Касб таълими ўқитувчиси шахсига қўйиладиган талаблар ва касбий сифатлари - Педагогиka - Рефераты

Касб таълими ўқитувчиси шахсига қўйиладиган талаблар ва касбий сифатлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

39 KB

Касб таълими ўқитувчиси шахсига қўйиладиган талаблар ва касбий сифатлари РЕЖА: 1. Касб таълими ўқитувчиси шахсига қўйиладиган талаблар. 2. Педагогик фаолият самарадорлигига ўқитувчи шахсий сифатларининг таъсири. 3. Педагог шахсининг сифатлари ва классификациялари.

Педагогик профессионал маданият ўқитувчи шахсида маънавий- эстетик туйғуни, дид ва идрокни таркиб топтиришни ривожлантиришда муҳим дидактик аҳамият касб этади. Ана шу тадрижийликни такомиллаштириб бориш маъанвий бойликни маданий қиёфа билан уйғунлаштиришнинг ҳал қилувчи асосий шарти бўлиб хизмат қилади. Таълим ва тарбия жараёни ҳар бир ўқитувчидан катта ақл заковат, сабр- матонат, ўқитувчиларга ва ўз касбига юксак меҳр-муҳаббатли бўлишликни талаб этади. Ўқитувчининг доимо изланувчан, билми ва тажрибасини орттириб борувчан бўлиши, ўқувчиларни чуқур тушуниши, уларнинг ички дунёсини пайқай олиши, ўсиш ва ривожланиш даражаларини назорат қилиб бориш ва зарур пайтда сўз, иш ёхуд амалий ҳаракат билан ёрдам бераолиш қобилияти таълим ва тарбия жараёнининг муваффақиятини таъминловчи омиллардир. Ўқитувчи шахсига кўйиладиган талаблар. Ўқитувчиси шахсига жиддий талаблар қўйилади. Улар педагоглар ва психологлар томонидан чуқур ўрганилган бўлиб, ўқитувчи шахсига қўйиладиган энг муҳим талаб унинг юқори малакали бўлишидир. Касб таълими ўқитувчиси шундай талабларга жавоб бериши керакки, бундай талаблар уни юксак даражада бўлғуси мутахассисни шакллантирадиган шахс даражасига кўтарсин. Олий ва ўрта махсус таълим муассасаси ўқитувчисига қўйидаги муҳим ва доимий талаблар қўйилади: - жамият ривожалинишининг сиёсий, социал ва иқтисодий йўналишларини тўғри баҳолай олиши; - муайян тараққиёт даврида жамият учун зарур бўлган бўлғуси мутахассисни шакллантириш стандартларини эгаллаган бўлиши; - педагогик фаолиятни севиши; - ўз соҳаси бўйича махсус билимларга эга бўлиши; - заковатли бўлиши; - педагогик туйғу; - юксак етуклик;

- умумий маданият ва ахлоқнинг юксак даражаси; - педагогик технологияларни маҳорат билан эгаллаган бўлиши. Педагог шахсига қўйиладиган қўшимча талаблар: киришиб кета олиш, санъаткорлик, қувноқлик, яхши дид ва бошқалар. Юқорида санаб ўтилганлар педагог шахсига хос бўлган туғма хислатлар эмас, балки улар педагогнинг ўз устида мунтазам ва бетиним меҳнати, улкан хизматлари натижасида юзага келтирилади. Касб таълими ўқитувчиси дарсга тайёрланаётганда ҳар хил метод ва усулларни қўллаб янги материални қандай баён қилишни ўйлайди. У ўқувчиларнинг индивидуал хусусиятларини, уларнинг тажрибаси, жисмоний ривожланиши ва меҳнат унумдорлигига таъсир қиладиган бошқа омилларни ҳисобга олган ҳолда объектларни танлайди. Касб таълими ўқитувчиси олдида ўқувчиларнинг ўқув-ишлаб чиқариш жамоаларини ташкил қилиш, улар орасида ишлаб чиқариш муносабатларини йўлга қўйиш масаласи пайдо бўлади. Бундан ташқари, бошқа бошқа ўқув предметларидаги каби касб таълими ўқитувчисида ўқувчиларнинг меҳнат усулларини тўғри бажаришини, олинган билимларни амалда қўллашни назорат қилиш ва уларнинг ўқув фаолияти натижаларини баҳолаш функқиясини саклаб қолади. Қуйидагилар касб таълими ўқитувчисига хос бўлиши керак: 1) Юқори ғоявийлик. Ўқитувчи ўсиб келаётган авлоднинг тарбиячисидир. У ўқувчиларни миллий истиқлол ғоялари руҳида тарбиялаши керак. 2) Юқори техник малака. Масалан, касб таълими жараёнида ўқувчилар ўзлари танлаган мутахассисликка оид билим ва кўникмаларни эгаллайдилар. Шу муносабат билан олий ўқув юртининг талабалари бу мутахассисликларга оид касбий билимлар асосларини эгаллашлари ҳамда кейинги амалий фаолият жараёнида ўз маҳорати даражасини узлуксиз ошира боришлари керак. 3) Юқори психологик-педагогик тайёргарлик. Касб таълими ўқитувчисининг ўзи билим ва малакаларни юксак савияда эгаллабгина

қолмай балки ўқувчиларда ҳам маълум малакаларни таркиб топтириш учун уларга билимлар бериши керак. Билим ва малакаларни эгаллаш жараёнининг ўз қонуниятлари бор, мактабдаги таълим шу қонуниятлар асосида ташкил этилади. Касб таълими ўқитувчиси психология, дидактика ва бошқа фанларнинг ўқув жараёнига асос бўладиган муҳим қоидаларини чуқур ўзлаштириб олиши керак. 4) Ўз касбига муҳаббат. Ўқитувчилик касбининг ўзига хос томонларини чуқур билиш, ўз касбий фаолиятида эришган ютуқларидан завқланиши, қийинчиларни енгиб ўтиш учун куч ва имконият топа олиш касб таълими ўқитувчисининг муҳим фазилатлари қаторига киради. Касб таълими ўқитувчиси олий ўқув юртидаги тайёргарлиги ҳар қанча асосли бўлса ҳам, у тугалланган ҳисобланмайди. Маълумки, ҳозирги замон ишлаб чиқариши жуда тез суръатлар билан ривожлақмоқда. Меҳнат қуроллари, технологик жараёнлар узлуксиз такомиллашиб бормоқда. Бу касб таълими жараёнида ўз аксини топмоғи керак. Демак, касб таълими ўқитувчиси фан ва техника соҳасидаги тараққиётни узлуксиз кузатиб бориш, улардан ўқувчиларни тушунарли шаклда хабардор қилиб туриши керак. Ўқитувчилар касб таълими жараёнида фойдаланиладиган методик воситалар мажмуаси ҳам ўзгармай қолмайди. Ўз ишига ижодий ёндошувчи ўқитувчилар ўқувчиларга таъсир қилишнинг янги шаклларини, узлуксиз равишда билим, малака ва кўникмаларни шакллантиришнинг янги усулларини топадилар. Яхши тажриба умумлаштирилади ва кўпчиликнинг мулки бўлиб қолади. Шунга кўра ҳар бир ўқитувчи илғор педагогик тажриба ёритиладиган вақтли матбуотни кўзатиб бориши ва ундан ўз ишида фойдаланиши керак. Шундай қилиб, касб таълими ўқитувчиси ўзининг педагоглик маҳоратини такомиллаштириш устида, ўз малакаси савиясини ошириш устида ҳар доим ишлаши керак. Унга бу борада ўқитувчилар малакасини ошириш институтлари анча ёрдам беради. Бу институтларда қисқа муддатли

курслар ташкил қилиниб, уларда ўқитувчилар фан ва техника соҳасидаги ютуқлар, илғор педагогик тажрибалар билан танишадилар. Педагогик фаолият самарадорлигига ўқитувчининг шаҳсий сифатлари катта таъсир кўрсатади. Педагогик меҳнатнинг ўзига хослиги ўқитувчига бир қатор талаблар қўяди. Бу талаблар педагогика фанида муҳим қасбий шахсий сифатлар деб юритилади. Олимлар томонидан педагогнинг кўплаб шахсий сифатлари ажратилган бўлиб, бугунги кунда улар ичидан педагогик фаолиятнинг самарадорлиги нуқтаи назаридан энг муҳимларини танлаб олиш мақсадга мувофиқдир. Масалан, Л.М. Митина томонидан педагогнинг 55 шаҳсий сифатлари кўрсатилган. Ўқитувчи бу сифатларини нафақат билиши, балки уларни ўзида мавжудлигини ташхис қила олиши керак. Ўқитувчи шахсининг касбий мухим сифатлари педагогнинг ақлий ва ҳиссий-иродавий томонларини акс этиб, касбий-педагогик фаолият натижасига таъсир кўрсатади ва педагогнинг индивидуал услуби белгилайди. Педагог шахсининг сифатларини тўрт гуруҳга ажратиш мумкин: етакчи, иккиламчи, салбий ва касб нуқтаи назаридан бўлиши мумкин бўлмаган сифатлар (1-жадвал). Етакчи сифатлар шундай сифатларки, уларнинг биронтаси ҳам ўқитувчида бўлмаса, педагогик фаолиятни амалга ошириш мумкин эмас. Икқиламчи сифатлар муҳим аҳамиятга эга эмас, лекин касбий фаолият самарадорлигини оширишга ҳизмат қилади. Салбий сифатлар педагогик фаолият самарадорлигининг сусаишига олиб келади. Касб нуқтаи назаридан бўлиши мумкин бўлмаган сифатлар эса ўқитувчининг касбга лойиқ эмаслигидан далолат беради.

Похожие

Бўлажак касб таълими ўқитувчисининг касбий муҳим сифатлари

Ўрта махсус касб ҳунар таълими стандартлари таълим ва ўқитиш мазмунига қўйиладиган талаблар

Ўқитувчи нутқига қўйиладиган талаблар

Касб таълими муассасаларини бошкариш

Педагогик маҳорат ҳақида тушунча, унинг ўқитувчи фаолиятидаги ўрни ва аҳамияти. Педагогик фикр тарихи