Кеча ва бугун қиесии таҳлил - Основы культурологии - Рефераты

Кеча ва бугун қиесии таҳлил

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

16.5380859375 KB

Кеча ва бугун қиесии таҳлил Истиқлолга эришилгандан сўнг озод мамлакатимизнинг барча жабҳаларида, ижтимоий, иқтисодий, маънавий ҳаётимизда, турмуш тарзимиз мазмунида туб ўзгаришлар юз берди. Ватанимизда Президентимиз И.А. Каримов томонидан асослаб берилган ўзига хос ва ўзига мое миллий тараққиёт модели нечоғлик тўғри ва ҳаққоний эканлигини ҳаётнинг ўзи тасдиқламоқда. Бу ҳақиқатни барча фуқароларимиз шукроналик билан, дунё ҳамжамияти эса ҳайрат билан эътироф этмоқда. Маълумки, табиат ва жамиятдаги барча ўзгаришлар биринчи навбатда инсон феъл-атвори, руҳияти, менталитетида ўз таъсирини қолдиради. Узбекистоннинг миллий мустақилликка эришуви ва ўтган 20 йил халқимизга узоқ ва яқин ўтмиш асоратларидан қутулиш, ялпи тикланиш, умуммиллий маънавий, ижтимоий, иқтисодий, сиёсий ислоҳотларни амалга ошириш имконини берди. Шунингдек, бу йиллар халқимизга жонажон Ватанимизни мисли кўрилмаган даражада ривожлантириш, ялпи соғломлаштириш, миллий бир бутунликни таъминлаш, сиёсий ва маънавий яхлитликни таркиб топтиришга йўл очди. Мамлакатимизда йигирма йил мобайнида қабул қилинган юзлаб қонунлар ва айниқса таълим ҳақидаги қонун ва Кадрлар тайёрлаш миллий дастури, маънавият омилининг давлат сиёсатида устувор йўналишга айлантирилиши, бу борада амалга оширилган кенг кўламли фаолият ҳаётимизни тубдан ўзгартириб юборди, миллат феъл-атвори, тафаккури ўзгаришларига ҳам жиддий туртки берди. Иккинчи жиҳатдан эса, мамлакатимизнинг ривожланган давлатлар билан тенг ҳамкорлик доиралари, илмий-техникавий, маданий уйғунлашув миқёсларининг мунтазам кенгайиб бориши кишиларимиз дунёқараши, турмуш тарзида янгича ёндашувларни таркиб топтирди. Президентимиз томонидан амалга оширилаётган ислоҳотлар

мамлакатимизни дунёнинг ривожланган давлатлари қаторига киритишдан иборат буюк мақсадни рўёбга чиқаришга қара-тилгандир. Бу йўлда катта кадамлар қўйилди. Илгари бизни қарам қилган халқларнинг ҳудудлари эндиликда биз ишлаб чикараётган замонавий саноат маҳсулотлари учун бозорга айланиб қолди. Юртбошимиз ҳар қандай тараққиёт инсон манфаатларига қаратилиши, унинг маънавий бутунлигини таъминлаши зарурлигига доимий эътибор бериб келмоқдалар. Бундай кенг кўламли иқтисодий, ижтимоий-сиёсий жараёнларни тадрижий тарзда амалга оширишда азалий анъаналаримизга, халқимизнинг бугунги миллим тараққиётимизга хизмат қиладиган урф-одатлари, тили, дини, руҳиятига, қисқача айтганда, дунёқараши ва тафаккурига асосланиб, шунингдек, умуминсоний қадриятларга таяниб иш тутилди. Маълумки, тафаккур тарзи, дунёқараш, руҳият омиллари феъл-атвор, характер тизимида ўзак жиҳатлар ҳисобланиб, барча ўзгаришларнинг мукаддимасидир. Бинобарин, ҳар қандай тараққиёт, цивилизациялар турли халқлар маънавияти, маданияти, эришган ютуқлари ва интилишларининг синтезидан туғилади. Мамлакатимизда амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлар натижасида халқимиз характерида бунёдкорлик, ташаббускорлик, касбий ва интеллектуал ҳамкорлик, прагматик, экзистенциалистик ҳамда рационалистик хусусиятлар шаклланди ва ривожланиб бормоқда. Маълумки, прагматизм - ҳаракат, интилиш маъноларини ифодалаб, шу ҳаракат орқали муайян фойда, манфаатларга эга бўлишни, шахснинг мақсадли саъй- ҳаракатлари, фаолияти унга меҳнатига мувофиқ наф, фойда келтиришини ифода этади. Ғарб кишиси табиатан индивидуалист бўлиб, манфаат омили унинг барча ҳаракатлари учун асосий мезон вазифасини ўтайди. Узбек халқи табиатида эса шахсий фойда излаш, бошқалардан кўра ўзини кўпроқ ўйлаб иш тутиш одоб доирасидан четга чиқиш ҳисобланиб, кишини жамоадан бегоналаштирувчи, уни худбин ва сурбет қилиб қўювчи омиллардан бири саналиб келинади. Бозор муносабатлари инсонни тартибли ҳаётга ундайди, фикрлаб иш

тутишга, тадбиркорликка даъват этади. Бозор ҳамма нарсага онгли ёндашувни, оқиллик билан муносабатда бўлишни талаб этади. Мёъёрсиз ҳотамтойлик, чегарасиз саховатпешалик, серчиқимлилик, ҳисобсиз сарф- харажат қилишга мойиллик сингари одатлар маълум даражада чекланади. Бинобарин, ҳар нарсага ақл кўзи билан қараш аста-секин турмушнинг бош тамойилига айланиб борди. Натижада ҳаётга бугунги талаблардан келиб чиқиб, ҳушёр ва оқилона ёндашувларни ёшларимиз феъл-атворига сингдиришга эришилди. Ҳаётга ақл кўзи билан ёндашув кишини конформизмдан, яъни ҳамма нарсага кўниб кетаверишдан, бефарқлик ва лоқайдликларга берилишдан халос бўлишга, ўз сўзи, ўз нуқтаи назари, эътиқодида қатъий ва барқарор бўлишга даъват этади. Ҳаётга ҳушёрлик билан ёндашув инсонда ўз сўзи, иши ва тақдири учун масъуллик ҳиссини ҳам таркиб топтиради. Истиқлол йилларида одамларда ҳаётга онгли ёндашиш, ўзини қадри баланд инсон сифатида англаш, ҳеч кимдан кам бўлмаган одам деб билиш тафаккури шаклланди. Шу ўринда таъкидлаш жоизки, мазкур ғоя улуғ аждодимиз Абу Мансур ал-Мотуридийнинг ҳар бир инсон у дунё ва бу дунёдаги тақдирини «ўзи яратади, инсон эркинлиги, ҳурлигини таъминловчи куч-ҳар бир ҳаётий вазиятда оқилона меъёр, муросавий мувозанатни таъминлай билиш тамойилларига риоя қила олишдан иборатдир» деган концепциясига айни мувофиқлигини ҳамда инсоннинг ҳар ишга қодирлиги ва масъуллиги ғоясининг ҳаётийлигини кўрсатди. Юртбошимиз И. Каримов кўрсатмалари асосида, инсон дунёқарашини бойитиш жараёнлари даставвал одамларнинг интилиш ва қизиқишларини пухта ҳисобга олиш асосида тизимли ташкил этилди. Ўтган 20 йиллик шон- шавкатга тўла тарихимиз мобайнида айнан шу тамойилга риоя этилиб, дунёқарашни бойитиш ишларининг тизимли йўлга қўйилганлиги халқимиз табиатига ўтмишдан салбий мерос сифатида ўтган иррационалистик кайфиятлардан, яъни воқеликни чуқур ҳис этмаслик, юз бераётган жараёнлар, ўзгаришларни, ташқи ва ички хавфларни англаб етмасдан ғафлатда яшайверишдан ишончли муҳофаза қилишга имкон яратди.

Маълумки, шўролар даврида шахе коллективга қарам бўлиб келди, у жамоада ўз истеъдоди, эркин фикри ва салоҳиятини намойиш этиш, ўз индивидуал мақсадларига эришиш имкониятидан маҳрум эди. Истиқлол йилларида одамларда халқимизнинг бош фазилати-жамоавийлик тамойилига ҳурмат ва садоқатни кучай-тиришга эришилди ва айни чоғда одамларнинг ўз иши, фаолиятига шахсий масъуллиги оширилишига ҳам имкон яратилди. Ўтган 20 йиллик ўзгаришлар тизимидаги энг муҳим ижти-моий-маънавий ютуқларимиздан бири-бу, шубҳасиз, мамлака тимизда барча соҳаларда мақсад ва режа, сўз ва иш бирлигига эришилганидир. Одамлар давлатимиз томонидан амалга оширилаётган ислоҳотларнинг тўғрилигига тўлиқ ишонч билан қарай бошладилар, бу эса барқарор тараққиётимиз суръатида муҳим омил бўлмоқда. Агар ана шу ўзгаришларни кечаги ва бугунги кунимиз ҳолати нуқтаи назаридан таққосласак, масала кундай равшанлашади. Қуйида ўтган 20 йил мобайнида ҳаётимизда эришилган позитив ўзгаришлар манзараси тоталитар тузум даври билан қиёсий таҳлил этилган ҳолда эътиборингизга ҳавола қилинмоқда. шундан яққол гувоҳлик бериб турибдики, ҳаётимиз тубдан ўзгарди, энди турмушимизни янги ижтимоий ўлчовлар билан ўлчай бошладик. Илгариги пайтларда одамлар «Бу кунлар ҳам ўтиб кетар», «Ёруғ кунлар хам келар», «Хайрият, яна бир кун ўтди», деб Қўрқув, хавотир ҳамда ноилож умид орасида яшаб келган бўлсалар, энди одамлар, «Шундай кунлар ҳам бор экан- ку», «Ҳаётимиз кундан-кунга фаровонлашиб бормоқда», «Истиқлолимизга кўз тегмасин», «Бахтли, саодатли ҳаётимизнинг ташаббускори юртбошимиз омон бўлсин», деган сўзларни миннатдорлик билан изҳор этмоқдалар. Дарҳақиқат, «Кеча ким эдигу, бугун ким бўлдик?» - деган саволни ҳар бир киши ўзига бериб, шукроналик туйғусини ҳис этмоқда. Маълумки, ҳар қандай ўсиш, ўзгариш эртанги кунга ишончдан, эришилган марралардан шукроналик туйғусидан, келажак орзулар, аниқ мақсадлардан куч олади. Буюк келажакка комил ишонч билан бораётган

халқимизнинг иқболи порлоқ бўлиши муқаррар.

Похожие

Кишлок хужалигидаги ислохотлар. Кеча ва бугун

Маънавият асослари таълимининг воситалари

Фаол эътиқодли шахс фазилатлари

Узбекистон ва жахон. Глобаллашув шароитида маънавиятга тахдид ва уни бартараф килиш йуллари

Маънавият асосларини ўқитиш методикасининг умумдидактик ва хусусий принциплари