Obodlik ko‘ngildan boshlanadi - Основы культурологии - Рефераты

Obodlik ko‘ngildan boshlanadi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

38.5 KB

Obodlik ko‘ngildan boshlanadi Mustaqil, suveren O‘zbekiston davlatining o‘tgan qisqa 22 yillikda, avvalo, el-yurtimizning xohish-irodasi, mashaqqatli va bunyodkorona sa’y-harkatlari evaziga jahon xaritasida yangi – o‘z kuchi va salohiyatiga tayangan holda, bugun taraqqiyot yo‘lidan barqaror sur’atlar bilan rivojlanib borayotgani, hech shubhasiz, xalqimizning tarixiy g‘alabasidir. Mamlakatimizda demokratik davlat, fuqarolik jamiyatini barpo etish, iqtisodiyotimizni bozor munosabatlariga o‘tkazish va rivojlangan davlatlar qatoridan munosib joy olish yo‘lida erishgan marralarimiz jahon ahlini haqli ravishda hayratda qoldirmoqda. E’tiborli tomoni, ushbu rivojlanish jarayoni dabdurustdan emas, balki tizimli ravishda Yurtboshimiz chiqishlarida oldimizga qo‘yilayotgan strategik maqsad va vazifalarning amalga oshirilishi natijasida namoyon bo‘lmoqda. Prezident Islom Karimov O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining 2010 yil 12 noyabrdagi qo‘shma majlisidagi “Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi”da demokratik bozor islohotlari va iqtisodiyotni liberallashtirishni yanada chuqurlashtirish bo‘yicha galdagi vazifalarga to‘xtalib o‘tdi. Zero, O‘zbekiston Respublikasida amalga oshirilayotgan tub ijtimoiy- siyosiy, iqtisodiy islohotlar kuchli demokratik huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatini qurishga qaratilgan. Shu sababli ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyotiga o‘tishning “o‘zbek modeli”ni bosqichma-bosqich amalga oshirish huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatini shakllantirishning mustahkam asosi bo‘lib xizmat qilmoqda. Mamlakatimizda barqaror va samarali iqtisodiyotni shakllantirish borasida amalga oshirilayotgan islohotlar hozirgi kunda o‘zining ijobiy natijalarini bermoqda. Iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish jarayonida va davlat investitsiyaviy dasturlari hamda xorijiy investitsiyalarni jalb etish hisobiga iqtisodiyotimizda chuqur tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish, aholi daromadlari o‘sishini ta’minlash, bandlik, samarali tashqi savdo va investitsiya jarayonlarini

kuchaytirish, qishloq xo‘jaligini isloh qilish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sohasini barqaror rivojlantirish, bank-moliya tizimi faoliyatini mustahkamlashda, iqtisodiyot hududiy tarkibining takomillashuvi (hududlar iqtisodiyotining mutanosib rivojlanishi), hududlarda sifatli uy-joy qurilishini banklar tomonidan qo‘llab-quvvatlashishi, samarali kredit tizimi, insoniy kapitalning takomillashuvi, jumladan, yoshlarning malakasini oshirish, ularni yangi innovatsion loyihalarga jalb etish, ishchilar malakasini oshirishda, yangi avlod kadrlarini tayyorlashda ahamiyatli yutuqlar qo‘lga kiritildi. Xalqaro amaliyot tasdiqlashicha, iqtisodiyotning ichki talabini rag‘batlantirish yalpi ichki talabning oshishiga, bu, o‘z navbatida, iqtisodiyotning import o‘rnini bosadigan mahsulotlarni ko‘paytirish imkoniyatlarini yaratadi. Ichki talabni rag‘batlantirish ishlab chiqarishning ichki integratsion rivojiga shart-sharoit yaratib, YAIMning o‘sishiga olib keladi. Bu fakt, ayniqsa, jahon moliyaviy- iqtisodiy inqirozi sharoitida juda muhim o‘rin tutadi. Binobarin, bu vaqtda eksportning xom-ashyoga yo‘naltirilishi hamda jahon bozorining turli darajadagi xavf-xatarlari va injiqliklariga haddan ziyod bog‘liqligi valyuta tushumlarining pasayishiga, moliyaviy barqarorlikning yomonlashuvi va alohida mamlakatlar iqtisodiyotining nobarqarorlashuviga sabab bo‘ladigan jiddiy omilga aylanadi. Shunday sharoitda mamlakatimizda jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining salbiy oqibatlarini bartaraf etish bo‘yicha qabul qilingan “Inqirozga qarshi chora-tadbirlar dasturi” ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning eng ustuvor yo‘nalishi bo‘lib qoldi. Hozirgi kunda O‘zbekistonning xalqaro iqtisodiy maydondagi nufuzi va mavqei muntazam oshib bormoqda. Mamlakatimizda turli mulkchilik shakllarini rivojlantirish va investitsion muhitni tartibga soluvchi mexanizmlarning ishlab chiqilishi xorijiy investorlar uchun qulay investitsion muhit yaratilishiga olib keldi. Bunda mamlakatimiz Prezidenti Islom Karimov tomonidan ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish strategiyasining puxta ishlab chiqilganligi, iqtisodiy islohotlarning maqsadi va vazifalari, ularni amalga oshirish yo‘llarining aniq hamda to‘g‘ri ko‘rsatib berilganligi yutuq va marralarning salmoqli bo‘lishiga imkon yaratdi. Iqtisodiyotning yoqilg‘i-energetika, mashinasozlik, metallurgiya, kimyo sanoati,

qishloq xo‘jaligi va boshqa strategik tarmoqlari rivojlanishi uchun davlat tomonidan faol qo‘llab-quvvatlash siyosatining olib borilishi natijasida mamlakatimizda energetika va don mustaqilligi kabi muhim vazifalar hal qilindi. Mashinasozlikning jadal sur’atlar bilan rivojlanishi mahsulot ishlab chiqarish hajmining yangi tovar nomenklaturasi (avtomobillar, radioelektronika, elektrotexnika mahsulotlari va boshqalar) bo‘yicha o‘sishiga sharoit yaratdi. Mamlakatimiz taraqqiyotining hozirgi bosqichida iqtisodiyotni erkinlashtirish, bozor islohotlarini chuqurlashtirish asosida mulkdorlar sinfini shakllantirish, aholining umumiy bandligini oshirish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni yanada rivojlantirish oldimizda turgan eng dolzarb muammolardan biridir. Prezident Islom Karimov ta’kidlaganidek: “Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik biz uchun o‘tkir bo‘lib turgan aholi bandligi va uning daromadlarini oshirish muammolarini hal etishda o‘ziga xos lokomotiv, mamlakatimizda eng yirik mehnat bozori, mulkdorlarning o‘rta sinfini shakllantirishning asosiy omili, millionlab odamlar uchun daromad va farovonlik manbai hisoblanadi”. Shu sababli kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashni rag‘batlantirish mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning asosiy ustuvor yo‘nalishlaridan biri deb belgilangan. Yaqin istiqbolda kichik biznes mamlakatimizda iqtisodiyotni uzluksiz rivojlantirishning eng muhim omili, taraqqiyot yo‘lidan olg‘a yetaklaydigan ijtimoiy harakatlantiruvchi kuch bo‘lib qoladi. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish, qo‘llab- quvvatlashdagi davlatning oqilona iqtisodiy siyosati tufayli mamlakatimizda qulay makroiqtisodiy muhit yaratildi. Jumladan, xususiy mulk va tadbirkorlik huquqini himoya qilish borasidagi qonunchilik mustahkamlandi. Bunda biznesni ro‘yxatga olish, ayrim faoliyat turlari bo‘yicha litsenziya va ruxsatnomalarni berish jarayonlari soddalashtirildi, davlatning biznes faoliyatiga aralashuvi cheklandi, tadbirkorlik subyektlari topshiradigan hisobotlarning barcha shakllari va muddatlari keskin qisqartirildi, soliq stavkalari unifikatsiya qilindi, talab yuqori

bo‘lgan moddiy-texnik resurslardan keng foydalanishga imkon beradigan barqaror bozor mexanizmi shakllandi. Hozirgi kunning eng muhim vazifasi – mamlakatimizda ijtimoiy hayotning barcha sohalarida yuz berayotgan islohotlarni yangi pog‘onaga ko‘tarishdan iborat. Ijtimoiy-iqtisodiy sohada demokratik bozor islohotlari va iqtisodiyotni liberallashtirishni yanada chuqurlashtirish yaqin istiqbolga mo‘ljallangan bir qator muhim vazifalarni o‘z ichiga oladi, ularni aholi iste’mol talabini oshirish, ijtimoiy soha va xizmatlar sektorini rivojlantirish, infratuzilmaviy, transport va kommunikatsion obyektlarni ishga solish bo‘yicha loyihalarni jadal amalga oshirish, ish haqini muntazam oshirib borish hisobiga bajarilishi belgilab qo‘yilgan. Prezidentimiz Islom Karimov ta’kidlaganidek, “ayni paytda biz o‘z vaqtida tanlab olgan iqtisodiy taraqqiyot modelining naqadar to‘g‘ri ekanini va amalda o‘zini to‘la oqlaganini hayotning o‘zi yana va yana tasdiqlab bermoqda”. Jahonda umume’tirof etilgan rivojlanishning “o‘zbek modeli” hamda qabul qilingan “Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi”ning ustuvor yo‘nalishlarini izchil amalga oshirish natijasida, jahon iqtisodiyotida yuz berayotgan inqirozli holatlarga qaramay, 2012 yilda mamlakat iqtisodiyotini o‘stirishning yuqori sur’atlari barqarorligi va makroiqtisodiy muvozanat ta’minlandi. Shu bilan birga, Prezident Islom Karimov ta’kidlaganidek, keyingi yillarda ijtimoiy sohani yanada rivojlantirish, mamlakatimiz aholisining daromadlari va turmush darajasini muttasil oshirib borish doimiy e’tibor markazida bo‘ldi. Istiqlolning dastlabki yillaridanoq mamlakatimizda oila manfaatlarini himoyalash, uni iqtisodiy jihatdan qo‘llab-quvvatlash huquqiy, ma’naviy-axloqiy asoslarini umuminsoniy va milliy qadriyatlar mushtarakligida yanada boyitish, chuqur bilimli, kasb malakasi shakllangan ma’naviy va jismoniy sog‘lom avlodni voyaga yetkazish borasida keng qamrovli ishlar boshlab yuborildi. Xususan, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining alohida bobida oilaning ijtimoiy

maqomi aniq belgilandi. Oila, Fuqarolik, Uy-joy kodekslari va boshqa qonun hujjatlarida oilaviy munosabatlarning azaliy qadriyatlari o‘z ifodasini topdi. Jamiyatimizning asosiy bo‘g‘ini bo‘lgan oila institutini yanada mustahkamlash va rivojlantirish, bugungi kunda yosh oilalarni moddiy va ma’naviy jihatdan qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlarni yangi bosqichga ko‘tarish, bu borada mahallaning roli va ahamiyatini kuchaytirish, xotin-qizlar, opa-singillarimiz uchun yanada keng imkoniyatlar yaratish, jismonan sog‘lom, ma’naviy yetuk va barkamol avlodni tarbiyalash kabi o‘z oldimizga qo‘ygan boshqa muhim maqsadlar barchamizga yaxshi ma’lum. Bu o‘rinda gap aynan shular hisobidan pirovard natijada oila farovonligini va shu asosda butun xalqimiz farovonligini yanada oshirish haqida bormoqda. Zero, ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyotini rivojlantirishning “o‘zbek modeli”da ham har bir insonga munosib turmush tarzini yaratish iqtisodiyotning ijtimoiy vazifasi darajasiga ko‘tariladi. Bugungi kunda oilaviy tadbirkorlikka bandlikni ta’minlash, aholi farovonligini yuksaltirishning eng muhim omillaridan biri sifatida qaralmoqda. Oilaviy biznesning o‘ziga xosligi shundaki, u ko‘p asrlik oilaviy an’analar, qadriyatlar bilan uyg‘un rivojlanadi. Misol uchun, Angliyadagi oilaviy biznes korxonalarining to‘rtdan bir qismi qariyb to‘rtta avloddan beri o‘tib kelar ekan. Shvetsiyada mehnat bilan band aholining 61 foizi oilaviy tadbirkorlik sohasida ishlayotgani ham uning nechog‘li katta ahamiyatga ega ekanligidan dalolatdir. Prezidentimiz tomonidan ustuvor yo‘nalishlardan biri sifatida ko‘tarilgan inson omili masalasi ijtimoiy fazilatlar, qadriyatlar tizimi hamdir. Islohotlar davrida inson omiliga xos yangiliklarga intilish, uni o‘zlashtirish, ijtimoiy-siyosiy faollik, ijodkorlik, me’yor va bilimlar, mehnat va ijtimoiy malakalar, strategik mo‘ljallarni ko‘zlab yashashi va ishlashi katta ahamiyat kasb etadi. Inson bor ekan, u doimo ezgulikka, obod turmushga intiladi.

Davlatimiz rahbari ta’kidlaganidek, “Obod hayot degan tushuncha azal- azaldan xalqimizning ongu tafakkurida avvalambor farovonlik, to‘kinchilik, mo‘l- ko‘lchilik, qut-baraka, bozorlarda arzonchilik ma’nosini o‘zida mujassam etib keladi”. 2013 yilda ish haqi, pensiya va nafaqa to‘lovlarini 23 foizga oshirish, 1 mln.ga yaqin yangi ish o‘rinlarini yaratish, kichik biznesni rivojlantirish uchun 300 mlrd. so‘mdan ortiq bank kredit resurslarini ajratish rejalashtirildi. Jumladan, ish bilan ta’minlash doirasida 2012-2013 o‘quv yilida 500 ming nafar kasb-hunar kollejlari bitiruvchilari korxona va tashkilotlarda amaliyot o‘tash, uch tomonlama (kollej bitiruvchisi, ish beruvchi va kollej o‘rtasida) shartnoma tuzish va bo‘sh ish joylarida kvotalangan o‘rinlarni ajratish orqali ish bilan ta’minlanishi belgilandi. Bundan tashqari, 2013–2014 o‘quv yilida 530 ming nafardan ortiq 1-sinf o‘quvchilariga, 7 ming nafarga yaqin “Mehribonlik” uylari tarbiyalanuvchilariga va 180 ming nafardan ortiq maktab-internat o‘quvchilariga, jami 700 ming nafardan ortiq o‘quvchiga bepul darsliklar tarqatiladi. Mahalla instituti va fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari faoliyati yanada takomillashtirilib, ularning huquq va vakolatlarini kengaytirish, joylarda iqtisodiy va ijtimoiy rivojlantirish bilan bog‘liq masalalarni hal etishdagi o‘rni va ahamiyatini kuchaytirish, nochor va yosh oilalarga ijtimoiy ko‘mak hamda yordam ko‘rsatish, mahallalar va yashash joylarni obodonlashtirish va ko‘kalamzorlashtirish ishlari amalga oshirilib, tashqi qiyofasi yaxshilanadi. 2013-2017 yillarda “Zamonaviy mahalla” yagona arxitektura loyihasi asosida: – mahallalardagi aholi xonadonlari, ko‘p qavatli uylarning tashqi ko‘rinishi mahallaning joylashishiga qarab bir xil ko‘rinishga olib kelinadi; – mahallalarning ichki ko‘chalari, piyodalar yo‘lakchalari, yo‘l chetidagi ariq-zovurlar va yo‘l to‘siqlari kapital ta’mirlanadi. Moddiy-texnik bazasini yaxshilash maqsadida 500 ta mahalla fuqarolar yig‘ini binosi rekonstruksiya qilinadi va 53 ta yangi mahalla guzari qurilib, ular

kompyuter texnikasi bilan ta’minlanadi. Xususan, Toshkent shahri misolida har bir tumanda “Mahalla markazlari” qurib foydalanishga topshirilishi rejalashtirilmoqda. Unda mahalla fuqarolar yig‘ini va barcha ijtimoiy soha tashkilotlari hamkorligida oilalarning barqarorligini ta’minlash, yoshlar, ayniqsa, ayollar jinoyatchiligini oldini olish ishlari ko‘zlangan. E’tiborli tomoni, joriy “Obod turmush yili” davlat dasturida aholiga maishiy-texnika vositalari va xo‘jalik jihozlarini sotib olish uchun tijorat banklari tomonidan beriladigan iste’mol kreditlari hajmini 1,3 barobarga oshirish, ipoteka kreditlari hisobidan mamlakatimiz hududlarida 105 ta ko‘p qavatli uylar qurish rejalashtirilgan. Shuningdek, har bir tumanda ayollar uchun go‘zallik salonlari tashkil etilayotganligi diqqatga sazovor. 2013 yilda kam ta’minlangan va ehtiyojmand oilalarning 189 ming nafar qizlariga sport bilan shug‘ullanishi uchun sport kiyimlari berish va har bir tumanda 50 tadan kam ta’minlangan oilalarning to‘ylarini o‘tkazish belgilangan.

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati: 1. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. –T.: “O‘zbekiston”. 2008. 2. Karimov I.A. O‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. 1-jild. - T.: “O‘zbekiston”, 1996. 3. Karimov I.A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. 2-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1996. 4. Karimov I.A. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. 3-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1996. 5. Karimov I.A. Bunyodkorlik yo‘lidan. 4-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1996. 6. Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash – davr talabi. 5-jild. –T.: O‘zbekiston, 1997. 7. Karimov I.A. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo‘lidan. 6-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1998. 8. Karimov I.A. Biz kelajagimizni o‘z qo‘limiz bilan quramiz. 7-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1999. 9. Karimov I.A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot – pirovard maqsadimiz. 8-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 2000. 10. Karimov I.A. Vatan ravnaqi uchun har birimiz mas’ulmiz. 9-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 2001.Karimov I.A. Xavfsizlik va tinchlik uchun kurashmoq kerak. 10-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 2002

Похожие

Mustaqillik – bu huquq

Inson qalbiga yo’l

Yuksak intellektual salohiyatli, maʼnaviy barkamol avlodni tarbiyalash, komil insonni voyaga yetkazishda mamlakat eng yangi tarixining tutgan oʼrni

Islom dini va ta’limoti

Tabiatni asrash-inson ma'naviyatining muhim belgisi