Mustaqillik – bu huquq - Основы культурологии - Рефераты

Mustaqillik – bu huquq

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

34 KB

Mustaqillik – bu huquq  Mustaqillik – siyosiy o‘zlikni anglash huquqidir  Mustaqillik – o‘zlikni anglash huquqi demakdir  Hurriyat – egalik huquqidan boshlanadi

Mustaqillik – bu huquq, iborasining ma’no-mazmuni juda teran bo‘lib hayot haqiqati, voqelik yoki jarayon manzarasini o‘ziga xos mantiqiy obrazi tarzida ifoda etiladi. Aslida har bir inson ongi-shuurida mustaqillik so‘zi ozodlik, erkinlik, hurriyat ma’nolarini gavdalantiradi. Ko‘hna tarixda turli xalqlar muayyan davrlarda mustamlakalikdan qutilib bir qancha muddat ozodlikka erishganlar. Ammo ularning erkin hayotlari uzoq davom etmagan. Bosqinchilar bu halqlarni yana qayta mahv etib, endi abadiy mustamlaka holatida saqlash payida bo‘lganlar. Bunday misollar esa tarixda ko‘plab topiladi. Xo‘sh o‘z mustaqilligiga erisha olmaganlar yoki erishilgan istiqlolni eplay olmagan halqlarning bunday ayanchli taqdirining boisi nima? Mustaqillik – o‘zlikni anglash huquqi demakdir Prezidentimiz Islom Karimov 1991 yilning noyabr oyida “Millatning kuchi erishilgan istiqlolni eplashda ko‘rinadi” degan purma’no so‘zlarni aytgan edi. Darhaqiqat, har qanday fidoyilik, jasorat erishilgan narsalarni himoya qilishda namoyon bo‘ladi. Buning uchun esa insonda muqaddas biladigan, e’zozlaydigan, jon-jahdi bilan himoya qiladigan teran anglangan qadriyatlari, moddiy, ma’naviy, siyosiy mulki bo‘lishi kerak. Ma’lumki, sobiq sho‘rolar davlatiga “yo‘qsillar” mamlakati, barcha kambag‘allar “teng yashaydigan vatan” deb ta’rif berishgan, xattoki, sho‘rolar davlatining tayanchi bo‘lgan ishchilar sinfining, ya’ni proletariat uchun uning qo‘l- oyog‘ini zanjirlab turgan kishanlaridan boshqa hech qanday mulki yo‘q, degan fikr keng targ‘ib etilar edi. Hech qanday mulki, qadriyatlari bo‘lmagan odamning dunyoda chin dildan e’zozlab qadrlaydigan biror bir narsasi ham bo‘lmaydi. Uning uchun ota-ona, aka-uka, do‘st-qarindosh, millat, vatan degan tushunchalarning qadri bo‘lmagan, shu boisdan ham tutqunlikdagi 130 yil ichida bosqinchilar halqimizni o‘z ma’naviyati, madaniyati, ma’rifatidan ajratib qo‘ydi, demakki, millatimizning o‘zligini anglab, haq-huquqlarini tanib qolishiga yo‘l bermay keldi. Darhaqiqat, XX asrning so‘nggi choragida halqimiz bir tomondan kommunistik mafkura ta’sirida yalpi siyosiy tayziq holatida bo‘lganligi, ikkinchi

jihatdan har qanday ma’naviy va moddiy mulkdan mahrum etilganligi, uchinchi tomondan esa har 5-7 yilda uzluksiz o‘tkazilib kelingan qatag‘onlar qo‘rquv va vahima ta’sirida edi. Mustaqillik tufayli millatimiz uchun o‘z huquqini anglash jarayoni milliy o‘zlikni, tarixiy merosni, ma’naviyatni o‘zlashtirishdan boshlandi. Yurtboshimiz “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch” asarida faqat yuksak ma’naviyatli shaxsgina o‘z haq-huquqlarini teran anglaydi va ma’naviy jasorat ko‘rsata oladi, degan fikrni atroflicha asoslab beradi. 1989 yilning 24 iyunda O‘zbekiston Ministrlar Sovetining kengaytirilgan majlisida Islom Karimov ma’ruza qilib, millat va mamlakatni hurriyat yo‘liga olib chiqish, uning o‘z haq-huquqlariga ega qilishning ilk dasturiy konsepsiyasini asoslab berdi. Bu konsepsiya “Biz endi eskicha yashay olmaymiz, zamon ham bunga yo‘l qo‘ymaydi”, deb nomlangan edi. Ma’ruzada o‘z qadri, g‘ururi, sha’ni toptalgan yurt va halqning qaddini tiklash, o‘zligini o‘ziga anglatish g‘oyasi dolzarb masala sifatida o‘rtaga qo‘yildi. Milliy mustaqillikka erishishning evolyutsion jarayoniga shu tariqa tamal toshi qo‘yildi. Hurriyat – egalik huquqidan boshlanadi Ma’lumki, insonda g‘urur, iftixor tuyg‘usi erishilgan, ega bo‘lingan narsalar negizida uyg‘onadi. Hech narsaga ega bo‘lmagan, na ma’naviy va na moddiy mulki yo‘q odamda vatan tuyg‘usi, g‘urur hissi ham bo‘lmaydi. Agar sobiq sho‘rolar tuzumi odamlarni har qanday shakldagi egalik huquqidan mahrum qilib, o‘z davrida faqat davlat va kolxoz-kooperativ mulkidan boshqa mulk shaklini bekor qilgan bo‘lsa, o‘sha zamondagi barcha qonunlarga qarshi o‘laroq O‘zbekistonda misli ko‘rilmagan ish, ya’ni, xususiy mulk shaklini joriy qilindi. Bir yo‘la 2,5 million oilaga chorak gektardan yer tarqatib berildi. Shu asosda odamlar bevosita o‘zlariga mansub bo‘lgan, himoya qilinishi mumkin va zarur xususiy mulk – yerga ega bo‘ldilar. Prezidentimiz Islom Karimov halqimizdan milliy g‘urur tuyg‘usini bosqichma-bosqich shakllantirish va uni mustahkamlash yo‘lidan bordi. 1990 yildan boshlab azaliy milliy madaniy qadriyatimiz bo‘lgan Navro‘zni milliy

bayram sifatida nishonlash qarorini qabul qildi. Ayni shu yildan boshlab Yurtboshimiz tashabbusi va qat’iyati bilan ateizm, ya’ni xudosizlik tashviqoti yurgizilayotgan sho‘rolar davlatida ikki muqaddas diniy bayramimiz – Qurbon va Ramazon hayitlarini umumhalq bayramlari sifatida nishonlash boshlangani tom ma’noda ma’naviy jasorat edi. Xalqimizning o‘z tarixiy ma’naviy merosiga ega bo‘lish huquqini anglatishdan iborat chuqur mazmunli strategik siyosat ko‘lami tobora kengaytirib borildi. 1989-1991 yillarda Vatanimiz, millatimiz faxri bo‘lgan o‘nlab ulug‘ alloma, shoir va mutafakkirlarning yubileylari, xalqaro anjumanlar o‘tkazildi. Ular qatorida ulug‘ muhaddis olim Abu Iso at-Termiziy, buyuk so‘z mulkining sultoni Alisher Navoiy hamda shoh va shoir Zahiriddin Muhammad Boburga bag‘ishlangan tadbirlarni eslash o‘rinlidir. Binobarin, davlatimiz rahbari tomonidan mustaqillik – bu huquq degan ta’bir mazmun-mohiyati halqimizni uch xil mulkka muyassar etish, ya’ni, moddiy, ma’naviy va siyosiy mulkka egalikni joriy etish orqali namoyon bo‘ladi. Mustaqillik – siyosiy o‘zlikni anglash huquqidir Sobiq sho‘rolar davrida o‘zbeklarga boshqa millatlar orasida ikkinchi darajali xalq sifatida qarab kelingan. Unga paxtani millatning faxri deb targ‘ib etish, eng buyuk mutafakkirlar, shoirlar va olimlarimizga turli bo‘htonlar yog‘dirish ularni “xalq dushmani” deb qatag‘on qilish oddiy holga aylangan edi. Halqimizning hech qanday siyosiy ovozi dunyoda e’tirof etiladigan siyosiy huquqi yo‘q edi. Mustaqillikka hali erishmasdan avval Islom Karimov halqimizga siyosiy huquqqa ega bo‘lish imkoniyatini yaratib berdi. Uch oy o‘tar o‘tmas, mamlakatning siyosiy huquq poydevorining qo‘yilishiga erishdi: O‘zbek tiliga davlat tili maqomi berildi. O‘zbek tili ilk marotaba qonunan yagona siyosiy, huquqiy, ma’naviy, ijtimoiy, madaniy muloqot vositasi sifatida e’tirof etildi. 1990 yil mart oyida O‘zbekistonda prezidentlik instituti joriy etildi. 1991 yilning iyun

oyida esa mamlakatimizda 12 banddan iborat Mustaqillik deklaratsiyasi e’lon qilindi. Shu tariqa mustaqillikka erishishning siyosiy asoslari yaratildi. Xullas, mustaqillik – bu huquq degan teran mazmunli ibora o‘z tarkibiga millatga mansub bo‘lgan siyosiy, ma’naviy, tarixiy va moddiy mulkka egalik huquqini mujassam etadi. Zero, o‘zligiga ega bo‘lmagan o‘z tarixi, ma’naviyati, har bir qarich yerini muqaddas mulki deb anglamagan hamda ana shu anglangan boyliklarga egalik huquqini ro‘yobga chiqara olmagan millatning mustaqilligi abadiy bo‘lmaydi. Darhaqiqat, mustaqillik – bu huquq degani o‘zlikni anglash, har bir fuqaroning o‘z millatiga mansub bo‘lgan barcha boyliklarga egalik huquqini fidokorona himoya eta olish salohiyatini namoyon etadi. Istiqlol tufayli o‘zbek halqi Prezident Islom Karimov rahnamoligida aynan ana shu oqilona yo‘ldan bordi va bugungi kunda farovon hayot yaratdi, nurafshon istiqbolni bunyod etmoqda.

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati: 1. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. –T.: “O‘zbekiston”. 2008. 2. Karimov I.A. O‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. 1-jild. - T.: “O‘zbekiston”, 1996. 3. Karimov I.A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. 2-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1996. 4. Karimov I.A. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. 3-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1996. 5. Karimov I.A. Bunyodkorlik yo‘lidan. 4-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1996. 6. Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash – davr talabi. 5-jild. –T.: O‘zbekiston, 1997. 7. Karimov I.A. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo‘lidan. 6-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1998. 8. Karimov I.A. Biz kelajagimizni o‘z qo‘limiz bilan quramiz. 7-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1999. 9. Karimov I.A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot – pirovard maqsadimiz. 8-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 2000. 10. Karimov I.A. Vatan ravnaqi uchun har birimiz mas’ulmiz. 9-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 2001.Karimov I.A. Xavfsizlik va tinchlik uchun kurashmoq kerak. 10-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 2002

Похожие

Ma’naviyatning siyosat, huquq va ularning hokimiyatdagi о‘rni. Ma’naviyatda milliylik va umuminsoniylik

Taraqqiyotning “O‘zbek modeli” o‘zini oqlamoqda

O‘zlikni anglash baxti

Islohot – inson manfaatlari uchun

Yuksak intellektual salohiyatli, maʼnaviy barkamol avlodni tarbiyalash, komil insonni voyaga yetkazishda mamlakat eng yangi tarixining tutgan oʼrni