Сертификатлаш бўйича миллий тизимнинг асосий мазмуни. Интеллектуал мулкни лицензиялаш

Сертификатлаш бўйича миллий тизимнинг асосий мазмуни. Интеллектуал мулкни лицензиялаш

Загружено в:

26.08.2022

Скачано:

0

Размер:

709.2568359375 KB

Сертификатлаш бўйича миллий тизимнинг асосий мазмуни. Интеллектуал мулкни лицензиялаш Режа: 1. Сертификатлаштириш миллий тизимининг ташкилий тузилмаси тоъгърисида умумий маълумотлар. Оъзбекистон сертификатлаштириш миллий тизими идоралари. Стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш ҳудудий марказлари. 2. Бир турдаги маҳсулотларни сертификатлаштириш идоралари. Назорат идоралари Аккредитланган синаш лабораториялари. 3. Сифат тизимлари ва ишлаб чиқаришларни сертификатлаштириш идоралари 4. Интеллектуал мулкни лицензиялаш

Бугунги кунда ўз истиқлоли йўлида, бозор иқтисодиётига асосланган демократик давлат қурилиши сари шаҳдам қадам ташлаб бораётган, мустақил ўзбекистон Республикасида стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш соҳаларида муҳим ва салмоқли ишлар амалга оширилмоқда. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида ишлаб чиқилган меъёрий ҳужжатларга биноан мувофиқлик сертификатлаштиришининг асосий мақсадлари: - маҳсулот, жараён ва хизматларда фуқароларнинг ҳаёти ва соғлиғининг хавфсизлигини таъминлаш, ташқи-муҳитни асраш, буюм (моллар) ни бир хиллиги ва ўзаро алмашинувчанлиги масалалари, ҳамда истеъмолчини ҳимоя қилиш; - халқаро савдода техникавий тўсиқларни бартараф қилиш, моллар (буюмлар, жараён ва хизматлар) ни рақобатдошлик қобилиятини оширишдан иборат. Сертификатлаштириш миллий тизимининг ташкилий тузилиши; - ўзбекистон Республикасининг сертификатлаштириш бўйича миллий идораси; - бир хил маҳсулотни сетрификатлаштириш бўйича идора; - бир хил маҳсулотни, сифат тизимини ва ишлаб чиқаришларни сертификатлаштириш бўйича аккредитланган идоралари; - аккредитланган синов лабораториялари. Вазирлар Маҳкамасининг қарорига биноан сертификатлаштириш миллий идораси қилиб, стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш ўзбекистон Давлат маркази – «ўзстандарт» агентлиги белгиланган. Ўзстандарт агентлигига қарашли турли соҳа ва тармоқларни ўз ичига олган, бир хил номдаги бўлимлар ҳам бор. Буларга стандартлар ва

маҳсулотни сертификатлаштириш бўйича давлат назорати ва ўлчаш воситаларини давлат қиёсловидан ўтказиш ва аттестатлаш соҳавий бўлимлари киради. Стандартлар ва маҳсулотни сертификатлаштириш бўйича давлат назорати соҳавий бўлимлар: оғир саноат, машинасозлик, энгил саноат, маҳаллий саноат ҳамда агросаноат комплекси доирасида ўз фаолиятини амалга оширади. Ўлчаш воситаларини давлат қиёсловидан ўтказиш ва аттестатлаш тармоқ бўлимлари эса массалар, радиотехника, ионли нурланиш, геометрик, механик, электрик, магнитли, босим, сарфланиш, ҳароратли ҳамда физик- кимёвий катталикларни қиёсловдан ўтказади. ўзстандарт агентлиги таркибидаги асосий бўлимлар 3-иловада келтирилган. ўзстандарт агентлигининг илмий-услубий маркази этиб ўзбекистон стандартлаштириш, метрология, сертификатлаштириш илмий тадқиқот институти - СМСИТИ тайинланган. Унинг ташкилий тузилиши - расмда келтирилган. Сертификатлаштириш миллий идораси қуйидаги асосий йўналишлар бўйича ўз фаолиятини амалга оширмоқда: - Республикада сертификатлаштиришни қўллаш ва такомиллаштиришнинг умумий сиёсатини ишлаб чиқиш, қонун чиқарувчи ва ижро этувчи тегишли давлат идоралари билан алоқаларни ўрнатиш; - сертификатлаштириш масалалари бўйича бошқа мамлакат ва халқаро ташкилотларнинг вакиллари билан, ўзаро келишилган асосда алоқаларни ўрнатиш, керак бўлса, бу ташкилотлар фаолиятида ўзбекистон Республикасининг қатнашишини таъминлаш;

- сертификатлаштиришда ягона қоида ва иш тартибларини белгилаш, буларга риоя қилишнинг назорати, сертификатлаштириш натижалари бўйича ҳужжатларни ахборотли маълумот билан таъминлаш. Вазирлар Маҳкамаси қарорини бажариш йўлида «ўзстандарт» агентлиги ўзининг вилоят марказларини (СМСХМ) тузиб, уларнинг ишларига ҳар тарафлама кўмак кўрсатмоқда. 1993 йилнинг 28 декабридан бошлаб "Маҳсулотларни ва хизматларни сертификатлаштириш тўғрисида" қонун кучга кириб, бу қонун асосида сертификатлаштириш ва сифатни таъминлаш борасидаги барча ишлар мутлақо янгича рукнда йўлга қўйила бошланди. Республикадаги синов лабораторияларини аккредитлаш ишлари ҳам жадал қадамлар билан амалга оширилмоқда. Ҳозирги вақтда 256 та лаборатория миллий сертификатлаштириш тизимида аккредидитатланган бўлиб, бу маҳсулот ишлаб-чиқаришнинг ҳамма соҳаси бўйича етарли даражада синовларни олиб бориш имкониятини беради. ўзстандарт агентлиги таркибидаги озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалик маҳсулотларини текширувчи синов лабораторияси аккредитланган лабораториялардан ҳисобланиб, шу кунгача муайян турдаги маҳсулотларга мувофиқлик сертификати бериш учун керакли бўлган синовларни бажармоқда. Республика ҳудудига келтириладиган ёки ундан четга чиқариладиган моллар (маҳсулотлар)нинг ҳавфсизлигини тасдиқлаш билан боғлиқ бўлган амаллар тегишли давлат идоралари билан келишилган ҳолда ўзстандарт агентлиги томонидан тайёрланган алоҳида ҳужжат бўйича бажарилади. Халқаро ҳамкорликни ривожлантириш мақсадида Туркия ва Хитой давлатлари билан стандартлаштириш, сертификатлаштириш ва метрология соҳаларида ҳамкорлик қилиш ниятида битим тузилди. Бу йўлдаги ишлар ўз мевасини бермоқда. Туркия мутахассислари Тошкентда бўлиб, ўзстандарт

агентлиги томонидан уюштирилган Республика семинарларида сертификатлаштириш соҳасида маърузалар билан қатнашмоқдалар. ўзбекистон Республикаси Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги қаторига кирувчи мамлакатлар билан стандартлаштириш, сертификатлаштириш ва метрология соҳаларида битимлар тузган бўлиб, ўзаро иқтисодий ва ижтимоий муносабатларни узлуксиз равишда ривожлантириш борасида кэнг фаолият юритиб келинмоқда. Юқоридагилардан кўриниб турибдики, савдо-сотиқ ишларида маҳсулотнинг сифати асосий кўрсаткичлардан бири бўлиб қолмоқда. Ишлаб чиқарилган маҳсулот халқаро ва миллий стандартлаштириш, сертификатлаштиришнинг талабларига мос келиши лозим. Ҳар бир маҳсулот ўз сифатини тасдиқлаш учун сертификатга эга бўлиши керак, демак, маҳсулот сертификатлаштиришни ўтмоқлиги лозим. Қанчалик кўп маҳсулотлар сертификатга эга бўлса, шунчалик корхона, муассаса, ташкилотларнинг иқтисодий ҳолати яхшиланади. Бу эса бир томондан рақобатга бардош берувчи маҳсулотлар сонининг кўпайиши бўлса, иккинчи тарафдан халқ фаровонлигини ўсишига олиб келади, демак, мамлакатимизнинг халқаро миқёсда мавқеини оширади. Келажакда ўзбекистон Республикаси Буюк давлат бўлиши учун етарли даражада иқтисодий имкониятлар яратишда маҳсулот сифати, унинг холисона баҳоланганлиги ва чет элда тан олиниши жуда катта аҳамият касб этади. Ўзбекистон Республикаси сертификатлаштириш миллий тизимининг ташкилий тузилмасини қуйидагилар ташкил қилади: − Ўзбекистон Республикасининг сертификатлаштириш бўйича миллий идораси («Ўзстандарт» агентлиги); Ў з СМТ сертификатлаштириш кэнгаши Сертификатлаштириш миллий идораси ( )«Ўзстандарт» агентлиги Аппеляция кэнгаши СМШМ

− илмий-усулият маркази ва бир турдаги маҳсулотларни сертифкатлаштириш бўйича усулият марказлари; − бир турдаги маҳсулотларни ва хизматларни, сифат тизимлари ҳамда ишлаб чиқаришларни сертификатлаштириш бўйича аккредитланган идоралар; − аккредитланган синаш лабораториялари (марказлари); − текшириш идоралари. Маҳсулотни сертификатлаштириш тизимининг ташкилий тузилмаси 4расмда келтирилган. Бир турдаги маҳсулотларни сертификатлаштириш тизими Сертификатлашти риш идораси, Текшириш идораси, Синов марказлари Ўз СМТ нинг Илмийуслубий маркази (СМСИТИ) Аккредитланган сертификатлаштири ш идоралар, синаш лабораториялари (марказлар) Бир турдаги маҳсулотларни сертификатлаштири ш бўйича услубий марказлар Сертификатл аштири ш сўровчилари Текширув идораси (назорат) ______________ бевосита бўйсинувчи _ _ _ _ _ _ _ _ _ функционал боғлиқлиги 4-расм. Ўзбекистон Республикаси Сертификатлаштириш миллий тизимининг ташкилий тузилмаси.

9. Ўзбекистон сертификатлаштириш миллий тизими идоралари Сертификатлаштириш бўйича миллий идора Ўзбекистон Давлат стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш агентлиги тузилмасини такомиллаштириш ва унинг фаолиятини ташкил этиш тўғрисида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 05.08.2004 йил № 373-сонли қарори қабул қилинди ва бу қарорга биноан Ўзбекистон Республикаси Ппезидентининг "Республика давлат бошқаруви органлари тизимини такомиллаштириш тўғписида" 2003 йил 9 декабрдаги ПФ-3358-сон Фапмонини бажариш юзасидан ҳамда стандартлаштириш, метрология ва маҳсулотлар ҳамда хизматларни сертификатлаштириш тизимини янада такомиллаштириш, унинг замонавий халқаро нормалар ва талабларга мувофиқлигини таъминлаш, шунингдек халқаро стандартлардан фойдаланиш асосида мамлакатимизда ишлаб чиқарилган маҳсулотларнинг рақобатбардошлилигини ошириш мақсадида ушбу қарорни қабул қилди. Ўзбекистон стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш агентлиги ("Ўзстандарт" агентлиги)нинг ташкилий тузилмаси ва марказий бошқарув аппарати 5-расмнинг а) ва б) расмларда келтирилган. Ўзбекистон стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш агентлиги сертификатлаштириш бўйича миллий идора бўлиб ҳисобланади. Сертификатлаштириш миллий идораси – «Ўзстандарт» агентлиги Ўзбекистон Респуликасининг қонун ҳужжатларига мувофиқ қуйидаги вазифаларни амалга оширади: − Ўз СМТ нинг ягона қоида ва тадбирларини, уларга риоя этилиши устидан назоратни, сертификатлаштириш натижалари бўйича ҳужжатларни рўйхатга олишни, республика ва ҳорижий истеъмолчиларни маълумот билан таъминлашни белгилайди;

− мувофиқлик белгисини ва уни қўллаш қоидаларини белгилайди; − Ахборот - маълумотлар маркази* Миллий эталонлар маркази Метрология хизматлари

* Молиялаштириш хўжалик фаолиятидан олинадиган ўз маблағлари ҳисобига амалга оширилади. 5-расм. а) Ўзбекистон стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш агентлигининг ташкилий тузилмаси. кўрсатиш маркази* Штрихли кодлаштириш маркази*

Стандартлаш тириш, давлат назоратини мувофиқлаш тириш ва ахборот технологияла рини жорий этиш бошқармаси Мувофиқликн и тасдиқлаш соҳасидаги техника сиёсати ва сифат тизимларини жорий этиш бошқармаси Халқаро муносабатла р шўъбаси

марказ и кўр сатиш мар кази метрология ва сертификатл аштириш илмий - тадқиқот институти Ахборот - маълумотлар маркази

5-расм. б) Ўзбекистон стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш агентлиги ("Ўзстандарт" агентлиги) марказий аппаратининг тузилмаси − Ўз СМТ ни мукаммаллаштириш бўйича дастур лойиҳаларини тузади ва уларни Ҳукумат муҳокамасига тақдим этади; − Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси билан келишилган ҳолда халқаро сертификатлаштириш тизимларига қўшилиш ҳақида қарор қабул қилади, шунингдек, сертификатлаштириш натижаларини ўзаро тан олиш ҳақида битимлар тузади; − Ўзбекистон Республикасининг бошқа давлатлар ва халқаро ташкилотлар билан сертификатлаштириш масалалари бўйича ўзаро муносабатларда вакили бўлади; − мажбурий сертификатлаштирилиши лозим бўлган маҳсулотлар ва хизматлар рўйхатини тузади ва олиб боради; − республикада сертификатлаштириш ишларини ташкил қилади ва мувофиқлаштиради ҳамда уларни ўтказилишининг тўғрилиги устидан инспекцион назоратни амалга оширади; − бир турдаги маҳсулотларни, сифат тизимлари ва ишлаб чиқаришларни, сертификатлаштириш бўйича идораларни ва синаш лабораторияларини (марказларини) аккредитлайди; − експерт-аудиторларни аттестатлайди ва уларнинг фаолияти устидан назоратни амалга оширади; − Ўз СМТ Давлат реестрини олиб боради; − маҳсулотларни сертификатлаштириш, сертификатлаштириш бўйича идораларни ва синаш лабораторияларини (марказларини) аккредитлаш бўйича ишларга ҳақ тўлаш шакли ва тартибини белгилайди;

− Ўз СМТ қоидаларини бузганлиги учун мувофиқлик сертификатлари ва мувофиқлик белгиларининг амалини бекор қилади ва тўхтатади, сертификатлаштириш бўйича идораларни ва синаш лабораториялари (марказлари)ни аккредитлангани ҳақида гувоҳномани бекор қилади; − сертификатлаштириш ва аккредитлаш натижалари бўйича аппеляцияларни кўриб чиқади; − Ўз СМТ давлат реестри асосида сертификатлаштириш бўйича маълумотларни чоп этади ва манфаатдор томонларнинг ундан бемалол фойдаланишларини таъминлайди. Ушбу вазифаларни амалга ошириш учун СМИ вазифаларини текшириш, илмий-техникавий, жамоат ташкилотларини, истеъмолчилар жамиятларини жалб этиб, юқоридаги вазифаларни Ўзбекистон Республикаси ҳудудларида СМИ вазифаларини, бу ваколатларни «Ўзстандарт» агентлиги стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш бўйича ҳудудий марказларга (СМШМ) берганда улар бажариши мумкин. Стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш ҳудудий марказлари – СМШМ Вазирлар Маҳкамаси қарорини бажариш йўлида «ўзстандарт» агентлиги ўзининг вилоят марказларини (СМШМ) тузиб, уларнинг ишларига ҳар тарафлама кўмак кўрсатмоқда. 1993 йилнинг 28 декабридан бошлаб "Маҳсулот ва хизматларни сертификатлаштириш тўғрисида" ги қонун кучга кириб, бу қонун асосида сертификатлаштириш ва сифатни таъминлаш борасидаги барча ишлар мутлақо янгича рукнда йўлга қўйила бошланди. Республикадаги синов лабораторияларини аккредитлаш ишлари ҳам жадал қадамлар билан амалга оширилмоқда. Ҳозирги вақтда 256 та лаборатория миллий сертификатлаштириш тизимида аккредидитатланган

бўлиб, бу маҳсулот ишлаб-чиқаришнинг ҳамма соҳаси бўйича етарли даражада синовларни олиб бориш имкониятини беради. Ўзбекистон Республикасининг сертификатлаштириш соҳасида Республика синов ва сертификатлаштириш маркази ҳамда ҳудудий стандартлаштириш ва метрология бошқармалари (СМБ) фаолият олиб боришади. Республика синов ва сертификатлаштириш маркази 17 та ҳудудий марказларни ташкил қилади. Ҳудудий стандартлаштириш ва метрология бошқармаларининг намунавий тузилмаси 6-расмда келтирилган.

6-расм. Ҳудудий стандартлаштириш ва метрология бошқармалари (СМБ)нинг намунавий тузилмаси

Стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш ҳудудий марказалари – СМШМ сертификатлаштириш соҳасида қуйидаги вазифаларни амалга оширади: − маҳсулотлар ва хизматларни ишлаб чиқарувчилар (бажарувчилар) га ва етказиб берувчиларга сертификатлаштириш қоидалари ҳақида маълумот беради; − БМС доирасида сертификатлаштириш тадбирлари бўйича марказий сертификатлаштириш идоралари (МСИ), бош усулият марказлари (БУМ) билан ўзаро муносабатда бўлади; − сертификатлаштириш қоидаларига риоя қилиш устидан давлат текширувини (назоратини), ҳамда улар томонидан сертификатлаштирилган маҳсулотлар устидан инпекцион назоратни амалга оширади; − ҳудудда сертификатлаштирилган маҳсулотлар реестрини олиб боради; − сертификатлаштириш бўйича ҳудудий идоралар ва синаш лабораториялари (марказлари) ни аккредитлаш бўйича «Ўзстандарт» агентлигининг топшириғига биноан комиссия тузиш, уларда иштирок этиш ва уларнинг фаолияти устидан инспекцион назорат қилишни амалга оширишиди. Сертификатлаштириш ва текшириш бўйича вазифаларни амалга ошириш учун СМШМ лар умумий асосларда Ўз ДСт 5.2, Ўз ДСт 5.3 ва Ўз ДСт 5.4 стандартларига мувофиқ аккредитланиши керак. СМШМ аккредитлангандан сўнг синов турлари ва сертификатлаштирилган маҳсулот турлари бўйича аккредитлашнинг маълум соҳасида фаолият кўрсатиш ҳуқуқини олади. Ўз СМТ илмий-усулият маркази – стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш илмий тадқиқот институти

СМСИТИ стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш соҳаларида асосий илмий-услубий база ҳисобланади. У илгариги собиқ Иттифоқ Госстандарти таркибидаги бош илмий тадқиқот институтига тегишли бўлган функцияларни бажариш билан бир қаторда, юқорида қайд этилган соҳалар бўйича фундаментал тадқиқотлар олиб боради. Шу соҳалардаги белгиланган мақсадларни амалга ошириш учун у: − стандартлаштириш, метрология, сертификатлаштириш ва маҳсулот сифати соҳаларида ҳозирги халқаро талабларга жавоб берадиган миллий илмий база яратади; − стандартлаштириш, метрология, сертификатлаштириш ва маҳсулот сифати миллий тизимларини яратишда уларнинг илмий ва услубий асосларини ишлаб чиқади; − маҳсулотнинг рақобатдошлик қобилиятини таъминлайдиган, атрофмуҳитни ишончли даражада ҳимоя қилишга, инсон соғлиғини сақлашга, меҳнат хавфсизлигини таъминлашга, мудофаа қобилиятини оширишга қаратилган халқаро, меъёрий ва ташкилий-услубий ҳужжатлар билан уйғунлашадиган, асос бўлувчи ҳужжатлар ишлаб чиқади ва жорий этади; − стандартлаштириш ва метрология соҳаларидаги мавжуд ёки учрайдиган муаммоларни тадқиқот қилиш, давлат тилида меъёрий ҳужжатлар, маълумотномалар, луғатлар яратади; − юқори малакали илмий кадрлар тайёрлайди; − стандартлаштириш, метрология, сертификатлаштириш ва маҳсулот сифатининг илмий масалалари бўйича халқаро миллий ва минтақавий ташкилотлар билан ҳамкорликни амалга оширади; − стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш соҳаларида ишлаётган мутахассисларнинг малакасини оширишни таъминлайди;

− сертификатлаштириш соҳасида ишлайдиган эксперт-аудиторларни тайёрлайди ва бошқалар. Институт ташкил қилинганига кўп вақт ўтмаганлигига қарамай шу кунга қадар Республика ҳаётида муҳим аҳамиятга эга бўлган бир қатор ҳужжатлар яратди ва яратмоқда. Булардан ташқари институтда атамашунослик ва таржималар бўлими ташкил қилинган бўлиб, унда стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш соҳаларида ўзбек тилида янги стандартлар яратиш, мавжуд меъёрий ҳужжатларни давлат тилига таржима қилиш йўлида дастлабки фойдали ишларни бошлаб юборилган. Яқинда шу соҳалардаги атама ва таърифлар тўпламининг дастлабки нусхасини тайёрлаб нашрга топширилди. Бу ҳужжатларнинг аҳамияти беқиёс бўлиб, шу соҳалардаги ишларга қўйилган биринчи пойдеворлардан ҳисобланади. Ўзбекистон Республикасининг сертификатлаштириш миллий тизимининг илмий-усулият маркази бўлиб, «Ўзстандарт» агентлиги қошидаги стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш илмий тадқиқот институти (СМСИТИ) ҳисобланади. Стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш илмий-тадқиқот институтининг тузилмаси 7-расмда келтирилган.

* Молиялаштириш хўжалик фаолиятидан олинадиган ўз маблағлари ҳисобига амалга оширилади. 7-расм. Стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш илмийтадқиқот институтининг тузилмаси. Стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш илмий тадқиқот институти – СМСИТИ қуйидаги вазифаларни бажаради:

− маҳсулотларни сертификатлаштириш ва аккредитлаш бўйича асос бўлувчи меъёрий ҳужжатларни ишлаб чиқиш ва юритиш; − аккредитлаш бўйича комиссия, маҳсулотларни сертификатлаштириш бўйича идоралар, синов ва социологик лабораториялар (марказлар) фаолиятларида инспекцион назоратида иштирок этиш; − сертификатлаштириш бўйича мутахассислар ва эксперт- аудиторларни аттестатлаш бўйича комиссияларда иштирок этиш; − сертификатлаштириш бўйича мутахассисларни ва экспертаудиторларни сертификатлаштириш идораларида, синаш ва социологик лабораториялар (марказлар) да ишлаш учун ўқитиш ва тайёрлаш; − ташкилотларга бир турдаги маҳсулотларни сертификатлаштириш тизимларини ва сифатини таъминлаш тизимларини ишлаб чиқишда услубий ёрдам кўрсатиш; − усулиятли тавсифдаги маълумотларни ишлаб чиқиш ва нашр қилиш; − юқорида кўрсатилган масалалар бўйича маслаҳатлар бериш каби вазифаларни бажаради. Стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш соҳаларида илмий тадқиқот ишлари ҳам ўз йўналишига эгадир. Институт ҳар тарафлама ташкилий, услубий ва моддий-техника таъминоти бўйича мустаҳкамланмоқда ҳамда бу соҳаларда ишлайдиган тажрибали, билимдон мутахассислар билан тўлдирилиб, келажакда мустақил Республика олдида турган муҳим муаммоларни ечишга ўзининг салмоқли ҳиссасини қўшади деган умиддамиз. Бир турдаги маҳсулотларни сертификатлаштириш идоралари

Бир турдаги маҳсулотларни сертификатлаштириш бўйича аккредитлаган идоралар қуйидаги вазифаларни амалга оширишадилар: − муайян турдаги маҳсулотларни сертификатлаштириш тартибини ишлаб чиқади; − БМС тизимида сертификатлаштирилиши керак бўлган муаян турдаги маҳсулотларни аниқлашда иштирок этиш; − муайян турдаги маҳсулотни сертификатлаштириши ўтказиладиган МҲ фондини аниқлаш ва юритиш; − сертификатлаштиришни ташкил қилиш ва ўтказиш; − мувофиқлик сертификатини расмийлаштириш, бериш ва тан олиш; − сертификатлаштирилган маҳсулотларнинг реестрини юритиш; − берилган маҳсулотни сертификатлаштириш натижалари ҳақида маълумот бериш; − Ўз ДСт 51-032 стандартида ўрнатилган тартиб асосида сертификатлаштириш ишларининг меҳнат сарфи ва қийматининг ҳисоб- китоб меъёрларини аниқлаш; − сертификатлаштирилган маҳсулот устидан инспекцион назорат ўтказиш. Мулкчилик шаклидан қатъий назар, Ўз СМТ қоидаларини бажараётган ва Ўз ДСт 5.2 стандарти талабларига жавоб берувчи ташкилотлар сертификатлаштириш бўйича идоралар сифатида аккредитланиши ҳам мумкин. Аккредитланган синаш лабораториялари Аккредитланган синаш лабораториялари (марказлари) Ўз СМТда қуйидаги асосий вазифаларни амалга оширишади:

− маҳсулотни сертификатлаштириш бўйича синовларни ўтказиш ва синов далолатномалари бериш; − сертификатлаштирилган маҳсулот намуналарини, агар бу сертификатлаштириш тартибида назарда тутилган бўлса, инспекцион (текшириш) синовларини ўтказиш; − сифат тизимлари ва ишлаб чиқаришларни сертификатлаштиришда (синовларни ўтказишнинг тўғрилиги борасида) иштирок этиш. Синаш лабораториялари (марказлари) сифатида «Ўзстандарт» агентлиги ва уни ҳудудий идораларининг лабораториялари, илмий-текшириш ва конструкторлик ташкилотларининг синов марказлари, бошқа лабораториялар ва мулкчилик ихтиёрий шаклидаги марказлар аккредитланиши мумкин. Сифат тизимлари ва ишлаб чиқаришларни сертификатлаштириш идоралари Сифат тизимлари ва ишлаб чиқаришларни сертификатлаштириш бўйича аккредитланган идоралар қуйидаги асосий вазифаларни амалга оширишади: − сифат тизимларини дастлабки баҳолашни ўтказади ва сертификатлаштиришни ўтказиш учун контрактлар тузадилар; − ишлаб чиқаришларни сертификатлаштириш усулиятларини ва сифат тизимларини текшириш дастурларини ишлаб чиқадилар; − сифат тизими ёки ишлаб чиқаришнинг аудитини ўтказади; − сифат тизими ёки ишлаб чиқариш сертификатларини расмийлаштиради, сертификатни беради ва тан олади;

− сертификатлаштирилган сифат тизимлари ва ишлаб чиқаришлар устидан инспекцион назоратни амалга оширадилар; − сертификатлаштириш натижалари ҳақида маълумот берадилар. Сифат тизимлари ва ишлаб чиқаришларни сертификатлаштириш бўйича идоралар сифатида «Ўзстандарт» агентлигининг ҳудудий идоралари, СМСИТИ, бир турдаги маҳсулотларни сертификатлаштириш бўйича идоралар ва бошқа ишлаб чиқарувчи ва истеъмолчиларга тобе бўлмаган ва белгиланган талабларга жавоб берадиган бошқа ташкилотлар аккредитланиши мумкин. Назорат идоралари Ўз СМТ да Назорат идоралари қуйидаги асосий вазифаларни амалга оширадилар: − сертификатлаштирилган маҳсулот ва сертификатлаштириш қоидаларига риоя қилиш устидан назорат ўтказиш; − Сертификатлаштириш бўйича идоралари ва синаш лабораториялари (марказлари) устидан назорат ўтказиш; − буюртмачиларнинг буюртмаларига мувофиқ объектларни таҳлил қилиш ва баҳолаш ҳамда тўғриловчи тадбирларини назорат қилиш; − назорат натижалари бўйича аппеляцияларни кўриб чиқиш. Бундай идоралар сифатида «Ўзстандарт» агентлигининг махсус ваколатига эга бўлган ташкилотлари, бошқаришнинг бошқа давлат идоралари, шунингдек, сертификатлаштириш бўйича идораларнинг бўлимлари ва Ўз ДСт 5.4 стандартида ўрнатилган талабларга жавоб берувчи бошқа ташкилотлар аккредитланиши мумкин.

Интеллектуал мулкни лицензиялаш Амалдаги қонунчилик ▪ Ўзбекистон республикаси фуқаролик кодекси ▪ Қонунлар: ихтиролар, фойдали моделлар, саноат намуналари тўғрисида селекция ютуқлари тўғрисида ▪ Қоидалар: ихтиро, фойдали модел, селекция ютуғи, товар белгиси ва хизмат кўрсатиш белгисига бўлган ҳуқуқларни бериш тўғрисида шартномалар ва улардан фойдаланиш учун лицензия шартномаларини, интеграл микросхемалар топологиясига бўлган ҳуқуқни тўлиқ ёки қисман бериш тўғрисида шартномани, электрон ҳисоблаш машиналари учун дастурга, маълумотлар базасига бўлган барча мулкий ҳуқуқларни тўлиқ ёки қисман ва мулкий ҳуқуқларни бериш тўғрисида шартномаларни рўйхатдан ўтказиш қоидалари (Адлия Вазирлигида 17.06.2005 йилда 1481-сон билан рўйхатга олинган) Патент эгасининг очиқ лицензияга доир ҳуқуқни тақдим этиш тўғрисидаги аризасини топшириш ва кўриб чиқиш ҳамда бундай ариза тўғрисидаги маълумотларни эълон қилиш қоидалари (адлия вазирлигида 14.10.2006 йилда 1629-сон билан рўйхатга олинган.

Лицензия шартномасининг предмети Лицензия шартномаларининг турлари Лицензия шартномасининг мазмуни ▪ Кафолатлар ва мажбуриятлар; ▪ Тўловлар; ▪ Маълумотлар ва ҳужжатларнинг сир сақланиши; ▪ Реклама; ▪ Маълумотлар ва ҳисоботлар; ▪ Амал қилиш муддати ва бекор қилиш; ▪ Форс-мажор;

▪ Арбитраж.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР 1. Джумаходжаев А.З. Патентоведение. Учебник для ВУЗов. Изд. Меҳнат, 2001 г. 2. "Ихтиролар, фойдали моделлар ва саноат намуналари тоъгърисида"ги Ў збекистон Республикаси Қонуни. - 2003 йил. 3. Правила составления и подачи заявок на изобретения и полезные модели – Патентоведение. Ведомство Республики Узбекистан. Ташкент, 2003 г. 4. Прахов Б.Г. Зенкин Н.М. Изобретательство и патентоведение 2-е изд. Киев. Техника, 1988 г. 5. Патентоведение. Учебник для ВУЗов. Под. Ред. В.А.Рясенцева, авт. Артемов Е.И. и др. 3-е изд. М.: Машиностроение, 1984 г.

Похожие

МЕТРОЛОГИЯ БЎЙИЧА АСОСИЙ МАЪЛУМОТЛАР

Патентшунослик, лицензиялаш ва сертификатлаштириш фанининг моҳияти, унинг мақсади ва вазифалари

СЕРТИФИКАТЛАШТИРИШ

Сертификатлаштириш бўйича асосий тушунчалар ва сертификатлаштиришнинг ҳуқуқий асослари

Лицензияли битимларнинг асослари ва уларнинг шартлари