Калла-поча маҳсулотлари - Пищевая технология - Рефераты

Калла-поча маҳсулотлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

64 KB

Калла-поча маҳсулотлари Режа 1. Калла-поча маҳсулотлари 2. Қадоқланган гўшт ва ярим тайёр гўшт маҳсулотлари 3. Қадоқланган гўшт

Калла-поча маҳсулотлари - бу молни сўйиб, гўштига бирламчи ишлов берганда чиқадиган иккинчи даражали аҳамиятга эга бўлган маҳсулотлар - ички аъзолар, калла, дум, елин, оёқ қисмларидир. Сўйилган молнинг турига қараб калла-поча маҳсулотлари молники, қўйники, эчкиники, чўчқаники ва ҳоказо бўлади. Бу маҳсулотлар мол гўштида сўйилгандан кейинги массасининг 24% гачасини, қўй гўштида 20, чўчқа гўштида эса 17 % гача қисмини ташкил этади. Ҳароратига қараб калла-поча маҳсулотлари ҳам совитилган ва музлатилган бўлади. Озуқавий қиймати бўйича калла-поча маҳсулотлари I ва II категорияларга бўлинади. Биринчи категория калла-поча маҳсулотларига юрак, буйрак, тил, жигар, елин, молнинг ва қўйнинг думғўзаси ва гўшт қийқимлари киради. Иккинчи категория калла-поча маҳсулотларига эса чўчқа калласи, молнинг тили олинган калласи, қўйнинг (тили олинган ва олинмаган) калласи, мол ва чўчқа қулоғи, молларнинг пойчаси, чўчқа думғўзаси, чўчқа қорини, лаб, бўђиз, қоражигар, кекирдак, ўпка ва ҳоказолар киради. Калла-поча маҳсулотларини категорияларга бўлганда уларнинг озуқавий қиймати ва таъм кўрсаткичлари асос қилиб олинган. Биринчи категория калла-поча маҳсулотлари иккинчи категориясига қараганда анча юқори озуқавий қийматга ва таъм кўрсаткичларига эга эканлиги билан характерланади. Масалан, тил, жигар, юрак, мия кабилар таркиби ва энергия бериш қобилияти бўйича 1-навга кирадиган гўшт қисмларидан асло қолишмайди. Биринчи категория калла-поча маҳсулотларининг таркибида тўлиқ қийматга эга бўлган оқсиллар миқдорининг ҳиссаси юқоридир. Калла-поча маҳсулотларидан жигар, фосфор ва темир тузларига бойлиги билан ажралиб туради. Баъзи бир калла-поча маҳсулотлари, масалан жигар, буйрак, юрак витаминлар миқдори бўйича гўштдан ҳам юқори туради. Жигарда кўп миқдорда А, В, РР витаминлари, буйракда эса В ва РР витаминлари учрайди.

Биринчи категория калла-поча маҳсулотларининг таркибида кўп миқдорда экстрактив моддалар борлиги учун ҳам улар юқори таъм кўрсаткичларига эга бўлиб, яхши ҳазм бўлади. Иккинчи категория калла-поча маҳсулотлари таркибида умумий оқсил миқдори юқори бўлсада, бу оқсиллар асосан тўлиқ қийматга эга бўлмаган оқсиллардир. Шу сабабли ҳам уларнинг озуқавий қиймати биринчи категория калла-поча маҳсулотларига нисбатан бирмунча паст ҳисобланади. Калла-поча маҳсулотлари ишлов бериш сифати ва органолептик кўрсаткичлари бўйича стандарт талабларига жавоб бериши керак. Сотишга чиқарилаётган калла-поча маҳсулотлари янги, тоза, касалликларсиз ва бегона ҳидларсиз бўлиши керак. Табиий рангини йўқотган, тўғри ишлов берилмаган, шунингдек, ёрилган ва кесилган жойлари мавжуд, қайта музлатилган, бузилган маҳсулотга хос ҳидга эга бўлган калла-поча маҳсулотлари сотувга чиқарилиши мумкин эмас. Калла-поча маҳсулотларини тоза яшикларга сўйилган молнинг турига ва термик ҳолатига қараб жойланади. Музлатилган маҳсулотлар эса бундан ташқари матодан қилинган қопларга, крафт-пакетларга, чипта халталарга 50 кг массадан оширмай жойланади. Совутилган ва музлатилган калла-поча маҳсулотлари 0 0 С дан паст ҳароратда ва ҳавонинг нисбий намлиги 85 % дан кам бўлмаган шароитда 3 кунгача, 0 0 +6 0 С да эса совутилган калла-поча маҳсулотларини 36 соатгача, музлатилган калла-поча маҳсулотларини эса 48 соатгача сақлаш мумкин. Қадоқланган гўшт ва ярим тайёр гўшт маҳсулотлари Қадоқланган гўшт - қорамол, бузоқ, қўй ва чўчқа гўштларини алоҳида бўлакларга чопилган ҳолда муайян массада порциялар ҳолида ўралган гўштлардир. Қадоқланган гўшт билан савдо қилиш истеъмолчига савдо хизмати

кўрсатиш маданиятини таъминлаб, сотувчининг меҳнат унумдорлигини оширишда, табиий камайишни пасайтиришда ва гўштнинг сифатининг яхшироқ сақланишида муҳим роль ўйнайди. Катта ёшдаги қорамол, бузоқ, қўй ва чўчқа гўштларининг биринчи ва иккинчи категория семизликдаги гўштлари қадоқланади. Гўштнинг ҳамма товар навлари қадоқланган ҳолда чиқарилиши мумкин. Асосан совутилган гўшт, баъзан эса истеъмолчилар билан келишиб музлатилган гўштлар ҳам қадоқланган ҳолда чиқарилади. Гўшт саноати корхоналарида гўштни массаси 250 г, 500 г ва 1000 г қилиб порциялар ҳолида қадоқланади. Қадоқланган гўшт порциясида умумий массаси порция массасининг 20 % дан ортиқ бўлмаган қўшимча иккитагача бўлакча бўлишига рухсат этилади. Алоҳида порция массалари бир-биридан фақат 1 фоизга ортиқ ёки кам бўлиши белгилаб қўйилган. Қадоқлашда асосан полиэтилен ёки целлюлоза пленкаларидан фойдаланилади. Ўрамнинг юзасига ювилиб кетмайдиган бўёқ билан тамға босилади ёки ўрамнинг ичига махсус ёрлиқ қўйилади. Буларда корхонанинг номи, гўштнинг тури, семизлик категорияси ва нави, соф массаси, баҳоси ва стандарт номерлари кўрсатилади. Бундан ташқари тамғаларида ва ёрлиқларида тананинг қайси қисми, қадоқланган вақти, қадоқланган кишининг исми-шарифи кўрсатилиши талаб этилади. Қадоқланган гўшт янги, ўзига хос ҳидга ва рангга эга бўлиши, юзаси қорайиб қолмаган ва майдаланган суяклари бўлмаслиги керак. Қадоқланган гўштларни тоза ёғоч, картон полимер ва металдан ясалган яшикларга 20 кг массада жойланади. Қадоқланган гўштларни магазинларда сотиш муддати 2+8 0 С да сақлаганда 36 соатдан ошмаслиги стандартларда белгилаб қўйилган. Яримфабрикатлар - бу ҳар хил гўшт турларидан ошпазлик маҳсулотлари олиш учун тайёр масаллиқлардир. Гўштнинг турига қараб мол, қўй ва чўчқа гўштидан тайёрланган яримфабрикатлар; ишлов бериш усулига қараб-табиий, урвоқли,

қиймаланган; ҳароратига қараб эса совутилган ва музлатилган яримфабрикатларга бўлинади. Табиий яримфабрикатлар . Бу яримфабрикатларни ишлаб чиқариш учун биринчи ва иккинчи категория семизликдаги ҳовуридан туширилган, совутилган мол ва қўй гўштлари, иккинчи ва учинчи категория семизликдаги чўчқа гўштлари ҳамда уй паррандаси гўштлари ишлатилади. Массасига қараб яримфабрикатлар порцияли, кичик бурдали ва катта бурдали яримфабикатларга бўлинади. Порцияли яримфабрикатлар умумий массаси 125 г бўлган бир ёки икки бўлак гўштдан иборатдир. Мол гўштидан тайёрланадиган порцияли яримфабрикатларга антрекот, бифштекс, филе, лангет каби яримфабрикатлар киради. Антрекот орқа ва бел қисмидан олинган, қалинлиги 1,5-2,0 см бўлган узунчоқ-овал шаклида юмшоқ гўшт бўлагидан иборатдир. Бифштекс-умуртқа суягининг ўрта қисмига ёпишган лаҳм гўштдан олинган, қалинлиги 2-3 см овал шаклидаги бир бўлак гўштдан иборатдир. Лангет-бифштексдан фарқ қилиб қалинлига 1,0-1,2 см бўлган, массаси деярли бир хил бўлган икки бўлак гўштдан иборатдир. Филе-бифштексга ўхшасада, гўшт бўлагининг қалинлиги 4-5 см ни ташкил этади. Кичик бурдали яримфабрикатларнинг порцияли яримфабикатлардан фарқи шуки, улар умумий массаси 125 г дан 1000 г гача бўлган майда гўшт бурдаларидан ташкил топган бўлади. Буларга азу, бефстроган, сих кабоб учун тайёрланган гўшт, гуляш, шўрва масаллиғи киради. Азу-бу тананинг орқа, бел, орқа тос қисмларидан кубиклар ҳолида ҳар бирининг массаси 10-15 г, катталиги 3-4 см қилиб кесилган гўшт бурдаларидир. Бефстроган-бу азудан фарқ қилиб узунчоқ қайроқтош шаклида массаси 5-6 г қилиб кесилган гўшт бурдаларидир. Гуляш-бу тананинг курак қисмидан олинган 20-30 г массага эга бўлган

гўшт бўлакларидир. Гуляш таркибида ёғ кўпи билан мол гўштидан олинганларида 10 % ни, чўчқа гўштидан олинганларида эса 20 % ни ташкил этади. Шўрва массалиғи-тананинг бўйин, бел, кўкрак, думғўза қисмларидан ҳар бирининг массаси 100-200 г келадиган суяк-гўшт бўлакларидан иборат бўлиб, улар қадоқланган ҳолда чиқарилади. Катта бурдали яримфабрикатлар гўштнинг катта бўлаклари бўлиб, улар тананинг ҳар хил қисмларидан бирлаштирувчи тўқималардан ажратилиб тайёрланади. Улар асосан умумий овқатланиш корхоналарига юборилади. Урвоқли яримфабрикатлар. Бундай яримфабрикатлар ишлаб чиқариш учун маълум гўшт бўлаклари олдин тўқмоқлаб-уриб юмшатилади, кейин эса унга кувлаб кўпиртирилган тухум массаси суртиб, сухари унга буланади. Бундай яримфабикатларни қовуриш жараёнида уларнинг сиртида қобиқ ҳосил бўлиб, уларнинг консистенцияси майин ва серсув бўлиб, гўштга хушбўй таъм беради. Бундай яримфабрикатлар мол гўштидан тайёрланадиган ромштекслар, қўй ва чўчқа гўштларидан тўқмоқлаб уриб юмшатиб тайёрланадиган котлетлар ва шницелларни киритиш мумкин. Қиймаланган яримфабрикатлар. Бундай яримфабрикатлар гўшт қиймаларидан уларга ёғ, аъло ва 1-чи навли буғдой унидан тайёрланган нон, туз, қалампир, пиёз, тухум маҳсулотлари қўшиб тайёрланади. Қиймаланган яримфабрикатларга котлет, шницел, бифштексларни киритиш мумкин. Яримфабрикатларнинг сифати уларнинг шакли, ташқи кўриниши, консистенцияси, ранги ва ҳид кўрсаткичлари асосида баҳоланади. Яримфабрикатларнинг ҳамма турларининг шакли тегишлича, ўзига хос, табиийларининг юзаси озроқ намли, лекин ёпишмайдиган; буланган ва қиймаланганларида эса сухари уни билан бир текис қопланган бўлиши керак. Табиий ва ун билан буланган яримфабрикатларнинг консистенцияси эластик, зич; қиймаланганлариники эса бир хил, яхши аралашган, пай,

боғловчи тўқималарсиз ва майдаланган суяк қисмларисиз бўлиши керак. Яримфабрикатларнинг ҳиди янги гўштга мос, бегона ҳидларсиз, қиймаланганларида эса зираворлар ва пиёз ҳиди сезилиб туриши керак. Шакли бузилган, кирланган, сирти ўта намиқиб қолган, эзилган, ун қопламаси кўчган, бузилган гўшт ҳидини олган, майда суяклар аралашган яримфабрикатлар сотувга рухсат этилмайди. Табиий, буланган ва қиймаланган яримфабрикатлар патнисларга жойлаб, темир ёки ёғоч яшикларга жойлаштирилади. Майда бурдаланган ярим фабрикатлар эса полимер пленкаларга ўраб патнисларга терилади. Ўрамлар ичига солинган ёрлиқларда ишлаб чиқарган корхона номи, яримфабрикат номи, массаси, неча дона эканлиги, баҳоси, тайёрланган вақти, қайси стандарт талабига жавоб бериши ва ҳоказолар кўрсатилиши керак. Магазинларда совитилган яримфабрикатлар 0 0 С дан +8 0 С гача бўлган ҳароратда тоза, шамоллатиладиган хоналарда сақланиши керак. Унда мол ва қўй гўштидан тайёрланган табиий катта бурдаланган яримфабрикатларнинг сақлаш муддати 48 соатдан, чўчқаларники эса 36 соатдан ошмаслиги белгилаб қўйилган. Шундай шароитда майда бурдаланган, унга буланган ва қиймаланган яримфабрикатлар эса 12-24 соат ичида сотилиши керак. Музлатилган яримфабрикатларни эса -5 0 С ҳароратда 48 соатгача, 0 0 +4 0 С да эса 24 соатгача сақлаш тавсия этилади.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР 1. « Ўзбекистон и қтисодиёти » ахборот ва та ҳлилий шарҳ 2005 йил . Тошкент , Ўзбекистон , 2006. 1. Нормахматов Р. Озиқ-овқат маҳсулотлари товаршунослиги. Тошкент, «Шарқ» нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси бош муҳаррияти, 2002. 1. Нормахматов Р., Вакил М.М. Ценность плодов хурмы. Ж. Сельское хозяйство Узбекистана, 1998, №1, с. 22-23. 1. Нормахматов Р. Абрикосы и персики – источник каротина. Ж. Сельское хозяйство Узбекистана, 1998, №5-6, с. 47. 1. Нормахматов Р. Макро и микроэлементы в плодах граната и хурмы Узбекистана. Ж. Хранение и переработка сельхоз сыря, 2001, №6, с. 37-38. Российская Академия сельскохозяйственных наук. 1. Нормахматов Р., Отамурадов К.О., Ахмеджанова Ф.А., Маљсудов Т.М. Товаршунослик. Тошкент, Меќнат, 2004 й. 1. Справочные таблицы содержания основных пищевых веществ и энергетической ценности пищевых продуктов. М.: Во Агропромиздат, 1987. 1. Остана қулов Т.Э. Сабзавоб экинлари биологияси ва ўстириш технологияси. Тошкент, 1997. 1. Чепурной И.П. Заготовка и переработка меда. М.: Во Агропромиздат, 1987. 1. Чудаков В.Г. Технология продуктов пчеловодства. М.: Колос, 1979. 1. Теплов В.И., Панесенко В.А. Товароведение и экспертиза животноводческого сырья. Издательство Дашков и К, 2006. 1. www.bearingpoint.uz 1. www.pca.uz 1. www.logistika.ru

Похожие

Совутилган ва ва музлатилган гўштлар технологияси

Колбаса маҳсулотлари

Сут маҳсулотлари

Балиқ маҳсулотлари

Гўшт маҳсулотлари