Илғор педагогик тажрибани ўрганиш ва умумлаштириш - Педагогиka - Рефераты

Илғор педагогик тажрибани ўрганиш ва умумлаштириш

Загружено в:

22.09.2022

Скачано:

0

Размер:

261.5673828125 KB

Ил ғ ор педагогик тажрибани ўрганиш ва умумлаштириш Режа 1. Кадрлар тайёрлаш миллий дастурини 3-босқич вазифалари 2. Илғор педагогик вазифани ўрганиш ишининг мақсади ва вазифалари 3. Илғор педагогик тажрибани ўрганиш босқичлари 4. Илғор педагогик тажрибани оммалаштириш .

МТМ тарбиячиларнинг энг яхши тажрибаларни ўрганиш, барча илғор тажрибаларни тахлил қилиш ва амалиётга жорий этиш Мактабгача таълим муассасаси методик ишининг асоси бўлиши керак. Бутун педагоглар жамоаси ишининг самарадорлиги ҳар бир тарбиячининг иш самарадорлигига боғлиқ бўлади, шунинг учун мактабгача муассаса методисти барча гурухдаги ишлар сифатини ва хусусиятини яхши билиши зарур. Энг яхши тарбиячилар тажрибасини барчанинг мулкига айлантириш керак. Инсон ёлғиз ҳолда маълум чегарагача, жуда арзимаган даражада ривожланиши мумкин, кейин унинг тажрибаси бошқалар тажрибаси ҳисобига бойиб бориши керак. Тажрибани умумлаштиришда катта тажрибанинг роли улкан,чунки тарбиячиларнинг кўзга кўринмас кундалик меҳнатларидаги бу илғор тажрибани айнан у кўра билиши, уни тушуниб етиши, яхши натижа-ларга қандай воситалар билан эришилганлигини таҳлил қплиши лозим. Тажрибани ўрганиш ва умумлаштириш гурухлардаги таълим-тарбиявий ишлар ҳолатини мунтазам тахлил қилинишини иазарда тутади. Тажрибани ўрганишнинг асосий йўлларидан бири гурухларга режали тарзда кириш ва педагогик жараён ҳамда кун тартибидаги турли жиҳатларини кузатишдир. Ана шу кузатишлар асосида тарбиячининг иши, болаларнинг хатти- ҳаракатлари ва хилма-хил фаолиятлари ҳақида тасаввур таркиб топади. Методистнинг кузатишлари махсус дафтарида фото ёзув, танлаб ёзиш ва шу кабилар тарзида қайд зтилади, видеокассеталарга, фотосуратларга олинади. Бунда қуйидаги жихатларга эътибор бериш тавсия этилади: 1. Тарбиячи ишининг режага кура кўра мазмуни. 2. Ишдаги ижобий натижаларга қандай эришилади (тадбирларни ўтказиш учун материал танлаш, моддий муҳитии уюштириш, мазкур масалага доир методик адабиётни ўрганиш, ишни режалаштиришдаги аниқлик, болалар имкониятлари ва «улар ривожланишининг энг якин зонасини ўрганиш»; болалар билан ишлашнинг энг самарали метод ва усулларини танлаш; 2

тарбиявий иш барча жиҳатларининг ўзаро алоқаси; мазкур масала бўйича тарбиячининг иш тизими; болалар билан ишни ташкил қилиш шаклларининг хилма-хиллиги ва хоказо), 3. Тарбиячига кузатишлар якунлари юзасидан чиқарилган хулосалар асосида ишни такомиллаштириш бўйича тавсиялар. Тарбиячилар ишининг энг яхши тажрибаларини ўрганиш ва умумлаштиришда тарбиячилар билан болалар, уларни ривожлантириш жараёни, таълим-тарбия методлари ҳақида суҳбатлашиш катта аҳамият касб этади. Индивидуал суҳбатлар тарбиячининг методик адабиётни ва ундаги масалалардан хабардорлигини, педагогика ва методиканинг бирор бўлимига қизиқишини аниқлаш имконини боради, чунки айнан мана шу қизиқиш кўп жиҳатдан болалар билан олиб борилаётган ишлар даражасини аниқлайди ва энг яхши тажрибани умумлаштириш имконини беради. Суҳбатлар ҳам тарбиячилар ишидаги камчиликларни ўз вақтида аниқлаш ва бартараф этишда ёрдам беради. Болалар билан суҳбатлашиш қизиқарли материал беради. Улар эгалланган билимларни тушуниши, уларни ҳаётда қўллаш кўникмасини, болаларнинг ахлоқий ривожланганлик даражаларини, бурч ҳиссини, дўстлик, ростгўйлик ва ҳаққонийликни тушунишни, болалар хатти-ҳаракатлари ва қизиқишлари мотивларининг ахлокий йўналганлиги ва ҳоказоларни аниқлаш имконини беради. Тарбиячилар иш тажрибасини ўрганишда педагогик ҳужжатлар: режалар, конспектлар, кундаликларни текшириш ва ўрганишнинг ҳам аҳамияти кам эмас, Бу қуйидагиларни: мазкур бўлим бўйича ўқув дастур бутун ўрганиш даврида ўтилган-ўтилмаганлигини, машғулотлар турларининг қанчалик хилма-хиллигини, уларнинг билим,малака ва кўникмаларининг «Мактабгача ёшидаги болаларнинг таълим-тарбиясига қўйиладиган Давлат талаблари»,»Учинчи мингйилликнинг боласи» таянч дастурига талабларига мувофиқлигини, болаларнинг машғулотдан ташқари фаолиятлари мазмунлилиги, машғулотни фаолиятнинг бошка турлари билан ўзаро алоқаси 3

кузатилади ҳамда ишларни хисобга олиш янги вазифаларни белгилашда қанчалик ёрдам беришини аниқлаш имконини беради. Услубчи таҳлил қилинаётган жараённи болалар билан олиб бориладиган таълим-тарбиявий ишдан ажратиш мумкин эмаслигини унутмаслиги керак. Шунинг учун агарда нутқни ўстириш ва теварак-атроф билан таништириш машғулоти таҳлил қилинаётган бўлса, улар фақат таълим фаолиятининг бошқа бўлимлари билан (тасвирий санъат, нутқ ўстириш, меҳнат,) қандай боғланганлигини эмас, балки олинган таассуротлар ўйинлар ва болаларнинг бадиий мустақил фаолиятларида қандай акс этишини ҳам кузатиш мухимдир. Тарбиячининг маҳоратини тўлиқроқ баҳолаш учун фақат маълум бўлим бўйича машғулотларни кўриш ёки фаолиятнинг бир турини кузатиш билан чекланиш кифоя қилмайди. Кўришда тарбиячи педагогик фаолиятининг турли жихатларини қамраб олиш ўринлидир. Бир кун давомида кун тартибидаги жараёнларни кузатиш тарбиячиларнинг ишини ривожланишида, ишнинг турли шакл ва методларини диалектик ўзаро алоқа- да ҳамда ўзаро боғлиқликда кўриш имконини беради. Аммо бу узоқ вақт давомида тарбиячи ишининг айрим томонларини таҳлил қилишни истисно этмайди. Масалан, Биринчи кўрув тарбиячининг эрталабки вақт бўлагидаги ишини кузатишга бағишланиши мумкин (болаларни қабул қилиш ва ўйинларни уюштириш, эрталабки гимнастика, ювиниш ва овқатланиш жараёнларининг уюштирилиши, бу вақт бўлагида навбатчилар ишини кузатиш). Иккинчи бор машғулотларнинг ташкил этилишини кўриш мумкин. Учинчи тарбиячининг сайрлар вақтидаги ишини ўрганишга ба-ғишланиши мумкин. Тарбиячининг куннинг иккинчи ярмидаги ишини махсус ўрганишни ташкил этиш мумкин. Тарбиячи ва болалар фаолиятининг турли жиҳатларини кузатиш юзасидан ёзувнинг тахминий жадвал- схемасини келтирамиз.(1- жадвал) 4

Болалар самарали фаолиятларининг таҳлили айниқса , бой материал бериши мумкин. У тарбиячи педагогик маҳоратининг даражасини, болаларга таълим беришдаги ютуқларини, таълим-тарбиявий ишлар метод ва усулларининг самарадорлигини, унинг мунтазамлилигини аниқлашга ёрдам беради. Мавзуларнинг хилма-хиллиги ва самарали фаолиятнинг мазмуни, уни ифодалаш воситалари «Мактабгача ёшидаги болаларнинг таълим-тарбиясига қўйиладиган давлат талаблари» ва таянч дастурининг бажарилиши (болаларнинг билим, малака ва кўникмаларни эгаллаганликлари, уларда тасаввур, ижодиёт, мустақиллик, эстетик дидларнинг ривожланганлиги ва ҳоказо) ҳақида фикр юритиш имконини беради. Болаларнинг ишлари қатъий тартибда тўпланади ва батартиб қилиб расмийлаштирилади. Машғулотлар мавзуси, дастур мазмуни мазмуни, боланинг фамилияси ва исми, иш бажарилган сана қайд этилади. Шундай қилиб, энг яхши педагогик тажрибани умумлаштириш уни олдиндан муфассал ва ҳар томонлама ўрганишнинг юқорида айтиб ўтилган барча методларининг мажмуидан фойдаланишгина уни объектив баҳолаш ва энг яхши тажриба сифатида тавсия этиш им конини беради. Илғор педагогик тажрибани ўрганиш ва умумлаштириш предмети айрим тарбиячиларнинг иш метод ва усуллари ҳам, болалар муассасалари бутун педагогик жамоасинининг иш тажрибаси ҳам бўлиши мумкин. Бирорта кичик масала (масалан, сюжетли-ролли ўйинларни, болаларнинг меҳнат фаолиятларини уюштириш ва бошқариш масалалари ва шу каби) лар бўйича биринчи жадвалда келтирилган. 1-ж а л в а л Машғулот ёзуви жадвал шаклида берилиши мумкин 5

Машғулотнинг бориш и (конспектдан ёзилади) Вақт м и ну т л а ри Болаларни н г жавоблари, хат т и- ҳаракатлар и в а машгулотн и ўтка з иш методикас и бўйича фикрлар 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 1 1 1 2 1 3 1 4 1 3 1 6 1 7 1 8 1 9 2 0 Ташкилий қисм ҳ ҳ * 2 Кириш суҳбати ҳ ҳ 2 Оғзаки тушунтириш ҳ 1 Намунани кўрсатиб олиб бориладиган тушунтириш ҳ ҳ ҳ 3 Болаларнинг мустақил харакатлари ҳ ҳ ҳ ҳ ҳ ҳ ҳ ҳ ҳ ҳ 10 Натижаларни баҳолаш 4 - 2 • МТМ қатор тар бнячилар и нинг иш тажрибасини ўрганиш ҳам маълум эътиборга лойиқдир. Бу турли тарбиячиларнинг энг яхши иш тажрибасини турли иш шароитлари, иш стажи, индивидуал сифатлари билан қиёслаб ўрганиш имконини беради. 6

Энг яхши тарбиячиларнинг тажрибаси педагогик ходимлар кенг доирасининг мулкига айланиши учун уни муфассал ўрганиш, пухта тахлил қилиш ва амалиётда синаб кўриш керак бўлади. Методистнинг энг яхши педагогик тажрибани умумлаштириш бўйича иши айтиб ўтилган талабларнн таъминлашдан иборатдир. Тарбиячиларнинг энг яхши тажрибаси ҳужжат материалларида ҳам берилиши мумкин: машғулот ва бошқа кун тартибидаги фаолият конспектларида, ишнинг истиқбол( йиллик) ва календар режаларида (2—3 ҳафтага), тарбиячиларнинг кундаликларида, турли методикалар бўйича машғулотларнинг видеокассета ёзувларида, очиқ машғулотлар ва кун тартиби муҳокамасининг баённомаларида, байрамлар эрталиклари, тематик кечалар ва болалар учун концертлар дастурларида, қўлланмалар намуналарида, болаларнинг энг яхши аппликация, конструкциялаш ишларидл фото суратлар тарзида берилиши мумкин. Турли шароит ва йил фасл- 2-ж а д в а л Муомала да бўлиш сабаблари Тарбиячи Болалар бир бола билан коллек -тив билан тарбия -чи билян Бир бола била н коллек -тив бил ан Ташкилин Интизомий Фаолият жараёнида муома- ла (бошқариш, ёрдам, масла- ҳатлар) Мавзу бўйича гаплашиш: а) бола ҳақида, унинг оила- си ҳақида б) кўргазмали-тасаввур пред- метлари ҳақида в) болаларнинг болалар боғчасидаги ҳаёт ва фаолияти ҳа- қида г) теварак-атрофдаги ҳаёт 7

(табиат, меҳнат, социал ҳоди- салар. адабиёт) ҳақида Болаларнинг расм чизишда техник малакаларни эгаллаш қуйидаги жадвал буйича ёритилиши мумкин 3-жадвал Кўникма ва малакалар Кузатишлар натижалари Малака мустаҳка м эгалланга н Таркиб топиш жараёнид а Шакллан -маган 8

Қалам, мўйқаламни ушлаш мала-каси Вертикал, горизонтал чизиқларни чизишда қаламли қўлнинг ҳолати ма лакаси Иўғон, ингичка чизиқларни чизишда мўйқаламни ушлаш малакаси. Мўйқаламда чизиқлар чизиш малакаси. Расм чизишнинг ҳар хил усулларида қалам, мўйқаламдан эркин фойдаланиш кўникмаси Босиш кучини эркин бошқариш) Малакаси ҳаракат кўламини эркин ўзгарти риш малакаси ҳаракат суръатини эркин секинла- тиш ва тезлатиш малакаси ҳаракатни керакли нуқтада тўхта тиш малакаси Такрорий бнр турли ҳаракатларни ритмик ўтказиш малакаси Тасвирлаш вазифаларига кўра ҳа ракатларни бошқариш кўникмаси ҳаракат йўналишини сақлаш мала каси ҳаракат йўналишини ўзгартириги кўникмаси (бурчак, тўғрига ҳаракат-даи айланма бўйича ҳаракатга ўтиш) ҳаракатни кесмалариинг узунасига кўра ўлчамига бўйсиндира билиш (тўғри тўртбурчак, квадрат) ҳаракатни тасвир ёки унинг қисмларининг катталиги ўлчамига бўйсиндира билиш ларидаги болалар фаолиятининг фото суратлари катта қизиқишга лойиқ. 9

Тўпланган материаллар педагогик йиғилишлар, педагогик ўқишлар, илмий- амалий конференциялардаги ахборот ва докладларнинг мазмуни ҳисобланадн. Тарбиячилар ва айрим болалар боғчаларанинг тажрибасини матбуот, кино, телевидение кўмагида ёритилиши мақсадга мувофиқ. Шундай қилиб, энг яхши педагогик тажрибани ўрганиш, умумлаштириш ва ёйиш катта тарбиячи методик фаолиятининг муҳим томонидир. 2- жадвал тарбиячининг болалар билан ва болаларнинг ўзаро муомалаларининг характери ҳамда мазмуни хақида тасаввур беради, 3- жадвал эса болалар ва тарбиячининг социал мустаҳкамланган муомала сига асосланган. 10

Фойдаланган адабиётлар: 1. Мактабгача ёшдаги болаларнинг таълим – тарбиясига қўйиладиган давлат талаблари . Маърифат – мададкор , наш . Тошкент – 2000 й . 2. «Учинчи мингйилликнинг боласи» таянч дастури. Маърифат – мададкор, наш. Тошкент – 2000 й. 3. «Учинчи мингйилликнинг боласи» таянч дастури бўйича эртак, ҳикоя, шеърлар тўплами. Истиқлол, наш. Тошкент – 2005 й. 4. 200 и 300 ответов на вопросў заведуюқей детским садом. К. Белая. 2004 г. 5. Работа старшего воспитателя ДОУ с педагогами. Л.Волобуева 2000г. 6. www.ziyonet.uz 11

Похожие

Илғор педагогик технологиялар йўналишлари

Илғор педагогик технологиялар ва уларнинг турлари таълим тизимига педагогик технологияни татбиқ этишнинг зарурати

Педагогик тадқиқотнинг методологик тамойиллари

Хорижий тилларни ўқитишда замонавий методлар ҳамда илғор педагогик технологиялардан фойдаланиш

Сурдопедагогиканинг предмети, вазифа ва илмий-тадқиқот методлари