logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Материаловедение
  4. Kesuvchi asbobning yedlrilishi va turg'unligi

Kesuvchi asbobning yedlrilishi va turg'unligi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

232 KB
Скачать
Kesuvchi asbobning yedlrilishi va turg&#39;unligi Reja: 1. Asbobning kontaktlanuvchi tig&#39;laridagi ishqalanish va yedirilish. 2. Yedirilish grafiklari va ulaming amalda qo&#39;llanilishi. 3. Asbobsozlik materiallarining ishqalanishga chidamliligi. Asbob tig&#39;i yedirilish mexa-nizmining gipotezalari. 4. Kesuvchi asbobning turg&#39;unligi va resursi. Tayanch so&#39;z va iboralar: 1. Ishqalanish va yedirilish. 2. Yedirilish. 3. Turg&#39;unlik, 4. Ishqalanishga chidamlilik. 5. Kesuvchi asbob resursi. Asbobning kontaktlanuvchi tig&#39;laridagi ishqalanish va yedirilish Kesish jarayonida kesuvchi tig&#39;ning old va orqa yuzalari p va bosim ta&#39;sirida va ishlanayotgan material bilan harakatlanuvchan kon-taktda bo&#39;ladi (6.1-rasmga qarang).Bunda old yuza kesilayotgan qirin dining keskichga qaragan tomoni, orqa yuza esa shakllanayotgan kesish yuzasi ta&#39;sirida bo&#39;ladi. Ishlatilayotgan materialning mus - tahkamligi qancha yuqori boisa , su rish qiymati katta va old burchak / kichik bo &#39; lsa , kontakt maydonchalari - dagi bosim shunga mos ravishda ko &#39; proq bo &#39; ladi . Har xil asboblar uchun kon takt maydonchalaridagi maksimal bo sim p max =2...70 GPa ( tokarlik keskich - Iari uchun 10...60 GPa ) oralig &#39; ida bo &#39; ladi . Orqa yuza va kesish yuzasi tashkil etgan kontakt maydonchasida nisbiy sir - panish tezligi kesish tezligi v ga teng deb qabul qilinadi. Oldingi yuza kontakt maydonchasi bo&#39;ylab kesilayotgan qirindining sirpanish tezligi ga teng (bu yerda-qirindining kirishishi). Harakatlanuvchi kontakt sharoitida ishqalanish va normal bosim ta&#39;sirida kontaktlanuvchi yuzalarjuda yuqori temperaturalargachaja-dal qiziy boshlaydi. Bu temperaturalar asbob materiali chidamlilik temperaturasi (kritik temperatura )dan ham ortib ketishi mumkin. Ko&#39;rsatilgan ishqalanish sharoiti ishqalanish koeffitsiyenti orqali ifodalanishi mumkin. Tajribada aniqlanishicha, sirpanish tez-ligining ortishi bilan ishqalanish koeffitsiyenti biroz kamayadi. Masalan, cho&#39;yan-qattiq qotishma (BK3 va BK8) jufti uchun dan gacha pasaygan (6.2-rasm). Umuman, ishqalanish koef fitsiyenti ishlanayotganjuftma-teriallari va o&#39;zaro sirpanish tezli- giga bog&#39;liqdir. Ishqalanish asbob tig&#39;lari yedirilishining asosiy sababchisidir. Kuzatishlar kesish jarayoni boshlanishi bilanoq, kesuvchi qir-ralarning yedirila boshlanishini ko&#39;rsatadi. Bu qattiq qotishma plas- tinkali keskichlarda asosiy va yordamchi qirralarning tutashgan joyi-da, shuningdek qirralarining o&#39;zida mikrosinish (uvalanish)lar misolida namoyon bo&#39;ladi. Kesishjarayoni davomida yedirilish to&#39;xtovsiz davom etadi. Keskich misolida quyidagi 3 turdagi yediriJish kuzatiladi (6.3-rasm): a) faqat orqa yuza bo &#39;yicha: tozalab yo &#39;nishda a=0,005... 0,1 mm; 5<0,1 mm/ayl; b) old va orqa yuzalar bo&#39;yicha: xomaki yo&#39;nishda mm; d) faqat old yuza bo&#39;yicha: og&#39;ir stanokJarda ishlov berishda s>l mm/ayl. Orqa yuza bo&#39;yicha yedirilishda chiziqli o&#39;lcham darajasi sifatida yedi-rilgan yuzaning maksimai kengligi (balandlik bo&#39;yicha) , oldin gi yuza bo&#39;yicha yedirilishda esa yedirilish chuqurchasining chuqurligi va kengligi qabul qilingan. Yedirilishning miqdoriy parametrlari. Kesuvchi asbobning butun ish vaqtiT davomida tigiarning yedirilishi ilgarilab boraveradi. Tig&#39;larning yedirilishi miqdoran chiziqli o&#39;lcham h Q va hajmiy Kyoki massa ( m = p V ) kattaliklari orqali ifodalanadi. Odatda h 0 ni o&#39;lchash shkalali Brinell lupasi yoki dastaki mikroskop МПБ -2 yordamida bajariladi. Keskichning yedirilgan qismi massasi o&#39;lchashlar va hisob-lashlar orqali amalga oshiriladi. Quyida turli hollar uchun yedirilish massasini hisoblash formulalari keltiriladi: 1) Orqa yuza bo&#39;yicha yedirilish bir tekisda borganda (6.4-rasm); 2) Orqa yuza bo&#39;yicha yedirilish notekis bo&#39;lganda (6.5-rasm). Yedirilish grafiklari va ularning amalda qo&#39;llanishi3) Ariqchaning yedirilish massasi (6.6- rasm). Yedirilish egri chiziqlari tig&#39;ning orqa va old yuzalari bo&#39;yicha yedin lishning kesishning davom etish vaqti т yoki kesish haraka yo&#39;nalishida bosib o&#39;tilgan masofa uzunligi L orasidagi munosabatn ifodalaydi (6.7-rasm). Boshlang &#39; ich davrda yedirilish egri chizig &#39; i ( O - J ) b rtib chiqqan ko &#39; rinishga ega ; asbob biroz yedirilib ishga kirishadi , kesuvchi qirra sal dumaloqlashadi I zona boshlang &#39; ich yedirilish zonasidir . Yedirilish davom etib ishlov berishning tozaligi va aniqlig - irii yomonlashtirmaydigan qiymatgacha yetadi ; 1-2 oraliq deyarli to &#39; g &#39; ri chiziq shakliga ega II zona normal yedirilish zona - sidir . Bundan keyingi kesish ishi orqa va old yuzalar bo &#39; yicha yedirilish - ning keskin o &#39; sishiga va kesuvchi tig &#39; ning yedirilishiga olib keladi . III zona halokatli yedirilish zonasidir. Keskich III zona davrida ishlatil-masa, uning xizmat muddati ortadi. egri chizig&#39;ida o&#39;tish nuqtalari kuzatilmay kesish davomida yedirilish massasi monoton ravishda o&#39;sib boradi. Kesuvchi asbob (keskich)ning yo&#39;l qo&#39;yilishi mumkin bo&#39;lgan yedirilish miqdorigacha ishlash vaqti kesuvchi asbobning turg&#39;unlik davri yoki turg&#39;unligi deb ataladi. Turg&#39;unlik Tminutlarda yoki kesuvchi qirra nuqtasining bosib o&#39;tgan masofasi uzunligida ( L ) yoki kesilayotgan qatlam yuzasi ( F k ) orqali ifodalanadi. Qayta charxlanib ko&#39;p marta foydalaniladigan as boblar uchun turg&#39;unlik davri ikki marta qayta charxlash orasidagi vaqt kabi aniqlanadi. Odatda turg&#39;unlik davri davomida bir asbob yor-damida bir emas, bir necha zagotovkalarga ishlov beriladi. Bu hoIda turg&#39;unlik kabi aniqlanadi, bunda r o -zagotovkalardan har biri uchun sarfbo&#39;lgan asosiy texnologik vaqt, i -bir charxIashdan keyin gi charxlashgacha bo&#39;lgan vaqt ichida ishlov o&#39;tgan zagotovkalar soni. Turg&#39;unlik Tasbobning ishlay olish qobiliyatini ifodalaydigan asosiy ko&#39;rsatkichlardan biridir. Yo&#39;l qo&#39;yilishi mumkin bo&#39;lgan yedirilish miqdori yedirilish mezoni deb ataladi. Uning miqdori texnik va iqtisodiy ko&#39;rsatkichlarbo&#39;yicha chegaralangan bo&#39;ladi. Yedirilish me zoni optimal yedirilishni aniqlashda qo&#39;llaniladi. 1. Vizual mezonlar - orqa yuza bo&#39;yicha yedirilish haddan ortiq bo&#39;lganda ishqalanish kuchlari o&#39;sib ketadi va kesish yuzasida yorqin iz yoki qora dog&#39;lar paydo bo&#39;ladi, o&#39;ziga xos ovoz chiqadi (keskich 111 zonada ishlayotgan bo&#39;ladi). Bundan to&#39;g&#39;ri xulosa chiqarish tokar- ningmahoratiga bog&#39;liq bo&#39;ladi. 1. Ishni to&#39;xtatish paytini yedirilish maydonchalari va chuqurcha-Iari o&#39;lchamlarini o&#39;lchab borish orqali aniqlanadi. Issiqbardosh, ti tan va qiyin eruvchan qotishmalarni yo &#39; nishda yo &#39; l qo &#39; yilishi mumkin bo&#39;lgan yedirilish po&#39;latlarni yo&#39;nishda esa 1 mm gacha yetadi. 3. Texnologik mezonlar ishlangan yuzadagi mikronotekisliklar-ning kattalashishi, ishlanayotgan detal diametrining biroz katta bo&#39;lishi kabi ishlov berish xatolari bilan bog&#39;liq bo&#39;ladi. Asboblarning yedirilishijarayonini tahlil qilish uchun &#34;teng yedi rilish mezoni&#34; va &#34;optimal yedirilish mezoni&#34; tushunchalari kiritila-di. Optimal yedirilish mezonidan avtomatlashtirilgan ishlab chiqa-rish sharoiti (avtomatik liniyalar yoki PDB stanoklar)da foydalanish maqsadga muvofiq bo&#39;ladi. Optimal yedirilish mezoni egri chiziqli bo&#39;lib, yedirilish grafiklarining o&#39;tish nuqtalari 1-4-5 orqali o&#39;tadi (6.8-rasm). Teng yedirilish mezoni yedirilish grafiklarini /, 2, 3 nuqtalarida kesib o&#39;tuvchi gorizontal chiziq bo&#39;lib sex sharoitida yedirilish ko&#39;rsatilgan qiymatga yetgandan so&#39;ng ishni to&#39;xtatib, asbobni yangi yoki qayta charxlangani bi lan almashtirish zarur bo&#39;ladi. Asbobning yedirilish me&#39;yori. Agar asbobning konstruksiyasi qayta charxlanishlar orqali uning kesish xususiyatlarini tiklash im-koniyatiga ega bo&#39;lsa, yedirilish me&#39;yori sifatida charxlab olinadi-gan qatlam qalinligi ko&#39;rsa-tiladi (6.9-rasm). Asbobning yedirilish me&#39;yorini hisoblash uchun har bir qayta charxlashda maksimai yedirilish miqdori va qo&#39;shimcha zararlangan, qalinli gi atrofida bo&#39;lgan qatlamning yig&#39;indisi qabul qilinadi. Demak, charxlab olib tashlanadigan qatlam qalin ligi— yedirilish me&#39;yori quyi-dagiga teng: Asbobsozlik materiallarining ishqalanishga chidamliligi Barcha asbobsozlik materiallari ishqalanishga qarshilik ko&#39;rsatish xossasiga ega. Ishqalanish ishlanayotgan zagotovka va asbob material-larijuftining faqat o&#39;zaro bir- biriga ta&#39;siri davomida yuz beradi. Ishqalanishga chidamlilik —bu ishqalanish kuchlari F . ning ishqalanayotgan jismni ishqalab yedirilish mahsulotlari hosil qilish uchun sarfbo&#39;lgan ish miqdori ning ma&#39;lum o&#39;zaro ta&#39;sir sharoitida yedirilish mahsulotlari massasi ga nisbatidir. Ishqalanishga chidamlilik bir necha omillarga bog&#39;liq, jumladan ishqalanayotgan yuzalarning kinematikasi va o&#39;zaro sirpanish tezligi o&#39;zaro kontakt maydonchasi yuzasi , ishqalanish juftining ishqalanish koeffitsiyenti , ishqalanish yuzalaridagi bosim p , kon takt yuzalarining temperaturasi в va boshqalar. Ishqalanish kuchlarining bajargan ishi: bo &#39; lsa , ishqalanishga chidamlilik : bu yerda L - ishqalanish juftining o &#39; zaro sirpanish yoii ; — yediri lish mahsulotlari massasi . Iarni to &#39; g &#39; ridan - to &#39; g &#39; ri o &#39; lchash qiyin bo &#39; lganligi sababli tig &#39; larning ishqalanish jarayoni modellashtirib ko &#39; riladi (6.10- rasm ). Bunda indentor asbobsozlik materialidan tayyorlanib juftning ishqalanayotgan jismi bo&#39;ladi. Silindrik namuna konstruksion po&#39;latdan tayyorlanib ishqalovchi jism bo&#39;ladi. Qurilmaning kon-struksiyasi ishqalanish kuchini o&#39;lchash imkonini beradi.O&#39;lchash natijalari asosida ishqalanish koeffitsenti shuningdek, indentor yedirilgan qismining hajmi va massasi aniqlanadi. Kesuvchi asbobning turg&#39;unligi va resursi Kesish tezligining kesuvchi asbob turg&#39;unligiga bog&#39;liqligi o&#39;tkazilgan ko&#39;p tajribalar asosida aniqlanishicha (6.12-rasm), bu munosabat murakkab xarakterga ega hamda maksimai turg&#39;unlik bu munosabatni ikki zonaga ajratadi. I zona kichik tezliklarzonasi bo&#39;lib, past ish unumdorligini beradi. I I zona yuqori tezliklar zonasi bo&#39;lib ish unumdorligi ham mos ravishda kattadir. Kesuvchi asbobdan maqsadga muvofiq foydalanish kesish tez-liklarini oraIigida olishni taqozo qiladi (П -egri chiziqning o&#39;tish nuqtasi; maksimai turg&#39;unlikka T max mos keladigan tezlik). Shu orahq- dagi kesish tezliklari avtomatlash - tirilgan metall kesuvchi stanoklar va avtomatik liniyalar uchun kesish rejimini tayinlashda qabul qilinadi . Juda ko&#39;p tajriba natijalarini hisobga olib quyidagi matematik tenglama taklif qilingan: Bu yerda m - turg &#39; unlikning daraja ko &#39; rsatkichi ( yoki turg&#39;unlik ko &#39; r - satkichi ; ma &#39; lumotnomalardan oli - nadi , yo &#39; nish uchun m =0, l ...0,4); C r -koefTitsient, uning qiymati kesish tezligidan tashqari barcha parametrlar (t, s, HB,...) ga bog&#39;liq. Bunday bog&#39;lanishning umumlashtirilgan ko&#39;rinishi quyidagicha (xususiy bog&#39;lanishning umumlashtirilgan tenglamasi): Kesuvchi asbobning resursi. Kesuvchi asbobning resursi deb, as-bobdan foydalanish muddati davomida uning yordamida tayyorlan-gan yaroqli mahsulotlar yig&#39;indisiga teng yoki mos miqdorga aytiladi. Asbobning umumiy resursi quyidagicha aniqlanadi: Bu yerda: asbobning turg&#39;unlik davridagi resursi; qayta charxlashlar soni; qayta charxlashlar natijasida asbob resursining pasayishi mumkinligini hisobga oluvchi koeffitsiyent. Asbob resursining miqdoriy ko&#39;rsatkichi sifatida quyidagilarni ko&#39;rsatish mumkin: a) va rejimida kesishda kesish yo&#39;nalishida bosib o&#39;tilgan masofa L=vT, m; b) s - o&#39;zgaruvchan rejimda kesishda ishlov o&#39;tgan yu-zaning maydoni d) t va s o&#39;zgaruvchan rejimda kesishda zagotovkadan kesilgan metall qatlamining hajmi yoki massasi e) turg&#39;unlik davri Tdavomida kesuvchi asbob bilan ishlov o&#39;tgan bir turdagi zagotovkalar soni K n . Kesuvchi asbobning resursi umumiy holda kesish tezligi v, surish qiymati s, kesish chuqurligi /, turg&#39;unligi T, ishlanayotgan material-ning qattiqligi HB va boshqa omillarga bogliqdir. 3. Yedirilish parametrlari (h ( ! , m)ning miqdoriybaholanishini izohlang. Keskich tig&#39;larini yedirilish mexanizmi gipotezalarini ta&#39;riflang. 4. Metall kesuvchi asbob (keskich misolida)ning ishqalanish grafiklari va ulardan tajribada foydalanish bo&#39;yicha izoh bering. 5. Yedirilish mezoni, yedirilish me&#39;yori va metall kesuvchi asbobning turg&#39;unligi tushunchalarini ta&#39;riflang. 6. Kesish tezligi va asbob turg&#39;unligi orasidagi munosabatni yozing va uni izohlang. A dabiyotlar ro&#39;yxati: 1. JT . В. Перегудов, A X - Хошимов вабошк,. Автоматлаштирилган корхона станоклари.—Т.: Узбекистон, 1999. 1. Грановский Г.И. и др. Резание металлов: Учебник для машиностр. и приборостр. спец. вузов.-М.: Высш. шк., 1985. 2. Технология обработки конструкционных материалов: Учебникдля машиностр. спец. вузов. Под ред. П.Г. Петрухи.—М.: Высш. шк., 1991. 3. Бобров В.Ф. Основы теории резания, Машиностроение, 1975. 4. Армарего И. Дж. Обработка металлов резанием. Перевод с англ. — М.,1977. 5. Зорев. H . H . Вопросы механики процессарезания металлов. — M , Машгиз,1956. 1. Резников A . H . Теплофизика процессов механической обработки материалов.—М,.1981 2. Справочник технолога-машиностроителя, т.т.1 и 2.- M ., Машиностроение,1972 . 3. Справочник металлиста в пяти томах.—М., Машгиз, 1959. 10. Долматовский Г.А. Справочник технолога. — М., Машиностроение, 1962. 11. Режимы резания металлов. Справочник под редакцией Ю.В. Барановского, 3-е изд.—М, Машиностроение, 1972. 12. Справочник нормировщика-машиностроителя т.2. Нормирование станочных работ. Под редакцией Е.П.Стружестраха. —M, Машиностроение, 1961. 13. Обшемашиностроительные нормативы режимов резания: Справочник, т. l .- M .: Машиностроение, 1991, 634 с.

Похожие

Metall kesuvchi stanoklatlya ularning tasnifi
Kesuvchi asboblarining yeyilishining asosiy sabablari
Kesish elementlari va keskich kesuvchi qismining geometrik parametrlari
Keskich kesuvchi qismining geometrik parametrlari va kesilayotgan qatlam tasnifi
Kesish jarayonidagi issiqlik xodisalari