logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Материаловедение
  4. Keskich kesuvchi qismining geometrik parametrlari va kesilayotgan qatlam tasnifi

Keskich kesuvchi qismining geometrik parametrlari va kesilayotgan qatlam tasnifi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

200.5 KB
Скачать
Keskich kesuvchi qismining geometrik parametrlari va kesilayotgan qatlam tasnifi Reja: 1. Metallarni kesib ishlash sohasidagi dastlabki tushunchalar. 2. Kesuvchi asbobning konstruktiv elementlari. 3. Tokarlik keskichining kesuvchi qismi. 4. Keskich kesuvchi qismining geometrik parametrlari. 5. Kesilayotgan qatlam kesimi, uning qalinligi va kengligi. 6. Keskichni o&#39;rnatishdagi xatolarni tuzatish va kinematik geometrik parametrlar haqida tushuncha. Tayanch so&#39;z va iboralar. 1. Keskich kesuvchi qismi elementlari. 2. Keskich kesuvchi qismi geometrik parametrlari. 3. Keskich yuzalari. 4. Keskich tig&#39;lari. 5. Keskich burchaklari. 6. Kesilayotgan qatlam. MetaIlarni kesib ishlash sohasidagi dastlabki tushunchalar Mashina va mexanizmlarning ko&#39;pchilik detaUari qirindi olish orqali zarur boigan geometrik shakl, o&#39;lcham va sirti(yuza)ning tozaligiga erishiladi. Zagotovkadan uning qo&#39;yilma ( припуск ) deb ataluvchi qismini kesib ishlash uchun zagotovka va kesuvchi asbobga turli hara-katlar uzatiIadi. Bu harakatlar asosiy va yordamchi harakatlarga bo&#39;hnib, asosiy harakatning o&#39;zi bosh (yoki kesish) harakati (v) va surish harakati ( s ) ga boiinadi. Har qanday kesish jarayoni uchun kesib ishlash sxemasini tuzish mumkin. Yo&#39;nib ishlash sxemasi 2.1-rasmda keltirilgan boiib, unda shartli ravishda ishIov o&#39;tayotgan zagotovka stanokka o&#39;rnatilgan va mahkam-langan. Kesuvchi asbobning zagotovkaga nisbatan egalla-gan vaziyati hamda ularga uza-tilgan harakatlar ko&#39;rsatilgan. Kesish jarayonida zago - tovkada quyidagi uchta yuza ajratib ko &#39; rsatiladi : - ishlov beriladigan yuza (/), bu yuza ishlov berish natijasida qisman yoki butun - Iay kesib ajratiladi ; - ishlov berib ishlangan yuza (3), bu yuza qirindi olish natijasida hosil bo&#39;ladi; - kesish yuzasi ( 2 ) , bu yuza ishlanayotgan zagotovkada kesuvchi asbobning bosh kesuvchi qirrasi vositasida to&#39;g&#39;ridan-to&#39;g&#39;ri hosil bo&#39;ladi. Shuningdek erkin va erkin bo&#39;lmagan kesish sxemalarini ko&#39;rsatish mumkin. Erkin kesishjarayonida faqat birgina bosh kesuvchi qirra qat-nashganda, erkin bo&#39;lmagan kesish esa bosh kesuvchi qirradan tashqari yordamchi kesuvchi qirra (2.1-rasm, b ) ham qatnashganda yoki egri chiziqli kesish qirrasiga ega bo&#39;lgan kesuvchi asbobdan foydalanganda kuzatiladi. Bunday sxemalar bo&#39;yicha kesishjarayonida hosil bo&#39;ladigan qirindining kesimi turli ko&#39;rinishga ega bo&#39;ladi: Detallarnig fazoviy shakli turli geometrik yuzalar birikmasidan iborat bo&#39;lib, bunday yuzalarni shakllantirishda asosan quyidagi to&#39;rt usuldan foydalaniladi: 1) nusxa tushirish usuli bo&#39;yicha yuzalarni hosil qilishda asbob kesuvchi qirrasining shakli detal ishlanayotgan yuzaning yasovchisiga mos bo&#39;ladi. 2) iz hosil qihsh usulida kesish harakatlari shakllantiruvchi hisoblanadi. 3) urinma usuli bo&#39;yicha shakJ hosil qiluvchi harakat sifatida su-rish harakati ahamiyatli bo&#39;ladi (masalan, frezalashda) 4) aylanib o&#39;tish (obkat) usulida asbob tig&#39;ining ketma-ket joy-lashgan qator holatlarini aylanib o&#39;tuvchi chiziq shakllantiruvchi bo&#39;ladi (masalan, tish frezalash yoki kertishda). Tokarlik keskichi elementlari va geometriyasi Metall kesuvchi asbobning barcha turlari, shu jumladan tokarlik keskichlari, quyidagi ikki qismdan iborat: 1) asbobning korpusi yoki dastasi; 2) kesuvchi qismi. Kesuvchi qismi bir yoki bir necha konstruktiv alohida kesuvchi element (tish)lardan tashkil topgan. Har bir kesuvchi element oldin-gi yuza, orqa yuzalar va yordamchi yuzalarni o&#39;z ichiga oladi. Oldingi va orqa yuzalar o&#39;zaro kesishib bosh va yordamchi kesuvchi qirralarni hosil qiladi. Bosh va yordamchi kesuvchi qirralarning kesishgan nuq-tasi asbob kesuvchi qismining uchi deb ataladi. Kesuvchi qirralar va ularga yondoshgan oldingi va orqa yuzalarning kontaktlanuvchi qism-Iari tig&#39;larni hosil qiladi. Tig&#39; (bosh, yordamchi)lar zagotovka metali ning qarshiligini yengib, unga botib kiradi va nisbiy ishchi harakat davomida oldindagi metall qatlamining bir qismini kesib ajratadi hamda qirindiga aylantiradi. Barcha kesuvchi asboblarda tig&#39;ning ko&#39;ndalang kesimi pona shakliga ega. Tokarlik keskichining kesuvchi qismi quyidagi konstruktiv ele mentlarga ega (2.2- rasm): Bosh (asosiy) tig &#39; asosiy kesuvchi qirra 1-2 va unga yondoshgan oldingi yuzaning 1- 2-9-10-1 konturi bo &#39; yicha chegaralangan kontakt - lanuvchi maydonchasi va orqa yuzadagi 1-2-11-12-1 konturi bo&#39;yicha chegaralangan kontaktlanuvchi maydonchani o&#39;z ichiga oladi . Bosh (asosiy) tig &#39; qo &#39; yilma (припуск) qatlamini kesish bilan bogiangan asosiy ishni bajaradi . Uzunligi bo&#39;yicha bosh tig &#39; yordamchi tig &#39; lardan kattaroq bo &#39; ladi . Asbobning kesuvchi elementlari (tishlari)ni tashkil etuvchi oldin-gi va orqa yuzalar, bosh (asosiy) va yordamchi kesuvchi qirralarning vaziyati asbob korpusiga nisbatan geometrik parametrlar deb ataluv-chi burchakli kattaliklar sistemasi orqali ifodalanadi. Geometrik parametrlarning miqdoriy qiymatlari asbobning ishchi chizmalarida ko&#39;rsatiladiki, ular bo&#39;yicha, birinchidan berilgan shaklga ega bo&#39;lgan kesuvchi elementlar tayyorlanadi va ikkinchidan, barcha burchak-larning tayyorlanish aniqligi universal yoki maxsus nazorat - o&#39;lchov asboblari va priborlari yordamida tekshiriladi. Turli kesuvchi asboblarning kesuvchi elementlariga xos bo&#39;lgan geometrik parametrlarni o&#39;tuvchi tokarlik keskichi misolida ko&#39;rish mumkin. Keskichning kesuvchi qismini x, y, z o&#39;qlariga ega bo&#39;lgan to&#39;g&#39;ri burchakli koordinatalar sistemasiga &#34;bog&#39;laymiz&#34; (2.3-rasm). Quyidagi shartlar qabul qilinadi: 1) yo&#39;nilayotgan zagotovkaning aylanish o&#39;qi x o&#39;qiga parallel; 2) keskich stanok orqa babkasi markazi bo&#39;yicha (yoki keskich zagotovkaning aylanish o&#39;qi balandligida) o&#39;rnatilgan; 3) bo&#39;ylama yo&#39;nalishda asosiy kesuvchi qirraning zagotovkaga boti-rilib kirishi uchun surish harakati (uning tezligi V s ) x o&#39;qi bo&#39;yicha yo&#39;nalgan; 4) surish harakati vektorining ta&#39;sir etish nuqtasi sifatida keskich- ning uchi (/) olingan. /-2&#39;bosh (asosiy) kesuvchi qirra 1-2 ning xy (gorizontal) tekis-ligidagi proyeksiyasi bo&#39;lib, bu chiziq surish tezligi vektorining proyek-siyasi V s bilan ф burchagini tashkil etadi; Г -3&#39; yordamchi kesuvchi qirra 1-3 ning xy (gorizontal) tekis-ligidagiproyeksiyasi bo&#39;lib, bu chiziq surish tezligi vektorining proyek siyasi V s bilan ф , burchagini tashkil etadi. Ф va ф , burchaklari plandagi burchaklar deb ataladi. Shunday qilib, plandagi bosh burchak ф deb, gorizontal koordi-nata tekisligida o&#39;lchanadigan shu tekislikdagi surish harakati vek torining proyeksiyasi V s bilan bosh (asosiy) kesuvchi qirra proyeksi yasi orasidagi burchakka aytiladi. Plandagi yordamchi burchak ф , deb, gorizontal koordinata tekis ligida o&#39;lchanadigan shu tekislikdagi surish harakati vektorining proyek siyasi V s yo&#39;nalishi biIan yordamchi kesuvchi qirra proyeksiyasi orasida gi burchakka aytiladi. Bosh kesuvchi qirra xy koordinata tekisligiga parallel yoki u bilan burchak tashkil qilishi mumkin. 2.4-rasmda asosiy kesuvchi qirra 1-2 ning uch xil holati keltirilgan. rasm. Bosh kesuvchi qirraning og&#39;ish burchagi ishorasini aniqlash. Л —keskichning uchi (7) eng pastki nuqta—qirindi o&#39;ng tomonga yo&#39;nalib chiqadi 7)-keskichning uchi (7) eng yuqorigi nuqta—qirindi chap to monga yo&#39;nalib chiqadi tozalab yo&#39;nishda qo&#39;llaniladi. rasm . Bosh ( asosiy ) kesuvchi qirraning og &#39; ish burchagi chizmada ko &#39; rsatiladi va bosh kesuvchi qirra hamda keskich uchidan xy koordinata tekisligiga parallel bo &#39; hb o &#39; tgan tekislik orasidagi burchak kabi oichanadi . Bu burchakning qiymati ( ishorasiga qarab ) kesilib chiqayotgan qirin - dining oldingi yuza bo &#39; ylab yo &#39; nalishini aniqlaydi (2.5- rasm ). burchaklari bosh kesuvchi qirraning fazodagi vaziyatini to &#39; la aniqlaydi . Tokarlik keskichlari ish chizmalarida oldingi va asosiy orqa yuza - larning vaziyatini old burchak y va asosiy orqa burchak a orqali aniqla - nadi . y v a aburchaklari keskich kesuvchi qismining ( bosh kesuvchi qirrasiga perpendikular qilib o &#39; tkazi 1 gan ) asosiy kesuvchi tekislik A - A dagi kesimida o &#39; lchanadi . Bu tekislik ( A - A ) bosh (asosiy) kesuvchi qirraning gorizontal koordinata tekisligidagi proyeksiyasiga perpendiku lar qilib o&#39;tkaziladi. Old burchak asosiy kesuvchi tekislik ( A - A ) da shu tekislikning oldingi yuza va gorizontal tekisliklar bilan kesishish chiziqlari orasida o&#39;lchanadi. Asosiy orqa burchak aasosiy kesuvchi tekislik ( A - A ) da shu tekis likning asosiy orqa yuza va vertikal tekisliklar bilan kesishish chiziqlari orasida o&#39;lchanadi (2.6- rasm). Old yuzaning asosiy orqa yuzaga nisbatan holati kesuvchi qism-ning ponasimon shaklini aks ettirib, o&#39;tkirlanish burchagi B orqali ifodalanishi mumkin. O&#39;tkirlanish burchagi B asosiy kesuvchi tekis-likda uning old va asosiy orqa yuzalar bilan kesishish chiziqlari orasidagi burchak kabi o&#39;lchanadi. Demak, yuqoridagi ta&#39;riflarga binoan: Kesish burchagi ning qiymati kabi aniqlanadi. Old yuzaning vaziyati va ф , burchagi yordamchi kesuvchi qirran ing holatini aniqlaydi. Yordamchi orqa yuzaning vaziyatini to&#39;la aniqlash uchun yordamchi orqa burchak ko&#39;rsatiladiki, bu burchak yordam chi kesuvchi tekislik B-B dagi kesimda yotadi. B-B tekisligi yordamchi kesuvchi qirraning gorizontal koordinata tekisligidagi proyeksiyasiga perpendikular bo&#39;lib o&#39;tadi. Yordamchi orqa burchak yordamchi kesuvchi tekislik (B-B)Ua uning yordamchi orqa yuzasi va vertikai tekislik bilan kesishish chiziqlari orasida o&#39;lchanadi. Kesuvchi qirrada burchagi ostida kengligi bo&#39;lgan faska (kertik) tayyorlanishi mumkin (2.7-rasm) Keskichning uchi asosiy va yordamchi kesuvchi qirralar-ning, shuningdek asosiy va yor damchi orqa yuzalarning kesishi-shidan hosil bo&#39;lgan qirraning uchrashganjoyida radiusivo- sitasida tutashtiriladi (2.6-rasm). Odatda KesiIayotgan qatlam kesimi Keskich bilan bo&#39;ylama yo&#39;nishda kesilayotgan qatlam ko&#39;ndalang kesimi o&#39;lchamlari ishlanayotgan zagotovka o&#39;qidan o&#39;tuvchi tekis-likda o&#39;lchanadi. Sxemada (2.8-rasm) keskich ish qismining ixtiyoriy oniy ish holati ko&#39;rsatilib, keskich t chuqurlikdagi metall qatlamini kesib o&#39;tmoqda. Keskichning bir aylanish orasidagi ikki oniy holati tufayli chizma tekisligida hosil qilgan 1-2-4-3-1 kontur kesilayotgan qatlamning nominal ko&#39;ndalang kesimi A n ni tashkil etadi (konturning chega-ralanishida zagotovkaning ishlanayotgan va ishlangan yuzalari ham ishtirok etadi). Amalda kesilayotgan qatlam 1-2-4-5-1 konturi bilan aniqlanib, u haqiqiy ko&#39;ndalang kesim(A h )ni ifodalaydi. 1-5-3-1 kontur qirindi- ning qoldiq kesimi ni aniqlab, tenglik o&#39;rinlidir. Bunda ЛА nominal kesim A n ning taxminan 1 % ini tashkil etadi. Ishlangan yuzaning silliqligi (g&#39;adir-budurligi) qirindi qoldiq kesimi ning balandligi H ga bog&#39;liq bo&#39;ladi (#kattalik s va r 0 larga qarab o&#39;zgaradi). Kesilayotgan qatlamning qalinligi va kengligi kesilayotgan qatlamning ko&#39;ndalang kesimi shakli bo&#39;yicha paraUelogrammga yaqin bo&#39;lib, uning yuzasi surish qiymati s va kesish chuqurligi fga bog&#39;liqdir. Bu ikkala kattalik ishlab chiqarish sharoitini ifodalaydigan parametrlar bo&#39;lib, ular vositasida kesish rejimini hisoblash va tayin-Iash qulaydir. Kesilayotgan qatlam metalining plastik deformatsiyalanish va qirin-dining hosil bo&#39;lishiga qarshiligi, shuningdek fizik parametrlar — kesi layotgan qatlamning qalinligi a va kesilayotgan qatlamning kengligi orqali ham aniqlanadi (2.9-rasm). Sxemadan : Bu yerda b — ishlangan va ishqalanayotgan yuzalar orasidagi ke sish yuzasi bo &#39; yicha ( kesuvchi qirra bo &#39; ylab ) o &#39; lchangan masofadir ; a — zagotovkaning bir marta ay-lanishidagi kesim yuzasining ikki ho-latiga mos keladigan qatlam kengligiga perpendikular yo&#39;nalishda o&#39;lchangan m a s o f a d i r (ko&#39;pincha, a<b, S <t). bo&#39;lgan holda (2.10-rasm): Keng keskichlar bilan yo&#39;nishda esa (s»t; 2.11-rasm). a=t; b=s. Barcha ko&#39;rilgan hollar uchun kesilayotgan qatlamning nominal ko&#39;ndalang kesimi yuzasi quyidagiga teng: A=ab=st, mm 2 (2.1) Bu qiymat texnik hisoblarda foydalaniladi. Keskichni o&#39;rnatishdagi xatolar va kinematik o&#39;zgarishlar haqida ba&#39;zi tushunchalar Keskichning berilgan chizma bo&#39;yicha belgilangan holati va sup-portga o&#39;rnatilgandagi amaldagi holati orasidagi barcha farqlar bur-chakli parametrlarning o&#39;zgarishiga sabab bo&#39;ladi. Bu esa parametrlar-ning haqiqiy qiymatlarini aniqlash maqsadida tuzatish hisoblarini ba-jarishni talab qiladi. Bunda keskichning o&#39;rnatilish balandligi bo&#39;yicha farqlar (h=0, h+, h-) va keskichning vertikal o&#39;q atrofida burilishi hisobga olinadi. Buning natijasida parametrlarning o&#39;zgargan qiymatlari kelib chiqadi. Bundan tashqari kesish jarayonida hara-katlar tufayli burchakli parametrlarning yangi qiymatlari kuzatilib, 1 ularni kinematik burchakli parametrlar deb bel- gilanadi. Aniq hisoblar uchun bularning barchasi e&#39;tiborga olinishi zarur. A dabiyotlar ro&#39;yxati: 1. JT . В. Перегудов, A X - Хошимов вабошк,. Автоматлаштирилган корхона станоклари.—Т.: Узбекистон, 1999. 1. Грановский Г.И. и др. Резание металлов: Учебник для машиностр. и приборостр. спец. вузов.-М.: Высш. шк., 1985. 2. Технология обработки конструкционных материалов: Учебникдля машиностр. спец. вузов. Под ред. П.Г. Петрухи.—М.: Высш. шк., 1991. 3. Бобров В.Ф. Основы теории резания, Машиностроение, 1975. 4. Армарего И. Дж. Обработка металлов резанием. Перевод с англ. — М.,1977. 5. Зорев. H . H . Вопросы механики процессарезания металлов. — M , Машгиз,1956. 1. Резников A . H . Теплофизика процессов механической обработки материалов.—М,.1981 2. Справочник технолога-машиностроителя, т.т.1 и 2.- M ., Машиностроение,1972 . 3. Справочник металлиста в пяти томах.—М., Машгиз, 1959. 10. Долматовский Г.А. Справочник технолога. — М., Машиностроение, 1962. 11. Режимы резания металлов. Справочник под редакцией Ю.В. Барановского, 3-е изд.—М, Машиностроение, 1972. 12. Справочник нормировщика-машиностроителя т.2. Нормирование станочных работ. Под редакцией Е.П.Стружестраха. —M, Машиностроение, 1961. 13. Обшемашиностроительные нормативы режимов резания: Справочник, т. l .- M .: Машиностроение, 1991, 634 с.

Похожие

Kesish elementlari va keskich kesuvchi qismining geometrik parametrlari
Kesish kuchlari va kesish quvvati
Kesuvchi asbobning yedlrilishi va turg'unligi
Qirindi hosil bo‘lish jarayoni
Qirindining hosil bo'lish jarayoni