logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Идея национальной независимости
  4. Маънавият ва мустақиллик

Маънавият ва мустақиллик

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

20.7314453125 KB
Скачать
Маънавият ва мустақиллик Маънавиятни кун тартибига мустақиллик қўйди. Маъ- навият, «комил инсон» деган гаплар илгари ҳам бўлган. Унинг номи «коммунистик инсон» эди. Аввало, унинг миллати иўқ эди. Гарчи у озодлик, тенглик, баробарлик шиорларини кўтариб юрса-да, ҳақиқатда унинг тескари- сини кўрардик. У динни - диёнатни рад этар эди. Инсоният тарихи эса унинг миллинлик ва динийлик асосидагина яшамоғи, тараққий топмоғи мумкинлигини исбот этиб турибди. 1. Демак, биз келган 70 йиллик йўл нотўғри йўл эди. 2. Биз 130 йил мустамлака шароитида яшадик. Нати- жада тарихимиз сохталаштирилди, яъни миллатнинг шаъ- ни, шарафи, ғурури билан боғлиқ барча нарса онгли ра- вишда, планли равишда босқичма-босқич йўқотиб борил- ди. Бу мустамлакачилик дунёсининг табиий жараёни. Ҳукмрон миллат маҳкум миллатни фақат иқтисодий, сиё- сий жиҳатдан эмас, маънавий жиҳатдан ҳам итоат эттир- моғи лозим эди. Буни яхшироқ тушуниш учун тарихга бир экскурс қилайлик. Жаҳон тарихи фани XVI асрдан туркий таназзул бош- ланганини айтади. 1552 йили Қрзон хонлиги, 1556 йили Ҳазар хонлиги Грознийга ўтди. Ермак (1579-1584)нинг Сибирь сафари. Марказий Осиёда-чи? 1512 дан Шайбоний ўлгач, мам- лакат потради. Хива (1512-1920), Бухоро (1599-1920), Қўқон (1750-1876), Афғонистон (1747) таркиб топди. 1683-1699 - Австрия, Венгрия, Польша, Россия - Тур- кия уруши. Мағлубият. Озарбайжонни Эрон билан Рос сия (жанубий - Табриз, шимолий -Боку) бўлиб олди... Русия XIII — XIX асрда Кавказ ва Ўрта Осиёни забт эт- гач, 22 млн. кв. км. ҳудудга эга бўлди. Хуллас, Мармар денгизидан Хитой деворларигача ёйил- ган туркий дунё бўлиниб-тўзғиб, 20-асрга мустақилликни йўқотиб кириб келди. Сабаб: 1) объектив: сув йўлларининг очилиши, Ипак йўлининг эътибордан кетиши, бу жараендан туркий дунё- нинг четлашиб бориши; 2) субъектив: йирик, бирлашти-рувчи шахслар чиқмади, ўзаро низо- ғалвалар... илм-фан, маданиятнинг сусайиб бориши, жаҳолат, зулм, бошбош- доқлик... эҳтимол тақдир. 1876 йилда Қозон университети профессори (1857 йил- да «Бобурнома»ни нашр қилган!) Н. ИльминскиЙ туркий халқларнинг ҳар бирига алоҳида алифбе тузиб бериб, ўз имлосини йўлга қўйишни таклиф этади. Тил миллатнинг, миллийликнинг биринчи элементи. У миллатнинг бирлигини таъминлайди. 20 дан ортиқ араб мамлакати бор. Улар ўз шеваларида гапирсалар, бири ик- кинчисини тушунмайди. Адабий тил уларни бирлашти- ради. Уларнинг ҳар бири учун бир ёзув қилиб бермоқ, уларни амалда йўқ қилмоқдир. Демак, истилочиликнинг «майдала ва ют!» шиорига кўра қилинаётган иш эди бу. Ильминский мана шуни кўзда тутган эди. Қарангки, буни чор Россияси эмас, тенглик ҳақида айюҳаннос солган со вет ҳукумати амалга оширди (1929 йил). Тарихни сохталаштириш, миллатни, динни бузиш 1991 Йилгача давом этди. Ўзаро қутқу солиш кейин ҳам давом қилди. Ўш, Ўзгандаги қирғизлар билан тўқнашув-нингуюштирилиши, Фарғона, Паркентдаги месхетитурк- лари билан низо чиқарилиши ўша сиёсатнинг давоми эди. Халқ ўзлигини, тарихини унутаёзгаи эди. Бизга шун-дай бир пайтда мустақиллик насиб этди. Мустақиллик ўзликни аигламоқдир. Ўз ақлингга, ўз мулкингга, ўз меҳнатингта эгалик қилмоғингдир. Биз ҳақли равишда бугун Биз киммиз? Кимларнинг фарзандимиз? Тариҳда бирор қадримиз, ўрнимиз борми? - мана шундай сонсиз-саноқсиз саволларни қўймокда-миз. Буларга жавоб изламокдамиз. Бугуи шуниси аниқки, биз, ўн йиллар давомида онгларимизга сингдирилгани-дек, «Ким эдик ўтмишда бизлар, помп қул — қашшоқ, гадо» эмасмиз. Тўрт минг йиллик давлатчилик тарихига эга бўлган, узоқ тарихи давомида ўнлаб салтанатлар қур-ган, мавқе ва эътиборига кўра жаҳон цивилизациясининг чорраҳаларида келган жаҳоннинг энг қадим миллатлари-дан бири — туркий миллатга фарзандмиз... Тарих — шафқатсиз. Фақат уни адолат билан варақла-моқ керак. Реал, адолатли тарих - маънавиятнинг тирга-гидир. Чунки бўш қоп тик турмайди. Миллатнинг қадди-ни тик туттирадиган унинг ғуруридир. Ғурурни таъмин- ловчи омиллардан бири эса тарихдир. Буни бизнинг аждодларимиз яхши англашган. «Етти отасининг отини билмайдурганларни «қул-мар-қуқ» дерлар» ёзади Беҳбудий. «Марқуқ» - қул Ч. Айтма тов туфайли «манкурт» номи билан рамзга айланиб кетди. Дунеда юзлаб миллатлар бор. Уларни биридан иккин-чисини ажратувчи хусусиятлари бор. Илгари ким шундан сўз очса, миллатчига чиқарар эдик. Бугун уни фарқлаш маънавиятнинг бир бўлагига айланди. Фойдаланилган адабиётлар: 1. Ислом Каримов ўзбекистон миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура, а.-жилд, -Т. «ўзбекистон» нашриёти,а996   2. Ислом Каримов Биздан озод ва обод Ватан қолсин, ғ-жилд, -Т., «ўзбекистон» нашриёти, а996 3. Ислом Каримов Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир, қ-жилд, -Т., «ўзбекистон» нашриёти, а996 4. Ислом Каримов Бунёдкорлик йилидан, 4-жилд, -Т., «ўзбекистон» нашриёти, а996 5. Ислом Каримов Янгича фикрлаш ва ишлаш-давр талаби, 5-жилд, -Т., «ўзбекистон» нашриёти, а99и 6. Ислом Каримов Хавфсизлик ва барқарорлик тараққиёт йилида, 6- жилд, -Т., «ўзбекистон» нашриёти, а99ҳ 7. Ислом Каримов ўзбекистонда демократик изгаришларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамияти асосларини шакллантиришнинг асосий йиналишлари.-Т., «ўзбекистон» нашриёти  

Похожие

Мустақиллик ва маънавият
Мустақиллик адабиётшунослиги
Мустақиллик-маънавий тикланиш ва юксалиш
Маънавият нима
Мустақиллик ўзликни танимоқдир