Kimyo o’qitishning metodlari va uslublari haqida tushuncha

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

48 KB

Скачать

Kimyo o’qitishning metodlari va uslublari haqida tushuncha Reja: 1. Kimyo o’qitishning metodlari va vazifalarini aniqlash, ular qo’llaniladigan o’rnini belgilash. 2. Kimyo o’qitishning umumiy metodlari. 3 Kimyo o’qitishining dogmatik metodlari. 4 Kimyoda ilyustrativ va evristik metodlar.

O’rganiladigan tayanch tushunchalar: Kimyo o’qitishning metodlari va vazifalarini aniqlash, ular qo’llaniladigan o’rnini belgilash, umumiy metodlar, dogmatik metod, ilyustrativ metod, evristik metod. Kimyo o’qitishning metodlari, shakllari, manbalari o’qituvchi me h natini ilmiy asosda tashkil etish, kimyo o’qitish nazariyasining eng mu h im bo’limlari sanaladi. O’qitish metodi falsafiy nuqtai - nazardan ta’lim jarayonida ta’lim mazmunini harakatlantirish shakli bo’lib hisoblanadi. Agar predmetning mazmuni fanning didaktik ekvivalenti bo’lib h isoblansa, o’qitish metodlari o’rganilayotgan fan yoki bilish lozim bo’lgan narsalar metodlarining didaktik ekvivalentidir. Didaktikada fanni o’rganish metodlari va o’qitish metodlari mavjud. O’qituvchining asosiy vazifasi o’quvchilarga ta’lim, tarbiya beruvchi ularni rivojlantiruvchi metodlarni optimal tanlashdan iborat. O’qitish metodi - o’qituvchi ra h namoligida o’quvchilarning maqsadga qaratilgan birgalikdagi faoliyati bo’lib h isoblanadi. Kimyo o’qitish metodikasining o’ziga xos alo h ida xususiyatlari mavjud: ular; 1. Kimyo o’qitish mazmuni va metodikasi amaliyotga asoslangan nazariy fan. 2. O’quvchilarning bilish faoliyati tafakkur qirralarini o’stirishga qaratilgan bo’lib, moddaning aniq xossasi o’zgarishi, h olati, xossalari, tuzilishi, tarkibi kabilar fikr yuritishga o’quvchilarni o’ylashga olib keladi. Har bir metod ta’limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi funksiyalarni qaerda samarali amalga oshirsa o’sha yerda o’sha jarayonda qo’llanilishi maqsadga muvofiq.

Metodlar o’zining qo’llanilishi bilan h am o’quvchilarni tarbiyalaydi. Shu sababli o’qituvchi h ar bir metodni tanlaganda uchala funksiyani samarali amalga oshirishiga e’tibor berishi kerak. Metodlarni optimal tanlash muammolari mavjud. Unda quyidagilarga e’tibor berish kerak. 1) O’qitishning qonuniyatlari va prinsiplari. 2) O’qitishning maqsad va vazifalari. 3) Shu fan mazmunining h amda o’rganilayotgan mavzuning mazmun va uzviy mosligi. 4) Maktab o’quvchilarning o’qish imkoniyatlari. (yoshi, tayyorgarlik darajasi, sinf jamoasining xususiyatlari). 5) Tashqi sharoitning o’ziga xosligi. 6) O’qituvchining o’z imkoniyatlari. O’qitish metodlarining tuzilishi h ar xil bo’lib, ular ma’lum jarayonning takomillashuvi bilan to’xtovsiz ravishda o’sib boradi. Bu o’sish jamiyatda madaniyat darajasini o’sishiga bo g ’ liq. Shu sababli o’qitish metodlarini tartibga solish va klassifikasiyalash zarurati kelib chiqadi. Maktablarda bilim asoslarini berish lozim. Mustaqil O’zbekistonimiz maktabi tarbiyalovchi ta’limni amalga oshiradi. Bu maktab beradigan ta’limning tarbiyalovchi xususiyati shundan iboratki, u o’quvchilar dalialiktik-materialistik dunyoqarash asoslari hosil qiluvchi chinakam ilmiy bilimlar beradi. Bizning maktabimizda ta’lim berishning talabalarda aktivlik, tashabbus, mustaqil fikrlash, qo’yilgan maqsadga intilish, o’z bo’rchini his etish, boshqa metod va usullari tarbiya jihatidan katta rol o’ynaydi.

Kimyo o’qitishning metodlari turli usullarda olib boriladi. Metod – bu «yo’l» demakdir. U dogmatik, illyustrativ, evristik bo’lishi mumkin. O’qitishning dogmatik metodi - o’qituvchining materialni og’zaki, ko’rsazma vositalardan foydalanmay, dalil isbotsiz va faqat talabalarni bu materialni takrorlashga va yod olishgagina jalb etish bilan bayon qilishdan iborat. O’qitishning ilyustrativ metodi- o’qituvchi o’quvchiga tayyor bilimlarni tushintirib, h ar xil xususiy metodlarni qo’llaydi. Ular: o’qituvchining tushuntirishi, darslik bilan ishlash, magnitafon va h akozolar bilan ishlash. Bunday ko’rgazmalar eksperiment, modellar, ekran qo’llanmalari tablisalardan foydalaniladi. O’qituvchi laboratoriya tajribalarini ko’rsatib tushuntirib beradi. Ilyustrativ metodda o’qituvchi ayrim amaliy mash g ’ ulotlarni bajarish texnikasi va metodikasini bajarish tartibini qo’llaganda h am foydalanadi. Bu metod o’quvchilarda minimum bilimlar zapasi yi g ’ ilgach kengroq qo’llaniladi. O’quvchilarda amaliy o’quv ko’nikmalarini shakllantirish, tajribalarni bajarib ko’rsatish texnikasini shakllantirishda M: probirkaga eritmani qo’yish, qoshiqchadagi eritmani bo’g’latish kabilarda tushuntirib ko’rsatish amalga oshiriladi. O’qitishning illyustrativ metodi - kimyo kursining boshlan g ’ ich qismida ko’p qo’llanadi. Bu davrda o’quvchilarda ko’nikma va malakalar yetarli bo’lmaydi. Shu davrda o’qituvchi tajribalarni o’zi ko’rsatib tushintirib beradi. Bu metoddan o’quvchilar tajribalarni mustaqil bajarib izo h lab berishda h am keng foydalaniladilar.

O’qitishning evristik metodi - o’quvchilarning o’zlari qiladigan ish asosida tuziladi, talabalar bevosita o’qituvchining faol ishtiroki ostida kashfiyot qiladilar. Bu metodning «evristik» degan nomi «tadqiqot» metodi degan so’zdan kelib chiqqan. Masalan, galogenlar xossalarining cho g ’ ishtirma tavsifi mo h iyatini aniqlashda qo’llaniladi. Bu davrda o’quvchilar galogenlarning xossalarni cho g ’ ishtirib izo h lashini o’qituvchi tartibga solib turadi. Masalan, kaliy yodid eritmasiga kraxmal kleystrini qo’ysak rang sezilmaydi, alo h ida xlorli suvga kraxmal kleystrini qo’shsak yana rang o’zgarishi sezilmaydi. Uch komponentni birgalikda qo’shib aralashtirsak kraxmal ko’k tusga kiradi. Sababini esa talabalar o’zlari izo h lab berishlsri lozim. Bu qisman izlanuvchanlikdir. Izlanuvchanlik metodi mustaqil ishlash, mustaqil izlanishning bir turi bo’lib h isoblanadi. O’quvchi nazariy bilimlar to’ g ’ riligini amalda sinab ko’radi. Masalan, eksperimental masalalar yechishda bu metoddan foydalaniladi. Klassifikasiyalash asosiy xarakterga (nisbiy xarakter) ega. Amaliyotda metodlarning bir nechtasidan bir vaqtda foydalaniladi. Ular o’zaro bo g ’ liqlikka ega. Klassifikasiyada h ar xil h olatlar asosiy belgi sifatida qabul qilinadi.

$Asosiy adabiyotlar 1. И . А . Каримов . Ызбекистон XXI аср быса \ асида : хавфсизликка тахдид , бар = арорлик шартлари ва тара == иёт кафолатлари .T.: Ызбекистон , 1997 2. И.А.Каримов. “Баркамол авлод Ызбекистон тара==иётининг пойдевори”. T . Ызбекистон, 1997 3. Умумий ырта таълим давлат таълим стандарти ва ы=ув дастури. Тошкент, 1999, 3-сoн 4 . И. Н. Борисов. Химия ы=итиш методикаси. Тошкент, 1958. 5. З.Азимова. “Кимё дарсларида ы=увчиларга экологик таълим-тарбия бериш” Т.: 1995. 6. “Хал= таълими журнали” Т.1998-2005 й. 7. Х.Т.Омонов., М.Н.Мирвохидова. “Кимё ы=итиш методикаси” маърузалар матни. 2001$

Kimyo o’qitishning metodlari va uslublari haqida tushuncha

20.09.2019

0

48 KB

Похожие