Аклий тарбия ва таълим - Дошкольное и начальное образование - Рефераты

Аклий тарбия ва таълим

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

90.5 KB

Аклий тарбия ва таълим Режа: 1. Ақлий тарбиянинг мақсад ва вазифалари. 2. Ақлий тарбия ва таълимнинг назарий асослари. 3. Ақлий тарбия ва таълимнинг моҳияти. 4. Болаларни баркамол инсон қилиб тарбиялашда таянч дастурнинг аҳамияти.

Ақлий тарбиянинг мақсад ва вазифалари Ёш авлодни ҳар тамонлама етук шахс қилиб тарбиялаш жамият эҳтиёжларидан келиб чиқадиган объектив заруратдир. Ақлий тарбия ижтимоий тарбиянинг энг муҳим жиҳатларидан бири. Ақлий тарбия бу ақлни ривожлантириш мақсадида ёш авлодга мунтазам ва мақсад асосида педагогик таъсир кўрсатишдир. Демак, ақл кенг маънода сезиш ва идрок этишдан бошлаб то тафаккур ва хаёлни ўз ичига оладиган билиш жараёнлари йиғиндиси бўлиб, у ёш авлоднинг инсоният тўплаган билимлар, кўникма ва малакалар, меъёрлар, қоидалар ва бошқаларда рўй беради. Бу ҳолат катталар томонидан амалга оширилади ва болаларнинг ақлий ривожланиши ни таъминловчи хилма-хил воситалар, методларни, керакли шарт-шароитларни яратишни ўз ичига олади. Мактабгача тарбия ёшидаги болаларни ақлий тарбиялаш болаларнинг фикрлаш фаолиятини ривожлантиришга қаратилган катталарнинг маълум мақсад асосидаги таъсир этишдир. У болаларга теварак-атрофдаги олам ҳақида билимлар беришни, уларни тизимлаштиришни, болаларда билишга қизиқиш уйғотиш, ақлий малака ва кўникмаларни таркиб топтиришни, билим қобилиятларини ривожлантиришни ўз ичига олади. Мактабгача тарбия ёшидаги болаларни мактабга тайёрлашда ақлий тарбиянинг роли, айниқса, каттадир. Чунки ақл ҳис-туйғулар ва идрок этишдан тортиб, фикрлаш ва тасаввур этишгача бўлган жараёнлар йиғиндисидир. Аҳлий ривожланиш фикрнинг кенглигида воқеаларни ҳар хил боғланишларда, муносабатларда кўра билиш, умумийлаштириш қобилиятида намоён булади. Мактабгача тарбия ёшидаги болаларнинг ақлий ривожланиши фаолият жараёнида, дастлаб муомалада бўлиш, нарсалар билан бажариладиган фаолият натижасида, кейин эса ўқув, меҳнат, самарали фаолиятлар: расм чизиш, лой ва пластилиндан буюмлар ясаш, аппликация, қуриш - ясаш жараёнида амалга ошириб борилади. Боланинг ақлий ривожланишга таълим ва тарбия самарали таъсир кўрсатади. Мактабгача тарбия ёшидаги болаларга

ақлий тарбия беришни тўғри ташкил этиш учун уларнинг ақлий ривожланиш қонуниятлари ва имкониятларини билиш керак. Ақлий тарбиянинг вазифаси унинг мазмуни, методи ва ташкил этилишига қараб белгиланади. Педагогика ва психология фани ақлий тарбия бериш вазифаларини самарали ҳал этишда, бир томондан, боланинг имкониятларидан унумли фойдаланиш, иккинчи томондан, бола организмнинг умумий чарчашига сабаб бўлиши мумкин бўлган ортиқча толиқтириш бўлмаслиги йўлларини топиш учун мактабгача тарбия ёшидаги болаларнинг ақлий ривожланиши қонуниятлари ва имкониятларини ўрганиш билан шугулланади. Кейинги йилларда олиб борилган психологик- педагогик тадқиқотларнинг натижалари мактабгача тарбия ёши даврида болаларнинг ақлий ривожланишида жуда катта имкониятлар мавжудлигини кўрсатди. Буларнинг ҳаммаси мактабгача тарбия ёшидаги болаларга бериладиган билим малака ва кўникмалар мазмунини янада чуқурлаштириш, ҳажмини кенгайтириш мақсадга мувофиқ эканлигидан далолатдир. Мактабгача тарбия ёшининг охирига келиб, болалар теварак-атроф тўғрисида каттагина ҳажмдаги энг оддий билим ва тушунчаларга эга бўладилар, асосий фикрлаш жараёнларини эгаллаб оладилар. Фақат яхши ташкил этилган фаолият жараёнидагина тўлақонли ақлий ривожланиш рўй беради, шунинг учун ўқитувчи ва тарбиячиларнинг асосий вазифаси — болага муайян мақсадни кўзлаб тарбиявий таъсир кўрсатиш учун керакли шароит яратишдир. Ақлий тарбия ва таълимнинг назарий асослари. Бола ҳар доим буюмлар ҳамда ҳодисалар орасида бўлади. Бола доимо бирор нарса билан танишади, ниманидир билиб олади, ушлаб кўради, ҳидлайди, тортиб кўради, нимагадир қулоқ солади. Шу тариқа аста-секин дунёни билиб боради. Теварак- атрофдаги буюмлар, табиат боланинг сезги органлари-анализаторларига таъсир этади ва сезги ҳосил қилади. Сезги болаларга буюмларнинг айрим хоссаларини: совуқ-иссиқ, ғадирбудур, силлиқ-ялтироқ, хушбўй ва ҳ.к. ни билим олишга ёрдам беради. Сезги атрофдаги муҳитни билишнинг дастлабки босқичи саналади. Бола

сезги туфайлигина теварак-атрофдаги нарсалар тўғрисида билим, тажриба тўплаб боради. Идрок эса анча мураккаб жараён бўлиб, сезгилар асосида ҳосил бўлади. Бола олмани қўлида ушлаб кўриб, қараб чиқиб ва еб кўриб, уни яхлит бир буюм, айни бир вақтда думалоқ, қизарган, хушбўй, мазали ва ҳ.к. тарзда идрок қилади. Бола олмани яхлит бир буюм тарзида тасаввур қилиши учун бирданига бир нечта анализатор: кўриш, сезиш ва ҳид билиш анализаторларидан фойдаланади. Анализаторлар бир вақтнинг ўзида бирданига ишлаши буюмнинг хоссаси ва белгиларини аниқроқ ҳамда тўлароқ билиш имконини беради. Шунинг учун катта ёшдаги кишилар болани илк ёшлик чоғидан бошлабоқ ақлий жиҳатдан тўғри тарбиялаш мақсадида буюмларни кўпроқ анализаторлар ёрдамида идрок қилишга имкон туғдиришлари, анализаторларнинг ривожланишига, яъни боланинг сенсор маданиятига алоҳида эътибор беришлари керак. Болада нутқ пайдо бўлишидан анча олдин (бола бир ёшга тўла бошлаганда биринчи бор гапира бошлайди) у теварак-атрофдаги одамлар ва буюмлар дунёсини катта ёшдаги кишилар ёрдамида билиб олади. Бола 3 ёшга тўлганда унинг сўз захираси 1200-1500 тага етади. Бола катта ёшдаги кишилар унга нима ҳақида гапираётганларини яхши тушунади. Бу катга ёшдаги кишилар нутқидан ҳар томонлама тарбиялашнинг кучли воситаси тарзида фойдаланиш имкониятини беради. Болаларнинг ақлий жиҳатдан ўсишида хотира катга аҳамиятга эга. Бола туғилганда ҳеч нарсани билмайди ва ҳеч нарса қилолмайди. У ривожланишнинг бирмунча юқорироқ даражасига кўтарилиб бирор бир фойдали иш учун кўпгина билим ва малакаларини эслаб қолиши керак. Мактабгача тарбия ёшидаги болаларнинг хотираси кўпинча беихтиёр тарзда бўлади. Шунингдек, мактабгача тарбия ёшидаги болаларнинг ақлий ривожланишида хаёл муҳим роль ўйнайди. Хаёл боланинг ҳаёти жараёнида, унинг фаолиятида таълим ва тарбия таъсирида таркиб топади. Боланинг хаёли у сюжетли ўйинлар ўй- най бошлаганида, катталар қизиқарли эртаклар айтиб берганида, ўша эртакларга қизиқиш орқали дастлабки аломатлари пайдо бўлади. Аммо боладаги хаёл кўпроқ

аниқ вазиятга боғлиқ бўлади (масалан, қўғирчоқ кўриниб қолса, уни ухлатади, машина бўлса, бирор нарсани ташийди ва ҳ.к.). Катта боғча ёшига келганда, боланинг тажрибаси ортиб, фаолияти мураккаблашади ва бунинг натижасида бола хаёлида сезиларли ўзгариш юз беради. Мактабгача тарбия педагогикаси ёш авлодни ақлий тарбиялаш вазифаларини жамиятимизнинг ижтимоий талабларига ва инсоннинг ақпий ривожланиш моҳияти ва табиатига асосланиб ишлаб чиқади. Ақлий тарбиянинг асосий вазифалари:  Болаларда табиат ва жамият тўғрисидаги билимлар тизимини, илмий дунёқарашни шакллантириш.  Ақлий фаолият, билиш жараёнлари ва қобилиятларни, ақлий жараённинг хилма-хил усулларини ривожлантириш.  Мустақил билиш қобилиятларини, ақлий меҳнат маданиятини ривожлантириш.  Ақлий билим, кўникма ва малакаларини ривожлантириш. Билимни тасаввурлар ва тушунчалар, қоидалар, қонуниятлар, системалар шаклидаги турли фанларнинг мазмуни ташкил этади. Ақлий тарбиянинг вазифаси болаларда воқеа ва ҳодисаларни тўла акс эттирадиган юксак даражадаги умумлаштирилган билимлар тизимини шакллантиришдан иборатдир. Билим дунёқарашнинг асосини ташкил этади. Демак, бола теварак атрофдаги нарсалар, уларнинг вазифаси сифати ва хоссалари (синади, пачоқ бўлади, йиртилади, тўкилади) ҳақида, қайси материалдан тайёрланганлиги тўғрисида аниқ тасаввурга эга бўлади. У табиат ҳодисалари, уларнинг ўзаро боғлиқлиги ва қонуниятлари (йил фаслларининг ўзига хос белгилари, улар ўртасидаги боғланишлар, ҳайвонлар, уларнинг ҳаёти ва яшаш тарзининг ташкил қилинишига, хулқига, яшаш шароитига мослиги ва ҳ.к.) ни билиб оладилар. Жонсиз табиат, ўсимликлар, ҳашарот ва ҳайвонларни кузатиши жараёнида тарбиячи болаларда борлиқ тўғрисидаги материалистик тасаввурларни шакллантириб боради. Билимларни эгаллаб бориш натижасида боланинг шахси ҳам шаклланиб боради. Бола санъатнинг

ҳар хил турлари тўғрисидаги тасаввур ва тушунчаларни эгаллаб олади. Билим инсоннинг меҳнатга муносабатини шакллантиради. Ақлий фаолиятни ривожлантириш билим ҳажми ва хусусиятига боғлиқ. Ақлий фаолиятни ривожлантириш эса психик жараёнларни сезги ва идрок этиш, таассурот, хотира, фикрлаш, тасаввур ва нутқни шакллантириш ни ҳам билдиради. Бунда уларга ақлий фаолиятнинг ғоят самарадорлигини таъминлайдиган ҳис- туйғулар нозиклиги ва аниқлиги, идрок этишнинг собитқадамлиги ва тўлақонли, эсда қолишнинг мустаҳ- камлиги ҳамда онглиги, тафаккур мантиқи ва унинг мослашувчанлиги, ижодий хусусият ва мустақилликка хос бўлиши керак. Мактабгача тарбия ёшидаги болалар ўзларига тушунарли бўлган ижтимоий воқеа ва ҳодисалар, кишиларнинг меҳнати, умумхалқ байрамлари, республикамизда яшайдиган баъзи халқлар ҳаёти билан таништирилади. Бу тадбирлар уларда жамиятимиз ижтимоий ҳаётига қизиқиш уйғотиш, Ватанга муҳаббат туйғуси ва байналмилалчилик асосларини шакллантиришга ёрдам беради. Ақлий таълиммактабгача тарбия ёшидаги болаларнинг билиш қобилиятини мунтазам ва режали равишда ривожлантириб бориш, болалар боғчаси дастурида белгиланган энг оддий билимлар тизими билан қуроллантириш, малака ва кўникмаларни шакллантиришдан иборат. Мактабгача тарбия ёшидаги болаларда ақлий тарбия беришда таълим етакчи роль ўйнайди. Чунки таълим жараёнида ақлий тарбияга доир ҳамма масалалар ҳал этилади. Таълим болаларга изчиллик билан билим беришни, бу билимларни аниқлаш ва тизимлаштириш, билиш жараёнлари, тафаккур фаоллигини ривожлантиришни назарда тутади. Таълим кузатувчанлик, қизиқувчанлик ва синчковлик, зийраклик, танқидийлик каби сифатларни ривожлантиришга ёрдам беради. Таълим жараёнида болаларда ўқув фаолияти асослари ҳосил қилинади, мактабда муваффақиятли ўқиши учун муҳим шарт-шароитлар яратилади. Ҳаёт таълимнинг икки хил йўл билан амалга оширилишини тақозо этмокда. Биринчи йўл болаларнинг билим, малака кўникмаларини катталар билан ўзаро муносабатда бўлиш орқали

эгаллаб боришидир. Бу муомала, меҳнат фаолияти ва шу кабилар билан белгиланади. Аммо бу йўл билан эгаллаган билим ва малакалар болага ҳаётнинг турли соҳаларида мустақил қатнашиш учун имконият яратмайди. Таълимнинг иккинчи йўли махсус тайёргарлиги бор кишиларнинг махсус ўқув муассасаларида болаларни керакли билим, малака ва кўникмалар билан режали равишда қуроллантириб боришидир. Бундай йўл билан таълим беришдан мақсад ёш авлодни замонавий иш лаб чиқариш, жамиятнинг ижтимоий-сиёсий, маданий ҳаётида фаол қатнашиш учун зарур бўлган фан ютуқлари билан таништиришдир. Барча олиму фозиллар, шоиру ёзувчилар ўз даврининг нуфузли таълим масканларида ўқиш билан ҳурмат- эътибор топганлар. Абу Наср Форобий, Маҳмуд Қошғарий, Абу Райҳон Беруний, Абдураҳмон Жомий, Мирзо Улуғбек, Алишер Навоий, Ибн Сино, Абу Абдуллоҳ Рудакий, Абу Саидрасул Азизий, Муҳаммад Шариф Сўфизода, Абдулқодир Ш окирий, Абдулла Авлоний ва бошқалар мукаммал илм эгаллаш орқали фаннинг барча соҳаларида буюк кашфиётлар ва янгиликлар яратганлар, шу билан бирга бошқаларни ҳам илм эгаллашга чақирганлар. Мактабгача тарбия ёшидаги болаларга таълим бериш тизими педагогикада илк бор чех педагоги Ян Амос Коменский (1592—1670) томонидан яратилган. Я.А. Коменский 6 ёшгача бўлган болаларга таълим ва тарбия бериш мумкинлигини кўрсатиб берди. Я.А. Коменский 19 бўлимдан иборат мактабгача таълим дастурини тузди. Масалан, у табиатшунослик (физика) сув, ер, ҳаво, олов, ёмғир, қор, муз, тош, ўт, қум ва бошқалар ҳақида билим бериш лозимлигини, астрномия, география, оптика ва бошқа соҳаларда болаларга билим бериш кераклигини асослаб берди. Болалар боғчасида бериладиган таълим болаларнинг мактабда оладиган билимлари билан узвий боғлиқ бўлиши кераклигини таъкидлади. У ўзининг “Оналар мактаби” китобида кичик болаларни тарбиялаш ва ўқитиш дастури ҳамда методикасини жуда синчиклаб ишлаб чиққан. Шу билан Я.А. Коменский мактабгача тарбия педагогикасининг мустақил фан сифатида шаклланишига асос содди. Швейцар педагоги И.Г.Песталоцци (1746-1827)

мактабгача тарбия дидактикасини тузишда мактабгача тарбия ёшидаги болаларнинг ривожлантириш масаласига катга эътибор беради. Г. Песталоцци томонидан ишлаб чиқилган таълимнинг асосий мазмуни мактабгача тарбия педагогикасининг ривожланишда ва болаларга кейинчалик макгабда системали таълим беришда асосий дастур бўлиб хизмат қилди. Ҳозирги замон мактабгача таълим назариясини яратишда А.П.Усованинг хизматлари катта аҳамият касб этади. Олима раҳбарлигида 1950 йилларда илмий тадқиқот ишлари олиб борилиб, болалар боғчаси ҳар бир ёш гуруҳининг таълим-тарбия ишлари мазмуни, метод ва усуллари ишлаб чиқилди. Бу ўтказилган ишлар таълимнинг тарбиявий ишдан фарқини аниқ белгилаб берди. Таълимнинг назарий жиҳатлари ишланиши “Болалар боғчаси тарбия дастури”да “Машғулот” бўлимини ажратиш имконини берди ва дастурнинг кейинги нашрларида бу бўлим такомиллаштирилиб борилди. Ақлий тарбия ва таълимнинг моҳияти. Болалар боғчаларига оид тажрибалар ва ўтказилган педагогик ва психологик илмий тадқиқот ишлари турли ёшдаги болаларга теварак-атроф тўғрисида бериладиган билимларнинг тахминий ҳажмини белгилаш, уларни мураккаблаштириб бориш имконини беради. “Учинчи мингйилликнинг боласи” таянч дастурида болаларнинг “жисмоний ривожланганлик даражалари”, “Нутқ ва тафаккурнинг ривожланганлик даражаси”, “Болаларнинг маънавий камолотини таъминлаш”га доир асосий бўлимлар кўрсатиб берилган. Бу бўлимларда болаларни жисмоний жиҳатдан етук, соғлом ва бақувват қилиб тарбиялаш, уларнинг нутқий тафаккурини ривожлантириш, сўз бойлигини ошириш уларнинг мантиқий тафаккурини ва ҳисоблаш малакасини ўстириш ҳамда болаларда нафосат ва орасталикни шакллантириш каби жиҳатларига кенг эътибор қаратилади. Шунингдек, табиат билан ҳар хил касбдаги кишилар меҳнати билан, баъзи бир ижтимоий воқеалар, нарсалар, уларнинг сифат ва хусусиятлари билан таништиришга ҳам алоҳида эътибор қаратилган.

Мактабгача ёшдаги болалар бу билимларини фақат машғулот жараёнида эмас, балки ўзларининг кундалик ҳаётларида, ўйинларда сайр вақтида эгаллашлари дас- турда кўрсатиб ўтилган. Бу дастурнинг асосий йўналишлари қуйидагилар:  болаларни жисмоний ривожлантириш;  болаларни нутқи ва тафаккурини ривожлантириш;  маънавий-маданий етуклик. Таълим дастури қуйидаги тамойилга асосланиб тузилган: болаларга етарли билим бериш; ҳар бир ёшга хос билим ва малакалар; билим ва малакаларни секин-аста мураккаблаштириб бориш; материалнинг бир мақсадга қаратилганлиги; мақаллий материаллардан фойдаланиш; табиатдаги воқеалар; таълимга доир бўлимлар орасидаги боғлиқлик. 3 ёшгача бўлган болаларда теварак-атрофдаги нарсалар, уларнинг сифати ҳар хил нарсаларнинг номи ҳамда уларни ишлатиш тўғрисида тўғри тушунча бўлиши керак. Болаларни уй жиҳозлари ва буюмлари ( мебель, идиштовоқ, кийим, ўйинчоқ машғулотлар учун материал) билан таништириш, уларнинг ривожланишда катта аҳамиятга эгадир. Бу нарса уларнинг нутқини бойитади, мустақиллик, гўзаллик ҳақидаги тасаввурларни тарбиялашга ёрдам беради (чиройли кийим, ҳар хил буюмларнинг шакллари). Теварак-атроф билан таништириш дастури ҳар бир ёш гуруҳи учун муайян билимларни эгаллаб олишни назарга тугади. Масалан, биринчи гуруҳ тарбиячиси болаларни буюмларнинг жойлашишини билиб олишга ўргатади. Кейинчалик болалар бошқа хоналарда нималар борлигини, у ерда болалар ва катталар нима иш билан шуғулланишни билиб борадилар. Масалан, мусиқа хонасида мусиқа машғулотлари, байрамлар ўтказилади, ошхонада овқат пиширилади ва ҳ.к.

Шунингдек, тарбиячи, боланарни яқин атроф, кўчаларни, ўз ўйин майдончасини билиб олишга ўргатади. Айниқса, катта гуруҳ болалари ўз уйлари манзилини, боғчадан уйга кетадиган йўлни яқин орадаги майдон ёки хиёбонларга бориш йўлини билишлари керак. Болаларни табиат билан бевосита алоқада бўлишлари уларнинг ҳар томонлама ривожланишларида муҳим аҳамиятга эгадир. Бу ҳол уларнинг ақлий қобилиятларини тарбиялашда ахлоқий ҳамда эстетик ҳисларини ривожлантиришда қувноқлик, тетиклик, жисмоний ҳамда руҳий томондан бардошли бўлишларида асосий манба бўлиб хизмат қилади. Болаларнинг табиат билан бевосита алоқада бўлиши уларнинг сенсор тарбиясига катга ҳисса қўшади. Табиат ўзининг мўл-кўл бўёқлари, шакллари, товушлари билан анализаторларини қўзғатади. Табиат билан алоқада бўлиш эстетик тарбия вазифаларини ҳал этишга катта ёрдам беради. Чиройли манзаралар, ҳар хил капалаклар болаларда қувонч ҳиссини уйғотади. Тарбиячининг вазифаси болаларда табиат гўзаллигига, унинг рангбаранглигига қизиқиш уйғотишдир. Табиат ўз гўзаллиги ҳамда ранг- баранглиги билан болаларнинг ҳиссига ва хаёлига таъсир этиб, ижодий фаолиятининг ривожланишига ёрдам беради. Табиат болаларда ватанпарварлик ҳиссини уйғотишда ҳам катга таъсир кўрсатади. Болаларнинг ёшлигида табиат бойлигидан олган таассуротлари Ватан тўғрисидаги тушунчаларни аниқ мазмун билан бойитади. Болаларнинг катта ёшдагилар билан ўзаро мулоқоти уларни ҳар хил касбдаги кишилар меҳнати билан таништиришда муҳим аҳамият касб этади. Бу ўринда тарбиячининг асосий вазифаси болаларда катталар меҳнатига ҳурматни тарбиялаш, уларнинг меҳнат фаолиятини болаларга тушунтириш ва меҳнат қилиш эҳтиёжини уйғотишдир. Болаларнинг меҳнат тўғрисидаги тушунчалари қандай қилиб кенгайиб ва чуқурлашиб бориши болалар боғчаси дастурда кўрсатиб берилган. Кичик гуруҳдаги болалар боғчада ишлайдиган кишиларнинг меҳнати, онанинг уйдаги юмушлари кўчадаги транспорт воситалари билан таништирилади. Ўрта гуруҳ болаларнинг меҳнат турлари

ва меҳнат жараёнидаги изчиллик, меҳнатда керак бўладиган буюмларнинг номлари билан тан иштирилади. Катга ёшдаги болалар меҳнатининг аҳамияти, яъни ҳамма кишилар жамият учун меҳнат қиладилар, деган хулоса чиқаришга ўргатилади. Болаларнинг ўйинлари, расмлари ҳам уларда техника ва меҳнатга қизиқиш уйғотади. Катталарнинг меҳнати болалар ўйинининг асосий мазмунини ташкил этади. Болалар ўз ўйинларида оналари ва тарбиячилари меҳнатидан бошлаб то янги шаҳарлар ҳамда космик кемалар қурилишигача акс эттирадилар. Мактабгача тарбия ёшидаги болалардаги ахлоқий сифатларни: кишиларга, жамоага муносабатни тарбиялашда катталар меҳнати билан таништириш муҳим аҳамият касб этади. Айниқса, меҳнаткашлар ва уларнинг меҳнатлари билан танишиш болаларда ўз юртига, халқига ва бошқа халқларга нисбатан ҳурмат ва меҳр уйғотади. Демак, катталар меҳнати ва табиатни кузатиш болаларда эстетик ҳисларни, шакллантиришга ёрдамлашади, ижодий фаолият учун материал беради. Ҳамма оилаларда умумхалқ байрамлари -“Наврўз”, “Ҳайит”, “Янги йил”, “Мустақиллик” куни ва бошқалар кенг нишонланади. Болалар бу байрамларда қатнашадилар. Катта ёшдаги боғча болаларига ҳар бир байрам ва тантананинг аҳамиятини уларнинг ёшларига мос ҳолда тушунтиришади. Бу ўринда тарбиячининг вазифаси-болаларнинг ҳиссиётларга таъсир этиб, уларда ўз халқидан ҳамда унинг қадриятларидан ғурурланиш ҳиссини шакллантиришдан иборатдир. Шундай қилиб, боғча болаларини табиат, ҳозирги давр воқеалари билан таништириш орқали уларнинг ақлий қобилияти, ахлоқий ва эстетик ҳислари шаклланиб боради.

Адабиётлар рўйхати: 1. Выгоцкий Л.С. Вопросы детской психологии. – М.: СПБ. 1999. 2. Белтюков В.И. Взаимодействие анализаторов в процессе восприятия и усвоения устной речи (в норме и потологии) – М.: Педагогика. 1997. 3. Богданова Т.Г. Сурдопсихология. –М., 2002. 4. Л.Мўминова, Ш.Амирсаидова ва бошқалар Махсус психология -Т.: Фан ва технологиялар ,2013. 5. П.Пўлатова, Л.Нурмухамедова, Ш. Амирсаидова Махсус педагогика -Т.: Фан ва технологиялар, 2014. 6. З.А.Рахмонқулова, М.Файзуллаева, М.Нуриддинова. Мактабгача ёшдаги болаларни атроф-муҳит билан таништириш (катта, тайёрлов гуруҳлари учун). Методик қўлланма, Т., 2015.

Похожие

Мактабгача тарбия ёшидаги болаларга таълим тарбия бериш методлари

Мактабгача таълим муассасаларида жисмоний тарбия йўриқчисининг вазифалари

Болаларни мактабга тайёрлашда аклий тайёргарлик

Мактабгача таълим муассасаларига жисмоний тарбия машғулотларини режалаштириш ва ташкил этиш методикаси (5-амалий машғулот)

Ахлокий тарбия