Gazlarni komponentlarga ajratishni absorbsiya va rektifikatsiya usullari - Горное дело - Рефераты

Gazlarni komponentlarga ajratishni absorbsiya va rektifikatsiya usullari

Загружено в:

13.11.2023

Скачано:

0

Размер:

66.833984375 KB

Gazlarni komponentlarga ajratishni absorbsiya va rektifikatsiya usullari Reja: 1. Gazlarni komponentlarga ajratishni absorbciya usuli. 2. Fraksiyalovchi absorberda gazlarni komponentlarga ajratish.

Neftni destruktiv qayta ishlash jarayonlari qurilmalarining separatoridan ko’pincha gaz olinadi. Bunda gazning bir qismi suyuq faza - benzin distillyatida qoladi. Shu qatorda, gaz fazasi benzinning bir muncha yengil fraksiya bug’laridan tashkil topgan bo’ladi. Bu fraksiyalarda erkin (ozod) gaz olish va benzindan erigan gazlarni ajratish uchun absorbsiya va barqarorlashtirish jarayonlari hizmat qiladi. Barqarorlashtirish kolonnasi yuqorisidan (17- rasm) asosan C 3 va C 4 uglevodorodlari, pastidan barqarorlashgan benzin chiqadi. Gaz fazasi 1-gaz separatori yuqorisidan chiqarilishida, 2-absorberga yutuvchi – neft mahsulotlari absorbent sifatida kiritiladi. Absorbent mahsus desorberda bug’lanadi va u yrga to’yingan holatda beriladi.

Gazlarni komponentlarga ajratishni absorbciya usuli Absorbsiyaga birinchi navbatda gaz fazasidagi og’ir uglevodorodlar uchraydi. Absorbentning molekulyar og’irligi qanchalik kichik bo’lsa, uglevodorod gazlarni erishi shunchalik yuqori bo’ladi. Gazlarni ajratishda absorbsiya jarayoni keng qo’llaniladi. Masalan, gazning yengil quruq qismini biroz og’ir qismini oldindan ajratishda yoki benzindan gazsimon uglevodorodlarni ajratishda qo’llaniladi. Gazsimon uglevodorodlarni aniq fraksiyalarga ajratish uchun rektifikatsiya usulidan foydalaniladi. Bu usul orqali vodoroddan to “quruq gazlar” C 1 – C 2 , shuningdek C 3 (propan – propilenli) fraksiyasi va C 4 (butan – butilenli) fraksiyasi olinadi. Boyitilgan gaz separatordan so’ng ikki bosqichda kompressorlanadi. Bunda har bosqichda siqishdan so’ng gazning temperaturasi oshadi va biroz og’ir uglevodorodlar kondensatsiyalanishidan issiqlik ajraladi. Bu issiqlik 3-sovutkich orqali pasaytiriladi va 1, 2 va 4-separatorlarga kondensat tushadi. Gaz fazasi ikkinchi kompressorlashdan so’ng 5-etan kolonnasiga kiritiladi. Bu kolonnaga kondensat va benzinni barqarorlashtirish kolonnasi haydalmasi beriladi. Etan kolonnasida rektifikatsiya yo’li bilan etangacha bo’lgan quruq gaz ajratiladi. Kolonna 5 yuqorisidagi temperatura past bo’lishini saqlash uchun propan yoki ammiakli kondensatorda sovitiladi. Kolonna qoldig’i past bosimida ishlovchi 10- propan kolonnaga o’z oqimi bilan o’tadi. Bu kolonna yuqorisidan propan–propilen fraksiyasi chiqariladi kolonna qoldig’i o’z oqimi bilan 11-butan kolonnasiga va yuqori qaynovchi qoldiqqa ajratiladi. Kolonnalar pastidan beriladigan issiqlik 7- bug’li qaynatkich orqali etkaziladi. Bunday sxemadan termik kreking qurilmasi bosim ostidagi gazlarni ajratishda foydalaniladi. Bosim etan kolonnasida 36-38 at, propan kolonnada 16-18 at va 6-8 at butan kolonnasida saqlanadi. Harorat etan kolonnasi yuqorisida 0 dan +5 0 C gacha, propan va butan kolonnalarida 50-60 0 C ni, pastki qisimdagi harorat esa uchala kolonnada - 120 0 C atrofida bo’ladi (kolonnalar pastki qisimdagi maxsulotlar tarkibi va bosim turlicha bo’ladi). Ko’pgina zavodlarda gazlarni ajratish sxemasiga fraksiyalovchi absorber-

desorber qurilmasi (24-rasm) keltirilgan. Absorber-desorber deb nomlanuvchi qurilma mujassamlovchi kolonna bo’lib, yuqori qismidan sovuq adsorbent kiritiladi, pastki qismidan issiqlik ta’minlanadi. Gaz qurilmaning o’rta qismiga beriladi. Odatda qurilma 40 – 50 ta terelka bilan jihozlangan bo’lib, ular absorbciya va desorbsiya bo’limlari o’rtasida tahminan teng taqsimlangan. Gaz va suyuq faza ko’p pog’onali to’qnashuv natijasida gazni og’ir qismi absorbentga yutiladi va pastga to’yingan absorbent oqib, qaynoq bug’ orqali desorbsiyalanadi. Natijada fraksiyalanuvchi kolonna yuqorisidan C 1 –C 2 , kolonna pastki qismidan esa to’yingan absorbent bilan C 3 –C 4 uglevodorodlari chiqariladi. 24-rasm. Fraksiyalovchi absorber-desorber qurilmasi: 1- kolonna; 2,4- absorbent sovitkichlari; 3-nasoslar; 5-riboyler. I-boyitilgan gaz; II- absorbent; III- quruq gaz; IV- to’yingan absorbent; V- yuqori bosimdagi bug’.

Fraksiyalovchi absorberdagi bosim odatda 12– 20 at da saqlanadi. Bosim oshirilishi bilan gaz komponentlari yutilishi ortadi, ammo propanni yutilishi kamayadi va bu vaqtda etanni absorbsiyasi ma’lum darajada ko’payadi.

Adabiyotlar : 1. Альбом технологических схем ы процесс ы переработки нефти и газа.//Под. Ред.Бондаренко Б.И. М., Химия, 198 4 . 1 2 4 с. 2.Берлин М.А., Гореченко В.К., Волков Н.П. Переработка нефтян ых и природных газов. М., Химия, 19 81 . 472 с. 3 . Смидович Е.В. Технология переработки нефти и газа, ч. 2; Учеб. для вузов. М., Химия, 1980. 328с.

Похожие

Gazni qayta ishlash zavodlaridagi asosiy tehnologik jarayonlar tavsifi

Gazni individual komponentlarini ajratib olish

Absorbsiya va adsorbsiya jarayonlar jihozlari

Neft va gazni qayta ishlash korxonalarining jihozlarini sinflash hamda hisoblash usullari

Gazlarni quritish