Бир ёшдаги болалар тарбияси - Педагогиka - Рефераты

Бир ёшдаги болалар тарбияси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

47 KB

Бир ёшдаги болалар тарбияси Режа : 1. Бир ёшдаги болага аниқлама 2. Тарбиявий вазифалар.

1. Болага оила да ва боаллар муассасасида уз вақтида ва туғри тарбия берилса, у юқори сурат билан уса бошлайди. Марказий нерв системасининг иш қобилияти тез усади. Шунга кура актив уйғоқликнинг давомийлиги сақалоқликдаги 20-30 минутдан йил охирига келиб 3 соатга етади. Йил давомида бола гавдасининг оғирлиги уртача 7 килограммга, буйи тахминан 24 см усади. Унинг биринчи тишлари чиқа бошлайди, йил охирига келиб бола юришни урганиб олади, бу унинг теварак-атрофни актив билиш имкониятларини кенгайтиради. Бола сузларнинг мазмунини тушуна бошлайди, яқинлари билан мулоқотда дастлабки сузларни ишлатади, предметлар билан буладиган оддий ҳаракатларни эгаллайди, уларнинг хусусиятларини билганидан сунг унда мустақиллик, атрофдагидларга қизиқишнинг дастлабки куртаклари пайдо булади. Боланинг усиши ва миясининг ривожланиши, уни организмининг атроф- муҳит билан узаро таъсири, ҳар хил фаолият турларининг шаклланиши жараёнида ва бола ҳаётининг дастлабки кунларидан бошланиши лозим булган таъоим ва тарбьия натижасида содир булади. Боланинг ижобий-эмоционал, фаолият ҳолати, теварак-атрофни актив идрок этиш - бу уз вақтида ва тулақонли булган уйқу ҳамда овқатлантиришга, уйғоқлик вақтининг туғри ташкил этилишига боғлиқ булади. Уйғонган бола дарҳол овқатлантирилади, чунки қорни туқ боланинг уйғоқлик даври актив ҳамда қувноқ кечади, бундай изчилликка 9-10 ойлик булгунча риоя қилинади. Кун тартибидаги узгаришларни аниқлашда фақат боланинг ёшигина эмас, балки жисмоний ривожланиши, саломатлигининг ҳолати, индивидуал хусусиятлари ва мавсум ҳам ҳисобга олиниши лозим. Агарда бола секин ухласа, навбатдаги кундузги уйқудан бош тортса ёки эрта уйғонса ҳамда уйғоқликнинг охиригача активликни сақласа, овқатлантириш вақтида безовта булса ёки овқатлантиришдан анча олдин очиқиб қузғолиш белгиларини курсатса, уни кейинги ёш группаси тартибига

утказиш лозим. Жисмоний бақувват болаларни навбатдаги кун тартибига заиф болалардан эртароқ утказиш мумкин. Кун тартибини туғри бажаришда вазифаларнинг энага ва тарбиячи уртасида тақсимланиши муҳимдир. Уйқу. Болалар тез ва осойишта ухлашга одатланишлари керак. Кундузги уйқунинг сони ва давомийлиги боланинг ёшига кура узгариб боради, тунги уйқунинг давомийлиги узгаришсиз (10-11 соат ) қолади. Кундузги уйқу вақтида, болалар очиқ ҳавода камида 4-6 соат булишлари учун соғлом болаларни очиқ ҳавога олиб чиқиб қуйиш керак. Ҳар бир болани ухлагиси келган вақтда ётқизиш керак. Кичик ва заифлашган болаларни ва, шунингдек, эртароқ турганларини биринчи булиб ётқизиш керак. Каттароқларни, бақувватлари ҳамда уйқудан кечроқ уйғонганларини охирида-кейинроқ ётқизиш керак. Уларни уринга оҳиста, шошилмай, уйқуга тайёрловчи майин, илиқ сузлар билан ётқизиш лозим. Уйқудан уйғотиш ва овқатлантириш. Агар кун тартиби туғри тузилган булса, болалар овқатланиш вақтида уйғонадилар. Уйғонган болани кутариб олиб, дарҳол овқатлантирилади. Боланинг узига тегишли булган овқатни иштаҳа билан ейиши муҳимдир Овқатлантиришда шишилмаслик лозим. Овқатлантириш жараёнида юз ва қулларнинг тоза булишини кузатиш, зарур булса салфеткадан фойдаланиш керак. Овқатланаётган вақтида шишани мустақил ушлаш, уни олиш, оғизга олиб келиш сингари овқатланишга алоқадор куникмаларни мунтазам тарбиялаш лозим. 4-5 ойликдан ярим қуюқ кашани қошиқ билан ейишни, 5-6 ойликдан катта киши ушлаб турган пиёладан ичишни, 7 ойликдан нонни қулда ушлаб ейишни ургатиш керак. 1 ёшга келиб болани столдан пиёлани олиш, қулда ушлаш мустақил ичишга ургатиш керак. Болалар мустақил утиришни урганиб олгунларига қадар уларни қулда кутариб овқатлантирилади. 8 ойликдан бошлаб яхши утиришни урганган боалларни иккитадан баланд столда овқатлантирилади. 9-10 ойликдан 1 булган болалар учун туғри бурчакли турт кишилик паст стол ҳамда болалар буйининг баландлигига мувофиқ келувчи махсус креслонинг булиши

мақсадга мувофиқдир. Бу вақтга келиб улар катталарнинг ёрдами билан стол ёнига келишлари, креслога утиришлари лозим. Ҳаракатларни шакллантириш ва умумий жисмоний ривожлантириш учун кунда бир марта овқатлантиришдан 30-40 минут утгач махсус уқитилган ходим болаларнинг ҳар бири билан массаж гимнастика утказиши лозим. Чумилтириш муҳим гигиеник тадбир булиб, у 6 ойликкача болалар билан тунги овқатлантириш ва уйқудан олдин ҳар куни 6 ойдан 12 ойликкача кунора уйда утказилади. Овқатлантириш, кийинтириш, ювинтириш жараёнида предметларнинг, тарбиячи ҳамда бола томонидан бажарилаётган ҳаракатларнинг номини қайта-қайта айтиш, уни ҳам шу сузларни такрорлашга ундаш, шу зайлда боалларнинг нутқини устира бориш лозим. Суз ёрдамида боланинг хатти- ҳаракати уюштирилади ва болаларни бу жараёнларга актив қатнашишга жалб қилиниб уларда овқатланиш, кийиниш, ювиниш, чумилиш, гимнастика актив муносабат тарбияланади. Энг муҳими, кун тартибига кирган барча тадбирларни амалга оширишда маълум изчилликка риоя қилишдир. Тарбиячи ҳар бир кичик группа болаларини навбати билан овқатлантириб, уни монежга қуяди ва унинг бедорлик даврини уюштиради. Энага ухлаётган болаларни кузатиб, уйғонган боалларани кутариб олади ва тарбиячига уларни овқатлантиришда ёрдам беради. 2. Бир ёшга кирган болаар тарбиясидаги муҳим вазифалар - боланинг ёши ва жисмоний ҳолатига мувофиқ келувчи кун тартибини, ҳар бир уйғоқлик ва ухлаш даврининг давомийлигини, буларнинг алмашинишидаги маълум изчилликни, - боланинг ҳар томонлама жисмоний ривожланишини, болалар соғлигини ҳар томонлама қуриқлаш ва мустаҳкамлашни, уларнинг ҳаракатларини ривожлантиришни таъминлаш. Статик ва локаматор функциялар, бошни тута билиш, ётган ҳолда айланиш, турт оёқлаб

туриш, эмаклаш, утириш, туриш ва юришнинг уз вақтида пайдо булишига ундаш ва уларнингн ривожланишини таъминлаш, предметлар билан буладиган ҳаракатларни такомиллаштириш, боланинг ҳаракат активлигини ривожлантириш учун шароит яратиш, унда мустақил фаолиятга ижобий эмоционал муносабатни тарбиялаш, - предметли фаолиятни шакллантириш. Активликни, тинглаш, куриб ва эшитиб чамалашни, мулоқотни устириш, - болада жавоб эмоционал реакцияларини уйғотиш, болаларнинг сенсор тажрибаларини кенгайтириш, уларни сузларни тушунишга ургатиш, актив нутққа тайёрловчи босқичларни ривожлантириш, - ахлоқий хатти-ҳарақат, ижобий одат, эмоционал ҳозиржавоблик, яқин кишилари ва болаларга нисбатан хайрихоҳ муносабат учун замин яратиш. Болаларни ҳар томонлама тарбиялаш вазифаларини комплексли ҳолда амалга ошира бориб, ҳар бир боланинг индивидуал хусусиятларини ҳисобга олиш, хилма-хил эшитиш активлигини, турли нутқ товушларига, катталарнинг қушиқ айтишга, шақилдоқнинг овозига қулоқ солиш куникмасининг ривожланишини таъминлаш болаларда эмоционал жавоб реакцияни уйғотиш, ута чузилган уйғоқлик даврининг эшитиш органига кучли таъсир этувчи уйин машғулотларнинг купайиб кетишига йул қуймаслик. Бир ёшли болаларнинг ривожланишидаги юксак темпни ҳисобга олиш, тарбия жараёнида боланинг ёш даврига мувофиқ келувчи программа талабларни уз вақтида амалга оширишга утиш жуда муҳимдир. Таянч сузлар. Болалар ҳаёти, тарбиявий вазифалар, оила, балалар муассасалари, янги туғилган чақалоқ, мулоқот

Фойдаланилган адабиётлар : 1. Таълим туғрисидаги Қонун. Т.- 1997. 2. Кадрлар тайёрлаш миллий дастури Т.- 1997. 3. Р.Мавлонова ба бошқ. Педагогика -Т. 2001 4. П.Юсупова Мактабгача тарбия педагогикаси.- Т. 1993. 5. С.А.Козлова,Т.А.Куликова Дошколная педагогика -М. 2000. 6. Б.Зиямухаммедов ва бошқ Педагогика .- Т. 2000 . www.pedagog.uz www.ziyonet.uz

Похожие

Мактабгача ёшдаги болалар жисмоний тарбияси

Илк ёшдаги болаларнинг ривожланиши ва тарбияси

Мактабгача ёшдаги болалар таълим тарбиясига уйин ва уйинчокларнинг ахамияти, амалда куллаш услублари

Оила тарбияси асослари

Меҳнат тарбияси. Иқтисодий тарбия