Олигофрен болалар билан олиб бориладиган педагогик коррекцион ишлар мазмуни - Педагогиka - Рефераты

Олигофрен болалар билан олиб бориладиган педагогик коррекцион ишлар мазмуни

Загружено в:

22.09.2022

Скачано:

0

Размер:

47 KB

Олигофрен болалар билан олиб бориладиган педагогик коррекцион ишлар мазмуни РЕЖА : 1. Педагогик коррекция фанининг предмети. 2. Махсус педагогика ва унинг тармоқлари хақида тушунча. 3. Ақли заифликни келтириб чиқарувчи сабаб ва оқибатлар. 4. Ақли заиф болаларни ўрганиш ва тарбиялаш. 5. Ақли заифлик даражалари.

Таянч сўзлар: (Коррекция, олигофрения, дебил, идиотизм, имбициллик.) Б олаларнинг жисмоний ва рухий ривожланиши бир хилда кечмайди. Баъзи болалар маълум бир сабабларга кўра жисмонан ёки рухан ривожланишда нуқсонларга эга б ў ладилар. Шу нуқсонларни ў рганиш ва бартараф этиш чора-тадбирларини ишлаб чиқиш педагогик корр ек ция фанининг асосий вазифаси хисобланади. Аввало коррекция нима? Коррекциялаш деганда ривожланишда, камол топишда нуқсонга эга бўлган болаларнинг жисмоний ва рухий нуқсонларини т ў ғрилаш, юмшатиш, хаётга мослаштириш тушунилади. Тузатиш ишларида нуқсонли боланинг ривожланиш им к ониятларига асосланилади. Махсус педагогиканинг назарий асослари ишлаб чиқишида 1918 йилда бўлиб ўтган маориф ва ижтимоий та ъмин от ходимларининг I Бутун Россия съездида, 1920-1921 йилларда бўлиб ўтган болалар орасидаги нуқсонлик ва қаровсизликка қарши к у рашга бағишланган съезд материаллари катта а ҳамият касб этди. Айниқса, 1925 йилда А.Н.Граборов томонидан махсус педагогиканинг назарий асосларини ишлаб чиқилиши фаннинг ривожланишига туртки бўлди. Махсус педагогика нуқсони бор болалар иштирок этадиган педагогик жараён билан боғликдир. Бу холат боланинг ёшлигидан анатомик, физиологик, рухий маълумотларининг зарурлигини тақозо этади. Махсус педагогиканинг асосий вазифаларидан бири болаларнинг умумий ривожланишини фаоллаштириш дан, ривожланишнинг умумий таълим даражасини ошириш учун махсус шарт-шароитлар яратишдан иборатдир. Махсус педагогика нуқсонли болалар таълими, тарбияси ва улар тарақкқиётидаги рухий, жисмоний нуқсонларни коррекцияловчи фан сифатида юзага келди. Махсус педагогика инсон хақидаги фанлар билан, а йниқса, умумий педагогика, умумий психология, махсус психология, анатомия, физиология фанлари билан узвий боғлиқ бўлиб, унинг

қонуниятларига таянади. Махсус педагогиканинг асосий мақсади болаларга билим бериш, коррекцион-тарбиявий ишларни амалага ошириш, мехнат фаолиятига, ижти моий хаётга тайёрлашдан иборат. Юқоридаги мақсад ва вазифаларни амалга оширишда махсус педагогика ў зининг бир нечта тармоқларига таянади. Махсус педагогиканинг тармоқлари қуйидагилар: Олигофренопедагогика. (ақли заиф болалар) Тифлопедагогика ( Кўр ва кўзи ожиз болалар) Сурдопедагогика (Кар ва эшитишда нуқсони бор болалар) Логопедия. ( нутқида нуқсони бор болалар) Олигофренопедагогика ақли заиф болаларни тарбиялаш ва ўқитиш хақидаги фан бўлиб, дефектологиянинг бир қисмини ташкил этади. Бош миянинг органик бузилиши натижасида билиш фаолияти турғун пасайиши келиб чиқади. Натижада ақли заифлик келиб чиқади. Олигофренопедагогика ҳам ўзига хос ривожланиш, шаклланиш тарихига эга. Ақли заиф болалар таълим-тарбияси масалалари билан шуғулланиш ишлари тарихи қарийиб 200 йилдан ошиқдир. Олигофренопедагогика фанининг дастлабки бошланғич даври ақли заифликни ўрганиш, асосан 1926 йилларга тўғри келади. Олигофренопедагогикага Л.С.Выготский асос солган. У ақлий нуқсонга эга бўлган болаларга таълим-тарбия беришни назарий ва амалий асослаб берган. Ақли заифликни келтириб чиқарадиган сабаб-оқибатлар хусусиятлари эндоген, экзоген хусусиятларига эга. Бу касаллик сабаб-оқибати натижасида боланинг билиш фаолиятлари кенг маънода бузилиб, ақлий ривожланиш тезлиги, самарадорлиги пасаяди. Бу сабаблар қ у йидагилар: Хомила даврида турли салбий таъсир этувчи инфекция, жарохатлар. Ту ғ илиш вақтидаги жарохат лар, асфикция (туғилиш жараёнида қисилиб қолиш) .

Чақалоқнинг илк ёшида салбий таъсир этувчи юқумли касалликка чалиниши, овқатланишнинг бузилиши, ташқи таъсир , экология ва бошқалар. Турли ирсий й ў л билан авлоддан авлодга ў тадиган ген, хромосома касаллиги. Ақли заиф болалар бош мияси чуқур зарарланганлиги туфайли барча олий асаб фаолиятлари бузилган бўлади. Бу бузилишлар бош миянинг қўзғалиш ва тормозланиш жараёнларида намоён бўлади. Ақли заиф бола фаолиятларида ташаббускорлик, мустақилликка интилиш каби шахсий сфаталр бўлмайди, ўзларининг мустақил ишларини ақлий жихатдан тушунтириб бера олмайдилар. Шу боис улар доим ёрдамга мухтождирлар. Бош мия фаолиятининг бузилиши сабабларига кўра ақлий заифлик III та даражаға бўлинади. Дебил (Енгил) Имбециллик (Ўртача) Идиот (Оғир) Дебил бир мунча енгил даража бўлиб, олигофрениянинг энг кўп тарқалган даражасидир. Бундай болалар махсус таълим муассасаларида таълим-тарбия оладилар. Имбециллик дебил даражадан бир мунча оғир даражадир. Имбецил болаларнинг фикрлаш жараёнлари жуда паст даражада бўлади. Олигофрениянинг энг оғир даражаси идиотлик бўлиб, уларда қўпол ривожланмаганлик кўринади. Улар ўз шахсини аниқ билмайди. Уларнинг тафаккури деярли йўқ. Уларни нутқи тушунарсиз товушлардан, баъзан алохида сўзлар йиғиндисидан иборат бўлиши мумкин. Ўзларининг хурсандчилигини ҳаракат, қичқириш, мимика ҳаракатлари билан намоён этсалар, хафагарчиликларини эса қайсарлик, ўз таналарига жарохат етказиш билан ифодалайдилар. Фаолиятлари деярли кўзга ташланмайди. Ўзларига хизмат қилиш малакаси шаклланмаган. Идиотларда турли тутқаноқлар кузатилиши, модда алмашинувининг бузилишини кўриш мумкин. Бу касалликларни келтириб чиқарувчи сабаблар хилма-хилдир. Онанинг хомиладорлик вақтида юқумли касалликка йўлиқиши, оғир вирусли грипп, тиф, қизилча, хомиланинг шикастланиши, алкоголизм ва бошқалар. Яна туғилиш вақтида боланинг қисқич билан тортиб олиниши, вакум билан туғилган вақти чўзилиб кетса, бола бошини қўл билан сиқилиши ва хакозолар.

Олигофрения бола туғилганидан кейин ҳам пайдо б ў лиши мумкин. Масалан: мия ва унинг п ў стлоғининг шамоллаши (минингит), марказий нерв системасининг шикастланиши. Насл орқали ҳам ўтади. Ф.Платтер рухий касалликлардан ақли заифликни ажратди. Ж.Эскирол биринчи марта «Ақли заифлик» анатомиясини фанга киритди. Ақли заиф болаларни ў китиш ва тарбиялаш назариясини юзага келишида Э.Сегеннинг (1812-1880) педагогик фаолияти катта аҳамиятга эга. 1846 йилда ёзган «Ақлий нормал б ў лмаган болаларнинг тарбияси, гигиенаси ва ахлоқий давоси» асари олигофренопедагогика фанида катта ютуқ бўлди. Ақли заиф болаларни ўрганиш масаласи алохида ўрганишни талаб этадиган мавзул а рдан биридир. Ақли заифлик деганда меърий рухий ривожланишдан четланиб, ха қ и қ ий, реал ақлий нуқсонликка олиб келувчи холат тушунилади. Бундай болалар ёрдамчи мактабларда таълим-тарбия оладилар. Таълим жараёнида ақли заиф боланинг тафаккури, нутқи, қизиқишлари ва билиш қобилиятлари ривожланиши билан бирга ахлоқи ҳам ривожланиб боради. Уларда жамоада ў зини тутиш, мехнатга т ў ғри муносабатда б ў лиш каби фазилатлар вужудга келади.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР: 1.П.М. Пўлатова “Олигофренопедагогика” Тошкент 2005 йил. 2. В.С. Рахманова “Махсус педагогика” Тошкент 2004 йил. 3.Вы г отский. Л. С. «Проблема отсталости» Москва 1956 йил. 4.Под ред. Дульнева. Г.М.»Коррекционная роль обучения в школе»М . 1971 й. 5. М. Аюпова “Логопедия” Тошкент, 2007 йил. 5 . М. А. Повалёва “Справочник логопеда” Ростов-на-Дону, 2007 год. 6. WWW.PEDAGOG.UZ

Похожие

Мужассам нуқсонли болалар ва улар билан олиб бориладиган педагогик коррекцион ишлар мазмуни

Эшитишида нуқсони бор бўлган болалар билан олиб бориладиган педагогик коррекцион ишлар

Рухий ривожланиши сустлашган болалар билан олиб бориладиган коррекцион ишлар

Кўзи ожиз ва заиф кўрувчи болалар билан олиб бориладиган педагогик коррекцион ишлар

Харакат – таянч аъзолари жарохатланган болалар ва улар билан олиб бориладиган коррекцион ишлар