Rahbar xodimlarning etikasi va etiketi - Культурология - Рефераты

Rahbar xodimlarning etikasi va etiketi

Загружено в:

21.04.2023

Скачано:

0

Размер:

84.5 KB

Rahbar xodimlarning etikasi va etiketi Reja: 1. Boshqaruv odobi 2. Davlat xizmatchilari tafakkuri 3. Demokratik boshqaruv tamoyillari

Tayanch tushunchalar: Axloq, shahs, davlat, davlat xizmatchisi, komil inson, ma’naviy kamolot, inson qadr–qimmati, Boshqaruv odobi, ma’muriy va xo’jalik faoliyati, amaliy etika, ijtimoiy adolat, shahs erkinligi, kasbiy pokizalik, mas’uliyatni his qilish, tabiatni avaylab - asrash axloqiy tavsif, shahs xulq–atvori, axloqiy talablar, ishga aloqador axloqiy qoidalar, ishlanmalar, rahbarning xizmatidan tashqari xulqi, muomala odobi, kamtarlik, saxiylik, sermulohazalik, muloyimlik, sertakalluflik, e’tiborlilik, axloqiy his–tuyg’ular, hayratlanish, g’urur, shuhratparastlik, nafratlanish, axloqiy odatlar , o’zini tuta bilish odobi. Inson qanchalik tajribali va bilimdon bo’lsa uni odob masalalari Shunchalik qiziqtira boshlaydi. Xodimlarning axloqiy yuksakligi zamonaviy rahbar boshqaruv faoliyatining muhim sifat ko’rsatkichi hisoblanadi. Bunga erishish uchun, avvalo, rahbarning ijtimoiy – axloqiy tayyorgarligi zarur. Boshqaruv odobining mohiyati ishlab chiqarishni tashkil yetish va boshqarishning barcha ishtirokchilari xulq – atvori tamoyil va me’yorlarini asoslashdir. Boshqaruv odobi ma’muriy va xo’jalik faoliyatini sifatli ado yetishga yo’naltirilgan nazariy–amaliy etika bilimlari va amaliy tavsiyalar tizimidan iboratdir. Ijtimoiy adolat, shahs erkinligi, kasbiy pokizalik, mas’uliyatni his qilish, tabiatni avaylab asrash uning asosiy tamoyillari hisoblanadi. Boshqaruv odobida axloqiy tavsifdagi, shahs xulq – atvorini o’rganish bilan bog’liq me’yoriy hujjatlar, boshqaruv faoliyatiga nisbatan axloqiy talablar, ishga aloqador axloqiy qoidalar va ishlanmalar hamda rahbarning xizmatidan tashqari xulqi, muomala odobi bo’yicha maslahatlar muhim o’rin egallaydi. Davlat xizmatchisining asosiy axloqiy qoidalar quyidagilar: • kamtar bo’lish; • qo’l ostidagilar bilan hushmuomala bo’lish;

• odamlarga keng ko’lamda o’z foydaliligini namoyon yetish uchun hokimiyatga intilish; • o’z xodimlarini boshqaruv faoliyatida qatnashish uchun faol jalb yetish;  foydali tanqidni samimiy qabul qilish va jamoat fikrini hurmat qilish;  qo’l ostidagilarga ishongan holda munosabatga moyillik, ularni o’z hamfikrlari deb bilish. Axloqiy barkamollik rahbarning ishbilarmonlik sifatlaridan biri hisoblanadi. Axloqiy barkamol insonlar axloqiy fazilatlarni o’zida mujassam etadi. Rahbarlik – mas’uliyatli vazifa. Uni sharaf bilan ado etmoq uchun, kishi o’zi rahbarlik qiladigan sohani bilishigina emas, balki yana bir qator sifat va fazilatlarga ega bo’lmog’i kerak. Ular ichida avvalo, 1. Til va nutq. 2. Izlanish . Yangilikka intilish va har bir yangilikni amaliyotga tatbiq yetish izlanuvchanlikdir. Rahbar shahsning izlanuvchanligi o’z malakasi va tajribasini oshirib berishda ko’rinadi. Tashabbuskorlik – izlanuvchanlik samarasidir. Yangilikka o’ch rahbar Shahs tashabbuskor bo’ladi va o’z ishini qoniqarli bajaradi. 3. Zamonaviy bilimlilik. Kishi o’zi yashaydigan davrning eng ilg’or tushunchalarini o’zlashtirsa, zamonaviy bilimga ega bo’ladi. Rahbar shahsning zamonaviy bilimga egaligi esa hozirgi zamon boshqaruv sirlarini bilishi, siyosiy onglilik va dunyoviy taraqqiyotni anglashi bilan belgilanadi. 4. Vatanparvarlik. Inson o’z yurtini sevsa vatanparvar hisoblanadi. Rahbar shahs esa o’z Vatanini sevishidan tashqari, uning taraqqiyotini ta’minlashi kerak. Kechani kecha, kunduzni kunduz demay o’z xalqiga xizmatini qilish rahbar shahs uchun vatanparvarlikdir. 5. Yurtga sadoqat . Odam o’z yurtini obod qilsa, yurtiga sadoqatli hisoblanadi. Rahbar shahs esa yurt istiqbolini belgilovchi izchil dasturlarni

bajarishi, hayotni farovon qilishi va o’zgalarning og’irini yengil qilish bilan o’z yurtiga sadoqatini namoyon qiladi. Demak, Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov bayon qilgan dastlabki fikrga ko’ra, bu besh fazilat rahbar Shahs ma’naviyatining asosiy hislatlarini tashkil qiladi. 6. Fidoyilik . Biror kishi ulug’ maqsad sari qat’i harakat qilsa fidoyilik qilgan bo’ladi. Rahbar shahs esa Vatan ravnaqi, yurt tinchligi va xalq farovonligini ta’minlash bilan fidoyiligini namoyish etadi. Bugungi kun rahbari har bir ishda oldingi safda bo’lsagina fidoyi hisoblanadi. 7. O’z kasbining ustasi . Har kim tanlagan kasbini puxta bilsa, kasbining ustasi hisoblanadi. Rahbar shahsning professionalligi deganda esa o’z kasbini so’nggi yutuqlarigacha bilishi bilan birga, boshqaruv sirlarini qat’i o’zlashtirishni ham tushunish kerak. Birinchi Prezident uning ko’rinishini “boshqalarga o’rnak bo’lishi” deb belgilaydi. 8. Mustaqil dunyoqarash . Muayyan masalada o’z fikriga ega bo’lish mustaqil dunyoqarashni bildiradi. Rahbar shahs esa “keng fikrlashi, uzoqni ko’ra bilishi qobiliyati bilan boshqalardan ajralib turadi” va bu uning mustaqil dunyoqarashga egaligidir . 9. Iymon-e’tiqodli . Insonning o’zi ishongan narsaga ixlos qilishi iymone’tiqoddir. Rahbar shahs esa bugun va ertani ko’zlab, zamon muammolarini hal qila bilishi hamda mustahkam irodaga ega bo’lishi bilan iymon-e’tiqodli hisoblanadi. 10. Inson bo’lishi . Kishi yuksak insoniy axloqqa ega bo’lsa, yaxshi kishi hisoblanadi. Rahbar shahs esa “atrofidagi uni o’rab oladigan xushomadgo’y, laganbardor, labbaychilarning maqtovidan o’zini saqlab o’ta olsa” chinakam insoniyligini namoyon qiladi. Islom Karimov bu o’n fazilatni rahbar shahs ma’naviyatini shakllantirishdagi asosiy elementlar sifatida taqdim qiladi. Bu fazilatlar inson ma’naviy olami bilan bog’liq tushunchalardir. Ular izchil tarbiya jarayonida shakllantirilib boriladi. “Ma’naviyat haqida gap ketar ekan, - deya ta’kidlaydi Birinchi Prezident, - men

avvalo, insonni ruhiy poklanish va yuksalishga da’vat etadigan, inson ichki olamini boyitadigan, uning iymon-irodasini, e’tiqodini mustahkamlaydigan, vijdonini uyg’otadigan qudratli botiniy kuchni tasavvur qilaman” Mana shu poklaydigan, yuksaltiradigan va uyg’otadigan “botiniy kuch” nima? U inson ongi va qalbidagi yaxshilik va imkoniyat tuyg’ularidir. Rahbar shahs ma’naviyatini tashkil qiluvchi fazilatlardan tashqari yana insonga xos illatlar ham bor. Ular rahbar shahs ma’naviyatini shakllantirishga to’siq bo’lmoqda. Misol uchun, professor E. G’oziyev ana Shunday illatlardan quyidagi o’n beshtasini ko’rsatib o’tadi: 1.O’zini-o’zi boshqara olmaslik. 2. Shahsiy qadriyatlardan putur kyetishi. 3. Shahsiy maqsadning noaniqligi. 4. O’zini-o’zi kamol toptirishning izdan chiqqanligi. 5. Muammolarni hal qilish malakalarining yetishmasligi. 6. Ijodiy yondaShuvda nuqsonlarning mavjudligi. 7. Odamlarga ta’sir o’tkaza olmaslik. 8. Boshqaruv faoliyati xususiyatlarini yetarli darajada tushunmaslik. 9. Rahbarlik qilish malakalarining zaifligi. 10. Boshqalarni o’qitish, ularga saboq berish, o’rgatish uquvining yo’qligi. 11. Mehnat jamoasini jipslashtirish qobiliyatining pastligi. 12. Yangiliklar bilan o’zgalar e’tiborini jalb qilishga uquvsizlik. 13. Odamlar bilan muomala qilish madaniyatining yo’qligi. 14. Aql va farosat bobida sustkashlik. 15. Ishbilarmonlik qobiliyatining kuchsizligi. Mamlakatimiz o’z taraqqiyoti yo’lida yangi ufqlar va maqsadlarga intilayotgan, jamiyatimizning barcha sohalarida amalga oshirilayotgan islohotlar yangi bosqichga ko’tarilayotgan bir paytda, eng avvalo, rahbarlarning o’z vazifasini halol va malakali bajarishga, qolaversa, fidoyiligiga ko’p narsa bog’liq ekanligini ta’kidlab o’tmoqchimiz.

Rahbar kadr, davlat xizmatchisining shahsiy sifatlari, fazilatlari makon va zamonda shakllanadi. Hozirgi yangi, o’tish davrida ilgari rahbar kadrlarda bo’lmagan istiqlol davriga xos fazilatlarni tez shakllantirish uchun ajoyib imkoniyatlar mavjud. O’zgarayotgan ijtimoiy muhit, ish uslubi, rahbarlik tarzi, talablari yangi tipdagi davlat mulozimlari, rahbar kadrlarni tarbiyalash uchun zarur bo’lgan ob’yektiv shartsharoitni yaratdi. Galdagi vazifa davlat xizmatchilariga qo’yilayotgan yangi talablarni, ular uchun zarur bo’lgan fazilatlarni ilmiy asoslab, tahlil etib, umumlashtirib, ma’naviy-ma’rifiy tarbiya, amaliy tajriba yordamida maxsus shakllantirishdir. Ana shunda davlat xizmatchilari tafakkuridagi yangilanish ular orqali xalqqa, demakki, har bir o’zbekistonlikka etib boradi. Jamiyat tafakkuri tezroq yangilanadi, millat bir jonu bir tan bo’lib, islohotlarni tezlashtiradi. Davlat xizmatchilari tafakkurini yangilash ikki tomonlama jarayondir. U bir tomondan, yangi, zamonaviy davlat xizmatchilariga xos fazilatlarni maxsus, ilmiy asosda shakllantira borishni talab qilsa, ikkinchi tomondan, hamon ba’zan o’z ta’sirini ko’rsatayotgan, sobiq sho’ro kadrlar siyosatida “sinalgan” korporativbyurokratik psixologiyani siqib chiqarish talab qilinadi. Bu ikki jarayonni parallel olib borish zarur. Aks holda, yangi, sog’lom tafakkur eski, “sinalgan” tafakkurga “urilib”, chekinishi mumkin. Masalan, davlat manfaatini o’z manfaatidek ko’rish – davlat xizmatchisi faoliyatining yetakchi tamoyili ekanligi e’tirof etilsa-yu, boshqaruvda uchrab turgan korrupsiya, poraxo’rlik, ma’muriy buyruqbozlik, mahalliychilikka qarshi kurashilmasa, ana shunday holat ro’y berishi mumkin. Ma’lumki, shahsiy manfaatlar, nafs ustuvorligiga qurilgan birlaShuv, uyushish kuchli bo’ladi. Chunki shahsiy manfaat ustuvorligi davlat organlariga suqilib kirib olgan xudbin, yulg’ich, ustamon, laganbardor, iqtidorsiz shahslarni birlashtiradi. Sobiq sho’ro tizimida bu birlikning tamoyili - shahsiy sadoqat, “men sizga, siz menga, davlatni esa qo’ya turing” tarzida namoyon bo’lib keldi. Shahs – davlatdan, davlat – shahsdan, shahs – o’z mehnati mevalaridan uzoqlashdi, begonalashdi. Shu sababli murosasiz tanqid ostiga olingan shahsiy, guruhiy, mahalliy, qon-qarindoshchilik manfaatlarini davlat manfaatidan ustun qo’yish kabi

sobiq sho’ro tizimida qolgan zararli meros ba’zi hollarda hamon o’zini eslatib turibdi. Shahsiy manfaatdorlik tamoyili asosiga qurilgan bu hodisalar o’ta yashovchan. Masalan, eski sho’ro davridagi “qo’shib yozish” xodisasini olaylik. Qo’shib yozish uni yozuvchilarga nafaqat jinoiy daromad, balki mukofot, soxta obro’ ham keltirar edi. Boshqaruv organlari nazoratining sustligi ma’muriy byurokratiya, rasmiyatchilik, odamlarning tashvish-muammolariga befarqlik, poraxo’rlikning “gullabyashnashi”ga sharoit yaratar edi. Bundan na davlat, na millat yutar, balki shahsiy manfaatdorlik asosida uyushgan guruhlar tantana qilar edi. Demokratik boshqaruv tamoyillari rahbar shaxslardan ma’naviyatli bo’lishni taqozo etadi. Bu masala Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov asarlarida yetarli darajada yoritib berilgan. Shunday qilib, Islom Karimov tomonidan ishlab chiqilgan rahbar shahs ma’naviyati konsepsiyasi quyidagi xarakterli xususiyatlarga ega: Birinchi. Rahbar shahsshunchaki boshqaruvchi emas, balki u tom ma’nodagi yetakchi va o’zgalar uchun ibrat namunasidir. Bu yetakchilik va ibratlilik ishda, axloqda va faoliyatda bo’ladi. Ikkinchi. O’zbekiston boshqaruv ilmida rahbar shahsning ma’naviyatli bo’lish g’oyasi muhim o’rin tutadi. Bu g’oya ma’muriy-buyruqbozlik boshqaruv tizimidan demokratik boshqaruv tizimiga o’tish asoslaridan biri bo’lib xizmat qiladi. Uchinchi. Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov tomonidan ishlab chiqarilgan rahbar shahs ma’naviyatini Iste’dod, Izlanish, Zamonaviy bilimdonlik, Vatanparvarlik, Yurtga sadoqat, Fidoyilik, Professionalizm, Mustaqil dunyoqarash, Iymon-e’tiqodlilik va Insoniylik fazilatlari tashkil qiladi. To’rtinchi . Rahbar shahs ma’naviyati konsepsiyasi xalqimizning milliy mentaliteti va dunyoviy mezonlar bilan uyg’un bo’lib, u ilmiy-nazariy va amaliy jihatdan asoslangandir.

Beshinchi. O’zbekistonda rahbar shahs ma’naviyatining shakllantirishning ijtimoiy-iqtisodiy, huquqiy va siyosiy asoslari shakllantirilgan. U davlat kafolatiga olingan. Oltinchi. Ma’naviyat masalalariga MDH davlatlari ichida birinchi bo’lib O’zbekistonda alohida e’tibor qaratildi va shu asosda rahbar shahs ma’naviyati konsepsiyasi shakllantirildi. Rahbar shahs ma’naviyati boshqaruv ilmida: - muammoni hal yetishda shahs omiliga tayanish; - Shahs imkoniyatlarini maqsadli yo’naltirish; - Shahs imkoniyatlaridan foydalanish bilan ahamiyatlidir. Bu masala fundamental ravishda tadqiq etilishi va hayotda keng tatbiq etilishi kerak. Shundagina rahbar shahs ma’naviyatiga doir yaxlit konsepsiya o’z samarasini beradi va mustaqil O’zbekistonda olib borilayotgan tub islohotlar jarayonida hamon uchrayotgan to’siq va kamchiliklar bartaraf etilib, ko’zlangan ulug’ maqsadlarga og’ishmay va tez sur’atlar bilan yetishish mumkin bo’ladi. Rahbarlik aql-farosat, kuch-g’ayrat, izlanish va topqirlikni, o’z ustida tinmay ishlashni, tadbirkorlikni talab qiladi. “Rahbar” tushunchasining quyidagi jihatlari ahamiyatlidir: 1. Rahbar – ijtimoiy shahs sifatida ishlab chiqaruvchi kuchlar va ishlab chiqarish resurslarini birlashtirib, uning asosiy harakatlantiruvchi kuchini boshqaruvchi sifatida omilkorlik bilan ish yurituvchi shahs. 2. Rahbar har qanday ishni amalga oshirish uchun, avvalo, mustaqil qaror qabul qiladi. Bu qaror rahbarning tadbirkorlik, ishbilarmonlik faoliyati maqsadlarini belgilaydi. 3. Rahbar o’z sohasiga yangi g’oya, yangi tashabbus, yangi texnologiyalarni joriy etuvchi tadbirkor shahs hisoblanadi. 4. Rahbar mehnati, ayni vaqtda, tadbirkorlikka asoslangan mashaqqatli faoliyatdir. Unga sarflangan kuch, mablag’ ba’zan vaqtincha foyda emas, zarar keltirishi, muassasa foyda o’rniga zarar ham ko’rishi mumkin. U bunday holatlarni

oldindan ko’ra olishi va bunga tayyor turishi, zarur bo’lganda, faoliyatini qayta boshlashi, o’zida bunga kuch-g’ayrat topa bilishi lozim. Yuqorida keltirilgan jihatlar rahbarlik faoliyatining ma’lum aspektlarini namoyon etadi. Masalaning ikkinchi tomoni - rahbarlik faoliyati bilan shug’ullanuvchi kishining shahsi bilan bog’liq yuksak insoniy fazilatlardan iboratdir. Rahbar halol-pok, vijdonli, iymonli, qattiqqo’l, diyonatli, mehr-shafqatli bo’lishi kerak. Rahbarlikka egri yo’l, egri qo’l, egri maqsad bilan erishib bo’lmaydi. Fe’latvorida egrilik bor kishi rahbarlik lavozimida uzoq faoliyat yuritolmaydi. Rahbar mustaqil bo’lishi, ijtimoiy faoliyatning qonunan taqiqlanmagan hamma sohasi bilan shug’ullana olishi lozim. Shu bilan birga, u o’zi boshqarayotgan jamoa orasida obro’-e’tiborga ega bo’lishi zarur. Rahbar faol bo’lmasa, jamiyatda ijtimoiy faollik shakllanmaydi. Kattami, kichikmi, qaysi mansabda bo’lishidan qat’i nazar, har bir rahbar oldida «o’z ishimga talab darajasida yondashishim uchun nimalarni bilishim, qanday fazilatlarga ega bo’lishim kerak? » - degan savol hamisha ko’ndalang turadi. Boshqaruvda tajriba, ko’nikma, mahorat, bilim, aql va idrokning ham roli katta. Ammo eng avvalo, boshqaruv – bu san’at, aniqrog’i, ijoddir. Rahbarlikka ham, xuddi san’atkor uchun zarur bo’lganidek, iqtidor va iste’dod lozim. Ko’rinadiki, har kimdan san’atkor chiqmaganidek, istagan odamdan ham yaxshi rahbar chiqavermaydi. Rahbar o’z qobiliyati, iste’dodini ishga solib izlanadi, shu maqsadda hayotni, odamlarni chuqur o’rganadi. Natijada, to’plagan bilimlari, tajribalarini boshqaruvning umumiy qonuniyatlari asosida shakllantirib, o’zining rahbarlik usulini yaratadi, U o’z boshqaruv usullarini shakllantirishda mutlaqo erkin Shahsdir, ammo uning rahbarlik usuli ijobiy natija berishi kerak. Rahbarlik faoliyatining samaradorligi rahbar shahsning tafakkuri, aql-idrokiga ham bevosita bog’liq bo’ladi. Tafakkur rahbarga keng va chuqur fikrlay olish, yaxshini yomondan, foydani zarardan, muhimni nomuhimdan bexato ajrata olish

imkoniyatini beradi. Bu - hammaga ham nasib qilavermaydigan yuksak fazilat. Agar rahbarda shular shakllangan bo’lsa, unday rahbar boshqaruvning sir- asrorlarini qiynalmasdan egallab oladi, o’z jamoasi o’rtasida obro’ va ishonch qozonadi. Demak, har qanday rahbar keng va chuqur fikrlay olishi bilan birga, chaqqon va uddaburon, harakatchan va shijoatli bo’lishi ham kerak. Shuning uchun rahbarlik faoliyatini tafakkur va harakat birligi deyish mumkin. Rahbardagi o’ziga xos talabchanlik, mehribonlik hamda mas’uliyat jamoa a’zolarida ham javobgarlik hissining shakllanishiga sabab bo’ladi. Malakali rahbar kadrlar tizimini muvaffaqiyatli shakllantirish uchun ijtimoiy psixologiya, rahbar psixologiyasi, boshqaruv psixologiyasi kabi fanlarni yaxshi o’zlashtirishi uchun bor imkoniyatlarini ishga solishi kerak. Xullas, jamoaga rahbarlik qilish katta san’at. Rahbar – ustoz, murabbiy, rahbar - millat tarbiyachisi, jamiyatimizdagi mas’ul shahs. Uning mashaqqatli mehnati natijasi o’laroq, kelajak vorislari kamol topib boradi. Demak, rahbarlarga qaratilgan e’tibor. Vatan taqdiriga qaratilgan e’tibordir. Rahbar shahslar avlodini shakllantirish aslida juda murakkab masala. Bu masala bilan olimlar va davlat rahbarlar uzoq vaqt, izchillik bilan Shug’ullanganlar. Chunki odam darhol rahbar bo’lib tug’ilmaydi. Izchil tarbiya va tajriba vositasida iqtidorli kishilar rahbar Shahsga aylana boradi. Shu o’rinda Amir Temurning rahbar shahsi xususidagi fikrlarini keltirmoqchimiz. U bu borada quyidagi 12 talabga javob bergan shahsni rahbar deb hisoblashini yozib qoldirgan: “ Birinchi. Rahbar o’z so’ziga ega bo’lib, ishini bilib qilsin. Ikkinchi. Rahbar har bir ishda adolatpesha bo’lsin. Uchinchi. Rahbar qoida- nizomlarga itoat qilsin. To’rtinchi . Rahbar o’z qarorida qat’i bo’lsin. Beshinchi. Rahbar o’z qarorining bajarilishini ta’minlasin. Oltinchi. Rahbar o’z vazifasini o’zgaga topshirmasin.

Ettinchi. Rahbar o’z faoliyatida har kimning so’zini eshitib, fikr olsin. Sakkizinchi. Rahbar masalalarni hal yetishda o’z fikriga ega bo’lsin. To’qqizinchi. Rahbarnizoning faoliyatidan qoniqsin. O’ninchi. Rahbar o’z so’zi va qarorida qat’i tursin. O’n birinchi. Rahbar o’z vazifasini ado yetishda ta’maga yo’l qo’ymasin. O’n ikkinchi. Rahbar sergak bo’lsin”. Amir Temurning rahbar shahslar to’g’risidagi bu qarashlari 600 yil o’tib ham o’z ahamiyatini yo’qotmaganligi bilan e’tiborlidir. O’zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti Islom Karimov ham o’z tajribasidan kelib chiqib, rahbar Shahslarni quyidagi toifalarga bo’ladi: 1. Birinchi toifa – amal kursisini yaxshi ko’ruvchilar, ularni zamona shamoliga qarab turuvchilar deb atash mumkin. 2. Ikkinchi toifa – kuzatib turuvchilar. Bundaylar kim g’olib bo’lsa, Shu tomonga og’adilar. 3. Uchinchi toifa – zamon talablarini anglab yetgan kishilar. Afsuski, bundaylar oz. Bu ikki fikrni uyg’un kelishiga sabab, Birinchi Prezidentimiz I.Karimovning iste’dodli dahosidan dalolatdir. Chunki, professor A.Kovalyov uzoq ilmiy izlanishlardan keyin rahbar Shahslarni uch tipga bo’lgan bo’lsa, I.Karimov amaliy tajribadan kelib chiqib, Shunday fikrga keladi. Demak, mamlakatimiz rahbarining rahbar Shahsiga doir yangicha talqinlari ilmiy asoslarga egadir. Bu ma’noda Birinchi Prezidentimiz I. Karimovning mana Shu fikrlari diqqatga sazovordir: “Ayrim rahbarlarning g’alati hislatlari haqida gapirmoqchiman. Ular qo’l ostidagi odamlarga yetarli e’tibor bermaydi, o’zidan yuqori amaldorlar oldida esa, sakkiz bukilib salom beradi. Ishni bilmaydi desangiz, o’z manfaati yo’lida kallasini Shunday ishlatadiki, hayron qolasiz!”. Birinchi Prezident ilgari surgan rahbar shahs konsepsiyasida yetakchilarning vakolatlari masalasida erkinlashtirish masalasi muhim o’rin tutadi. Unga ko’ra, rahbar shahslar qonuniy asosdagi vakolatlaridan unumli foydalanishlari kerak. Buning uchun Islom Karimov rahbar shahslarni ma’naviy rag’batlantirish yo’lidan

boradi. Bir o’rinda u: “Viloyat hokimlari hukumatimizning joylardagi vakolatxonasi, hokimlar esa Birinchi Prezidentning vakillaridir”, deydi Islom Karimov o’zbek davlatchiligi boshqaruvi tarixida yangi, o’ziga xos rahbar shahs talqinini taqdim qildi. Uning mohiyati fikrda o’z ifodasini topgan: “Rahbarlik – lavozim, mansab emas, avvalo, odamlarga xizmat qilish. Rahbar degani hammadan ko’proq ishlab, fuqarolar saodati va yurti ravnaqi uchun yelib yuguradigan fidoyi inson bo’lishi kerak”. Davlat xizmatidagi xodimlarning huquqiy va axloqiy madaniyati bir-biriga mutanosib bo’lishi kerak. Shu munosabat bilan mansabdor shahslarda siyosiy hislatlar bilan bir qatorda, axloqiy fazilatlarni shakllantirish zaruriy holdir. Axloqiy barkamollik davlat xizmatidagi xodimlarning ishbilarmonlik sifatlaridan biri hisoblanadi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev o’zining Mamlakatimizni 2016 yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning asosiy yakunlari va 2017 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlari”ga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining kengaytirilgan majlisidagi ma’ruzasida: “Endi har birimiz, eng avvalo, davlat boshqaruvi organlari rahbarlarining vazifasi – o’zimiz mas’ul bo’lgan soha va tarmoqda ishlarning ahvolini tanqidiy baholash asosida zimmamizga yuklatilgan vazifalarni mas’uliyat bilan bajarishni ta’minlashdan iborat. Shunday davr keldi, ”- bejizga ta’kidlamagan. Jamiyatda mutlaq, abadiy va o’zgarmas axloq yo’q. Axloq tarixan o’zgaruvchan va nisbiy mustaqillikka ega bo’lgan ijtimoiy hodisadir. Uning bu xususiyatlari umumiy axloqning tarkibiy qismlaridan biri bo’lgan kasb axloqida ham yaqqol namoyon bo’ladi. Jamiyat rivojining tarixida ijtimoiy mehnat taqsimotining paydo bo’lishi mehnatning bir turi bilan band bo’lgan kishilar guruhining kasb - hunar jihatidan ajralib chiqishiga va Shunga muvofiq ravishda turli xil mutaxassislikning vujudga kelishiga sabab bo’ldi. Bu esa har bir insonning qilayotgan mehnat tarziga, mehnatni tashkil qilish usullariga qarab, ulardan muayyan turdagi harakatlar va ruhiy quvvatlarni sarflashni talab etadigan qaytarilmas, o’ziga xos ko’nikmalarni vujudga keltiradi. Inson voyaga yetib, bir

kasbning boshini tutgach, o’z kasbi doirasida odamlar bilan muntazam munosabatda bo’ladi.

Adabiyotlar: 1. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. –T.: “Ma’naviyat”, 2008. 2. Karimov I. A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. 2-jild. – T.: “O’zbekiston”, 1996. - B 43. 3. Karimov I.A. Bunyodkorlik yo’lidan. 4-jild. – T.: “O’zbekiston”, 1996, - Karimov I.A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. 2-jild. – T.: “O’zbekiston”, 1996 4. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning “Mamlakatimizni 2016 yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning asosiy yakunlari va 2017 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlari” ga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining kengaytirilgan majlisidagi ma’ruzasi. www.gov.uz Prezident Shavkat Mirziyoyevning O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganining 24 yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruzasi www.gov.uz .

Похожие

Mehmon va mezbon etiketi

Biznesmen etiketi

Marosimlar etiketi

Turmush etiketi

Sayohat etiketi. Turizm