logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Химия
  4. Suvlarning klassifikatsiyasi

Suvlarning klassifikatsiyasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

40 KB
Скачать
Suvlarning klassifikatsiyasi Reja: 1. Suvlarning turli klassifikatsiyalari. 2. Suvlarning kimyoviy tarkibi bo‘yicha klassikatsiyalanishi. 3. Suvlarning mineralizatsiyasi bo‘yicha klassikatsiyalanishi. 1. Suvlarning turli klassifikatsiyalari . Hozirgi vaqtda bir necha o&#39;nlab klassifikasiyalar ishlab chiqilgan, ular turli prinsiplarga asoslangan va turli amaliy qo&#39;llashlarga ega. Bularning barchasini qamrab oladigan universal klassifikasiya hozircha yo&#39;q. Eng ko&#39;p ishlatiladigan ommabop va tez-tez qo&#39;llaniladigan klassifikasiyalarga I.Palmer, S.A.Shukarev, N.I.Tolstixina, V.A.Sulina, O.A.Alekinlarning klaasifikasiyalari kiradi. Mineral suvlar uchun avvallari V.A.Aleksandrovning klassifikasiyasi qo&#39;llanilgan bo&#39;lsa, endilikda V.V.Ivanov va G.A.Nevraevning klassifikasiyalari qo&#39;llanilmoqda. Yuza suvlar uchun esa O.A.Alyokinning klassifikasiyasini ko&#39;rib chiqamiz. Alyokinning klassifikasiyasi 1946 yil chop etilgan (1-rasm). Uning asosida ikkita prinsip turadi: ustun ionlar va ionlar orasidagi o&#39;zaro munosabat. O.A.Alyokin ustun ionlar deb moddaning ekvivalent miqdorida foizlarda hisoblaganda eng katta nisbiy tarkibli ionlarni hisoblaydi. Ustun anionlar bo&#39;yicha barcha tabiiy suvlar uch sinfga bo&#39;linadi: 1) gidrokarbonatli suvlar sinfi; 2) sulfatli suvlar sinfi; 3) xloridli suvlar sinfi. O.A.Alyokinning ko&#39;rsatishi bo&#39;yicha, belgilangan uchta sinf birdaniga suvning gidrokimyoviy xarakterlarini beradi. Gidrokarbonatli sinfga kam mineralli suvlari va ba&#39;zi yer osti suvlari kiradi. Xloridli suvlar sinfiga okean, dengiz, sho&#39;r qum, yopiq strukturadagi yer osti suvlarining yuqori minerallarni suvlar va b.q.lar kiradi. Tarqalishi va mineralizasiyasi bo&#39;yicha sulfatli sinfidagi suvlar bo&#39;lib gidrokarbonatli va xloridli suvlar o&#39;rtasidagi suvlar kiradi. Genetik jihatdan ular turli chukma jinslar bilan bog&#39;liq. 2. Suvlarning kimyoviy tarkibi bo‘yicha klassikatsiyalanishi . O.A.Alyokin bo&#39;yicha har bir sinf ustun kation bo&#39;yicha uch guruhga bo&#39;linadi: kalsiyli, magniyli va natriyli har bir sinf o&#39;z navbatida to&#39;rtta tip suvga bo&#39;linadi, ekvivalentlarda ionlar orasidagi munosabat bo&#39;yicha aniqlanadigan. Birinchi tip HCO - 3 >Ca 2+ +Mg 2+ munosabati bo&#39;yicha xarakterlanadi. Bu tipdagi suvlar ishqorli, yumshoq hisoblanadi, tarkibida ma&#39;lum miqdorda natriy va kaliy bilan emirilgan tog&#39; jinslarining mahsulotlarining aralashishidan hosil bo&#39;ladi. Birinchi tipdagi kiruvchi suvlar umuman olganda kam mineralli, biroq oqmaydigan ko&#39;llarda juda yuqori mineralizasiyaga ega bo&#39;lishi mumkin. Birinchi tipga shuningdek ba&#39;zi neft konlarining suvlari ham kiradi. Ikkinchi tip HCO - 3 <Ca 2+ +Mg 2+ <HCO 3 - +SO 2- 4 munosabat bo&#39;yicha xarakterlanadi. Bu tipdagi suvlar turli cho&#39;kindi jinslar va ildiz jinslarning emirilish mahsulotlari bilan bog&#39;langan. Bu tipdagi aksariyat daryo, ko&#39;l suvlari va kam va ko&#39;p (o‘rtacha) mineralizasiyadagi er osti suvlari kiradi. Uchinchi tip HCO - 3 +SO 2- 4 <Ca 2+ Mg 2+ yoki xuddi shunday, Cl - >Na + munosabati bo&#39;lishga xarakatlanadi. Genetik jihatdan bu tipdagi suvlar aralashgan va litamorfizasiyalashgan hisoblanadi. Ularga okean, daryo, limanlar, ko&#39;pgina sho&#39;r ko&#39;llar, aksariyat kuchli minerallashgan suvlar kiradi. To&#39;rtinchi tip suvlar HCO 3 =0 munosabati bilan xarakterlanadi, shu sababli bu tipdagi suvlar kislotali (nordon). Shuning uchun gidrokarbonatli suvlar sinfiga bu tip suvlar kirmaydi, va uning suvlari faqatgina sulfat va xlorid sinfning guruhlarda Ca 2+ va Mg 2+ uchraydi, ya&#39;ni bir tip suvlari bo&#39;lmagan joyda. To&#39;rtinchi tipga rudali, konda uchraydigan, botqoq, vulqon, shuningdek kuchli ifloslangan sanoat oqova suvlari kiradi. Ushbu klassifikasiyada sinflar, guruhlar va tiplarni ifodalash uchun simvollar mavjud. Sinf anianga muvofiq simvol bilan ifodalanadi:  3 HCO C , 24 SO S ,  Cl Cl guruh – kation simvoli bilan    2 2 , , Mg Ca a N , tip raqami bilan; Simvol quyidagi ko&#39;rinishda yoziladi: CdII Ca (gidrokarbonat sinf kalsiy guruhi, ikkinchi tip), NaIIS . (sulfat sinfi, natriy guruhi, ikkinchi tip) yoki murakkab tarkib uchun Mg NaII CIS , (sulfatxloridli sinf) natriyli va magniyli guruh, uchinchi tip. Ikkinchi anion yoki kation indeksga shunday holda kiritiladiki, agar uning miqdori ko&#39;p bo&#39;lmasa (modda miqdorining ekvivalenti bo&#39;yicha hisoblaganda 5 % chegarada) birinchi ionga tushadi. Bundan tashqari indeksga mineralizasiya miqdori qo&#39;shiladi. (pastda, 0.1 g/l/ gacha aniqlikda va umumiy qattiqlik (yuqorida, mol/litrda modda ekvivalentining butun birligicha aniqlikda), masalan, 4 5a C CaII (gidrokarbo ikkinchi tip) mineralizasiya 0.4 g/l, qattiqlik 5 mmol/i modda ekvivalenti miqdori, qisqacha olganda, bu suvni shunday nomlash mumkin: gidrokarbonatli kalsiyli ikkinchi tip). FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. Крупнова Т.Г. Химия окружаюшей среди: Учебное пособие/Под ред.Ю.И.Су х арева.-Челябинск: Изд.ЮУрГУ, 2004.-Ч.1. -37 с. 2. Перелман A.И. Геохимия природных вод. –М.: Наука, 1982. 3. Зенин А.А., Белоусова Н.В. Гидрохимический словарь. -Л.: 1988. -239 с. 4. Блинов Л.Н., Оркина Т.Н., Тансура Н.П. – Санкт-Петурбург: Основы экологической химии. Санкт-Петербургский Государственний политехнический университет, 2007. -75 с. 5. Никаноров А.М., Посохов Е.В. Гидрохимия. –Л.: Гидрометеоиздат, 1985. -230 с. 6. Келгинбаева С.В. Химия окружаюшей среди. -Т.: ТГТУ, 1999. – 74 с. 7. Дерпголц В.Ф. Мир воды. – Л.: Недра, 1979. -254 с. 8. Petryanov I.V. Dunyoda eng g‘aroyib modda. –T.: Fan., 1978. -88 b. 9. Иванова Е.Ю. Микробиология. –Воронеж: ВГУ, 2007. – 101 с. 10. Петрова Л.В., Калюкова Е.Н. Химия воды. -Уляновск: УлГТУ, 2004. - 48 с. 11. http :// biology . krc . karelia . ru / misc / hydro / mon 5. html 12. www.window.edu.ru 13. Abdullayev M ., Bakiyeva X . Suv kimyosi ( Muammoli ma ’ ruza matni ). – Namangan : NamMPI , 2006. – 58 b .

Похожие

Tabiiy suvlarning umumiy kimyoviy tarkibi
Oqsillar klassifikatsiyasi
Neftning klassifikatsiyasi
Enzimlar nomenklaturasi va klassifikatsiyasi
Kimyo sanoatida suv