянинг асоси, вазифасини ташкил этади. Синф раҳбари фа қ ат таълим - тарбиянинг бирлигини эмас, балки уларнинг хусусиятларини ҳам к ў ра билиши муҳимдир. Мактабдаги тарбия инсон шахсини таркиб топтириш юзасидан олиб бориладиган улкан ишининг бир қ исми холос, у боланинг илгариги тажрибаларини ҳисобга олган ҳолда ташкил этилади, ундаги барча яхши сифатларни ў стириб, нотўғри тасаввурлар, одатларни тузатиб бориши ва б ў лажак сифатга замин тайёрлаши керак. Маънавий-аҳлоқий тарбия ўқувчи мактабни тамомлаган дан кейин ҳам тугалланмайди, у бутун умр б ў йи давом этади.

Маънавий-аҳлоқий тарбия - таълим бериш билан боғлиқ бўлгани ҳолда, ў з хусусиятларига, ў зига хос вазифалари, уни ташкил этишнинг форма ва методларига эга бўлиб, махсус равишда ў рганилиши лозим. Ўқувчиларни маънавий-аҳлоқий тарбиялашнинг муҳим шарти сифатида уларнинг ўқув ва ўқ ишдан таш қ и хилма-хил фаолиятларининг бирлиги тўғрисидаги тушунчалар билан боғлиқдир. Ўқув ва маънавий-аҳлоқий тарбия фаолияти бир-бирларини т ўл дириш лозим: Синф раҳбари томонидан тарбиявий бос қ ичга раҳбарлик қ илинган та қ дирдагина тарбияда бирор мақсадга қ аратилганлик, маълум бир системанинг б ў лиши мумкин. Маънавий-аҳлоқий тарбиялаш аввало тарбияланувчи шахсининг таркиб топиш процессига раҳбарлик қилишни такозо этади. Бирор мақсадга қ аратилган тарбия процессида тарбияланувчиларнинг жисмоний ҳамда маънавий-аҳлоқий етуклиги ў сиб боришига қ араб уларнинг муста қ иллиги ва ижодий активлиги ортиб боради. Ўқувчилар коллективининг онглилиги ортиб бориши билан тарбиячининг вазифалари ўз гаради. Тарбия давомида тарбияланувчининг қа рашлари, ҳ а ётий ну қ таи назари аста-секин таркиб топади.

Похожие

Ўқувчиларнинг ўқув фаолияти самарадорлигини ошириш борасида синф раҳбари олиб борадиган ишлар

Мактабдаги тарбиявий ишлар тизимида синф раҳбарининг фаолияти, ташкил этиш методикаси

Ўқув жараёнида ахборот технологияларидан (АТ) фойдаланишнинг дидактик шарт - шароитлари

Мактабни бошқаришнинг педагогик асослари

Тарбиявий ишлар тизимида синф рахбари фаолиятининг тутган урни ва уни ташкил этиш