Penitsillin Benzopenitsillinning natriyli hamda kaliyli tuzlari Penitsillin - Химия - Рефераты

Penitsillin Benzopenitsillinning natriyli hamda kaliyli tuzlari Penitsillin

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

70.3408203125 KB

Penitsillin Benzopenitsillinning natriyli hamda kaliyli tuzlari Penitsillin Reja: 1.Penitsilin. Penitsillinning turlari 2. Penitsillinni ajratib olish va tozalash 3. Benzilpenitsillinning natriyli hamda kaliyli tuzlari 4.Pensillin va uning birikmalarini ishlatilishi

Penitsillinning topilishi tarixi rus olimlaridan V.A. Manassein va A.G. Polotebnovlar nomi bilan cha m barchas bog‘langan. Penitsillinni olish va uni meditsina praktikasiga tatbiq qilish ustida bir gruppa sovet olimlari ham ish olib bordilar. Bular orasida Z.V. Yermolevaning ishlari diqqatga sazovordir. Uning rahbarligida 1941-1942 yillarda birinchi marta Penicillium crystosum mog‘oridan sof holda penitsillin ajratib olindi. Penitsillin hosil qilish xususiyatiga ega bo‘lgan mog‘orlar turlari ko‘p bo‘lishiga qaramay sanoatda asosan yuqori unumli Penicillium chrysogenum Penicillium notatum mog‘orlaridan foydalaniladi. Bu mog‘orlar o‘z hayot faoliyatida bir qancha penitsillinlarni hosil qiladi. Barcha turlardagi penitsillinning asosi quyidagi formulaga ega. S CN C CH H O O C C C H N H C O RO H 3 CH 3 C H Penitsillin turlari bir-biridan yon bog‘idagi radikallar bilan farq qiladi. Ularni odatda rim raqamlari yoki latin harflari bilan belgilanadi. Penitsillin turlari Ximiyaviy nomi R Penitsillin F (I) ∆ 2 -Pentenilpenitsillin -CH 2 - CH= CH CH 2- CH 3 - CH 2- C 6 N 5 - CH 2- S 6 N 5 -ON - CH 2- ( CH 2 ) 5 -CH 3 - CH 2- O-S 6 N 5 CH 2- ( CH 2 ) 3 CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH=CH-CH 3Penitsillin G (II) Benzilpensillin Penitsillin X (III) n- Oksibenzilpenitsillin Penitsillin K (IV) H- Geptilpenitsillin Penitsillin V (V) Fenoksimetilpenitsillin Digidropenitsillin F ( giganten kislota ) H -Amilpenitsillin Flavatsidin va boshqalar ∆ 3 -Pentilpenitsillin Penitsillinning jadvalda ko‘rsatilgan turlari orasida fiziologik jihatdan eng aktiv va davolashda yaxshi naf beradigani benzilpenitsillin (penitsillin G) fenoksimetilpensillin (penitsillin V) dir. Penitsillinni biosintez usulida olish juda murakkab protsess bo‘lib, uni asosan quyidagi uch etapga bo‘lish mumkin. I. Fermentatsiya 1 prsessi 1 Mikrorganizmlarning hayot faoliyatida rо‘y beradigan bijg‘ish (achish) protsessi

II. Fermentatsiya protsessi tamom bo‘lgach, kultural suyuqlikdan penitsillinni ajratib olish va tozalash III. Penitsilllinni quritish Fermentatsiya protsessi. Bu protsessni odatda (steril sharoitda) 50 000 l hajmli zanglamaydigan po‘latdan ishlangan idish (fermentator) larda intensiv aralashtirish va sterillangan havo yuborish (aeratsiya) bilan olib boriladi. Buning uchun yuqori unumli Penicillium chrysogenum mog‘orni quyidagi tarkibga ega bo‘lgan oziqli muhit va sharoitda fermntatsiya qilinadi. Oziqli muhit tarkibiga kiradigan moddalar (% miqdorida) Laktoz ..................................................................................................................3-5 Glyukoza .............................................................................................................1-2 Jo‘xoridan tayyorlangan ekstrakt …. ...................................................1-4(hajmiy %) Kalsiy karbonat...............................................................................................0,5-0,8 Hayvon yoki o‘simlik moyi.................................................................................................................0,2-0,5 Kaliy gidrofosfat (KH 2 PO 4 ).....................................................................................................................0,15 Natriy nitrat...........................................................................................................0,6 Natriy sulfat yoki natriy tiosulfat......................................................................0,2- 0,3 Magniy sulfat............................................................................................... ...... 0,05 Rux sulfat va ba’zi boshqa metallardan juda kam miqdorda Benzilpenitsillin (penitsillin G) hosil bo‘lishini oshirish uchun oziqli muhitga 0,02- 0,08% gacha fenilatsetat kislota-CH 2 -COOH yoki fenilatsetamid -CH 2 -C⟨ O Fenoksimetil pennitsillinunumini oshirishda esa fenoksiatsetat NH 2 kislota -O-CH 2 -COOH qo‘shiladi. Fermentatsiya prsessi normal borishi uchun quyidagi optimal sharoit bo‘lishi kerak. a) temperatura............................................................................23-24 0 bo‘lishi lozim b) muhit ............................................................................6-6,5 ga teng bo‘lishi kerak

v) aeratsiya darajasi.........................................................................1 ga teng bo‘lishi kerak (1 litr fermentatsion suyuqlikka har bir minutda 1 litr havo yuborilishi kerak) g) fermentatsiya protsessining to‘la borish vaqti.........................70-72 soat II.Penitsillinni ajratib olish va tozalash. Fermentatsiya protsessi tamom bo‘lgach, suyuqlikdan penitsillinni quyidagi sxema bo‘yicha ajratb olinadi. Fermentatsiya muddati tamom bo‘lgach ↓ Filtrlash ↓ Mitseli fermentatsion suyuqlik (penitsillin bo‘ladi) pH-2 muhitida amilatsetat bilan pH-2sharoitda xloroform yordamida penitsillinni ekstraksiya qilish NaHCO3 ning suvli eritmasi yordamida ekstraksiya qilish (pH-7) 40 0 temperatura va vakuum sharoitida azeotrop aralashmalarni haydash Amilatsetatli ekstrakt Penitsillin- Na ning suvli eritmasiXloroformli ekstrakt penitsillin bо‘ladi Penitsillin- Na suvli eritmasi NaHCO3 ning suvli eritmasi yordamida ekstraksiya qilish (pH-7)

sovutish filtrlash Yuqorida keltirilgan sxema bo‘yicha ajratib olingan penitsillinni yuvib, vakuum sharoitida quritiladi va flakonlarga solib sterillanadi Penitsillinning struktur formulasini aniqlashda rentgen-struktur analizidan foydalanilgan. Penitsillinning hamma turlari kislota, ishqor va simob (II)-xlorid ta’sirida tarkibiy qismlarga parchalanadi. Penitsillin molekulasini nikel silikat yordamida qaytarilsa, penitsillin molekulasida to‘rt qirrali B-laktam yadrosi borligini isbotlaydigan destiopenitsillin hosil bo‘ladi. S CN C CH H O O C C C H N H C O RO H 3 CH 3 C H ( H ) N i C HH 3 C H 3 C C H C O O H N C H 2 C H N H C O RC O P e n i s i l l i n D e s t i o p e n i s i l l i n Penitsillin yadrosidagi to‘rt qirrali B-laktam yadro preparatning oksidlovchi va qaytaruvchilarga nisbatan turg‘unligini oshiradi, lekin temperatura, kislota va ishqorlarga nisbatan juda beqarordir. Penitsillin strukturasini turli usullar bilan o‘rganish shu pereparatni sintez qilishga yo‘l ochdi. Shunday qilib. 1946 yilda birinchi marta preparat sintez Penitsiliin- Na osilma holida Penitsillin- Na Penitsillin – Na

qilindi. Lekin bunday metod bilan olinganda juda kam penitsillin hosil bo‘lganligi sababli hozirgi vaqtda bu metod qo‘llanilmaydi. Penitsillin bir asosli kislota bo‘lib, ba’zi bir elementlar bilan suvda eruvchan tuz hosil qiladi. Penitsillinning natriy kristalik benzilpenitsillin, kaliyli va novokainli tuzlari turli dori shakllari holida ineksiya uchun qo‘llaniladi. Benzilpenitsillinning natriyli va kaliyli tuzining suvdagi eritmalari kristalik penitsillinga qaraganda ancha beqaror. Penitsillin eritmasining barqarorligi shu preparatning tozaligiga, temperatura va mazkur eritma muhitiga bog‘lik, neytral muhitda ancha barqaror. Kristallik benzilpenitsillinning natriyli va kaliyli tuzi boshqa dori moddalarga qaraganda ko‘pgina mikroblarga kuchli ta’sir qilib, aktivlik ta’sir birligi (YED) bilan ifodalanadi. Bir ta’sir birlik 0,5988 mikrogramm kristalik benzilpenitsillin natriyli tuzining ta’siriga teng qabul qilingan. Penitsillin o‘pka yallig‘lanishi, tomoq og‘rig‘i, terida hosil bo‘ladigan yiringli yaralar, bo‘g‘ma, quloq, ko‘z va burun shamollashi kasalliklari so‘zak, qizamiq. Kuydirgi va shu kabi kasalliklarda qo‘llaniladi. Kristalik benzilpenitsillin natriyli va kaliyli tuzlarining novokain, piramidon eritmalarida, suvda va fiziologik eritmada sterillangan holda tayyorlangan eritmalari teri ostiga, mushak orasiga va ba’zan venaga yuboriladi. Bundan tashqari, preparat eritmalari turli shilliq qavatlarning yallig‘lanishi, ko‘z va burun kasalliklarida sirtdan ham qo‘llaniladi. Penitsillin 0,5%dan kuchliroq novokainda eritilsa, suvda yomon eriydigan penitsillinning novokainli tuzi hosil bo‘ladi. Penitsillin dozasini bemorning ahvoliga yoshiga, kasallik xiliga qarab o‘zgartirib boriladi. Ineksiya uchun qo‘llanadigan preparat og‘zi rezinka probka va alyuminiy qalpoqcha bilan bekitilgan maxsus flakonlarda chiqariladi. Har bir flakonda 100 000, 200 000, 300 000, 400 000, 500 000 va 100 000 YED penitsillin bo‘ladi.

Flakonlar quruq joyda, uy temperaturasida ehtiyotlik bilan (B ro‘yxat) saqlanadi. Saqlash muddati 3 yil. Shu muddat o‘tgandan so‘ng ishlatilmay qolgan penitsillinni qayta analiz qilinadi.

Benzilpenitsillinning natriy tuzi S CN C CH N a O O C C C H N H C O C H 2O H 3 CH 3 C H Preparat benzilpenitsillin kislotaning natriyli tuzi bo‘lib, Penicillinum notatum yoki shunga yaqin mog‘orlardan biosintez usuli bilan olinadi. Kristalik benzilpenitsillin oq, mayda, hidsiz, achchiq mazali, o‘ziga qisman nam tortadigan kristalik modda bo‘lib, suvda oson eriydi. Metil va etil spirtlarida ham eriydi. Kislota, ishqor, temperatura, oksidlovchi va ma’lum fermentlar ta’sirida parchalanib, fiziologik aktivligini yo‘qotadi. Chinligini, prepatar molekulasidagi natriy ionining rangsiz alangani sariq rangga bo‘yashiga qarab aniqlanadi. Yana uning eritmasiga konsentrlangan xlorid kislota ta’sir ettirilsa, sariq cho‘kma, sulfat kislotaning rezorsinli aralashmasini ta’sir ettirilsa, sarg‘ish-ko‘k rang hosil bo‘ladi.

Benzilpenitsillinning kaliyli tuzi S CN C CH K O O C C C H N H C O C H 2O H 3 CH 3 C H Preparat rangsiz, achchiq mazali, turish natijasida o‘ziga nam tortadigan mayda kristalik poroshok bo‘lib, suvda, metil va etil spirlarida oson eriydi. Kislota, ishqor, oksidlovchilar, temperatura va ba’zi fermentlar ta’sirida fiziologik aktivligini yo‘qotadi. Chinligini kristalik benzilpenitsillinning natriyli tuziga o‘xshash aniqlanadi. Kaliy ionini rangsiz alanganing binafsha rangga bo‘yalishiga qarab isbotlanadi. Preparat eritmasiga konsentrlangan xlorid kislota ta’sir ettirilsa, sariq cho‘kma hosil bo‘ladi. Kristallik benzilpeitsillinning natriyli va kaliyli tuzi miqdorini mikrobiologik yodometrik, bromatometrik, ferretsianid, kolorimetrik, spektrofotometrik, polyarimetrik, potensiometrik va tortma metodlar bilan aniqlanadi. Penitsillin miqdorini uning tarkibidagi bnzilpenitsillin miqdoriga qarab ham aniqlansa bo‘ladi. Yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan ximiyaviy usullardan eng ko‘p qo‘llanadigani yodometrik usul bo‘lib, fizik-ximiyaviy metodlardan kolorimetrik metod keng tarqalgan. Penitsillin miqdorini yodometrik metod bilan aniqlashda uning aniq namunasini ishqoriy sharoitda gidrolizlanadi. Natijada penitsillin molekulasi parchalanib hosil bo‘lgan mahsulotlarni yod bilan oksidlanadi. Bunda boradigan reaksiyani uyidagi sxema bo‘yicha ifodalash mumkin.

S C N C C H HOOC C CH NH C O R O H3 C H3 C H NaOH S C N C C H HOOC CH NH C O R H 3 C H3 C H H COOH H 3 C C H 3 C CH COOH SH NH 2 C O H CH COOH N C O R H H 3 C C H 3 C CH COOH SO 3 H NH 2 C O OH CH 2 N C O R H + CO 2 + 2HJ3 J 2 + 3 H 2 O J 2 + H 2 O + 6HJ Penisillin Penisiloin kislota Penisillamin Penisillamin kislota Penaldin kislota Ortiqcha yodni natriy tiosulfat bilan titrlnadi. Penitsillin turlari aktivligini mikrobiologik usul bilan ham aniqlanadi.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. A. П . Орехо « Химия алкалоидов ». М.: 1955. 2. С.Ю. Юнусов «Алкалоиды». Издание 3-е переработанное и дополненное. Т.: издателство «Фан» 1981. 3. О . С . Соди қов, Х.А.Асланов, И.К. Кушмурадов “Алкалоид ы хинолизидинового ряда ”. Из дательство “Наука” Москва 1975. 4. Итоги исследование алкалоидоносных растений. Т.: Из-во “ФАН” АН. Республики Узбекистан 1995. 5. Г.В.Лазуревский, И.В. Терентева, А.Г. Шамшурина. Практическое работы по химии природых соединений. Издание 2-е переработанное и дополненное, из-во «Высшая школа». М.1966. 6. O.Sodiqov, A. Karimjonov, N. Isoqov. Organik kimyodan praktikum. “O‘qituvchi”. T.: 1973.

Похожие

Kaliyli tuzlar xomashyosi

Geterohalqali birikmalar

Neft tarkibidagi geteroatomli birikmalar va mineral komponentlar

Fosfor va uning birikmalari. Mishyak, surma, vismut birikmalari

Kremniy va uning birikmalari