Меҳнат ва касб таълими дарсларида ўқитишнинг фаол усулларидан фойдаланиш - Педагогиka - Рефераты

Меҳнат ва касб таълими дарсларида ўқитишнинг фаол усулларидан фойдаланиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

54 KB

Меҳнат ва касб таълими дарсларида ўқитишнинг фаол усулларидан фойдаланиш Режа: 1. Ўқитишнинг фаол усулларидан фойдаланишнинг аҳамияти. 2. Меҳнат ва касб таълими дарсларида ўқитишнинг фаол усулларидан фойдаланиш. 3. Ноанъанавий дарсларнинг турлари ва уларни қўллаш методикаси. Ўқитишдаги илғор усуллардан бири таълимнинг ноанъанавий шакллари ҳисобланиб, улар таълим жараёнини фаоллаштиришга хизмат қилади. Кузатишлардан шу нарса маълумки, дарс машғулотларидаги ўқувчиларга бўлган муносабат ва талабнинг бир хиллиги уларни шу дарсга нисбатан қизиқишларини пасайиб кетишига сабаб бўлади. Шу сабабли дарснинг ноанъанавий усулларини қўллаш яхши натижа беради.

Конференция дарси V - VII синфларда меҳнат дарсларида «Ёғочларга ишлов бериш» бўлими мавжуд. Бу бўлимда ёғоатериаларининг олиниши, турлари, тузилиши, хоссалари, ишлатилиши ва турли ҳил дурадгорлик буюмларини ясаш ўргатилади. Бу бўлим юзасидан олинган билимларни кенгайтириш ва атрофлича ўрганиш мақсадида конференция дарси ташкил этиш мумкин. Бунда ўқувчиларнинг қизиқишлари ва қобилиятлари ҳисобга олиниб, уларни уч гурухга, яъни ўлкашунослар, дурадгорлар ва тадбиркорлар гурухларга бўлиб олинади. Уларга шу соҳаларга оид топшириқлар берилади. Бунда ўлкашунослар гурухи дарахтлар, уларнинг турлари, тузулиши, жойлари ҳақида; дурадгорлар гурухи дарахтлардан олинадиган ёғоч-тахта материаллари, улардан турли ҳил буюмлар ясаш ҳақида; тадбиркорлар гурухи эса бу буюмларни бозорда қандай сотиш, тушган маблағни қандай сарфлаш ҳақидаги фикрларини баён қиладилар. Бу усул қисқа вақт ичида ўқувчиларга хомашё тайёрлашдан тортиб, буюм тайёрлаш ва уни сотиш жараёнларини амалда кўрсатиб бериши билан диққатга сазовордир. Топағонлик дарси. Дарсда олган билимларни такрорлаш ва мустахкамлаш мақсадида ўйин кўринишидаги топағонлик дарсидан фойдаланиш мумкин. Ўқувчилар икки гурухга ажратилади. Ўқувчиларга ўрганилаётган мавзуларга оид расм, схема ва бошқа тасвирлар кўрсатилади ёки доскага чизилади. Расм тенг бўлакларга ажратилиб, рақамларбилан белгиланади. Ўқувчиларга рақамлар топилиши керак бўлган сўзларнинг биринчи ҳарфларини билдириши уқтирилади. Албатта ниманинг расми бўлса шунга оид маълумотлар бўлажаклиги огоҳлантирилади. Дарсни ўқитувчи бошқаради. Дарс мусобақа тарзида ўтказилиб фаол ўқувчилар рағбатлантириб борилади. Бунда гурухлардаги ўқувчилар бир- бири билан маслаҳатлашиш имкониятига эга. Ҳар бир жавоб учун маълум балл қўйиб борилади. Тасвирда бериладиган шартлар, саволлар тўла

қаноатлантирилгандан сўнг гурухлар тўплаган баллар эълон қилиниб, ғолиб гурух айтилади. Сўнгра тўғри жавоблар қўшимча саволлар орқали мустахкамланади. Шу тарзда бошқа тасвирлар кўрсатилиб дарс давом эттирилади. Меҳнат дарсларида турли бошқотирмалардан фойдаланиш. Ўқитувчи томонидан доскага бошқотирма жадвали чизилади ва қаторлар рақамланади. Қатордаги сўзларни топиш учун саволлар тузилади. Жавоблар жадвалнинг бўйига ва энига кўра ёзилиши айтилади. Саволлар билан ўқувчиларга мурожаат қилинади. Ўқувчи жавобларни доскага ёзади. Дарс давомида ўқувчиларга турли кўринишдаги бошқотирмалар тайёрлашни вазифа қилиб бериш мумкин. Бу дарсни ҳам мусобақа шаклида ташкил қилиш мумкин. Тест сўрови усули. Ўқитувчи ўқувчиларга икки хил вариантда тест материал-ларини тарқатади. Бир ҳил вариантдаги ўқувчиларни жойлашуви ва муносабатлари дарс давомида эътиборга олинади. Тестларни ечишда ўқувчиларни назорат қилишни иккита аълочи ўқувчига топширилади. Ўз-ўзини назорат қилиш орқали тест саволлари ечилади. Якунланган тестларни текшириш учун йиғиштириб олиниб, алмаштириб тарқатилади. Жавоблар икки ўқувчи томонидан ўқиб берилади. Ўқувчилар эса текширишни амалга оширади. Дарснинг ўз-ўзини бошқариш ва натижаларини баҳолаш қисмига 10-15 минут вақт сарфланади. Қолган вақтларда дарснинг бошқа босқичлари амалга оширилади. Бунда ўқувчиларни 100% баҳолашга эришилади. Ролли саҳналаштириш дарси. Бу машғулот саҳна кўринишида ташкил этилади. Масалан, металл ва металл қотишмаларига оид мавзуни сахна кўринишида ташкил этиш мумкин. Бунда ўқувчиларнинг ҳар бирига биттадан металл тимсолида ўртага чиқиб, уларни таърифлаб бериш топширилади. Ўтказиладиган жой – саҳна жихозланади. Бу ерда мавзуга оид меҳнат қуроллари, турли буюмлардан намуналар, рамзий кийимлар ва бошқалар тайёрлаб қўйилади.

Бу усулда синфдаги ҳар бир ўқувчининг қатнашишига эришилади. Қатнашувчилар маълум бир металл қиёфасида саҳнага чиқиб сўзлайдилар. Сўзлари, кўринишлари ва ҳаракатлари билан дарснинг жонли, қизиқарли чиқиши таъминланади. Аукцион дарс. Аукцион дарсни «Тракторлар ва қишлоқ хўжалиги машиналари» фанига оид «Плуглар, уларнинг тузилиши ва турлари» мавзуси мисолида кўриб ўтади. Ўқувчи аукционни бошқарувчи раис вазифасини бажаради. Бир неча ўқувчилар ишлаб чиқариш корхоналарининг савдо вакиллари, қолган ўқувчилар эса харидорлар бўлишади. Ўқитувчи дарсни бошлаб аукционни очиб беради. «Ҳурматли харидорлар бугунги аукционимизга ерга ишлов буриш учун мўлжалланган турли ҳил плуглар қўйилган. Бу плугларни сотиб олиб сиз ҳам ишончли техникага эга бўласиз, ҳам мўл ҳосил учун замин яратасиз. Барчангизга омад тилаймиз. Плуглар ҳақида ишлаб чиқариш корҳоналарининг савдо вакиллари маълумот беришади. Марҳамат» 3 та ўқувчи навбати билан саҳнага чиқиб, расм, плакат ҳамда диапроекторлар ёрдамида бир неча плугни таърифлаб беради. Бунда плугларнинг техник тавсифномаси, афзалликлари, ишлатишдаги кафолат муддатлари ҳақида ахборот берилади. Аукцион туркумига кирувчи дарслардан яна бири бозордаги савдо сотиқ кўринишидаги дарсни ташкил қилиш ва ўтказишдир. Ўқувчилар 3-4 гурухга ажратилади. Булар каштачилар, тикувчилар, дурадгорлар бўлиши мумкин. Махсулотни сотиш учун аввало уларни реклама қилишлари лозим. Махсулотларни харид қилишда нафақат ўқувчилар балки ўқитувчилар ҳам қатнаша оладилар. Ўқувчиларнинг фаолиятини баҳолашда уларнинг қанчалик кўп махсулот тайёрлаганлиги, махсулотларни реклама қилиш ва сотиш қобилияти, шунингдек,харидорлар билан муомаласи инобатга олинади.

Тренинг дарслари. Тренинг сўзи тренировка-машқ қилиш сўзидан олинган бўлиб, янги маълумотларни амалда қўллашни ўрганиш деган маънони англатади. Тренинг дарслари қайта алоқа асосида олиб борилади. Яъни ўқитувчи ўқувчиларнинг фикрини билиб, билимларини янада бойитиб ўзларига қайтариб беради, дарс давомида фақат ўқитувчи ишламасдан ўқувчилар ҳам тенгма-тенг ишлайдилар. Ўқувчилар кичик гурухларда ишлаб, олган назарий билимларини амалда синаб кўрадилар. Меҳанизмлар ҳақида тушунчалар беришга оид тренинг дарсини қуйидагича ташкил этиш мумкин. Машғулотни ўқитувчи ақлий хужум билан бошлайди. «Деталл нима?». ўқувчилар саволга жавоб беради. Шундан сўнг ўқитувчи ўқувчиларни 3 та кичик гурухга бўлади. 1-гурухга «Ўқ нима?», 2-гурухга «Вал нима?», 3- гурухга «Шпиндел нима?» деган саволлар берилиб, гурухдан бир киши гапириб беришини илтимос қилинади. Ўқувчилар жавоб бериб бўлгандан сўнг ўқитувчи станок ва чизмалар ёрдамида ўқ, вал, шпиндел ҳақида батафсил маълумо т беради ва дарсни якунлайди.

Фойдаланилган адабиётлар. 1. Умумий ўрта таълимнинг давлат таълим стандарти ва ўқув дастури. Т. «Шарқ» 1999 йил. 4-махсус сон. 2. А.И.Воробьев. «Меҳнат политехника таълими дидактикаси». Т. «Ўқитувчи». 1997 йил. 3. К.Д.Давлатов. «Меҳнат ва касб таълими-тарбиясидан амалий машғулотлар». Т. «Ўқитувчи». 1995 йил. 4. С.Х.Абдуллаев. «Машина деталлари» маърузалар матни. НамДУ. 2000 йил. 5. Ш.Ё.Ўринбоев. «Ўқувчиларга машинашунослик элемент-ларини ўқитишда уларни фикрлаш қобилиятларини шакллан-тириш» методик тавсия. Наманган. 1995 йил. 6. www.ziyonet.uz

Похожие

Меҳнат таълими дарсларида ўқувчиларга тадбиркорликни ўргатиш

Меҳнат таълими дарсларида иқтисодиёт ва тадбиркорлик асосларини ўргатиш

Меҳнат таълими машғулотларида чизмалар ва график тасвирлардан фойдаланиш

Меҳнат таълими дарсларида машинашунослик элементларини йғунлаштириб ўтиш методикаси

Меҳнат таълими дарсларида электротехник ишлар ҳамда таъмирлаш асосларини ўтиш методикаси